Matematyczność świata | Sebastian Szybka, Karolina Mania | Wszechświat: Podcast

Rozmowa z prof. Sebastianem Szybką (Wydział Fizyki,Astronomii i Informatyki UJ, Obserwatorium Astronomiczne UJ) o matematyczności świata, relacji matematyki i fizyki i różnym rozumieniu znaczenia liczb w naszym życiu.
Gość: dr hab. Sebastian Szybka, prof. UJ, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki UJ, Obserwatorium Astronomiczne UJ
Prowadzący: adw. dr Karolina Mania, adiunkt w Katedrze Zarządzania Strategicznego w Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ
Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki w ramach projektu „Nauka na żywo: wszechświat, życie, umysł". Kwota dofinansowania 540 200,00 zł, całkowita wartość zadania 600 200 zł.
Słuchaj nas w formie podcastu:
open.spotify.c...
www.google.com...
podcasts.apple...
anchor.fm/cope...

[@legohouse3422]

Katedra ☺️ to matematyka 😊🧡 dziękujemy

[@marcinokun6377]

bardzo dobry podcast

[@peterjohn86]

Matematyki nie potrafię, nie umiem i nie rozumiem. W liceum co roku walczyłem o 2, ale mimo to ta dziedzina nauki mnie absolutnie fascynuje. Bardzo chciałbym ją zrozumieć, choć pewnie na naukę już trochę za późno (mam 36lat). Tak czy inaczej - chapeau bas dla wszystkich umysłów ścisłych.

[@mariuszkajstura6635]

Nie jest za późno, a fascynacja to dobra motywacja. Lepiej spędzać czas poznając matematykę, niż nerwowe ciągłe śledzenie propagandowych i reklamowych przekazów, których nie sposób zweryfikować.

[@maciekszymanski8340]

Dobrze powiedziane: matematyka niczego nie wyjaśnia, bo jest tylko narzędziem. I jak każde narzędzie, nie jest doskonałe. Pojęcie nieskończoności nie ma odniesień w naturze, wszystko jest skończone. Proponuję wykład o prawdopodobieństwie. Ta dziedzina zawsze mnie pociągała, bo choć nie wyjaśniała czy kot Schreddingera jest żywy czy martwy, dawała jakąś tam odpowiedź ;)

[@andrzejurbaniak8103]

zapisz sie na kurs teorii wzglednosci i mechaniki kwantowej to zrozumiesz kwindesencje matematycznosci i to w zasadzie tyle koniec dyskusji.

[@maciekszymanski8340]

@@andrzejurbaniak8103 Zapisz się na terapię dla upierdliwych trolli.

[@andrzejurbaniak8103]

@@maciekszymanski8340 w zasadzie nic nie masz do powiedzenia jesli chodzi o merytoryke wypowiedzi wiec kto tu jest trolem do szkoly podstawowej tam nawet nie jestes sie w stanie wyoowiedziec , co robia takie osoby na tym kanale doprawdy nie wiem .

[@Tomasz_Kowalski]

@@andrzejurbaniak8103 i vice versa

[@FRANKWHITE1996]

Jeden był ciekawy, drugi chciał pomóc, ale się nie dogadali. Cóż za zmarnowana szansa 😢

[@ZdzichaJedziesz]

W kwesti fizyki to wydaje mi się czasem znamy właściwie struktury matematyczne jak w przypadku fizyki relatywistycznej a czasem nie ich nie znamy jak w fizyce kwantowej i tam mamy do czynienia z matematyzowalnoscią i stąd te trudności w tej dziedzinie.

