Topić, torturować, SPALIĆ - o staropolskich procesach CZAROWNIC

Oskarżano je o konszachty z diabłem, rzucanie uroków, ściąganie na ludzi plag i epidemii. Następnie poddawano „próbom”, a kiedy te „potwierdzały” ich czarnoksięskie umiejętności - skazywano na wymyślne tortury i śmierć w męczarniach. Czarownice.
Choć na terenach dawnej Rzeczpospolitej obsesja na ich punkcie nie osiągnęła nigdy poziomu tego znanego z zachodniej Europy, to procesy kobiet oskarżonych o czary i u nas nie były niczym nadzwyczajnym.
***
Mój kanał powstał po to, aby szerzyć wiedzę o Rzeczpospolitej Obojga Narodów i jej obywatelach. W swoich filmach opisuje wydarzenia historyczne, sylwetki zapomnianych Sarmatów, staropolskie tradycje, zwyczaje i kulturę.
Jeżeli cenicie sobie moją działalność, możecie wesprzeć mnie finansowo na trzy sposoby:
🏹 Za pośrednictwem portalu Patronite: patronite.pl/p...
🏹 Za pośrednictwem opcji "Wsparcie kanału" na KZbin
🏹 Przez dobrowolną wpłatę na konto 15 8351 0003 0017 1074 3000 0030 z dopiskiem "darowizna" (proszę o kontakt mailowy na adres [e-mail])
Niezależnie od wysokości wpłaty każdy Mecenas otrzymuje dostęp do dodatkowych treści. Od marca 2024 jest to przynajmniej jeden dodatkowy odcinek miesięcznie i dwa artykuły pisane wysyłane drogą mailową. Do tego jesteśmy w stałym kontakcie mailowym, Mecenasów z okolic Trójmiasta (lub wybierających się w moje strony) zapraszam na wycieczki po barokowej Kalwarii Wejherowskiej.
Dziękuję za pomoc!
***
W miniaturze wykorzystałem motyw z gry Wiedźmin III przedstawiający trzy wiedźmy: / 350647520982628062
Korzystałem z:
Procesy czarownic w Polsce w XVII i XVIII wieku, Bohdan Baranowski
Procesy czarownic w Polsce w XVI-XVIII w. Nowe aspekty. Uwagi na marginesie pracy B. Baranowskiego, Małgorzata Pilaszek
Konstytucja 1543 r. i początki procesów o czary w Polsce, Michael Ostling
Złoczyńcy, Marcin Kamler
Nauki tajemne w dawnej Polsce. Mistrz Twardowski, Ryszard Bugaj
www.wilanow-pa...
przekroj.pl/na...
chalupy.pl/blo...
***
Utwór Midnight Meeting autorstwa Kevin MacLeod jest dostępny na licencji Licencja Creative Commons - uznanie autorstwa 4.0. creativecommon...
Źródło: incompetech.com...
Wykonawca: incompetech.com/
Utwór For Originz autorstwa Kevin MacLeod jest dostępny na licencji Licencja Creative Commons - uznanie autorstwa 4.0. creativecommon...
Źródło: incompetech.com...
Wykonawca: incompetech.com/

[@crazydiamond2771]

tęsknię za dokumentami historycznymy z telewizji lat 90tych...nie wiem, czy świadomie, ale tworzysz materiały w bardzo podobnym klimacie...dzięki.

[@loverofemptiness2672]

Ale mi przypomniałeś teraz😮. Również dziękuję, bo to wg mnie, czasy, gdy telewizja dbała o rozwoj intelektualny narodu. Teraz trgo nie ma, bo historia wielu boli a faktem jest tez to, ze z racji postępującego ogłupiania, od jakiś 22 lat nie Oglądam tv i Uważam to za jedną z lepszych decyzji w życiu....

[@ewapazinska2935]

Bardzo dziękuję za wyśmienity odcinek 🙂

[@MrWojtekbe]

Fajnie, że publikujesz częściej niż ostatnio 👍

[@sidek123]

Naprawdę robisz wyśmienitą robotę, oby tak dalej 👍👍👍 z każdym obejrzanym odcinkiem coraz bardziej podoba mi się Twój kanał👏👏 masz gadkę jak Bogusław Wołoszański, odbierz to jako komplement 👍 pozdrawiam

[@Idalgo1985000]

Dzięki za pracę!

[@damiansocha505]

Wspaniała robota jak zawsze panie Darku

[@DarekRybacki]

Dziękuję :)

[@mmagier9005]

Odkryłem dopiero kanał. Jest super świetna robota , bardzo dobrze się ogląda. Więcej takich twórców

[@unclequazir8833]

Jak zwykle świetny materiał, oby więcej.

[@pterodaktylWT]

Cześć. Przepraszam za sformułowanie,ale zajebisty materiał- podobnie jak poprzednie. Świetna robota, dużo ciekawostek. Pozdrawiam serdecznie

[@krzysztof4051]

Lubię Pańskie opowieści. Martwiłem się brakiem nowych, ale jeżeli dobrze czytam, to został Pan "Derektorem"? Gratulacje!

[@DarekRybacki]

Dziękuję :)

[@konradratajczak5983]

Fajna ciekawostka o Gnieźnie, tej nie znałem znałem inną będę miał co opowiadać podczas oprowadzania 👍

[@anetabrach4377]

Swietny material ,dzieki 🙂

[@sawomirpaluch7124]

Jak zawsze super materiał dzięki Darku i czekam na następne filmy pozdrawiam

[@DarekRybacki]

To ja dziękuję - i pozdrawiam! :)

[@krzysiekstaniak]

Witam twórcę👍😏

[@gienekgienek4997]

super opowiadasz. szacun

[@Mrownica]

1:50 Posiadam w domu 😀😀😀👍👍👍

[@sdental5379]

Dziękuję!

