Кўплаб Қўқон хонлари дафн этилган Даҳмаи Шоҳон тарихи | Moziyga sayohat

  Рет қаралды 9,525

UZBEK TV

UZBEK TV

2 жыл бұрын

"Мозийга саёҳат" кўрсатуви
"Ўзбекистон тарихи" телеканали
Даҳмаи Шоҳон, Қўқон Хонларининг хазираси (хазира - оилавий даҳма)дир.
Даҳмаи Шоҳон ҳижрий 1238-1240, мелодий 1822- 24 йиллари Моҳлар ойим. (Нодирабегим) томонидан умр йўлдоши, улкан доруссалтананинг ҳукмдори, замонасининг пешқадам шоиру фузалоси, карами кенг устози Амир Умархон жаннати маконнинг ёруғ руҳларини шод айламак ниятида барпо килдирилган.
Даҳмаи Шоҳон минг йиллик маъюс қабрлар ичинда, олти қиррали улуғвор кошинли гулдасталари билан, ислими услубидаги нақшли, қўш тавакали дарвозаси билан, шамолдан сўнг кўринадиган Қўқоннинг тиниқ фируза осмони сингари гумбази билан, Саҳройи Кабир ўртасида ногаҳон пайдо бўлиб колган Фирдавс боғига ўхшаб мардумлар қалбидан айрилиқ зангини ювиб кетгулик эди.
Даҳмаи Шоҳоннинг меъморлари Қўқонлик усталар бўлиб, ғишт ва кошин ишларини уста Муҳаммад Кўзи, ёғоч-ўймакорлик ишларини эса уста Муҳаммад Исо Нажжор бажарганлар. Даҳма янги қурилган пайтида унинг муҳташам равоки ҳам бўлган. Даҳма ичкарисидаги пасткам эшик орқали худди салом бергандек эгилиб, мураббаъ шаклидаги ҳовли саҳнига чикилади. Ҳовлида Кўкон хонларидан Норбўтабийнинг тахт насиб этмаган севимли фарзанди, ҳаётдан бевакт кўз юмган Муҳаммад Аминхоннинг сағанаси бор.
Даҳмаи Шоҳоннинг асосий кисмида - хилхонада Норбўтабий, унинг катта ўғли Муҳаммад Олимхон, ўртанча ўғли Амир Умархон ва уларнинг авлодлари дорул бақода муқимдурлар.
Даҳмаи Шоҳоннинг ўймакор ва чизма нақшлари билан уйғунлашиб кетган китобалар ҳикматларга тўла. Даҳмаи Шоҳонга кира беришдаги меҳробсимон қўш тавақали дарвозанинг пештоқига жалий хати билан қуйидаги ҳадиси шариф битилган:
«Азза ман канаъ, залла ман тамаъ. Кулли фажжин амик».
Яъни:
«Каноат кишини иззатга, тама хорликка олиб боради.
Ҳар қандай пастлик пастликка тортади».
Дарвозанинг ҳар икки тавақасига Умархон вафотига бағишланган форсча марсия-таърихлар ўйиб ёзилган. Шулардан бирининг мазмунини эътиборингизга ҳавола этамиз:
Адолатни ўзига қоида килган дин шоҳи
бу заиф оламдан ҳак сари кетди.
У нуткда Исонафас!
Кўк кўз фалакнинг дастидан дод,
Ҳатто шундай шоҳга ҳам заҳмат етказади!
Дарвоза тавакаларининг ҳошияларига настаълиқнинг райҳонийсида битилган Умархоннинг туркийдаги ғазалларидан намуналар оройиш бериб турибди:
Зиҳи сонийки, андин бор ўлуб олам аро ашё,
Зебони лолаву савсан эрур ҳамди учун гўё.
Баҳори лутф ила тошдин чикарди лолаи аҳмар,
Ясатти ядди қудрат бирла етти гумбази ҳазро...
Даҳмаи Шоҳондаги мўътабар китобалардан бирн Амир Умархоннинг кабрига кўйилган мармар тошга ёзилган лавҳадир. Унда номаълум шоир томонидан ёзилган ғазалда Умархоннинг вафоти тарихи берилган.