[@mariuszkajstura6635]

Nie wszystkie obserwowane zjawiska daje się opisywać matematycznymi równaniami, przykładowo rosnący od nasiona kwiat zarejestrowany na filmie równaniem trudno opisać, choć nie jestem pewny czy się to da zrobić, ale na przykład algorytmem łączącym zestaw równań już się da to zrobić. Inny przykład zachowanie mrówki Langktona równaniem matematycznym nie daje się przewidywać, ale na podstawie historycznych obserwacji już tak wystarczy znać ilość wykonanych kroków mrówki by przewidzieć jaki krok ta mrówka wykona ( oczywiście jeśli się założy że mrówka startuje zawsze na czystej przestrzeni 2D ).

[@panikrystyna1]

tak

[@paweldraws7800]

Trygonometria też była, trochę statystyki, probabilistyki, kombinatoryki. Szkoda, że nie było w klasach ogólnych, za moich czasów licealnych, choćby podstaw liczb zespolonych i matematyka była bardzo oddzielona od matematyki przez duże M, bo z mojej perspektywy obecnej matematyka stała by się bardziej interesująca. W tym sensie, ze program był bardzo zeschematyzowany i nie pozwalał na kreatywne myślenie i właściwie zacząłem na nowo patrzeć na matematykę, po przez informatykę i fizykę bo to dało mi w ogóle powód do zafascynowania się niektórymi działami matematyki.

[@AnonimowyWolnosciowiec]

hipoteza riemanna tez bardzo ciekawa sprawa

[@jankos4910]

Genialny 😅

[@wicekwickowski3798]

Pytanie do profesora: czy stosując Zasadę Nieoznaczoności W. Heisenberga, można postawić taką tezę: fizyczno-matematyczna poznawalność świata jest odwrotnie proporcjonalna do poziomu jego fizycznej złożoności? Jeżeli tak, to czy uzasadniona jest kolejna następująca teza: obecny stan poznawalności wszechświata jest na tak głębokim poziomie, że dalszy postęp w rozwiązywaniu problemów takich jak ciemna materia, ciemna energia, początek wszechświata i jego ewentualny kraniec lub nieskończoność, leżą poza możliwościami poznawczymi. Jeżeli odpowiedź byłaby twierdząca również na to, to czy nauka stoi przed ścianą/regresem nie do przejścia i czy brak konkretnych rozwiązań w ww problemach mógłby uprawdopodobnić te tezy do twierdzeń?

[@adayah2933]

Można prosić o rozwinięcie "opisujemy fragment świata, dobieramy równania, a te równania mówią nam o świecie dużo więcej, niż włożyliśmy w nie wiedzy"? Jakie są na to przykłady w historii fizyki?

[@badzwolnyalbogin4814]

Np. równania Einstaina. On założył pewną symetrię wszechświata, napisał do tego równania ale wtedy nie wiedział że zawierają się w nich takie rzeczy jak czarne dziury, rozszerzanie się wszechświata, stała kosmologiczna itd. Napisał równanie które przerosło swojego twórce.

[@rigelheron9997]

Inny przykład: równanie Diraca. Paul Dirac szukał równania opisującego elektron, które byłoby zgodne ze szczególną teorią względności. Gdy udało mu się takie równanie znaleźć, okazało się, że oprócz elektronu opisuje ono także inną cząstkę - niejako "lustrzaną" wobec elektronu, której wówczas nie znano. Tak Dirac niechcący przewidział istnienie pozytonu, a szerzej - antymaterii.

[@syfonek64]

Najlepsze audio na YT

[@nihilistycznyateista]

Jest też jeszcze jedna opcja interpretacyjna - świat nie jest matematyczny, ale umysł ludzki jest. Przez to matematyka to jedyny język, jakim umysł jest w stanie opisywać świat i nie zorzumiemy go w żaden inny sposób, bo nie jest on dostępny dla naszych zdolności poznawczych.

