Aratta - zaginiona cywilizacja bliskiego wschodu?

Tytuł pułapka, a jakże.
Aratta to tajemnicze miato, które miało leżeć gdzieś na wschód od Sumeru. Słynęło ze złota, lapis lazuli, srebra, które tak bardzo cenili sobie królowie Mezopotamii. Czy jednak to zaginione miasto bliskiego wschodu ma szanse na odnalezienie?
Wcale nie chcialem przemycić treści sumeryjskiego eposu żerując na ciekawości
Rozdziały:
00:00 Podania i legendy
02:59 Enmerkar i Pan z Aratty
08:05 Szukając Aratty
► Zostań patronem: patronite.pl/Skryba
► Sprezentuj mi kawę (lub koktajl): suppi.pl/skryptorium
► Subskrybuj po więcej: www.youtube.com/@Skryptorium?....
►Autorzy:
Robert Euvino
A pane in the glass
Div Kid
Empty moons of Jupiter
Audionautix
Deep space
Treści udostępniane przez Skryptorium nie są w żaden sposób powiązane z Firefly Studios
►Muzyka użyta w tym filmie jest oryginalna i wykorzystywana na podstawie licencji Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License: creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/ .
►Wykorzystane gry
Stronghold
►Źródła
Hansman, J. F. (1978). The Question of Aratta.
Vanstiphout, H. L. J. (2003). Epics of Sumerian Kings: The Matter of Aratta
Potts, D.T. (2004) Exit Aratta: Southeastern Iran and theLand of Marhashi
Kriwaczek, P. (2013) Babylon. Mesopotamia and Birth of the civilization
Szarzyńska, K (2003) Eposy Sumeryjskie w przekładzie Krystyny Szarzyńskiej
►Autorzy fotografii:
dynamosquito tobeytravels: creativecommons.org/licenses/...
Mbenoist Dfg13, Pentocelo Uuyyyy : creativecommons.org/licenses/...
Rasool abbasi17 : creativecommons.org/licenses/...
Ponadto użyto elementów wizualnych i dźwiękowych z gry Stronghold na podstawie:
fireflyworlds.com/youtube-policy/
#sumer #aratta #starożytność

[@dHempfler]

Na początku lat 2000 przeczytanie książki Kramera "Historia zaczyna się w Sumerze" sprawiło, że zakochałem się w starożytnej mezopotamii. Dzięki ci mordo, że podtrzymujesz tą fascynację!

[@Skryptorium]

Mi wystarczył pierwszy rozdział podręcznika do historii (zawsze zaczynają się od Mezopotamii), ale faktycznie Kramer mial niezwykły talent. Aż szkoda że z aktualnym stanem wiedzy niczego już nie napisze.

[@zmechaconysweterek]

Historia zaczęła się dużo wcześniej, tylko że dopiero w Sumerze zaczęli ją spisywać.

[@fideasu3690]

​@@zmechaconysweterek mnie uczyli, że historia zaczyna się od wynalezienia pisma, a wszystko przedtem to prehistoria 🤔 ale nie wiem czy to ogólnie przyjęta definicja

[@sinuhe0171]

❤ Ja w 1979 gdy miałem 10 lat, przeczytałem "Dzieje i kultura ludów Azji Centralnej" Bobodżana Gafurova - radzieckiego archeologa, dostępną wówczas w PRLu w tłumaczeniu z rosyjskiego. EPOPEJA BLISKIEGO WSCHODU to nie historia, to POMNIK LUDZKOŚCI. B. dziękuję Panu za ten kanał, słucham go i słucham.

[@arturhashmi6281]

Pamiętam, że gdy w dzieciństwie czytałem jakąś książkę popularno-naukową z przełomu 19 i 20 wieku, ze zdziwieniem dowiedziałem się, że wielu ekspertów z tamtego czasu wciąż wątpiło w istnienie cywilizacji sumeryjskiej, a sam kultura zostało odkryta przypadkowo przez archeologów zajmujących się Assyrią i Babilonem. Gdy w latach 90tych odkryto Göbekli tepe w Turcji też mało kto chciał wierzyć, że 10.000 lat temu mogło powstać coś takiego. Fascynujące jest również to, że wciąż nie wiemy skąd Sumerowie się wzięli i do jakiej znanej nam grupy etnicznej (o ile do jakiejkolwiek) się zaliczają, żaden lingwista nie poparł też wystarczająco żadnej hipotezy na pochodzenie ich języka.

