Wawel i tajemnice polskich królów

[@mieczysawakuczynska4975]

Wawel i tajemnice polskich Królów ,, Obywatel J C + Kap Kirk,, Witam ponownie sympatyczny duet mistrzów dźwięcznego słowa. Pozdrawiam serdecznie twórcow wraz z całą ekipą filmowa, oraz wiernych fanów tego fascynującego serialu

[@answerbenger4359]

Na kanał wpadłem przypadkiem. Zostałem świadomie.

[@papamiro]

Polecam film na yutube kzbin.info/www/bejne/bn-ZaYN-h9Shf82cujhj

[@gosiapoznanska6979]

🙂

[@kasianowa83]

Nie ma przypadków. Jest przeznaczenie😇 Od dawna chcę na Wawel❤️ Kiedy tu zajrzę to zamawiam was, panowie jako przewodników😁😁😁 Ciekawie, lekko i przyjemnie opowiadacie o naszej historii Dziękuję 🙏

[@DK12345-t]

Ja tez!

[@focafoto]

Chętnie bym z Wami, Panowie, obejrzał cały Wawel! To jest lepsze niż chodzenie z przewodnikiem!

[@moniqueka3403]

Kraków i Wawel to fascynujące miejsca. Fajny odcinek. Dodam jeszcze, że taki Łokietek też nie umierał będąc młodzieniaszkiem (73 lata), a w wieku 70 lat dowodził jeszcze podczas bitwy pod Płowcami. Pewnie, gdyby Kazimierz nie spadł z tego konia, też by pożył dłużej. Już się nie mogę doczekać kolejnego odcinka. W kaplicy Królowej Zofii są przepiękne freski.

[@dawidoowski3016]

Czekam bardziej niż na wypłatę:D

[@stenia4851]

Pozdrawiam panów pięknie opowiadacie prawdę historczną !❤️👍

[@marcinmadej8398]

Dziękuję za materiał. Co do Królowej Jadwigi - jej szczątki obecnie znajdują się w antepedium ołtarza z Czarnym Krucyfiksem, sarkofag mistrza Madeyskiego jest obecnie pusty. Pozdrawiam!

[@manimatix7713]

Panowie, dzielicie się wiedzą w sposób niesamowity, fajnie gdy polecacie źródła pisane, z których można zaczerpnąć więcej ciekawostek, Polska jest piękna a Kraków to istna perełka w koronie, dzięki za wszelkie wiadomości,królewski Kraków do którego często wracamy z rodziną wciąż zachęca i błyszczy,pomimo iż wracamy w tę same miejsca a dzięki wam odkrytyna nowo 🙂👍

[@elzbietaulas]

Perełka ? 😊 To jest gdzieś duża perła ?

[@jacekszafranski7185]

Jak zwykle Pan i Pani fan.Kapitan Kirk to osobna karta historii.Żyjcie wiecznie.Super

[@photographybygeorge1]

Wspanialy podkast, obowiazkowo Sub. Pracowalem w Muzeum Historycznym m. Krakowa w latach 70-tych jako fotograf i wiele wspanialych obiektow mialem przyjemnosc fotografowac. Od 38 lat w Kanadzie, ale dla Krakowa mam zawsze cieple miejsce w sercu. I kolekcje🍁 Krakowianow, ktore ze soba zabralem.🍁🍁🍁

[@karolina2969]

Z wielką przyjemnością oglądamy i słuchamy😊może mogliby Panowie dociągnąć do godzinki 😊

[@zbigniewgorecki4377]

Długość jest optymalna - my też wolelibyśmy dłużej, ale widzom generalnie łatwiej urwać się od innych obowiązków na 20-30 minut niż na godzinę...

[@karolina2969]

@@zbigniewgorecki4377 Dziękuję za odpowiedź :)

[@maitreyabadra2267]

Stzsssssssztzzsztssd

[@andrevonk5884]

Moj kochany Krakow i Kazimierz gdzie nsie urodilem w 1965 pozdrowka dla wszystkich Krakusow z Belgii😊😊😊😊

[@MW-vt1yl]

przypadkowo , przy edycji skasował mi się komentarz (już polubiony:)))) więc ponawiam pochwały, super kanał, rzeczowo opowiadacie, taki duet tworzycie, że chce się oglądać, trudno znaleźć tak interesujący kanał yt, pozdrawiam:)

[@mariazgolak4098]

BArdzo dobrze znac kawale dobrej histtori.Dziekuje,pozdrawiam.

