Tanıl Bora - Düşünce Tarihini Çalışmak

TARİH VAKFI
ANKARA TARTIŞMALARI / 2017-2018 - 11
16 Mart 2018
"Düşünce Tarihini Çalışmak”
Tanıl Bora
Türkiye’nin tarihçiliği ilginç! Her tarihçi kendi alanında yapacağı çalışmayı meşrulaştırmak için o alanın ne kadar kısır olduğunu belirtmek ihtiyacını duyarak işe başlar. Halbuki son yirmi yıldır sayıca ve nitelikçe hem Türkiye’de hem dünyada hızla gelişen tarih araştırmaları, tarihçiliğimizin araştırma kapsamanı da çalışma konularını da etkileyici ölçüde genişletti, zenginleştirdi. Düşünce tarihi çalışmaları da öyle. Hem Osmanlı dönemi hızla genişliyor, derinleşiyor, hem de Cumhuriyet Türkiyesi dönemi... İlki daha ziyade genel içeriğiyle dengeli giderken, ikincisinde ağırlık daha ziyade “siyasi düşünce tarihi” üzerineymiş gibi görünüyor.
Tabi eğer bu izlenim yanıltıcı değilse, bunda Tarık Zafer Tunaya’yla başlayan ve Şerif Mardin ile Mete Tunçay üzerinden Şükrü Hanioğlu gibi sonraki nesil araştırmacılara uzanan güçlü geleneğin ağırlıklı rolünü teslim etmek gerek. Ayrıca, genel olarak düşünce tarihi araştırmalarının son yirmi yıldır merkezi adreslerinden olan İletişim Yayınları’nın da bu alanın gelişmesindeki kritik önemi ve katkısı her halde zikredilmeli.
Son bir yıl içinde iki önemli çalışması yayınlanan (Cereyanlar ve Zamanın Kelimeleri) Tanıl Bora, konuşmasında, bu kitapların gerisindeki yıllara uzanan mesaisinin de kendisine kazandırdığı tecrübenin, içgörünün ışığında Türkiye’de düşünce tarihi çalışmanın bize neler gösterebileceği, ne gibi eksiklerinden, zaaflarından söz edilebileceği gibi soruları tartışmaya açacak.
Tanıl Bora
Ankara’da doğdu. İstanbul Erkek Lisesi’ni ve Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni bitirdi. 1984-88 arasında haftalık haber dergisi Yeni Gündem’de gazetecilik yaptı. 1988’den beri İletişim Yayınları’nda araştırma-inceleme dizisi editörüdür. O zamandan beri kitap çevirmenliğiyle de meşguldür. 1993’ten 2014’e kadar üç aylık sosyal bilimler dergisi Toplum&Bilim dergisinin yayın yönetmenliğini yaptı. 1989’dan beri düzenli yazdığı aylık sosyalist kültür dergisi Birikim’in 2012’de yayın koordinatörlüğünü, 2016’da yayın yönetmenliğini üstlendi.
Ağırlıklı çalışma alanları, Türkiye’de siyasal düşünceler, özellikle sağ ideoloji ve milliyetçiliktir. Bu konularda yayımlanmış kitapları: Devlet Ocak Dergâh - 1980’lerde Ülkücü Hareket (Kemal Can’la birlikte - İletişim Yayınları, 1991), Milliyetçiliğin Kara Baharı (Birikim Yayınları, 1995), Türk Sağının Üç Hali (Birikim Yayınları, 1998), Devlet ve Kuzgun - 1990’lardan 2000’lere MHP (Kemal Can’la birlikte - İletişim Yayınları, 2004), Medeniyet Kaybı- Milliyetçilik ve Faşizm Üzerine Yazılar (Birikim Yayınları, 2006), Türkiye’nin Linç Rejimi (Birikim Yayınları, 2008), Sol, Sinizm, Pragmatizm (Birikim Yayınları, 2010), Cereyanlar - Türkiye’de Siyasî İdeolojiler (İletişim Yayınları, 2017); Zamanın Kelimeleri. Yeni Türkiye’nin Siyasi Dili (İletişim Yayınları, 2018).