Рет қаралды 49,797
---- АССАЛАУМАҒАЛЕЙКҮМ ҚҰРМЕТТІ ҚАЗАҚ ЕЛІ - ОСЫ ВИДЕОНЫ ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІЛЕРДЕ ТАРАТЫҢЫЗДАР БАРША ҚАЗАҚ ХАЛҚЫ КӨРІП ӨЗ ТАРИХЫН БІЛІП ЖҮРСІН! ----
АРНАЙЫ ҚАЗАҚ ХАЛҚЫ ҮШІН - ӨЗ ТАРИХЫМЫЗДАН ДЕРЕК ШЕРТЕТІН КІТАПТАРДЫ ОҚЫП - ОСЫ БІР ТУЫНДЫНЫ 2 АПТА ТЕР ТӨГІП - ДАЙЫНДАДЫМ. БҰЛ ВИДЕОДА КЕЛТІРІЛГЕН АҚПАРАТТАРДЫ КЕЛЕСІ КІТАПТАР АРҚЫЛЫ ОҚЫП БІЛСЕҢІЗДЕР БОЛАДЫ - АВТОР ӨЗІНІҢ ЖАНЫНАН ЕШҚАНДАЙ АҚПАРАТТАРДЫ ҚОСҚАН ЖОҚ - БАРЛЫҚ ДЕРЕКТЕР КІТАПТАРДАН АЛЫНҒАН. 1. ЖАМИҒ АТ ТАУАРИХ КІТАБІ 2. БІЗДІҢ ТАРИХ КІТАБІ 3. ТАРИХИ И ЖАХАНГИР 4. БУХАРА И МЕХМАННАМА 5. "БИБОЛАТ БЕГАСЫЛҰЛЫ" ЗИГЗАЛ 5. ДИУАНИ ЛҰҒАТ АТ ТУРК.
ҚАЗАҚ ТАРИХЫ КӨНЕ ТҮРКІЛЕРДІҢ ТАРИХЫНАН БАСТАУ АЛАДЫ. САҚ ИМПЕРИЯСЫ - ҒҰН ИМПЕРИЯСЫ ЖӘНЕ ШЫҢҒЫЗ ХАН ИМПЕРИЯСЫ МІНЕ ОСЫЛАР ҚАЗАҚ ТАРИХЫНЫҢ БАСТАУЫ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ. ЖӘНЕ ОСЫ АТАЛҒАН ИМПЕРИЯЛАРДЫҢ ҰРПАҚТАРЫ СІЗДЕР МЕН БІЗДЕР ЯҒНИ ҚАЗАҚТАР БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ.
ВИДЕОНЫ ДАЙЫНДАУ ҮШІН КОМПЬЮТЕРДІҢ АЛДЫНДА КӨПТЕГЕН САҒАТТАР ЖҰМСАЛДЫ - КӨЗДІҢ МАЙЫ АҒЫЛЫП - ҰЙҚЫНЫҢ ШЫРҚЫ БҰЗЫЛДЫ. )) ЕГЕР ВИДЕО СІЗДЕРГЕ ҰНАСА ОНДА УАҚЫТТЫҢ ЗАЯ КЕТПЕГЕНІ.
12-ші ғасырдың басында қазіргі қазақ даласының басым көпшілік аумағы соғыспен тартысқа бой алдырған еді. Бір замандары алып империя болған ұлы мемлекеттің ұрпақтары - мемлекет пен тақ мұрагерлігіне таласып - көп бөліктерге бөлініп - өзара соғыс пен алауыздықтың жолына түскен еді.
Шыңғыс хан 1168 тышқан жылына сәйкес келетін жылы өзінің әкесі Жесүгейден айырылып жетім қалады. Бұл кезде Шыңғыс ханның жасы 13-те болатын және бұл уақытта оның әулеті мен Тайжуыт рулары арасында шайқас орын алған еді. Шыңғыс хан қолына қару алып шайқасқа жарайтын жігіт болғанша - олардың жағдайы өте нашар болды. Тайжуыт руының басшылары Шыңғыс ханның аталас туысқаны болып келетін және оның әкесі Жесүгей бахадыр тірі кезінде өздерінің Жесүгейге деген көреалмаушылықтарын жасырын сақтайтын. Ал Жесүгей қайтыс болғаннан кейін - олардың дұшпандығы ашық жария болды. Міне осындай қиын заман туғанда Шыңғыс ханның анасы - қоңырат руының қызы - Ұуалын иқа жауға қарсы қолына қару алып - Шыңғыс ханды тақ мұрагерлігіне қарай жетелейді. Бұл күресте оған жалайыр рулары қатты көмек береді.
