TÓM TẮT KINH THÁNH: SÁCH --- GIÔ-NA

Mục đích: Bày tỏ sự tha thứ và ân điển của Chúa dành cho mọi người biết ăn năn, kể cả người ngoại ban.
Tác giả: Giôna
Ngày viết: Khoảng năm 793-753 (B.C.)
Bối Cảnh:
Giôna là tiên tri duy nhất trong Cựu Ước từ vùng Galilê. Ông sinh ra tại Ysơraên và lớn lên tại thành Gát Hêphe (Gath Hepher), cách thành Nazarét khoảng 3 dặm. Giôna được Chúa giao cho sứ mạng nói tiên tri cho xứ Asiri (Assyria) tại thủ đô Ninive (Ninveh). Trách nhiệm nầy là điều khó khăn lớn cho Giôna vì dân Asiri rất tàn bạo, hay tấn công các nước lân bang, và là kẻ thù lâu đời của người Ysơraên. Vua Giêrôbôam II đang trị vì xứ Ysơraên. (Chú Thích: 1 dặm (miles) = 1,609 cây số (km)).
Những Điểm Đặc Biệt:
Sự sợ hãi và lòng kiêu hãnh đã khiến Giôna chạy trốn Chúa. Ông không muốn vâng lời Chúa đi nói tiên tri để cứu kẻ thù, ông nghĩ rằng Chúa sẽ không hủy diệt dân thành Ninive như Lời Ngài đã cảnh cáo. Ông đã lên tàu đi về hướng Tarêsi (Tarshish), ngược hướng với thành Ninive. Sau đó tàu gặp cơn bảo lớn, người trên tàu đã bắt thăm coi ai là người đã khiến gây ra tai họa, và Giôna bị chỉ ra. Ông thú tội đã trốn Chúa và yêu cầu họ quăng ông xuống biển để cứu những người trên tàu, họ đã làm như vậy, và ông đã bị một con cá rất lớn nuốt vào bụng. Trong bụng cá 3 ngày đêm (1:17), Giôna đã ăn năn tội với Chúa, và con cá đã nhã ông ra trên đất liền. Sau đó Giôna đã đi 500 dặm đến thành Ninive, nói tiên tri, Vua, triều đình và dân sự đã ăn năn tội dẫn đến cuộc phục hưng lớn (3). Nhưng Giôna lại có thái độ bất mãn vì dân thành Ninive đã ăn nặn tội. Nhưng Chúa đã dùng cây dưa cao, con sâu, nắng gắt và gió để dạy cho Giôna biết rằng Ngài là Đức Chúa Trời yêu thương và hay thương xót tội nhân.
+ "Con cá lớn, sự phục hưng." Ý nghĩa của con cá nuốt Giôna để nói lên Chúa luôn tìm mọi cách để nhắc nhở và cứu giúp Giôna. Điều nầy giúp Giôna có cơ hội ăn năn tội và được phục hồi lại chức vụ của mình. Nhiều người cho rằng sự phục hưng của thành Ninive là công cuộc truyền giáo thành công nhất trong thời Cựu Ước.
Câu gốc: Giôna 4:11
Còn Ta, há không đoái tiếc thành lớn Ni-ni-ve, trong đó có hơn mười hai vạn người không biết phân biệt tay hữu và tay tả, lại với một số thú vật rất nhiều hay sao?
Đề Tài Chính:
+ 1. Không ai thành công trong việc trốn Chúa... Ngài luôn biết rõ mọi tư tưởng và hành động của mọi người. + 2. Chúa thường làm những việc vĩ đại qua những người không xứng đáng và ít được chọn nhất. + 3. Những gì loài người nghĩ là không thể được thường là cơ hội để Chúa chứng minh quyền năng của Ngài. + 4. Bất kể lòng yêu nước hay sự thù hận của chúng ta ... đừng bao giờ để xứ sở hay bất cứ người nào lên trên sự kêu gọi của Chúa. + 5. Bất kể chúng ta là ai, dân tộc nào, hay đã làm gì... Chúa luôn yêu thương mọi người. + 6. Luôn vui mừng khi người khác tin Chúa và được cứu là kinh nghiệm Chúa muốn chúng ta có đồng một mục đích và tâm tình với Ngài. + 7. Đôi khi Chúa có thể dùng thiên nhiên, loài vật, khí hậu,... hay bất điều gì trong sự sáng tạo của Ngài để giúp chúng ta gần gũi và biết rõ về Ngài hơn.