[@zacknobody9525]

Ciekawe spostrzeżenie

[@ZdzichaJedziesz]

Ja myślę że czasem odkryliśmy właściwie struktury matematyczne jak w przypadku fizyki relatywistycznej a czasem tylko matematyzujemy jak w przypadku fizyki kwantowej. I stąd te problemy ze zrozumieniem kosmosu. Nie znany właściwych struktur matematycznych bądź nie mamy właściwego aparatu matematycznego. Rozwój fizyki wyprzedził rozwój matematyki. To taka moja hipoteza/ intuicja. Na to bym stawiał

[@nihilistycznyateista]

@@ZdzichaJedziesz zakładasz więc, że świat jest matematyczny. Ja raczej uważam, że częściowo tylko brak nam wiedzy, ale częściowo świat jest po prostu nieopisywalny... I stać kwanty to przybliżenia i prawdopodobieństwo...

[@andrzejurbaniak8103]

mam nadzieje ze nie masz nic wspolnego z fizyka bo brniesz w absurd

[@nihilistycznyateista]

@@andrzejurbaniak8103 nie pracuję w zawodzie związanym z fizyką, choć przez jakiś czas nawet studiowałem na politechnice Warszawskiej... Jakbym miał określić się na spektrum powiązań - to nazwałbym siebie filozofem nauki. I dokładnie taki jest temat tych rozważań - czysto filozoficzny. Umysł nie jest przedmiotem badań fizyki, a w końcu o umyśle tu łowiłem...

[@marcin6987]

Pan profesor wspomniał, że równania Einsteina mają dziesiątki tysięcy wyrażeń. Skąd bierze się tak ogromna ich ilość? Bo zgaduję, że Einstein nie pisał tego wszystko wyraz po wyrazie. Jeśli chodzi o mój poziom matematyki to jestem w tym momencie studentem piątego roku matematyki i odpowiedź na moje pytanie może brać to pod uwagę.

[@rigelheron9997]

Równania Einsteina wiążą ze sobą dwa tensory: tzw. tensor Einsteina i tensor energii-pędu (no, często jest jeszcze trzeci - tzw. człon kosmologiczny). Odpowiadają im macierze 4x4, czyli to 16 równań skalarnych, aczkolwiek okazuje się, że tylko 6 jest niezależnych. Niewiadomą w tych równaniach jest tensor metryczny, który w skomplikowany, nieliniowy sposób siedzi w tensorze Einsteina (determinuje go), a także w tensorze energii-pędu. Jest dwukrotnie różniczkowany, mnożony, sumowany po niektórych indeksach... Stąd mnogość wyrazów. Także tensor energii-pędu może być bardzo skomplikowany (zależy co chcemy modelować; jakie pola i cząstki).

[@paweltluscik1314]

Matematyka czy Fizyka. Co było pierwsze ? Hipoteza Riemanna (Funkcja Dzeta) czy Hamiltonian fikcyjny jądra atomowego? Nawet Tomasz jeszcze tego nie rozgryzł. A mnie uczono, że problemów matematycznych nie udowadniamy stosując fizykę.

[@paweltluscik1314]

Pierwsza była fizyka no chyba że żyjemy w stymulacji komputerowej to wtedy pierwsza była matematyka

[@andrzejurbaniak8103]

aby zadac pytanie nalezy znac wieksza czesc odpowiedzi przemysl to...

[@paweltluscik1314]

​@@andrzejurbaniak8103Przemyśl to. Brawo. Masz rację za polskim Przemyślem już nic nie ma. Wszystko zaczęło się zatem w Przemyślu. I matematyka i fizyka.

[@andrzejurbaniak8103]

@@paweltluscik1314 Zawsze gdy komuś brakuje merytorycznej wiedzy pisze głupoty jak Ty .Twoja odpowiedź jest kompletnie nie związaną z tematem audycji .Cenię wiedzę a nie powierzchowne wiadomości. Nawet nie rozumiesz czym jest Hamiltonian i funkcja dieta inaczej nie wypisywał byś bzdur .Tyle w temacie.

[@paweltluscik1314]

Przez zrobieniem kolejnego kroku czyli doktoratu z matematyki uchroniło mnie poczucie humoru wykładowcy. A ty coś umiesz?