[@aniarener5438]

Panowie dziekujemy .. Prawdziwa pożywka dla uszu i oczu ... pozdrawiamy...

[@zofiachwaa8549]

Z takimi przewodnikami można zwiedzać w ciemno szkoda że tylko wirtualnie. Dziękuję ❤️

[@adamkorzonek2314]

Kolejny już świetny odcinek. Czekam na kolejne🖒

[@crocodyleccrocodylec]

no niestety co do postępów medycyny polskiej zmieniło się chyba tylko to, że nie upuszczają już krwi ale końskie zdrowie trzeba mieć, żeby do lekarza się dostać, odcinek genialny jak zawsze a chyba rzeczywiście książka pana Święcha póki co jako jedyna próbuje królów i królowe nieco ożywić, tak, żeby można było spojrzeć im w oczy, a patrząc na światowe osiągnięcia to aż szkoda, że u nas nie ma takich pieniędzy na badania i rekonstrukcje a kasa idzie na wątpliwej jakości "hity" pokroju Korony królów, które służą chyba tylko temu, żeby człowiek oglądał a potem sobie odkopał szkolne umiłowanie do polski Jagiellonów i radośnie wyłapywał kolejne służące przyciągnięciu rekordowej ilości widzów nieścisłości, bo kto by się takimi szczegółami przejmował, że Jagiełło to średnio była taki śliczny, wyższy od Jadwigi. Czekam niecierpliwie na dalsze kopanie w historii katedry i zamku, pozdrawiam serdecznie

[@grzegorzmika5204]

Tak. Dużo pieniędzi I jeszcze więcej cierpliwości. Kiedyś lekarz miał trudno porozumieć się z kròlem a dziś pacjent z lekarzem....

[@mateuszkowalski125]

Mylisz się, dalej upuszca się krew

[@crocodyleccrocodylec]

@@mateuszkowalski125 chociaż trochę racji masz w sumie jeszcze biorą krew do badania, może tylko mniej pozdrawiam

[@dawidoowski3016]

Jest w planach w tym roku Jasna Góra może ? Polecam odwiedzić też Danków bardzo ciekawa forteca z jeszcze ciekawszą historią odnośnie oblezenia Jasnej Góry :)

[@szymon1894]

Bardzo fajny materiał, czekam na kontynuację

[@WuuChaa]

Jak zawsze bardzo ciekawy odcinek! Dziękuję

[@ukasztaranski6173]

Świetny odcinek, uwielbiam takie smaczki. Dziękuję za polecenie książki. Muszę ją zakupić i przeczytać 🙂 Może Pan jeszcze polecić jakąś ciekawą literaturę? Chciałbym poznać mniej znane fakty z życia naszych królów.

[@larsreiner9539]

Uwielbiam naszą królową Jadwigę,poświęć Pan jeden odcinek naszej wspaniałej królowej,podobno mają rękawice,płaszcz królowej widziałem tylko na zdjęciu.Pozdrawiam.

[@obywatel_JC]

No przecież ten odcinek o niej opowiada.

[@larsreiner9539]

@@obywatel_JC Tak ale chciałbym więcej na jej temat. Możemy się cieszyć iż mieliśmy taką królową. Dużo czytałem na jej temat. Oglądam wszystkie Pana programy, są super, proszę o więcej takich programów. Pozdrawiam, życzę dużo zdrowia, wytrwałości.

[@obywatel_JC]

Będzie jeszcze jeden odcinek o katedrze wawelskiej.

[@elzbietarakusz2421]

Jadzka nie lubiła się myć o kapaniu nie wspomne lubiła posty i umartwienia Pewnie przeżyła by poród a i Bonifacja też by żyła ale dupska nie myla i w czasie ciąży się glodzila. I tak się wyprowadzila do nieba

[@mariaczechowska7394]

Jadwiga była królem Polski. Taki tytuł jej przysługuje

Super odcinek. Pozdrowienia.

[@jarekpietruszczak1993]

Czekam z niecierpliwością na kolejny odcinek opowieści

[@martahaba609]

Super odcinek. Tym bardziej że miesiąc temu oglądałam te grobowce w katedrze.