[@Skryptorium]

Żadnej sensacji tutaj nie ma, po prostu zwabiłem Was tutaj, żeby zaznajomić Was z literaturą Sumeru. Nie szukajcie na YT filmów o Aratcie. Dla własnego bezpieczeństwa :)

[@Ktonsens]

Przekonałeś mnie idę szukać filmików o Aratcie

[@fideasu3690]

Nie będę szukał, ale założę się, że lokalizacje w Ameryce są już "odhaczone"? 😁

[@araevik]

Ostatnie zdanie jest wspaniałe 🤣 "Nie szukajcie, proszę" 🤣🤣🤣🤣🤣❤️

[@ksaveriusz]

Fascynująca historia!

[@IzaNiunia-gx2lf]

Nie ma to jak zacząć niedzielę od ciekawej opowieści! Dziękuje!😊

[@maciejmonet4846]

zamknij morde

[@faara663]

Ten człowiek lepiej uczy o kulturze mezopotamii niż jakikolwiek historyk w szkole, protect this man at all cost!

[@UnderTheBanner]

a czego nie wie to domysli

[@Sarumanolsz]

Woo, pierwsze slysze o tym mieście, ile jeszcze to zagadek odkrywanych dzieki Skryptorium przed nami !❤

[@Irmarinen]

Jako stały widz tego kanału mam jedną rzecz do zakomunikowania: Ea-nāṣir sprzedaje miedź słabej jakości. Dziękuje za uwagę.

[@mariahanczewska8109]

Ludzie pragną być zapamiętani przez potomnych ale nie wiem, czy chodziło mu o bycie zapamiętanym jako sprzedawca słabej miedzi. XD

[@MrsMagdalenaKamila]

Bardzo ciekawe

[@marekd6763]

No to czekam na film z żółtymi napisami 😀

[@maciejadamczyk8033]

Ten film oficjalnie przekonał mnie do zostania patronem

[@GokuRoman008]

Siemka, w kolejnym nietypowym i ciekawym odcinku na tym kanale 👍👍Zastanawiam się skąd Ty bierzesz te nieznane informacje 🤔😉

[@ratzslava]

Dziękuję za ciekawą historię na niedzielny poranek

[@irminabogdanska2806]

Dziękuję za odcinek 👍👍👍, chciałbym usłyszeć coś o Awescie i Ramajanie, pozdrawiam wszystkich

[@Marmur1987]

Przecież to oczywiste gdzie leży, na północ od Atlantydy i na wschód od Wielkiej Lechii... ;)

[@yoiu13]

Mogła też zostać zniszczona w fińsko-koreańskiej hiperwojnie... ;P

[@jorand4660]

Dzięki za takie wiadomości bo większość ludzi jest zaciekawiona poznawaniem, z drugiej strony powstaje coraz więcej takich nowych programów, większość ciekawych takich przekazów nie morze temu zaprzeczyć ani potwierdzić...

[@Saint_Shep4rd]

Za wstawki z Twierdzy od razu leci like :D

[@pralkowcypl3646]

Ten kanał to złoto!

[@KAW0111]

To nie złoto... ... to lapis lazuli

[@pralkowcypl3646]

@@KAW0111 Racja - złoto jest dla pospólstwa i niewolników !;)

[@machal9024]

To nie złoto. To miedź, które Ea-Nasir miał dostarczyć a nie dostarczył

[@jelec4200]

Arrata może to błędna lub inna wymowa miasta Harrapa z doliny Indusu czas rozwoju się zgadza a z tego co wiem to miasto później spłynęło wraz z rzeką którą wylała bardziej niż zazwyczaj

[@Skryptorium]

No własnie. I tu jest problem. W taki sposób można sobie lepić dowolne hipotezy. I każda będzie oparta na rozumowaniu indukcyjnym. Spalone miasto, które figuruje jako aratta dzisiaj najczęściej w tych hipotezach jest wskazywane dlatego, że klimat był tam najsuchszy w epoce brązu (więc logiczne że to oni musieli zażądać zboża, bo na pewno im brakowało xD). A jedyna informacja jaka mamy, to 'handlowali cennymi minerałami, leżeli za 7 górami poza Anszanem w dolinie'. Dopóki miasto nie pojawi się na jakimś innym niż literackie dokumencie, to mozemy je traktować jako mrzonkę i konstrukt fantastyczny.

[@JanekR-nt4fb]

​@@Skryptorium Zgadzam się z Tobą, powinniśmy zachować dystans. W wielu kulturach istniały takie opowieści które od zawsze pobudzają wyobraźnię ludzi choć często to pojedyncze jedynie wzmianki. Potem dowiadujemy się o możliwych lokalizacjach Atlantydy, wyspy Thule czy El Dorado a niektórzy twierdzą nawet że wszystkie wymienione to jedno miejsce.

[@longinzaczek5857]

Czas rozwoju się nie zgadza niestety - cywilizacja Harappańska jest późniejsza niż wczesny Sumer bardziej jest współczesna czasom gdy spisywano eposy. Ponadto Harappa to nazwa współczesna tego miejsca w którym odkryto miasto. W czasach cywilizacji Harappy miasto zapewne nazywało się zupełnie inaczej.

