Рет қаралды 49,722
Başaörtüsü meselesi, toplumun değil ama politikacıların yine gündeminde. Okullarda, sokaklarda, iş
yerlerinde sorun olmayan bir meseleyi politikacılar sorun haline getirme yarışına girmiş durumdalar.
Oysa, hemen yanı başımızdaki komşumuzda bu konuyu kaşımanın ne büyük toplumsal sorunlara yol
açtığını hepimiz görüyoruz. Bu bize büyük bir ders niteliğinde.
İran’da kadın ve erkek üzerine konulmuş kurallara inanamazsınız. Kadınların evlenme yaşı resmî
olmayan kaynaklara göre 9. Sokakta bir erkekle görülmemeli, başını kurallara göre uygun örtmeli.
Sadece bu kadar mı sandınız?
Cumhurbaşkanı olamaz, boşanamaz, kendi başına pasaport alamaz, çocukların velayetini üstlenmez.
şahitliği erkeğin yarısı kadar bile etmez.
Ya erkekler… aslında onların da durumu parlak değil. Saçlarını nasıl kesebileceklerine dair kurallar bile
var. Tabii bir de bütün bunları sokakta denetlemekle görevli ahlak zabıtaları. Kâbus gibi gelmiyor mu
size de?
Hatırlayın; Mahsa Jini Amini’ 13 Eylül’de, kurallara uygun giyinmediği gerekçesiyle ahlak polisleri
tarafından yakalanmıştı. Polisler Mahsa Jini Amini’yi “bilgilendirme dersi” için götüreceklerini ve bir
saat sonra serbest bırakacaklarını söylemişlerdi.
Ama o bir saat hiç bitmedi…
Ve 22 yaşındaki genç kadın 16 Eylül’de aramızdan ayrıldı. Olayın üzerinden dört hafta geçti. Ama ne
dünyada ne de İran’da sular durulmadı. Durulacak gibi de durmuyor. İnsanların içinde biriken öfke
kadın-erkek, genç-yaşlı demeden sokaklarda kendini gösteriyor.
Tüm şehirlerde hâlâ gösteriler sürüyor. İranlılar, hayatlarını kaybedeceklerini ya da tutuklanacaklarını
bilseler de seslerini duyurmaktan asla vazgeçmiyorlar.
İranlı vatandaşların sesi olmak isteyen ünlü / ünsüz herkes saçlarını kesiyor, kadınlar ve erkekler yan
yana bu düzene dur demek için mücadele ediyor. Sokaklarda sadece kadınlar yok. Hükümetin ve din
adamlarının fikirlerine inanmayan herkes adalet ve eşitlik için sokaklarda.
Ekonomik olarak zor zamanlar yaşayan İranlılar, 43 yıldır süren zorlu yaşam şartlarından bıkmış
durumda. Bu bir başörtüsü meselesi değil aslında. Bu mücadelenin amacı özgürlük ve insanca yaşama
hakkını geri kazanmak…
Kadınlar ve ona destek veren erkekler, uzun süredir daha özgürce yaşamak için zaman zaman
seslerini yükseltiyordu. Ancak hiçbiri bugünkü kadar ses getirmedi.
Özellikle bu protestolarda gençlerin daha ön planda olduğunu görüyoruz. Onlar yaşam haklarını ve
bedenleri üzerindeki tek söz hakkına sahip kişinin kendileri olduğunu cesurca dile getiriyorlar. İnsanca
yaşamak istiyorlar.
Üniversitelerde, hatta liselerde bile başörtüsü takmayan öğrenciler görüyoruz. Onlar dinî ve vicdani
özgürlüklerini baskılayan düzene karşı çıkıyor.
Öyle ki tepkiler bununla da bitmiyor. Geçtiğimiz günlerde Hamaney’in televizyonda olduğu yayın
Ali’nin Adaleti adı verilen bir grup tarafından hacklendi. Ruhani lider Hamaney’in posteri hedef alındı.
Alevler içinde ekrana yansıtıldı.
Ekranın altında ise Amini ve protestolarda hayatını kaybeden üç İranlı kadının fotoğrafları yer aldı.
Grup “bize katılın ve sesinizi duyurun” diyerek alenen hükümete ve rejime meydan okudu.
Devletin her yeri ve herkesi gözetimi altında tuttuğu İran’da bu işlerin geri dönülmez bir noktaya
geldiğinin en büyük işareti.
Artık büyük bir çoğunluk hükümete ve din adamlarına inanmıyor. Kadın-erkek herkes özgürce
yaşamak istiyor. Başörtüsünü yanlış taktığı için ağır yaptırımlarla karşılaşmak istemiyor.
Erkekler saçlarını istediği gibi kesmek istiyor. Kadınlar özgürce gülmek, dans etmek, kahkaha atmak
istiyor.
Sokakta bir erkekle yan yana gelince başıma bir şey gelir mi diye düşünmek istemiyor. Kadın olarak
doğduğu için hayata yenik başlamanın acısını artık çekmek istemiyor.
Ancak Şah’ın devrilmesinden bu yana geçen sürede İran’da kadınların ve erkeklerin statüsünü
belirleyen kuralların çoğu erkeklerin işine yarayacak şekilde düzenlendi ne yazık ki…
1979 İslam devriminden bu yana İran’da oluşan müesses nizamın en önemli faaliyeti toplumsal
hayata, yaşam biçimine ve özellikle kadınlar başta olmak üzere halkın giyim, kuşam ve başörtüsüne
müdahale oldu.
Peki, tepeden gelen dayatmalara göre şekillenen İran’daki kurallar kadınları ve erkekleri nasıl
etkiliyor? Şah’ı devirmek için Humeyni’nin yanında yer alan kadınlar bugün neden başörtülerini
yakıyor?
İranlıların günlük yaşamlarında uyması gereken kurallar aslında ne?