[@obywatel_JC]

Nagranie nie było łatwe.

[@lucynafic3466]

Fantastyczny vlog! 👍👍. Odkryłam kilka dni temu . Taka historia mnie interesuje bardzo,ciekawie przedstawiana. I mogę zobaczyć miejsca których nigdy nie będzie mi dane zobaczyć.

[@grzegorzmika5204]

Kraków jest piękny I magiczny

[@grzegorzmika5204]

Warto zwiedzić Biecz. Małe i mało znane miasteczko o długiej i bardzo ciekawej historii.

[@lilijka351]

popieram!

[@lechgrzelak3000]

Bardzo wam panom dziękuję

[@xengar1234]

Jako że jestem wybrednym widzem, to obejrzałem przez Święta wszystkie filmy została mi tylko Szkocja i cykl o Malborku. Nie chce cukrzyć tylko powiem bez ogródek - leci sub. dzwonek etc. etc. i na pohybel czerwonym !!!!

[@obywatel_JC]

Z góry przepraszam za dźwięk w Szkocji... brak mikrofonu.

[@MGTech100]

Od Malborka należało zacząć. Ja pod wpływem tych filmów odwiedziłem go z rodziną w zeszłym roku.

[@mariolaozimowska3243]

Dziękuję Panowie, pięknie odpowiadacie o naszej historii

[@emigrant4599]

Wspaniała lekcja historii, jesteście the beściaki- pozdrawiam Kaz.

[@boguslawahalemba6783]

Bardzo ciekawe opowiesci.. Super. Dzieki. ❤️ Pozdrawiam ❤️

[@1683Huzar]

Panowie, rewelacyjny materiał.

[@radosawlesny-ue8od]

Witam, świetna robota. Jak zawsze.

[@rafawooszyk7762]

I to jest wartościowy kanał.

[@katarzynakasia6653]

Nareszcie słoneczny Krakow 🤗

[@gresiok]

dzoeki wam w zabrałem rodzinkę na Malbork. I nawet trochę pobłysczałem tajemna wiedza ;)

[@obywatel_JC]

Jest nam miło.

[@krzysiek3062]

Kraków, tam się czuję historię na każdym kroku. Świetnie zrealizowane i opowiedziane odcinki, mam nadzieję że jeszcze wspólnie zrobicie parę filmów 🙂

[@obywatel_JC]

Na pewno🤞

[@krzysztofstolar1583]

Świetny kanał ,odcinek. Pozdrowienia z 3miasta 😃

[@halook2769]

Jesteście super... Pozdrawiam.

[@KM-jb8td]

temat regaliow i i insygniow mega ciekawy :)

[@MGTech100]

Też polecam tą książkę. Fajny temat swoją drogą.

[@kazimierzwielki1310]

Ciekawe, czy będą w dzisiejszym odcinku jakieś informacje o Kazimierzu III wielkim. 😀👍👋

[@zbigniewgorecki4377]

Kilka :-)

[@przemysawpraat3600]

Dobrze wyszło. Lepiej niż gdyby materiał był tylko z nagrania z Katedry.

[@marcinkonieczny3737]

I gdy człowiek je naturalnie, to wtedy absurdalnym jest możliwość by łatwo złamać kość - bo i wtedy nie istnieją żadne choroby zębów, kręgosłupa, itd. PS Gdzieś słyszałem (czytałem) opowieść, ze Kazimierz Wielki - jak to było wtedy w zwyczaju - popisywał się na polowaniu, gdzie celowo raniono (w odpowiednie miejsce) groźne zwierze, by to nie uciekało, ale by atakowało z furią. I najbardziej odważni myśliwi popisywali się tym, że np najpierw ręką dotkli atakujące zwierzę, nim zadali mu cios włócznią. I podobno podczas dokładnie takiej akcji był Kazimierz. Jednak gdy dotknął zwierzę ręką, to nie zdążył uskoczyć, przed jego rogiem, gdyż noga potonęła mu się o korzeń.

[@kamilgruszczynski8492]

Zacny materiał i pewno niezwykle ciekawy i pouczający jakkolwiek o ile to rzeczywiście katedra to w kościele Pan jesteś - łapy z kieszeni.

[@obywatel_JC]

Nie, to specjalnie zbudowana na potrzeby filmu makieta katedry w skali 1:1.