[@paweltluscik1314]

Żyjemy w symulacji komputerowej jako Sztuczna Inteligencja (AI) a zatem składamy się tylko z liczb (jak i cały nasz "Wszechświat" ). Łukasz to ślicznie opowiedział i wyjaśnił. Podobno prawdopodobieństwo wynosi 50-50 :) ale to nie Łukasz.

[@bishbish9111]

Podobno, ta tak na prawdę nic nie wiemy i ekstrapolujemy codziennie doświadczenia, które za 10, 1000, czy 1000000 lat będą godne politowania.

[@paweltluscik1314]

​@@bishbish9111 Dogmat o nieomylności Papieża - Sobór Watykański 1870 "... dogmat objawiony przez Boga...."

[@Jedendwa0]

Matematyka zaczęła się od tego, że jak dzielili upolowane dinozaury to nie chcąc się pozabijać wymyślili matematykę. Tobie jeden mi jeden jemu jeden.

[@boray8388]

matematka to odkrywanie schematow wszechswiata

[@ZdzichaJedziesz]

To chyba jest bardziej skomplikowane. To że możemy coś sensownego powiedzieć o kosmosie nie oznacza ze znamy właściwie struktury matematyczne . Gdyby było inaczej nie było tak trudno go zrozumieć fizykom

[@piotrjerzypierwszy]

to coś więcej, ale czasem do opisu tego, co jest - przydaje się

[@ZdzichaJedziesz]

Ja mam taką intuicję że czasem te struktury matematyczne przypadkiem odkrywamy jak w przypadku fizyki relatywistycznej, a kiedy indziej tylko je matematyzujemy jak w przypadku fizyki kwantowej i stąd te trudności w zrozumieniu kosmosu przez fizyków. Generalnie wygląda na to że nie znamy właściwych struktur matematycznych lub w innej interpretacji rozwój fizyki wyprzedza rozwój matematyki i nie mamy właściwego aparatu matematycznego do zrozumienia kosmosu

[@Tomasz_Kowalski]

Matematyczność świata to bardzo idealistyczne i naiwne stwierdzenie. Matematyzowalność, to już co innego.

[@boreasz]

Uważam że matematyka nie jest wytworem umysłu . Jest pewną rzeczywistością do zaobserwowania której potrzebny jest umysł . Sprawny umysł - detektor matematyki . Czy z faktu że 150 mln lat temu dinozaury nie zaobserwowały prawidłowości którą nazywamy Twierdzeniem Pitagorasa wynika że ta prawidłowość nie zachodziła ? Koty też jej nie widzą ale ona jest . Potrzebny jest detektor do jej wychwycenia .

[@mariuszkajstura6635]

Matematyką daje się opisywać to czego nie da się opisać poezją, prozą, etc ...

[@payapo1497]

Chyba niewiele zrozumiałem.

[@marekkazimierczyk3738]

Strasznie podoba mi się gdy Fizycy i Matematycy (z całym szacunkiem dla ich pracy i wiedzy) opowiadają jak to konstrukty matematyczne sprowadzają świat do przewidywalnego 2+2=4 a biolodzy cały czas biorą poprawkę, że może to być między 3 a 5. Czekam gdy Matematyczność i Matematyzowalność wskoczy w skomplikowane układy biologiczne ;) bardzo dobry podcast i temat niezwykle ciekawy!

[@grzeszszek]

Czepiam się "strasznie". Bardziej - pasuje bardziej. Strasznie - to można wyglądać.

[@bishbish9111]

Humaniści i ich problemy egzystencjalne.