Пікірлер: 17
@ollohbuyukollohbuyuk6290
@ollohbuyukollohbuyuk6290 Жыл бұрын
шархловчи кизгаям Рахмат куконимизни шунчалик тарихини ёритиб беришяптилар ,куконимизни куз тегмасин, Утган авлодлари из охиратлари обод булсин , авлодлари хаки хурматидан куконимиз янада гуллаб яшнасин.
@asqarbazarav
@asqarbazarav 5 ай бұрын
Жуда чиройли лавха булибди,кабристон хам файзли килиб курилибди.Бази бирлар форча атамаларга этироз билдиришибди.Чунки уша пайтда форс тожик тили давлат тили булган,колаверса Мадрасаларда туркий,араб тиллар билан бир каторда форсий тили хам мажбуран укитилган,лекин уша пайт мухитида туркий тилимиз бироз камситилганини хам айтиб утиш керак.Ман каердадир укигандим,Урта Осиедаги учта хонликларнинг факат Хива хонлигида давлат тили узбек тили булган,Кукон хонлиги ва Бухоро амирлигида эса давлат тили форс тожик тили булганлиги тугрисида (агар укиганим тугри булса).Бизни Бухорода бунака марказлашган шох ва хонлар кабристони йук,тугри хазрати Баховуддин мажмуасида Бухоронинг бази бир хонларининг дахмалари бор,улар обод,тамирланган.Бухоронинг охирги амири Саид Олимхон Афгонистонда,отаси Кармана шахрида дафн этилган,лавхада тариф берилган Нодирабегим,унинг эри ва боласини катл килган конхур амир Насрулло каерда дафн килинганини деярли хеч ким билмайди.Айтмокчиманки,гап номланишда эмас,балки уша жойни обод килиб келажак авлодга колдиришда,бу борада куконлик муттасадиларга респект.
@maqsidhojifayzullahujaev7741
@maqsidhojifayzullahujaev7741 Жыл бұрын
Биз мактабда ук,иб юрган пайтимизда 3 - мактабда( к,абристонга як,ин жойда) Нодирабегим к,абристоннинг умумий сах,нига кучирилган . Баьзи манбаларда суяклари кучириб олиб утилган дейилса, баьзиларида эса кучирилмаган , кейинги к,абри рамзий к,абр дейилади. Шунга хам аник,лик киритинглар. Исломий темада видео олганда ГИд румол ураб олишни унутибди. Тарихни ноаник,лик билан е"ритиб булмайди, келажак авлод ноаник, тушунчага эга булади.
@ZokirIslom-fx7ly
@ZokirIslom-fx7ly 2 ай бұрын
Мадраса -дарс ўтиладиган маскан
@Ganiev65
@Ganiev65 2 жыл бұрын
Таништирувчи киз, бир сузни кайта такрорлаб мазмунни бузмокда.
@ziloliddinnosirov9757
@ziloliddinnosirov9757 Жыл бұрын
Хонлар.кабирларини.аник.курсатмадинглар
@sahiramakbarova7727
@sahiramakbarova7727 Жыл бұрын
Асли теги Хукант булган руслашиб Қоқан булиб қолган чунки кохна китоб ва ёзувларда Хукант деб ейтилгандур
@ZokirIslom-fx7ly
@ZokirIslom-fx7ly 2 ай бұрын
Исломий кийиниб зиёрат қилинг,бошингизда рўмол бўлсин ҳеч бўлмаганда,марҳум улуғларга нисбатан ҳурматсизлик бўлади,сўнгра тилингиз яхши лекин мусур...мас мусулмон денг
@rickhan4492
@rickhan4492 Жыл бұрын
Шахрук бий Абдикарим бий Абдурахим бий Эрденебий, ушул адамдардын кабыры кайсы жерде экен,
@user-sz8of4nn7r
@user-sz8of4nn7r Жыл бұрын
Али кори кундузий бу хакикий исмлари Мулла Кундуз Охунд тахаллуси
@user-wr1vt7kh7p
@user-wr1vt7kh7p 2 жыл бұрын
Куркокчила кани🤣🤣🤣
@abdylaabdylaznz8658
@abdylaabdylaznz8658 Жыл бұрын
Сан нма демохчисан очикчасига гапирмейсами тожикмисан созингни кес озингни хурмат килишни орган ахмок!!!!
@user-sz8of4nn7r
@user-sz8of4nn7r Жыл бұрын
Мадраса мударриси Мулло Кундуз Охунд Шайхи Ислом Муфтий хазаратли тугрисида маьлумот борми мени отам рахматликни оналарини оталари булади кукон тарихи китобларида езилганку гапирмадингизлар
@abdylaabdylaznz8658
@abdylaabdylaznz8658 Жыл бұрын
Нма учун форсчалаштиряпсизлар? И гапирмейсиларми кокон хонлик юракли огиларни вакат севгига айлатирвордийлару UZ тарихиниям, манимча атайн клазизлар UZ душмани жудаям копайиштинг ичидаям ташкаридаям бир кун айока турамис брлашамис ана ошанда хаменг жавоп беришасан))) 🇺🇿🇹🇷🇦🇿🇹🇲🇰🇿🇰🇬☝️🤲
Xudoyorxonning chigal taqdiri
21:21
KunUZ
Рет қаралды 412 М.
ШЕЛБИЛАР | bayGUYS
24:45
bayGUYS
Рет қаралды 560 М.
Маленькая и средняя фанта
00:56
Multi DO Smile Russian
Рет қаралды 1,9 МЛН
Useful Gadget for Smart Parents 🌟
00:29
Meow-some! Reacts
Рет қаралды 9 МЛН
Sartlar kim edi? O'zbekchilik | Ўзбекчилик (15-qism)
14:25
BUYUK BRITANIYA BANKIDAGI O'ZBEK | MUSOFIR
1:34:18
Musofir
Рет қаралды 7 М.
Гузал Самарканд 1930 йил. Мозийга саёхат
8:48
Ming otliqlar diyori
Рет қаралды 283 М.