[@MrVilgefortz]

super ciekawe

[@bloomthejew738]

Ooo, Enmerkar, tak nazwałem swojego barba w Diablo IV, jest też Wasaszatta (czarodzieja), Ibbisin (druid) i Szamsziadad (też barb). Ta śpiewność i tajemnica w sumeryjskich imionach , i w ogóle starożytnych, uwielbiam...

[@Tobik.T]

Super film! Planujesz może nagrać jakiś odcinek o Zaratusztrianizmie?

[@Skryptorium]

Siedzi gdzieś od roku rozpoczęty tekst na ten temat w archiwum. Może faktycznie pora się tym zająć?

[@arturhashmi6281]

@@Skryptorium to byłoby świetne, ludzie z zachodu nie zdają sobie sprawy jak wielki wpływ perski dualizm wywarł na: Chrześcijaństwo Islam oraz post-świątynny Judaizm, ale też na grecką filozofię wcześniej.

[@TheApokalipsa88]

Ciekawe jak zawsze.

[@arkadiuszjagodzinski2983]

Nie spodziewałem się HOMM IV na tym kanale.

[@qpisz8199]

Skrybo, czy jest szansa, byśmy usłyszeli o rozwoju piwowarstwa u Sumerów i późniejszych cywilizacji?

[@Skryptorium]

Jest :D

[@longinzaczek5857]

Chyba Dawid Rohl w książce "Legenda o powstaniu cywilizacji" przedstawia hipotezę lokalizującą Arattę gdzieś na pograniczu Iranu i Armenii na podstawie analizy wspomnianego poematu. Problem polega na tym, ze wskazówki w poemacie są mętne, a Aratta może oznaczać po prostu kraj górzysty, więc mogła być gdziekolwiek od Kabulu po Tibilisi.

[@uefvhiudfbscdoij]

pierwszy legancko tego super odcinek nowy :))))))))))))

[@uefvhiudfbscdoij]

jeszcze nigdy nie bylem tak wczesnie xD

[@Skryptorium]

Otrzymujesz order uśmiechu.

[@3kcozadurnylol]

Aratta brzmi też nieco podobnie jak Agarhta, więc może trzeba jej szukać pod ziemią? :D

[@bloomthejew738]

Raczej do Arrarat (góry)

[@jerzyblinowski5177]

Nie znam się na starożytnościach, ale w miejscowości Harappa w dolinie Indusu znaleziono ruiny starożytnego miasta. Harappa - Aratta nazwy podobne. Nie wiem jak dawna jest nazwa Harappa. Niewątpliwie starożytna Harappa jest bliżej Badakszanu gdzie wydobywa się lapis lazuli niż starożytne Uruk i nie wątpliwie droga lądowa Uruku do Harappy prowadziła przez starożytny Elam i przez liczne góry w tym przez pasma Hindukuszu drugiego co do wysokości łańcucha górskiego Ziemi.

[@Ktonsens]

A sie zastanaiwalam co ogaldac do śniadania a tu taka niespodzianka

[@panpunkt5185]

Tak se paczam na tabliczki gliniane i myślę czy po naszej cywilizacji przetrwają zapisy w chmurze Majkroszitu? Ile to wyczymie?

[@lia3133]

To prawda,o nas prawie nic nie będą mogli wywnioskować,bo zostaną tylko stare dzieła pisane,a elektronika .. pewnie będą się zastanawiać,co za dziwne przedmioty kultu mieliśmy,bo użytkowo to zupełnie nieporęczne 😂

[@machal9024]

Nośniki elektroniczne, bez konserwacji, degradują dane w ciągu max kilkunastu lat. Dlatego za kilka wieków mogą uznać nasz okres na kolejne "mroczne wieki"

[@waldek0808]

Szczerze mówiąc to można zawęzić poszukiwania na podstawie występowania złóż lapis lazuli, ale to i tak nie zmienia faktu że nadal zostaje masa hektarów terenu poszukiwań :/

[@UnderTheBanner]

Nie wiedziałem że Międzyrzecz miał wlasne koronowane głowy😂

[@ciemnylas3022]

👍

[@JackRibb877]

👍🏻👍🏻👍🏻

[@grzegorz1525]

Ale ja to lubię

[@kamilskinderowicz9685]

Mógłbyś polecić jakieś książkidla początkujących odnośnie starożytnej Mezopotamii i pokrewnych?