Шыңғыс хан ер жетіп есейгеннен кейін айналадағы туысқан руларды біріктіруге кірісті. Ол алдымен Тайжуыт рулары мен Екерес руларымен бірігіп алған Жамұқа шешенмен соғысып оларды өзіне қосты. Сондай-ақ олардың арасында қоралас руы, ұрұт пен нұяқын руы - Ауруут пен Буйруут - жүрият руы - сияқты қауымдарда бар еді. Одан кейін сол аралыққа жақын маңдағы ру тайпаларды бағындырып біріктірді. Одан кейін Шыңғыс хан Найман қауымын өзіне біріктірумен айналысты ол кезде Наймандардың басшысы Таяң хан болатын. Сөйтіп ақыры соңында Таяң ханды толықтай жеңіп Найман қауымы мен оған қарайтын басқада руларды біріктіріп қуатты мемлекетті қайта қалпына келтірді.
Шыңғыс хан Таяң ханды толықтай жеңіп мемлекеттің біртұтастығын қалпына келтіргеннен кейін - тоғыз аяқты ақ киіз үй тігіп үлкен құрылтай жасады, сөйтіп оны - халқы ақ киізге көтеріп Теміршың деген атын бұзып - Шыңғыс хан деген ұлы мақамды дәрежені бекітті, бұл мақамды оған ұсынған қоңырат руының тумасы Көкеші болатын оны және Тіб Тәңірі деп те атайытн. Сол уақыттан бастап «Шыңғыз хан» атауы оған түбегейлі бекітілді.
Одан кейін Шыңғыс хан Таңқұт депте атайтын Қашын уәләятына жорық жасап ол жақтыда бағындырды сөйтіп мемлекеттің ішіндегі бүлікшілерді тәртіпке келтірумен айналысты. Таяң ханның жеңілісінен кейін оның баласы Күшлік өзінің жақтастарымен Шыңғыс ханға қарсы соғыс жүргізді. Одан кейін Таяң ханның баласы Күшліктің жасақтарын талқандау үшін Шыңғыс хан Сүбетайды жіберді.
Бұл уақытта түркі мұғыл мемлекетінің оңтүстік батысы - Хорезм шах мемлекетімен шекараласатын еді. Ол өте бай әрі құдыретті мемлекет болатын. Түркі Мұғылдар әлсіреген уақытта олар Түркілердің көп жерлерін өздеріне бағындырып - шекараларының аумағын Отырар қаласына дейін кеңейтіп алған болатын. Және олар мұнымен шектелмей Түркілердің басқа да жерлеріне көз сала бастады. Сөйтіп Түркі Мұғылдардың Саудагерлері мен елшілерін өлтіріп Шыңғыс ханға ашық соғыс жариялады - солайша екі ел ортасында үлкен соғыс басталды. Мұхаммед Хорезмшах Таяң ханның баласы Күшліктің одақтасы болатын - сөйтіп оған көмек беру керек деген сылтаумен Түркі Мұғылдардың жерлеріне қарай үлкен әскер бастап келді. Кейбір тарихи деректерге сәйкес оның әскерінің саны екі жүз - үш жүз мыңға жететін еді. Солайша ол Арал теңізінің шығыс алқабындағы маңайға жетіп келді. Ол жерде Күшлікті қуып келе жатқан Ұранқай руынан шыққан Сүбетай мен қоғырат руынан шыққан Тоғышар бахадырлар бар еді. Мұхаммед Хорезмшах бұл хабарды естігенде оларды қуып жетіп - шайқасқа кіруге шақырды. Алайда Сүбетай онымен соғысудан қашу мақсатында - біз сенімен соғысуға Шыңғыс ханнан пәрменіміз жоқ десті. Хорезім шах айтылғанды елемей - әскерлеріне сап түзетті. Мұны көріп Сүбетай да өз әскерлеріне соғысқа дайындалуды бұйырды. Солайша екі жақтанда қатты шайқас болды. Түркі Мұғылдарының әскері - әскери дайындық жағынан да - соғысу әдісін меңгеру жағынанда аса шебер әрі арыстандай айбатты болатын.