Bir Serbest Çağrışım Yöntemi Olarak Otoportre ve Çağdaş Sanatta Otobiyografi

Sanat tarihinin en eski ve önemli temalarından biri olan otoportre, çağdaş sanatta otobiyografiye de yaslanarak, psikanalitik bağlamlarda okunabilecek pek çok öğeyi içine dahil etmiştir. Freud başta olmak üzere Jung ve Lacan’ın psikanalitik kuramları, sanatçının imgesini oluştururken kullandığı bilinçdışı dahil olmak üzere çeşitli izlekleri dikkate almayı zorunlu hale getirir. Öte yandan Sigmund Freud serbest çağrışımı psikanalizin temel kuralı olarak önerirken elbette bireyin kendini anlatmasından söz etmişti. Analizdeki kişinin kendini anlatmasını yaşam öyküsünü çizmesini tanımlamasını ve ruhsallığını ortaya koymasını bir otoportre ve elbette otobiyografi olarak düşünebiliriz. Diğer bir deyişle bir anlamda her psikanalitik seans bir otoportre otobiyografi çabasıdır diyebiliriz. İşte bu noktada plastik sanatlar ve sanatsal yaratım psikanalize bir yankı getirmektedir. Bu seminerde psikanalitik bakış açısıyla otoportre ve otobiyografinin işlevleri, kendini yaratmak ve kurgulama süreçlerinde serbest çağrışımın etkileri ve katkıları ele alınacaktır. Söyleşinin odağını çağdaş Türkiye sanatı oluşturacak ve psikanalitik çözümlemeler Semiha Berksoy, Sarkis, Taner Ceylan gibi sanatçıların yapıtları üzerinden gerçekleştirilecektir.
Prof. Dr. Esra Aliçavuşoğlu Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nde öğretim üyesidir. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü'nden mezun olduktan sonra aynı kurumda yüksek lisansını ve doktorasını tamamladı. 2000'de University of The Arts London Central Saint Martins'de "Curatorial Studies" alanında kurslara katıldı, 2016’da Tübitak bursu ile New York’ta çağdaş sanat müzeleri üzerine araştırmalar gerçekleştirdi. 2022 yılında yine Tübitak bursu ile New York Pratt Institute History of Art and Design Bölümünün davetlisi olarak misafir araştırmacı olarak çalışmalar yaptı. Uluslararası Sanat Eleştirmenleri Derneği (AICA) üyesi olan Aliçavuşoğlu'nun ulusal ve uluslararası pek çok akademik yayında makaleleri, eleştiri yazılar ve sanatçılar üzerine monografileri bulunmaktadır. Can Yayınları Tellekt serisinden yayınlanan "Türkiye'de Sanatın Tarihi" dizisinin editörlüğünü Ayşe Köksal ile birlikte üstlenmektedir. Serinin ilk kitabı "Müze" 2023'te basılmıştır. “Bauhaus: Modernleşmenin Tasarımı” (2009) başlıklı kitabın editörlüğünü Ali Artun ile birlikte üstlenmiştir.
Talat Parman İstanbul Psikanaliz Derneği kurucu üyesi, formatör analist. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde tıp eğitimi ve Paris René Descartes Üniversitesi’nde psikiyatri uzmanlığı eğitimi aldı. Yirmi yıl boyunca İstanbul Üniversitesi Çocuk Sağlığı Enstitüsü Adolesans Bilim Dalı’nda çocuklar, ergenler ve aileleriyle çalıştı. Psikiyatri doçentidir. Ergenlik ve psikanaliz konularında yazılmış kitapları ve J.B. Pontalis’ten yaptığı kitap çevirileri vardır. YKY’den çıkan “Psikanaliz Defterleri” dizisinin yayın kurulu üyesidir.