[@Skryptorium]

Podaje bibliografię w opisie każdego filmu. Zapraszam do lektury

[@wojciechaugustyn4691]

Może ma rację @jelec4200, że Aratta to Harrapa. Ale starożytni Grecy mogli znać podanie o tym kraju - mieście i zmienili nazwę na Atlantyda. Przy czym zmienili w swoim podaniu też lokalizację. Atlantyda tak samo bogata jak Aratta.

[@machal9024]

Różnica w tym, że Atlantyda to głównie historia "ludzkość zawsze upadnie jak utraci zaufanie bogów, nieważne jak będzie się bogatym czy zdolnym". W historii o Araccie brakuje wątku moralizatorskiego

[@TheMKBOxide]

Proste Aratta leży tam gdzie Mu.

[@l0tr050]

Potrzebujemy filmu z żółtymi napisami a ukraińskiej arattcie, nie można tego tak zostawic

[@salem9749]

Kiedy epos o Gilgameszu

[@haxal86]

Zawsze liczę że się zrobi przerobka i będzie za mało subskrybcji mój panie

[@Skryptorium]

Nie pomyślałem o tym. A chyba trzeba :D

[@panzerwaffel3261]

Po pierwsze. Władca ma szansę na naukę dyplomacji 3/10. Więc ciężko mu było. Po drugie, ucząc się nie ma możliwości na eksperta, powinna być podstawowa. ;)

[@mariahanczewska8109]

Ten jeden skryba, który miał za zadanie napisać, gdzie jest Aratta ale mu się zapomniało: "Nic to, każdy wie gdzie to jest, nic się nie stało!".

[@Bzhydack]

Skoro już wspomniałeś Urartu, to rozwiniesz może temat?

[@Skryptorium]

Szukałem ostatnio, ale żadnej ciekawej historii z Urartu nie znalazłem jeszcze. Może ruszę ich wierzenia. Ale jeszcze nie wiem. Daj odpocząć po tej publikacji :D

[@old_x]

[@jacekmalczewski6272]

Jakoś wszyscy pomijają Irbil- Arbellę- która jest jednym z najstarszych istniejących ciągle miast . Blisko gór obfitujących w minerały, na szlakach handlowych. Miasto ma ok 8 tyś. lat. Czy to, że jest stolicą autonomii kurdyjskiej ma wykluczać je z historii i wszelkich rozważań?

[@longinzaczek5857]

Wyklucza ją opis z eposu który opisuje drogę przez góry (7 gór = 7 pasm górskich). do Irbilu można by się było dostać rzeką (Tygrysem).

[@jacekmalczewski6272]

@@longinzaczek5857 niby tak... - masz rację. Ale ja bym mimo wszystko rozważał taką opcję. Czy lepiej rzeką pod prąd, czy drogą. Co prawda gór z prawdziwego zdarzenia tam rzeczywiście brak, ale są wzgórza. A Irbil do dnia dzisiejszego jest pięknym, przebogatym miastem. Na bogactwo wpłynęły minerały i ropa. Świetnie widać historyczne miasto z okien samolotu. W tej chwili sztucznie niegdyś stworzony płaskowyż otaczają mury wybudowane kilka tysiącleci po założeniu miasta. Polecam, bo to perełka.

[@longinzaczek5857]

Tak prawdę powiedziawszy północną Mezopotamię z tego okresu znamy tylko ze znalezisk archeologicznych - nie kojarzę tam śladów, które mogłyby wskazywać na powiazanie Irbilu z Arattą - w Polsce została wydana na ten temat całkiem niezła praca - Dorota Ławecka - Północna Mezopotamia w czasach Sumerów. @@jacekmalczewski6272

[@Anonimowy625]

Potrzeba drewna.

[@RacherW]

Skąd bierzesz filmy i grafiki?

[@Skryptorium]

Filmy - głównie canva/youtube Grafiki/zdjecia - duzo z wikimedia a takze archiwow muzealnych - np. kolekcja MET museum jest zdigitalizowana w bardzo dobrej jakosci.

[@RacherW]

@@Skryptorium Super, bardzo ci dziękuję za odpowiedź! Bo naprawdę jakość filmów masz bardzo dobrą 😁

[@fazawarsaw9969]

Skrybo, czy uważasz, że kosmiczne opowieści powinny być z żółtymi napisami?

[@Skryptorium]

Niee, Ale ta muzyczka charakterystyczna jest zdecydowanie jak wyjęta z takiego właśnie filmu.

[@ddd32169]

Od zarania dziejów ******** *** tym ludziom o miastach pełnych złota.!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

[@wojciechaugustyn4691]

Morały to banały. Ktoś tu szuka O Tempora O Mores. Sumer jest nazwą przed Sumerami następcami.

[@jakubmiejski6241]

A zrobisz kiedyś Panie odcinek o Arce Noego (Wraku)....zrobisz Pan....przyjdz Pan i zrób