[@kamilgruszczynski8492]

@@obywatel_JC W takim razie wypada mi pogratulować funduszy na scenografię, bo ogłady jakoś nie wypada.

[@egeszege]

Królowa Jadwiga okaz zdrowia ;-) a kto dziś w wieku 26 lat nie ma zębów - królowa nie miała jednego i to już oznaka zdrowia w tamtych czasach a co dziś? Jak będą nasze szczątki za kilkaset lat odnajdywać, będą same protezy i implanty....co powiedzą o nas potomni?

Uwielbiam te materiały. Ale może warto wysłać operatora kamery na jakiekolwiek szkolenie? Cięcie na kolanach powoduje ból zębów.

[@obywatel_JC]

Sławomira Idziaka też będziesz wysyłał na szkolenie?

[@piotrp1260]

Z tego co wiem jakiś czas temu zajrzano również do grobowca Łokietka (wpuszczono kamerkę )są tam zdaje się jego szczątki

[@natrakciehistorii-zmartwyc8846]

Dzień Dobry - badania grobu Wladyslawa I Łokietka odbyły się w roku 2019/2020 i jest to jak do tej pory najlepiej zachowany pochówek Królewski

[@andrzejweichert3856]

B. Ciekawe podejście do historii... Dziękuję....

[@robertzakowski2221]

Czekam na następny odcinek 👍👍👍👍

[@janzdunek4135]

Super komentator..

[@ptbb3916]

W 25 minucie filmiku mówicie Panowie że Królowa Jadwiga leży w białym sarkofagu, ale to jest nieaktualne, bo tam była ale jej szczątki zostały przeniesione do sarkofagu który w katedrze znajduje się "pod" czarnym krucyfiksem, przed ktorym się modliła ( związane z jej beatyfikacją i kanonizacją). Pozatym - gratuluję serii filmików ! Super!

[@obywatel_JC]

Dzięki i przepraszam za przeoczenie. Niestety nikt z właścicieli katedry nie chciał współpracować.

[@arkadiuszarczi1559]

Apeluję do wszystkich dumnych Polaków o rozpoczęcie walki o naszą tożsamość narodową i o manifestowanie przynależności do narodu Polskiego gdyż staje się to koniecznością. Pozdrawiam myślących rodaków. Chwała Wielkiej Polsce 🇵🇱🇵🇱🇵🇱

[@CgaRampen-gv4xy]

Co pijesz ze tak bredzisz.

[@mieczysawakuczynska4975]

Brawo panie Arkadiuszu podpisuje się pod tym mądrym i pięknym apelem

[@tmazewski]

Metryki w kościele zostały oficjalnie wprowadzono na Soborze Trydenckim. Najstarsze metryki w Polsce pochodzą z XVI w.

[@elzbietarakusz2421]

W 1974 byłam na pogrzebie Kazimierza Jagielonczyka i Elżbiety Habsburg

[@tomaszs9386]

To ja się w tedy urodziłem

[@elzbietarakusz2421]

@@tomaszs9386 jak prędko zleciało Tomaszku pozdrawiam

[@tadekplodzien]

Pozdrawiam ciepło. Odgrzebałem dzięki Panom swój egzemplarz „Klątw..” kupiony dekady temu. Wszystko dobrze, ale co do regaliów trudno mówić o kopiach. Regalia grobowe, regalia podróżne były czymś normalnym, a ich jakość zależała od kondycji szkatuły. Główne, koronacyjne regalia wszędzie stanowią przechodnią własność narodu i nie znajdują miejsca w grobach. Nasze niestety przepadły na zawsze, przetopione przez zaborców i o tym warto zrobić film. Inną rzeczą jest też kwestia kolejnych eksploracji np Łokietka, tutaj też źródła różnie mówią…. Ogólnie fajny kanał, trzymam kciuki.

[@TheRobson75]

konkretnie przez prusakow, bite 7 dni forsowali drzwi skarbca wawelskiego. pomoglo dopiero sciagniecie specslusarza z Wroclawia. po stopieniu wszystkich regaliow wyszlo im pol milona dukatow czy talarow ( nie pamietam) w zlocie. ruski car, ktory oficjalnie wtedy roscil sobie prawa do polskiej Korony dostal takiej kurwy na wiesc o tym, ze zagrozil Prusom wojna i zeby go zalagodzic tam cos bardzo grubo smarowali dluzszy czas...

