Świat z opłatka - z serii ozdoby choinkowe

Nikt z nas nie wyobraża sobie Wieczerzy Wigilijnej bez opłatka. Łamanie się nim w domach, to zwyczaj niespotykany nigdzie poza kulturą polską. Dawniej opłatek nie był jednak obecny wyłącznie na wigilijnym stole. Stanowił ważny element świątecznego przystrojenia domostw.
Zwyczaj robienia dekoracji z opłatków, sięgający połowy XVIII w. znany był najpierw
w szlacheckich dworach, a stamtąd powędrował na wieś. W kulturze ludowej stosowaniu opłatków w świeckim życiu towarzyszyło wiele wierzeń, przypisywano im duże znaczenie obrzędowe. Opłatek miał m.in. chronić dom przed ogniem i uderzeniem pioruna. Z tego powodu wykonywano z niego dekoracje - przestrzenne wycinanki, które umieszczano na belkach podtrzymujących strop chałupy. Najbardziej popularne i równocześnie najprostsze w wykonaniu były tzw. „światy”. Przybierały najczęściej formę kuli składającej się z posklejanych śliną, wyciętych z opłatka krążków i ich części. Elementy „światów” wycinano zarówno z białych, jak i z kolorowych opłatków. Pojawiały się także inne rozbudowane konstrukcje geometryczne. Zdobiły one między innymi podłaźniki i tzw. „święte kąty”, znajdujące się w domostwach. Dziś „świat” z opłatka możemy powiesić na choince.
Potrzebne materiały:
• opłatek;
• nożyczki;
• igła i nitka;
• szablon kółka o średnicy ok. 7 cm;
Wykonanie:
Z opłatka, przy pomocy szablonu i igły wycinamy delikatnie pięć kółek. Jedno z kółek pozostawiamy w całości, jedno rozcinamy nożyczkami na pół, a 3 kolejne dzielimy na ćwiartki. Krawędź połowy opłatka zwilżamy delikatnie śliną i przykładamy pośrodku nierozciętego koła, przez środek, prostopadle do niego. Krawędzie ćwiartek w miejscu przecięcia zwilżamy śliną i przykładamy pomiędzy kołem, a przyklejoną do niego połówką - dwie prostopadle, i 4 równolegle do połówki koła. Zużywamy w ten sposób cześć ćwiartek koła. W ten sam sposób wykonujemy drugą część półkuli z opłatka. Po wyschnięciu połączeń, przy pomocy igły i nitki robimy zawieszkę. I gotowe!
Cały proces tworzenia „świata” znajdziecie w naszym filmie. Zachęcamy do działania!
Ozdoby Choinkowe
ŚWIAT
koncepcja: Dział Oświatowy
prowadzenie: Ilona Kostkiewicz
zdjęcia i montaż: Sebastian Klochowicz
intro: wMatrycy
muzyka: Tomasz Prawdzik
Muzeum Wsi Radomskiej
2021
Znajdź nas w sieci!
www.muzeum-radom.pl​​​
/ muzeumwsiradomskiej
/ muzeum_wsi_​​radomskiej
studio.youtube.com/