Türklerin Altın Çağı (Prof. Dr. İlber Ortaylı)

Рет қаралды 22,909

2 жыл бұрын

Teke Tek Özel'de bu hafta, Türklerin Muhteşem Yılları konusu masaya yatırıldı. Fatih Altaylı'ın konuğu Prof. Dr. İlber Ortaylı.

Пікірлер: 11

@kaqlanjan 2 жыл бұрын

Eski programları yayınlarken rica ederim ilk yayınlandığı tarihi de verir misiniz?

@anticomar4345 2 ай бұрын

Afedersin icine etmisler her yerde farkli ayni yarim stereo ses mono ses yapacaginiz isi …

@sifujack35 2 жыл бұрын

Habertürk radyo Diyarbakır frekansınız çok zayıf güçlendirilmesi için çalışanlarınızı bilgilendirirseniz sevinirim

@jusiasyk 2 жыл бұрын

ilber hocayla murat Bardakçıyı özledik

@user-ty5jc9yc1f 7 ай бұрын

@yurttas5830 2 жыл бұрын

Esenlikler arkadaşlar: Yad/el kökenli sözcüklerin, Türkçe karşılıklarını kullanmaya özen gösterelim. Türkçemiz; çok değerli, varlıklı bir dildir!.. ( Türkçemiz; Türk ulusunun en önemli yaşam kaynağıdır.) Cevap = Yanıt/la-mak ( Soru-Yanıt ) Sebep = Neden Netice = Sonuç Fayda = Yarar Zarar = Dokunca Kayıp = Yitik İhtiyaç = Gereksinim Kıymet/li = Değer/li İmkan/sız = Olanak/sız Lüzum/Lazım = Gerek/li Basit = Kolay Mikro = Küçük/Ufak Kadar = Değin/Dek Rağmen = Karşın ( Buna karşın ) Zıt = Karşıt Tezat = Aykırı/lık - Çelişki/li Kıyas/Mukayese = Karşılaştırma Şekil = Biçim Şeffaf = Saydam/lık İzin = Onay Fikir = Düşünce His = Duygu Hassas = Duyarlı Hissetmek = Duyumsamak Sabır = Dayanç Perspektif = Bakış açısı/Görüngü Tecrübe = Deneyim Muazzam/Mükemmel = Olağanüstü Prensip = İlke/sel Orijinal = Özgün Trend = Eğilim Moda = Akım Faaliyet = Etkinlik Teşebbüs = Girişim Pratik = İşlevsel Keşif-İcat = Buluş/Bulgu Seyahat = Yolculuk/Gezi Dikkat = Abay Hakikat = Gerçek Şüphe = Kuşku Maalesef = Ne yazık ki Telaş-Endişe = Kaygı/Tedirgin Komik = Gülünç Komedi = Güldürü Tenkit = Eleştiri Şart = Koşul Mesaj = İleti Haber/İstihbarat = Duyum/Bilgi Talep/Arzu = İstek/Dilek İhtimal = Olasılık Plan = Tasarı Link = Bağlantı Tespit = Saptama/Belirleme İşaret = İz/İpucu Analiz = İnceleme/Çözümleme Metot = Yöntem Tercih = Seçenek ( Benim seçimim ) Mülakat = Görüşme Tavsiye/Teklif = Öneri Objektif = Yansız/Nesnel Detay = Ayrıntı Taviz = Ödün Seyretme = İzleme Seyirci = İzleyici ( İyi izlemeler ) Taraftar = Yandaş Pilot = Sürücü Müsabaka = Yarış Rekabet = Çekişme Mücadele = Uğraşı Gayret = Çaba/Emek Galibiyet = Kazanmak Mağlubiyet = Yenilgi Hız = İvme Acil = İvedi/likle Hareket = Devinim Aksi = Ters/ine Temas = Dokunma/Değinme İkaz = Uyarı Zorlama/Empoze = Dayatma Mobbing = Baskı Aile = Oguş/Ocak Baba = Ata Valide = Ana/Ög ( Ög/ksüz - Anasız ) Akraba = Yakın Sülale = Soy/Sop Nesil = Kuşak Ecdat = Atalar Hukuk = Tüze Kanun = Yasa Legal = Yasal İllegal = Yasa dışı Taahhüt = Bağıt/la-mak Şahit = Tanık/lık Mahkeme = Duruşma Resmi = Kamusal/Biçimsel Nizam = Düzen Nizamname = Tüzük Miras = Bırakıt Örf-Adet = Gelenek-Görenek ( Töre ) Medeni/yet = Uygar/lık Modern = Çağdaş Lider = Önder Mefkure/İdeal = Ülkü Zafer = Utku/Başarı Emir = Buyruk Amir = Buyuran Hakim/iyet = Egemen/lik-Boyunduruk Harp = Savaş Sulh = Barış Millet = Ulus/Budun Halk = Kamu/Toplum Vatan = Yurt Vatandaş = Yurttaş Vatansever = Yurtsever