„Trudne dziedzictwo” w krajobrazie kulturowym Kaszub - dr hab. Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk

Prof. UG, dr hab. Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk (UG), literaturoznawczyni i kulturoznawczyni, zajmuje się w swoich badaniach literaturą, pamięcią, tożsamością i krajobrazem pogranicza, współautorka i redaktorka publikacji "Pomiędzy swojskością a obcością. Obrazowanie nastroju Kaszub / Zwischen Eigen und Fremd. Stimmungsbilder der Kaschubei“ (2019) oraz prezes Instytutu Ochrony Krajobrazu Pomorza. Podczas wykładu objaśnia, jak rozumieć terminy: krajobraz kulturowy, dziedzictwo i trudne dziedzictwo oraz czym wyróżnia się krajobraz Pomorza i Kaszub jako krajobraz kulturowego pogranicza. Dzieli się także wynikami projektu, w ramach którego badano - na przykładzie mikroregionu Ziemia Słowińców na Pomorzu Środkowym - w jaki sposób lokalne społeczności Pomorza oswajają „trudne dziedzictwo” poniemieckie oraz jak zmieniało się postrzeganie w kolejnych powojennych dekadach kulturowo obcych elementów krajobrazu.
Wykład powstał w ramach cyklu wykładów kaszubologicznych pt. „Kaszubi: białe plamy, czarne podniebienie i różowe okulary. W kręgu stereotypów i wyobrażeń” zorganizowanych przez Wydział Filologiczny Uniwersytetu Gdańskiego w 2024 r. 10 interdyscyplinarnych wykładów w całości dotyczy stereotypów i wyobrażeń, jakie mają Kaszubi o sobie i inni o Kaszubach i kaszubszczyźnie (języku i kulturze). Stereotypy funkcjonują w świadomości społecznej jako skrótowe, uproszczone i zabarwione wartościująco obrazy, mocno zakorzenione pozytywne albo negatywne wyobrażenia o osobach i grupach społecznych (etnicznych), które opierają się na powierzchownych obserwacjach i logicznie nieuprawnionych uogólnieniach. Czy Kaszubi NAPRAWDĘ mają czarne podniebienie (tak mówi się o kimś, kto jest szczególnie zły, groźny, złośliwy’)? Opowiadamy o faktach przemilczanych i miejscach niezbadanych (frazeologizm białe plamy) oraz objaśniamy stereotypy, patrząc przez okular RÓŻnych dyscyplin naukowych.
Nagrania zrealizowano w studiu nagrań Pomorskiego Centrum Edukacji Nauczycieli w Gdańsku.
1. dr Justyna Pomierska JĘZYKOZNAWSTWO - Kaszëba mô cwiardą mòwã, ale mitczé serce, czyli jak przysłowia utrwalają stereotypy
2. dr hab. prof. UAM Tomasz Wicherkiewicz JĘZYKOZNAWSTWO - O językach mniejszościowych, czyli „nie tylko Kaszubi swój język mają”
3. dr Magdalena Lemańczyk SOCJOLOGIA - Kalejdoskop kaszubskich auto- i heterostereotypów
4. dr Aleksandra Paprot-Wielopolska ETNOLOGIA - Od stroju ludowego do ubioru stylizowanego, czyli o tym, jak Kaszubi się ubierają
5. prof. dr hab. Józef Borzyszkowski HISTORIA - Wzorce osobowe inteligencji a mentalność Pomorzan na przełomie XIX i XX w.
6. dr hab. prof. UG Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk BADANIA NAD PAMIĘCIĄ - „Trudne dziedzictwo” w krajobrazie kulturowym Kaszub i Pomorza
7. dr hab. prof. UG Monika Mazurek SOCJOLOGIA - Religijny jak Kaszuba - prawda czy mit, czyli o tym, jak to jest z religijnością wśród Kaszubów
8. dr hab. prof. UG DanutaStanulewicz - Barwy Kaszub. Symbolika bieli, czerni i czerwieni
9. prof. dr hab. Daniel Kalinowski LITERATUROZNAWSTWO - Emigracyjna literatura kaszubska. Twórcy i tematyka
10. prof. dr hab. C. Obracht-Prondzyński SOCJOLOGIA - Czy Kaszuby są dobrą marką (i co z tego wynika)? W kręgu wyobrażeń i stereotypów.
Projekt jest realizowany przez Wydział Filologiczny UG wspólnie z Instytutem Kaszubskim, Zrzeszeniem Kaszubsko-Pomorskim i Pomorskim Centrum Edukacji Nauczycieli w Gdańsku, a finansowany w ramach zadania „Etnofilologia kaszubska” ze środków MSWiA.