Wenduine, Heilig Kruisverheffing, luidklokken

Wenduine is voor mij altijd al iets bijzonders geweest. We gingen er als kind elk jaar op vakantie (tot 1974). En toen al was het mij opgevallen hoe dynamisch die klokken klonken en hoe mooi de klank was, vooral van de grote klok. Dat dynamische aspect kon ik dan later linken aan rechte assen en vliegende klepel, wat inderdaad hier het geval is. Deze klok is ook een van de vroegste herinneringen die ik heb aan klokken. Toen ik 5 jaar was, en we logeerden in een villa dicht bij de kerk, lag ik op een nacht wat wakker, en ik herinner mij nog dat ik toen de uurslag van 3 uur en 4 uur gehoord heb. En nu opnieuw bij het bekijken van mijn filmpjes herbeleef ik de klank uit mijn jeugd.
De kerk van Wenduine heeft een lange geschiedenis van afwisselend bouwen en verval, waarbij de toren afwisselend westtoren en vieringstoren was.
In 1843 werd een klok gegoten van 346 kg, met opschrift "TOT MEERDER EERE EN GLORIE GODS BEN IK TEN JAERE MDCCCXLIII GEGOTEN EN GEDOOPT VOOR DE KERK VAN WENDUYNE. ALSDAN WAS PASTOOR M. P. J. WANCOUR; EN HEB DE NAEM VAN MARIA ONTFAEN. MYNEN PETER IS M. J. VANDEN BERGHE, BURGEMEESTER, ECHTGENOOT VAN VIRGINIE VERBRUGGHE; MIJN METER MARIE MAENHOUT, HUISVROUW VAN S. F. B. DEVRIESE. -- KERKMEESTERS H. DEKEYSER EN J. B. LOUAGIE; ONTVANGER S. B. DEVUYST -- C. DUMERY ME FECIT. Deze klok werd in 1917 door de Duitsers opgeëist en werd in 1921 vervangen door de huidige Mariaklok.
In 1934 werd een tweede klok gegoten door Sergeys uit Leuven, van 1206 kg. Het opschrift luidde: TOT MEERDERE EER EN GLORIE GODS EN TER ERE VAN SINT-AMAND. Ook deze klok werd opgeëist door de Duitsers, nu in 1943. Ze werd in 1950 vervangen door de huidige Renataklok.
Of de hier opgegeven opschriften van de verdwenen klokken kloppen, kan ik niet achterhalen. Ze komen uit de literatuur. Echter, de ervaring leert dat opschriften uit de literatuur confronteren met de echte opschriften steeds talrijke fouten aan het licht doen komen. Dezelfde bron vermeldt ook de tekst van de huidige Renataklok, en ook daar zijn fouten in te vinden.
2 klokken:
1. Renata
.....Marcel Michiels Jr., Tournai, 1950
.....127.2 cm --- 1341 kg
.....es1-01 --- mib3
2. Maria
.....Marcel Michiels Sr., Tournai, 19
.....82.5 cm --- 366 kg
.....bes1+43 --- sib3/si3
Klankanalyse: beiaardgent.be/frequencies_wen...
Een bijkomende verrassing in de toren was dat klok 1 genoemd is naar pastoor René Vander Moere, die een goede vriend van onze familie (mijn grootvader in het bijzonder) was.
Klok 1 wordt duidelijk afgeremd, zij het slechts lichtjes. Zie bij het uitluiden hoe de ketting continu opgespannen wordt en ontspant, en dat dit bij 10:00 ophoudt. Vroeger was dat niet het geval. Ik heb nog een buitenopname van de klok uit 2010, waar het uitluiden ongeveer 4 minuten duurt, terwijl dit nu minder dan 1 minuut is. Wij hebben geprobeerd klok 1 manueel te luiden, maar het lukte niet om de klok hoog genoeg te krijgen zodat ze mooi aan de twee kanten luidde. Het lang uitluiden vond ik wel heel mooi.
Op klok 2 lezen we de naam HIER. FLEURBAEY, terwijl we op klok 1 de naam JEROME HEURBAEY zien. Gezien Hieronymus de Latijnse vorm is van Jerome, gaat het bijna zeker om dezelfde persoon. Ook al omdat een zoektocht op Google naar de naam HEURBAEY helemaal niets oplevert. HEURBAEY is dus waarschijnlijk een zetfout, vermoedelijk een handgeschreven document waar de F en de L te dicht op elkaar stonden en de klokkengieter een H gelezen heeft. Merkwaardig is ook dat het opschrift in de literatuur FLEURBAEY geeft, daar waar op de klok duidelijk HEURBAEY staat (zie 06:52).
00:04 Sfeerfoto's
01:47 Klok 2
01:51 ....Foto's
02:42 ....Opschrift
02:52 ....Luiden
05:52 Klok 1
05:56 ....Foto's
07:00 ....Opschrift
07:16 ....Luiden
10:08 Uurslag
10:46 Volgelui
14:09 Generiek
14:17 einde
Met dank aan pastoor Jos Demuynck voor de bemiddeling, het enthousiaste onthaal en de belangstelling voor ons werk. Dank aan Hubert Lootens voor het onthaal en de begeleiding in de toren. Dank aan Tim Martens en Joeri De Vreese voor de hulp in de toren. Dank aan Cécile Manderyck en Antoon Ovaere voor de bijkomende informatie over de klokken.
Bronnen over de historiek van de klokken:
* Germain Monteyne, Ronny Vandaele, Wenduine, van middeleeuws vissersdorp tot familiebadplaats, Beernem, 2008
* Prudens Verduyn, Geschiedenis van Wenduine, Gemeentebestuur Wenduine, 1960