Cosmos 3 - Du heyvên Merîxê hene |کۆزمۆس 3 - مەریخ دوو مانگی هەیە

هەسارە بەردینەکان: مێرکوری و ڤینۆس مانگیان نییە، زەوی یەک مانگ و مەریخ دوو مانگی هەیە. لە پۆدکاستی ئەمجارەی کۆزمۆس باسی مانگ دەکرێت و وەڵامی ئەو پرسیارانە دەدرێتەوە کە مانگی هەسارەکان چۆن دروست بوون؟ مرۆڤ دەتوانێت رۆژێک لەسەر مەریخ بژی؟
مانگی زەوی
گەشاوەترین و گەورەترین تەن لە ئاسمانی شەوانەماندا مانگە. بە مامناوەندکردنی لەرزینەکانی هەسارەی ماڵەوەمان لەسەر میحوەرەکەی زەوی دەکاتە هەسارەیەکی گونجاوتر بۆ ژیان، ئەمەش دەبێتە هۆی کەشوهەوای تاڕادەیەک سەقامگیر لەسەر زەوی. هەروەها دەبێتە هۆی دروستبوونی شەپۆلەکانی دەریا، ریتمێک دروست دەکات کە هەزاران ساڵە رێنمایی مرۆڤی کردووە.
مانگی زەوی پێنجەم گەورەترین مانگە لە 200+ مانگ کە بە دەوری هەسارەکانی کۆمەڵەی خۆرماندا دەسوڕێنەوە و پێدەچێت دوای پێکدادانی تەنێک بە قەبارەی مەریخ لەگەڵ زەوی دروست بووبێت.
تاکە مانگی دەستکردی سرووشتی زەوی بە سادەیی پێی دەگوترێت "مانگ" چونکە مرۆڤەکان نەیاندەزانی مانگەکانی دیکە هەن تاوەکو گالیلۆ گالیلی لە ساڵی 1610 دا چوار مانگی دۆزیەوە کە بە دەوری موشتەریدا دەسوڕێنەوە.
مانگەکانی مەریخ
بەپێچەوانەی زەوی مەریخ دوو مانگی هەیە کە بریتین لە فۆبۆس و دیمۆس و شێوەیان ناڕێکە. هەردووکیان لەلایەن فەلەکناسی ئەمریکی ئەساف هۆڵەوە لە مانگی ئابی ساڵی 1877 دۆزراونەتەوە و ناویان لە کارەکتەرە دوانە ئەفسانەییە یۆنانییەکانەوە ناونراوە فۆبۆس (ترس ) و دیمۆس (دڵەڕاوکێ) کە لەگەڵ ئاریس باوکیان چوونە شەڕ. ئاریس، خوداوەندی جەنگ، لای رۆمەکان بە مەریخ ناسرابوو.
Gerstêrkên kevirî: Mercury û Venus bê heyv in, erd yek û Mars (Merîx) du heyvên wê hene. Di podkasta vê carê ya Kozmosê de, qala heyvê tê kirin û bersiva van pirsan tê dayîn: Heyvên gerstêrkan çawa ava bûne? Mirov dikare rojekê li ser gerstêrka Merîxê bijî?
Heyva erdê
Tişta herî geş û herî mezin li ezmanê me yê şevê heyv e. Bi nermkirina lerzînên gerstêrka me ya malê li ser mihwera xwe, erdê dike gerstêrkeke kêrhatîtir ji bo jiyanê. Ev dibe sedema seqayeke heta radeyekê aram li ser rûyê erdê. Herwiha dibe sedema çêbûna pêlên deryayê û rîtmeke ku bi hezaran sal e rêberiya mirovahiyê dike, diafirîne.
Hevya erdê pêncemîn mezintirîn heyv e ji 200+ heyvên ku li dora gerstêrkên pergala me ya rojê dizîvirin û tê bawerkirin ku piştî ku heyberek bi mezinahiya Marsê bi erdê re li hev ket, çêbûye.
Yekane heyva destkird a xwezayî ya erdê bi sadeyî jê re "heyv" tê gotin, çunkî mirovan nizanibûn ku heyvên din hene heta ku Galileo Galilei sala 1610an çar heyv dîtin ku li dora gerstêrka Jupiterê dizîvirin.
Heyvên Marsê
Berevajî erdê, du heyvên Marsê ango Merîxê hene. Ev her du heyv Fobos û Demos in û teşeya wan ne birêkûpêk e. Her du jî ji hêla stêrnasê Amerîkî Asaph Hall ve di tebaxa sala 1877an de hatin keşifkirin û navê wan ji du karakterên mîtolojîk ên Yewnanî Fobos (Tirs) û Demos (Dilfikarî) ku bi bavê xwe Ares re çûne şer, hatiye wergirtin. Ares, xwedayê şer, li nika Romayiyan wekî Mars (Merîx) dihat zanîn.
Moon
Earth's Moon is the only place beyond Earth where humans have set foot. The brightest and largest object in our night sky, the Moon makes Earth a more livable planet by moderating our home planet's wobble on its axis, leading to a relatively stable climate. It also causes tides, creating a rhythm that has guided humans for thousands of years. The Moon was likely formed after a Mars-sized body collided with Earth.
Earth's Moon is the fifth largest of the 200+ moons orbiting planets in our solar system.
Earth's only natural satellite is simply called "the Moon" because people didn't know other moons existed until Galileo Galilei discovered four moons orbiting Jupiter in 1610.
NASA currently has three robotic spacecraft exploring the Moon - the Lunar Reconnaissance Orbiter and the twin ARTEMIS spacecraft (not to be confused with NASA's new Artemis program to send astronauts back to the Moon).

[@akoamin6605]

ئەم بەرنامانە سودیان هەیە کەچی کوردى خەوتو خەریکى پۆپجى و شتی بێ سودن....دەستان خۆش بێت و سەرکەوتو بن.

[@noushirouansaleh8611]

دەستان خۆش بێت ، سووپاس بۆ ڤیدیو جوان و بەسودەکەتان ، بەراستی شایانی ڕێزن ، زانیاری گرنگ و زۆر بەكڵکتان بڵاوکردەوە کە لە هەموو بەرنامە سیاسیەکان باشترە ، پێویستیمان بەم جۆرە بەرنامە زانیاریو استکشافاتی نوێ هەیە ، چونکە دزو چەتەکان سەرنج و مێشکی کوردیان مشغوڵ کردووە بە موچە....موچە....موچەوە ، سەرکەوتوبن ، بەردەوام بن .

[@karaazad394]

بەرنامەیەکی زۆر بەچێژە بەس تکایە زوو زوو بەرنامەی نوێ دابنێن❤ دەستتان خۆش

[@welatperwer]

Kurmancî: Spasiyek taybet bo pêşkêşkar in Rudaw stream Kirmanckî: Spasiyek taybet bo pêşkêşkaranê Rudaw stream

[@sherzadamin6696]

مەریخ پێشتر ئاو ڕووباری تێدابووە

[@muhammedrekani7321]

ده ستان خوش

[@abdullajaf2246]

😊😊😊

[@aelan531]

سلاو

[@hamnoh.i1861]

دەست خۆش بەڵام هەڵەی زانستی تۆزێ هەیە

[@rezhyarsonseven6779]

Titan bafr nya away bast krd europaya, titan Trsha barani le abare u rukashi bardina waku zawi dolu dashti haya, satalite i Casini wenay grtwa

[@kasouk283]

👌🫡🙌👍

[@ariad2021]

کفر بوو ناوی بەرنامەکەتان بنێن گەردون یا ناوێکی کوردی دیکە؟ 😮