[@boleslavsavdax282]

Kolejny ciekawy odcinek.

[@kontogoogle6906]

Gdzie można kupić tą książkę, o której panowie wspomnieli ?

[@obywatel_JC]

Zapewne gdzieś na allegro.

[@zygmuntbajorek197]

Jeżeli ktoś nie potrafi poprawnie przekazać treści wypowiedzi Stefana Czarneckiego to ja poświęciłem nieświadomie całe 10 minut na głupie gadanie i właśnie TO mnie boli.Jedni mówią bo coś wiedzą, inni też mówią,ale nie wiadomo po co.Zauważyłem 2 komentarze potwierdzające moje odkrycie. Szkoda - gdybym oglądanie tego porywającego wykładu poprzedził odczytaniem komentarzy to mógłbym film sobie podarować. Autorom gratuluję spostrzegawczości i tego,że w szkole bywali częściej niż inni obywatele cytujący i zachwycający się cytującymi. - To śpiewałem - ja Jarząbek - to też cytat. ( Miś )

[@annajanas3012]

Warto dodać, że owa panna z Celje, to była wnuczka Kazimierza Wielkiego. Przecież Władysław Jagiełło nie brał jej za żonę, bo była w odpowiednim wieku. Historia jako nauka jest ciągiem przyczynowo skutkowym, o czym zapominają osoby układające plan nauczania. Pozdrawiam.

[@elerike]

Sprostowanie, królowa Jadwiga jako święta nie leży w sarkofagu tylko jej szczątki są pochowane na ołtarzu! A jej córka, Elżbieta Bonitacja nie zmarła przy porodzie, tylko żyła kilka dni. Ale faktycznie, pochowana ja z Jadwigą.. .

[@katarzynakrajewska3388]

Czytałam tą książkę jest świetna

[@janpatkowski4113]

27:29 każdy swięty chodzi uśmiechnięty

[@andreasv.sperling3266]

Panowie narratorzy - to wy się zdecydujcie, czy to była Maria czy Anna Celejska, bo raz tak mówicie, raz inaczej. A może to była Anna Maria? :)

[@baruwka]

dlaczego polskich Królów a nie Królów Polski??

[@robertjakubczak9437]

Kazimierz Wielki był niezłym gagatkiem 😆😆😆😆😆 no ale to był nasz wielki król i niech spoczywa w pokoju ❤️🇵🇱

[@conigdy1157]

A skąd Pan jest? Z Poznania?

[@obywatel_JC]

Ja z Wrocławia.

[@conigdy1157]

@@obywatel_JC yhmy. Bo po rejestracji myślałem - po. I dlatego Pan pokazuje polskie zabytki nie pokazując Śląska który jest dla mnie najbogatszy architektonicznie i najładniejszy... Ale te zabytki najmniej polskie. Dobrze zgaduję? Gratuluję ciekawych filmów. Pana osobowość ciepła i lekko zartobliwa nadaje odpowiedniego posmaku. Podejście właściwe naznaczone lekturami Łysiaka?

[@obywatel_JC]

Auto może być czasem w leasingu.

[@conigdy1157]

@@obywatel_JC właśnie dlatego się pytałam 😉👍

[@piettropit3386]

Szkoda że robiliście zdjęcia "z biodra", ale rozumiem ponieważ robienie w tym miejscu zdjęć i filmów jest zabronione.

[@obywatel_JC]

Nie jest zabronione bo nie ma takiego prawa w PL. Nie miałem jednak zamiaru wdawać się w awantury i przepychanki z obsługą.

[@Flint88Sky]

Zgadza się, jest zakaz robienia zdjęć i nagrywania w katedrze, jednak Panowie, jak widać świadomie, zignorowali te zakazy. Większość informacji z materiału jest zgodna z ustaleniami historyków. Czasem jednak wystarczy zadać sobie trochę trudu i uzyskać zgodę na realizację materiału AV u administracji katedry, a nie robić to po kryjomu i jeszcze twierdzić, że ma się do tego prawo. Katedra to kościół, a te nie są państwowe i reguły przebywania, zwiedzania i filmowania ustala proboszcz parafii na Wawelu. Warto respektować zasady przebywania czy to w muzeum, czy to we wszelkiego rodzaju miejscach kultu - to jest szacunek do pracy miejscowego personelu i przede wszystkim do pracy tych którzy o te zabytki dbają zawodowo.