Nüfus = Toplum/Topluluk ( Arapça nüfus; kişiler, anlamına gelir, Türkçe karşılığı ise; "toplumdur." ) Meclis = Kurultay/Kamutay Cumhuriyet = Ulus Yönetimi Edebiyat = Yazın Gramer = Dil Bilgisi Harf = İmce Alfabe = Abece/İmceler Kelime = Sözcük Cümle = Tümce İmla = Yazım Üslup/Tarz = Biçem Vezin = Ölçü Kafiye = Uyak Redif = Ek/Yineleme Nesir = Düzyazı Hikaye = Öykü Destan = Koçak/ Erteği İsim = Ad Zamir = Adıl Sıfat = Ön ad Zarf = Belirteç Fiil = Eylem Edat = İlgeç Hal = Durum Mana = Anlam Husus = Konu Sade = Yalın/Duru Hatıra = Anı/msamak Biyografi = Yaşam öyküsü Otobiyografi = Öz yaşam öyküsü Anekdot = Kısa anlatı/Öykücük Sohbet = Söyleşi Mülakat = Görüşme İlave = Ek Unsur = Öge Parça = Bölüm Grup = Öbek ( Söz öbekleri ) Küme = Yığın Sahip =İye/Koruyucu Has = Özgü Bizzat = Kendi/si Zat/Şahıs = Birey/Kişi Karakter = Kişilik Tamamlayan = Tümleyen/Tümleç ( Dil Bilgisinde ) Tercüme = Çeviri Tercüman = Çevirmen Tabir = Deyiş/Anlatım Telaffuz = Söyleyiş Kalem = Yazak/aç Kağıt = Yaprak Defter = Kaplık Kitap = Betik/Bitig Mecmua = Dergi Matbaa = Basımevi Talebe = Öğrenci Hoca = Öğretmen İmtihan = Sınav Pedagoji = Eğitim bilimi Departman = Bölüm Kampüs = Yerleşke Akademi = Bilimtay Tasfiye = Ayıklama/Temizleme Kabiliyet = Yetenek/Beceri Standart = Ölçün/lü Af/fetmek = Bağış/lamak-Yarlıgar Merhamet = Acıma Keder = Üzüntü Kader = Yazgı Huzur/Rahat = Erinç Akıl/lı = Us/lu Zeka = Anlak Şuur = Bilinç Hafıza = Bellek Nefes = Soluk/lanmak Hayat/i = Yaşam/sal Hayatını kaybetti = Yaşamını yitirdi ( Türkçe tümcesi kullanılmalı ) Defin/kabir = Gömüt Eczacı = Emçi Hasta = Sayrı/u Doktor/Hekim = Sagun/Otacı Uzuv = Organ Acemi = Çaylak Profesyonel = Uzman İhtisas = Uzmanlık Kainat = Uzay/Evren Planet = Gezegen Sema = Gökyüzü Hafta = Yedil ( Farsça Haft/a = 7 demektir. Farsça Haftanın karşılığı ise öz Türkçe olan Yedi/l'dir!..) Sene = Yıl Takvim = Yıllık Devir = Çağ Asır = Yüzyıl Saat = Sayaç Zaman = Süre/ç Defa = Kez ( Eski Türkçe Kezik'ten türeme = Dönüş demek ) Kazara = Bilmeden/İstemeden Enteresan = İlginç Spontane = Kendiliğinden Tatmin = Doyum Cimri = Eli sıkı Destek = Yardım İhmal = Boşlama/Görmezlik Zor/luk = Güç/lük Tamamen = Tümüyle/Bütünüyle Tebliğ/Anons = Duyuru Beyan = Açıklama Beyanname = Bildirge Deklare = Bildirmek İfade = Anlatım Hitabet Konuşma Nutuk = Söylev Laf = Söz Gıybet = Dedikodu Yemin = Ant Tatil = Dinlence Merhaba/ Selam = Esenlik ( Es'mekten türemiştir, öz Türkçedir! Farsça olan Âsân = kolay, dinlenmek anlamına gelir. Anahtar = Açar İrtifa = Yükselti İmar = Bayındır İnşaat = Yapı İşleri/Dikinti Eser = Yapıt Mekan = Yer Saha = Alan Etraf = Çevre Yeryüzü şekilleri = Yeryüzü biçimleri Coğrafya = Yeryüzü Tayyare = Uçak Uçak Pilotu = Uçman İta = Ödeme Mübalağa = Abartı Tasvir = Betimleme Asil = Soylu Zengin = Varlıklı Fakir = Yoksul Zayıf = Güçsüz Alim = Bilge Entelektüel = Aydın Elit = Seçkin İtibar = Saygın/lık Sosyoloji = Toplum Bilim İhtilal = Devrim İnkılap = Yenilik İmtiyaz = Ayrıcalık Aidat = Ödenti Maaş = Aylık İskan = Yerleşme Misafir = Konuk Sandalye = Oturak/Koltuk Rengarenk = Alaca Ekran = Gösterge Pazar = Satak Dükkan = Satış Yeri Yabancı = Yad/t ( Farsça Yâd = “Anma” anlamına gelir, öz Türkçe yad/t İle hiçbir biçimde benzer anlam taşımamaktadır!.. ) İnkar = Yokumsama/Yadsıma ( Türkçe; Yad/t kökenlidir, türemiştir. ) Harabe/Enkaz = Yıkıntı Hücum = Atılım/Akın/Saldırı Müdafaa/Defans = Savunma Sertifika/Diploma = Belge/ Yeterlilik Belgesi Sekreter/Katip = Yazman ( Sık kullanılıyor ) Randevu = Buluşma Hediye = Armağan/Ödül Define = Gömü Teşekkür = Sağ ol Siyah = Kara Beyaz = Ak Kırmızı = Al/Kızıl Jenerik = Tanıtımlık Agresif = Saldırgan Kalp = Yürek Cesaretli = Yürekli Mert = Yiğit Kombine = Birleşik Kamuflaj = Gizleme Prosedür = İzlek Periyot = Dönem Versiyon = Sürüm Fenomen = Görüngü Derece = Aşama Dert = Sıkıntı İcraat = Uygulama Kurban = Adak Esir = Tutsak Cenah = Kesim Vasıf = Nitelik Ayan beyan = Açık seçik Vak'a =Olay Vasati = Ortalama Skandal/Rezalet = Utanç Müzakere = Görüşme/Oylaşma Mütareke = Uzlaşma İdare = Yönetim İdareci = Yönetici Teşkilat = Örgüt Takip/çi = İzleme/İzleyici Kuvvet = Güç Problem = Sorun Mülteci = Sığınmacı Hicret = Göç Mevki = Konum/Orun Mabet = Tapınak İhtişam = Görkem Petrol = Akaryakıt Camia/Kitle = Topluluk/Yığın Lakap = Takma ad Eşkal = Görünüş ( Dış ) Keyif = Sevinç İmtina = Kaçınma Merdiven = Basamak İstirahat = Dinlenme Cahil = Bilgisiz Taraf = Yön Kabullenme = Benimseme Lüks = Gösteriş Güzergah = Yol boyu Kültür = Ekin/im Otomobil = Araç/Araba Tenha = Issız Mütalaa = Değerlendirme İltimas = Kayırma Berbat = Korkunç/İğrenç Zelzele = Deprem Antipatik = Sevimsiz/İtici Sempatik = Sevimli Doküman = Belge Sahil = Kıyı Çeşme = Kaynak Tabiat = Doğa Not: Aşağıdaki yad/el kökenli sözcükleri Türkçeleştirmeden bütünüyle Türkçe anlam vererek Türkçe kökenli denilerek kolay biçimde Türkçe sözcükler üretilebilir!.. Konak = Konmaktan türemiş gibi benimsenebilir. Yalı = Yalamaktan denizin kara kısmındaki evleri ıslatmasından yola çıkarak Türkçe benimsenebilir. Önemli: Türk Dil Devrimi boşuna mı yapıldı?.. Dilimizi zenginleştiriyor diye savunduğunuz Farsça, Arapça, Batı dillerinden dilimize giren yad/el kökenli sözcükler yüzünden, Türkçe sözcük, tümce kullanamıyoruz ya da karşılıklarını yazdığımızda "aman boş ver zenginlik" diye geçiştiriyoruz!.. Türkçeye sonradan kullandığımız ünlü sözcüklerden olan "siyaset" Arapça; AT BAKICISI, "Bekir" diye koyduğumuz ad ise Arapça; DEVE YAVRUSU yavrusu, Farsça kız adı olarak kullandığımız "Jülide" ise; DAĞINIK demektir, zamanla kullanım anlamları değiştirmiştir, genelde yad/el kökenli sözcüklerde olur. Bir de insanlar yeniliklere yeni sözcüklere ilkin tepki koyar sonra ise; alışmaya, kullanmaya, uygulamaya başlar. Tabure yerine "oturak" denilmeye başlandığında ilkin tepki oluştu şimdi ise bol bol kullanıyor!.. Bir dilde ister yeni ister 2000 yıldır yad/el sözcük kullanılsın bu onun kullanılması gerektiği anlamına gelmez!. Türkçe; yeni sözcük üretebilen varlıklı bir dildir, kullandığın sözcüklerin Türkçe karşılığı yazdıklarımdaki gibi kullanıyorsa yad/el sözcük kullanmanın hiçbir anlamı yoktur. Örnek; dükkan yerine "satış yeri" anahtar yerine "açar" neden gülünç olsun ? Gerçekte gülünç olan senin Türkçe sözcüklere karşı aşırı biçimde yozlaşman el kalman!

