هەڤالێ هێژا كورتیهك ژ مێژووا زاخو: زاخو ئێك ژقهزایێن گرنگه ل ههرێما كوردستانێ ودهرگههێ سهرهكى یه بو جیهانا دهرڤه , سهنتهرێ قهزایێ باژێرێ زاخو یه كو دكهڤیته لایێ ژێرى یا روژئاڤا یا دهشتا سندى یا ئهف دهشته ب ئاخا خو یا باش بو بهرههمى یا بناڤ ودهنگه , زاخو باژێرهكێ جوان وخودان ئاڤ وسهقایهكێ باشه دكهڤیته سهر روبارێ خابور كو دناڤ باژێرى دا دهرباز دبیت ودبیته دوو روبار وباژیرى دكهته دوو پارچه وپرهكا بهرى یاكهڤن ل سهر هاتیه ئاڤاكرن مێژویا وێ رهنگه دزڤریته سهردهمێ میرنشینا بادینان پاش ب تایێ سهرهكى ڤه دهێته گرێدان ودبهر كهلههكا كهڤن دا یا ههشت گوشه ستونك ول سهر وان كڤانێن سهر تیژ ههنه ههروهسا نیگار ونهخشه ئهڤه وهكو خانیهكێَ مهزنێن وێ بو دهربازدبیت. مێژو نڤیس ل دور ناڤێ زاخو ژێك جودانه وچهند بوچونهك ل دور وێ چهندێ ههنه هندهك ژێدهرێن ئارامى دیاردكهن كو ناڤێ وێ ژ پهیڤا (زاخوتا) یا ئارامى هاتیه وهرگرتن كو رامانا وێ (سهركهفتنه) كو ب وى شهرى هاتیه نافكرن ئهوێ دناڤبهرا رومێ وفرسێ دا چێبوى ل نێزیك زاخو یا نوكه كو رومانى یا سهركهفتن تێدا ب دهست ڤه ئینابو. بوچونهكا دى ههیه بو ناڤێ زاخو كو ژ پهیڤا (زێ خوین) هاتیه ئانكو روبارێ خوینێ كو رویدانهكا گرنگ ل وى جهى چێبویه ئهوژى خوینهكا زور لێ هاتبو رشتن وئهف بوچونه یانێزیكى یا ئێكێ یه ودبیت ئاماژه ب وى شهرى بیت یێ دناڤبهرا رومێ وفرسێ دا هاتیهكرن. بوچونهكا دى دبێژیت بنیاتێ وێ ژ (زێ) ئانكو روبار و (خوهك) ئانكو جهێ خار جهێ ئاڤ لێ دشدیێت , ههر چاوابیت پهیڤا زاخو دناڤا سترانێن فلكلورێ كوردى دا زور دهێته گوتن وبهیستن (زاخوكا بادینا). مێژویا باژێرێ ب دروستى ناهێته زانین میر جهلادهت بهدرخان دیاركریه كو باژێركهكێ گرنگ بو ل سهر دهمێ (كوتیان) لێ یا دروست سهركردێ یونانى زهینهفون (401) بهرى زاینى دهمێ دگهل لهشكرێ خو ڤهگهریایه وهلاتێ خو دوێ دهڤهرێ دا دهرباز بویه وگوتیه خهلكێ وى جهى كوردن. دبیت زاخو ل وى جهى هاتبیته ئاڤاكرن وبهرفرههكرن ئهو جهێ باژێرێ حسێنیێ لێ هاتیه ئاڤاكرن كو گهلهلك ژێدهرا ژێ خهبهر دایه نهخاسمه یێن عهرهبى وگوتنه روبارى (خابورێ حوسهینیێ) وههتا نوكه تاخهكێ باژێرێ زاخو بناڤێ حوسهینیێ یه , مێژو نڤیسێ كورد شهرهفخانێ بدلیسى (1005) كوچى دبێژیت زاخو سهر ب میرنشینا بادینان ڤه بویهههر ژ سهر دهمێ سلتان (حهسهن بهگ كورێ میر سهیفهدین) و ل سالا (892) كوچى ئێكهم میر ژلایێ وان بو زاخو هاتیه دانان , ههر وهسا ل سهردهمێ ئێك ژوان كنیشتهك بو جوهیان ل باژێرى ئاڤاكر وههتا نوكه شوینوارێن وێ ماینه. ژیارا خهلكێ زاخو ل سهر چاندنێ یه نهخاسمه چاندنا دهرامهتێ زڤستانێ وهكو گهنم و جهه ونیسك ونوك وفێقى ب ههمى جورا ئهف دهرامهته ژى ل دهشتا سندى یا وهندهك جهێن دى كو مفا ژێ دهێته وهرگرتن , زێدهبارى چاندنا دهرامهتێ هاڤینى وهكو باجانو برنجى وتوتن وگهلهك كهسكاتیێ دیتر , قهزا زاخو ب چاندنا سپیندارا وگویز وهنارا یا بناڤ ودهنگه وژبهر ئاخا وئاڤا باش بهرههمهكێ باش ژێ دهێته چنین. زاخو ژێدهرێ سهرهكى یێ چێكرنا (شهل وشهبكا) یه وئهف كارسازیه كێم بویه ژبهر نهبونا كهرهستێ دهست پێكى یێ بهرههم ئینانێ وهكو (مهرهزى) وباراپتر ژخهلكى بهرێ خو دایه وان جلكا یێن ژ هندهك كهرهستێن دى دهێته چێكرن..
@HozanMzere106324 күн бұрын
نه عله تێد خوودێ ئاشوریێد کافربیت امین یاره ب 😫😫😫
@elinam-u9v15 күн бұрын
ناڤێ سەرکردێ یونانی نە زاخاریوس بی بەلکو "زاخوس" بی و وی ئەڤ باژێڕە یێ ئاڤا کری. زاخۆس سەرلەشکەرەکێ ئیسکەندەرێ مەزن بی ل دەمێ لەشکەرکێشییا وی بۆ ڕۆژهەلاتێ. ناڤێ زاخوس بۆ زەلامان ئەڤرۆ ژی یێ مشەیە ل یۆنانێ.
@ibrahim-i7h6u22 күн бұрын
كاكى ئه دمين سه باره ت سليڤانه يا سليڤانه ى هه ر به رئ دا زاخو بين و وان ديروكى دا به رى هه ميا دا ده ستهه لاتا كرين چ راستى بو نينه سليڤانه ى ره سه نن و ميرگه ها سليڤانه ى هه بوو سه رده مئ خلافه تا عباسى ده ستهه لات زاخو دكرن و تا سه رده مى ابراهيم پاشاى سليڤانه ى و يوسڤ باشاى سليڤانه ى و هازم بگ و محمد ئاغا و گه له كين دى و مير شاه بگئ سليڤانه ى سه ره مئ شه رئ چالديران پشتى هنگى ميرگه هه ك هات ده مه زراندن ناڤ سنديا نيڤه ك گوندين زاخو بنه ما ده يئن سليڤانه يانن هين بوجى دشايه تى دكن و تشتى راست نابيژن ما خونه چ جياوازيا سليڤانه يا و سنديا هه يه هه مى كوردن عه يبه برا تشتى راستى بيژن هه ما ديڤ ژيده رين ارمينيا و سريانا قه برئ نوح عليه وسلم يئل گوندئ ميرگه سورا ل ده شتا سليفانه يا تشتى درست بيژن مافئ چ عشيرا نه خون هه مى برانه و كوردن ده ستكاريئ ديروكى دا نه كن عه يبه