[@obywatel_JC]

Pozwij mnie.

[@jozef68450]

Ile było najazdowe na Kraków od królewny Wandy Czechy i Niemcy przybliżona cyfra

[@sophisophi7765]

Czy ta wiedza jest prawdziwa.czy taka jak cala nasza historia?

[@tomaszs9386]

Dobre pytanie

[@romualdulanowski8485]

Czytałem tą książkę Święcha...klątwa faraona hahaha pozdro 😀👍

[@marekjaros416]

Dziękuje

[@mariolaozimowska3243]

Piękny ten Krakow

[@barbaraduzy4405]

Jam nie z soli ani roli, jeno z tego co mnie boli...

[@larsreiner9539]

Mam jedną uwagę,czytałem z naszych dokumentów wawelskich iż nie wiedzą gdzie spoczywa Władysław Jagiełło ponieważ sam sarkofag był już parę razy na przestrzeni wieków przesuwany i stał w różnych częściach katedry a sam Jagiełło spoczywa gdzieś pod posadzkom i nie wiedzą gdzie.Pozdrawiam.

[@obywatel_JC]

To przecież mówiłem o tym, że sarkofag był przesuwany. Ale ciało leży od wieków w tym samym miejscu.

[@larsreiner9539]

@@obywatel_JC No tak mówił Pan ale ja z źródeł się doczytałem że się wypowiadali ludzie związani z Wawelem że do końca nie wiedzą gdzie pod posadzką dokładnie leży król, ponieważ sam sarkofag przesuwano a król został pod posadzką ale, w którym miejscu, tego nie wiedzą. Powtarzam tylko to co przeczytałem na ten temat. Pozdrawiam.

[@obywatel_JC]

Póki nie otworzą krypty z trumną, nigdy nie będzie pewności.

[@ramzesfiona914]

super

[@xengar1234]

Ruś - kraina geograficzna w granicach Polski +1 👍

[@elzbietarakusz2421]

Ruś czerwona

[@joyce120564]

Maria czy Anna Celejska?

[@obywatel_JC]

Zdecydowanie Anna.

[@pawegos989]

lecą suby lecą ! zapraszam też do Poznania do Katedry, może być ciekawy odcinek :)

[@obywatel_JC]

Jest taki plan...

[@marcinmalec9701]

Czy w tej katedrze kiedyś nie ma remontu ?

[@obywatel_JC]

Tam nie ma teraz remontu, tylko archeolodzy szukają grobowca Jana Olbrachta.

[@stenia4851]

Ja słyszałam ,że grób był odkryty !

[@obywatel_JC]

czyj?

[@stenia4851]

@@obywatel_JC Władysława Łokietka !

[@obywatel_JC]

Nie było kogo spytać...

[@nowackigrzegorz4452]

Fajnie jest przedstawione, nawet widzę ujęcie grobu mojego krewnego Józefa Poniatowskiego

[@obywatel_JC]

Ciężko tam wejść z kamerą, więc musiałem użyć telefonu

[@jacekstachurski9747]

👍👍

[@magdalenaduraj9665]

polecam film

[@aniarener5438]

Napiszcie coś o matce królów o niej tak mało wiemy ... ..

[@obywatel_JC]

Jest w kolejnym filmie.

[@jolanta9272]

❤

[@jolantajasiak501]

Bardzo ciekawe….

[@elzbietagrabowska9155]

Jestem w posiadaniu tej książki.Kartki pożółkły.

[@lemansky1979]

KRÓL Jadwiga, nie królowa!!!

[@obywatel_JC]

I królowa Jagiełło.

[@Ryjuuuu]

Serce się kraja jak widzę te Upadlinskie flagi w Krakowie

[@magdalenaduraj9665]

serial którego szukacie to królewskie sny

[@arna2484]

❤️👌❤️👌❤️👌

[@marionbrahmer814]

😊🇵🇱🇵🇱🇵🇱

[@tomaszlech1432]

👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍

[@magdalenaduraj9665]

kazimierz wielki byłby dumny

[@ricardomatuszewski2835]

kto spocznie na Wawelu musi decydować referendum podłączone do wyborôw