[@Ijon_T_jr]

Matematyzywalność już weszła do biologii na sporą skalę i w różnych skalach - AI odgaduje już struktury przestrzenne tak wielkich cząstek jak białka, a modele matematyczne całkiem udatnie symulują systemy ekologiczne (OK, bardzo uproszczone). Może się więc wydawać, że dojście do matematycznoś i nauk biologicznych to tylko kwestia czasu - wzrostu naszej mocy obliczeniowej. Pytanie, jaki ten wzrost musi być. Czy w ogóle jest osiągalny. Czy nie będzie czasem tak jak z szukaniem ciemnej materii, że cyklotron zdolny zbliżyć się do odpowiednich energii musiałby mieć średnicę planety, albo i więcej. Czekam na tę rozmowę za 100 lat. Może coś więcej będzie wiadomo 😁

[@marekkazimierczyk3738]

Pisałem komentarz z odpowiedzią ale dopiero po nim rozwinąłem cały komentarz ;) Zgadzam się co do tych uproszczeń a tym bardziej podpisuję się pod zdaniem, że możemy nigdy nie osiągnąć pełnego oddania biologii w matematyce@@Ijon_T_jr

[@marekkazimierczyk3738]

Akurat strasznie pasuje mi tu bardziej niż bardziej bo bardziej jestem czasem przerażony niż zszokowany widząc matematyczne konstrukty ;) @@grzeszszek

[@dietmarwons8092]

Szkoda, że cały czas Teorie Względności są badane pod kątem ich sprawdzenia, a nie w celu ich dalszego rozwoju. Może wystarczy już tego sprawdzania.

[@3igen3ggy]

to do nauki i rozwijaj cwaniaku

[@PolskiTesla2]

Einstein i Newton źle popatrzyli na wahadło dlatego Pan na filmie nie wie o czym mówi kzbin.info/www/bejne/qHKvqahqbM-iec0feature=shared

[@grzegorzlagut8917]

Świat nie jest matematyczny, bo sama matematyka nie wystarczy do odkrywania i opisywania świata!

[@ZdzichaJedziesz]

Może tylko nie znamy właściwych struktur matematycznych a tych które używamy w fizyce nie są właściwe i stąd te problemy ze zrozumieniem kosmosu

[@grzegorzlagut8917]

@@ZdzichaJedziesz Matematycy byliby urażeni twoim komentarzem, że nie używamy właściwych struktur matematycznych, przecież oni je wymyślili i twierdzą ( błędnie), że są pierwotne wobec empirii.

[@GraczPierwszy]

oczywiście że nie jest, gdy matematycy zawłaszczyli naukę zwaną fizyką, ze względu na wyczerpane możliwości matematyczne, a teraz próbują zawłaszczać pozostałe dziedziny nauk, świat stacza się w kierunku katastrof, można im podziękować

[@ZdzichaJedziesz]

Bredisz jak typowy rosyjski troll udający Polaka w social mediach 😁 Dość rosyjskiego imperializmu i kolonializmu⚡ Ukraina bez Putina ⚡

[@andrzejurbaniak8103]

ja bym bardzo prosil o sensowne wypowiedzi wpierw pomyslec pozniej napisac , zupelny brak logiki

[@mattelew9754]

Myślałem że to Peja siedzi

[@arturzmijewski5039]

Wyc

[@iczkimer]

Nie trzeba być naukowcem żeby widzieć matematykę i geometrie świata.

[@wicekwickowski3798]

Dokładnie! A nazywa się to harmonia wszechświata. Jest nawet taka książka prof Wilczka

[@wyjebistyhe-man2170]

Niesamowite, przeprowadził mumifikacje na źywo. Mówiąc nic powiedz jak nie powiesz jeszcze

[@antonizapaa6361]

Matematyka została wynaleziona czy odkryta? Liczby to pojęcie abstrakcyjne,gdzież ich upatrywać w przyrodzie

[@arspoety3316]

No jak gdzie? Jeśli w zagajniku rosną cztery brzozy, to nie pięć lub sześć...😅

[@grzegorzlagut8917]

A przed pojawieniem się homo sapiens była matematyka?

[@ZdzichaJedziesz]

Alternatywa jest fałszywa, prawdziwa jest koniunkcja. I jedno i drugie