@metehan4451 Жыл бұрын

Dil milliyetçiliğinin manası yok. Bu dil bir imparatorluk dilidir. Pekala her dilden sözcükler olabilir. Kaldı ki bir kelimenin yerine Türkçe bir kelime koymanız o kelimenin kullanılacağı anlamına gelmez. Dil, uzlaşıma dayalı olarak gelişir. Herkes o kelimeyi kullanırsa o kelime dilde bir yer kazanır. Kullanalım diyerek olmaz. Olacaksa olur olamayacaksa olmaz. Zorlama bir dil üretmek gereksizdir.

@yurttas5830 Жыл бұрын

@@metehan4451 Dil ulusalcılığının anlamı yok. Bu dil bir imparatorluk dilidir. Pekala her dilden sözcükler olabilir. Kaldı ki bir sözcüğün yerine Türkçe bir sözcük koymanız o sözcüğün kullanılacağı anlamına gelmez. Dil, uzlaşıma dayalı olarak gelişir. Çoğunluk o sözcüğü kullanırsa o sözcük dilde bir yer kazanır. Kullanalım diyerek olmaz. Olacaksa olur olamayacaksa olmaz. Dayatma bir dil üretmek gereksizdir." Önemli: Gördüğün gibi yalın bir Türkçe ile kendini çok kolay biçimde açıklayabiliyorsun. Önemli olan; "Batı dillerden, Arapça'dan Farsça'dan Türkçe karşılığı olmayan sözcükler var ise bu sözcüklerin kullanımında bir sakınca yoktur." demek istiyoruz. Bizim sıkıntımız, sorunumuz; Türkçe karşılıkları var iken neden el/yad kökenli sözcükleri kullanarak kendimizi açıklama gereği duyduğumuz?. İmparatorluk kavramı ile bu durum benimsenip geçiştirilemez kaldı ki Selçuklu'da Farsça'ya Osmanlı'da ise Osmanlıca dil kullanımına karşı Türk toplumu Farslaşıyoruz, Araplaşıyoruz diye ağır tepkiler koymuş bu duruma karşı Anadolu'da başkaldırılar olmuştur. Bir dile Türkçe'de olduğu gibi çokça el kökenli sözcük girerse bu o dilin yavaş yavaş yozlaşarak yok olmasına yol açabilir!.