[@tomasz7526]

Wykład ciekawy, ale czy te dane o ilości procesów i faktycznych egzekucji w Polsce nie jest przesądzona biorąc pod uwagę choćby wolność religijną i długie utrzymywanie się reliktów dawnej wiary słowiańskiej. Z książki Anny Koprowskiej - Głowackiej wynika, że procesy czarownic dominowały na ziemiach o przewadze ludności niemieckiej: "Czarownice z Pomorza i Kujaw".

[@Roberciqs777]

Ciekawie 👍

[@wiktormyers8324]

Bardzo dziękuję za ciekawe informacje

[@szymonhalat7890]

Proceder„który kosztował życie w większości zapewne niewinnych kobiet” to brzmi tak jak by autor zakładał, że wśród skazanych za czary zdarzały się winne😂 Odcinek super, a kanał rewelacyjny

[@DarekRybacki]

A Ty nie wierzysz w czarownice? :) :) :)

[@TeresaFurgal]

Dzień dobry I dziękuję bardzo

[@piotr9448]

Świetny odcinek 👍

[@StaryZiomek]

Nie wiem z jakich publikacji korzystałeś (w sumie mógłbyś w opisie dodawać tytuły, abyśmy mogli zgłębiać swoją wiedzę), ale od siebie polecam "Czarownice mieszczki pokutnice" Michała Ślubowskiego. Pozdro i powtórzę: Dobrze, że wróciłeś!:)

[@DarekRybacki]

Korzystałem z: Procesy czarownic w Polsce w XVII i XVIII wieku, Bohdan Baranowski Procesy czarownic w Polsce w XVI-XVIII w. Nowe aspekty. Uwagi na marginesie pracy B. Baranowskiego, Małgorzata Pilaszek Konstytucja 1543 r. i początki procesów o czary w Polsce, Michael Ostling Złoczyńcy, Marcin Kamler Nauki tajemne w dawnej Polsce. Mistrz Twardowski, Ryszard Bugaj www.wilanow-palac.pl/zniesienie_tortur_i_procesow_o_czary_na_sejmie_roku_1776.html przekroj.pl/nauka/tajemnica-procesu-w-doruchowie-adam-weglowski chalupy.pl/blog/ostatnia-czarownica-w-polsce-krystyna-ceynowa-z-chalup

[@robertsuski2355]

@@DarekRybacki praca Baranowska jest bardzo słaba, można ją pominąć jako zabytek historiografii, a nie pracę aktualną naukową

[@norbertpytel8746]

@@robertsuski2355 Bzdury opowiadasz.. Jest to jedna z najlepszych prac oparta na potwierdzonych źródłach.. Ehh kustoszu amatorze..

[@robertsuski2355]

@@norbertpytel8746 Praca Baranowskiego jest zła pod każdym względem i jest skażona czasami w których powstała. Niestety pseudoobliczena Baranowskego długo uchodziły za wiarygodne. Dopiero praca Pilaszek pokazała jak mocno różni się historyczna rzeczywistość od fantazji Baranowskiego

[@dawidkocewa1238]

Ale super że znowu nagrywasz (dopiero dzisiaj zauważyłem że miesiąc temu pojawiły się nowe filmy). Przy tak długiej przerwie miałem nadzieję że nic się nie stało i że wszystko w porządku a tu dziś widzę że powrót:)

[@DarekRybacki]

Złożył się na to głównie natłok spraw zawodowych :)

[@scenamuzyczna]

Superancki materiał ☮️🔥🔥🔥🔥🔥😍❤️❤️😍🌹🔥🔥🔥🔥🎵☮️

[@oszolombronowice]

A podibno to średniowiecze było porąbane . A tu okazuje się że to w renesansie ludziom się popierniczyło w głowach

[@loverofemptiness2672]

Renesans, inaczej oświecenie, inaczej iluminacja... Semantyka jest bezlitosna jesli wiesz o czym piszę 😉

[@orth..8171]

Dzięki!👍

[@tomek777777777777777]

Prowadzący ciekawie przemilczał fakt że Kościół Katolicki aby ukrócić proceder testu na wodzie wprowadził zasadę że jeśli oskrazona/y pojdzie pod wodę to na sznur trafiał oskarżyciel.

[@stefanszechter7839]

Bo to bajka żeby propagandowo złagodzić ich zbrodnie.

[@wodnik2531]

Podaj źródła tej informycji, proszę.

[@stefanszechter7839]

@@wodnik2531 Nie masz dostępu do internetu?

[@wodnik2531]

@@stefanszechter7839 W przeciwieństwie do ciebie, nie piszę czegoś czego nie sprawdzę.

[@stefanszechter7839]

@@wodnik2531 Widzę że musisz jeszcze duużo sprawdzić..

[@nie_lekaj_sie]

Jak można było do tego dopuścić. Straszne i niesprawiedliwe.

[@robertsuski2355]

588 straconych kobiet w czasie ponad 300 lat. Jak zauważyła M. Pilaszek "Niewielka liczba odnotowanych procesów (867) przeczy, że w Polsce ochoczo szafowano krwią czarownic". Do tego około 60% oskarżeń o czary pochodzi z Wielkopolski i Prus Królewskich). Ne jest też prawdą, aby zazwyczaj tracono czarownice, połowa wyroków kończyła się uniewinieniem

[@robertsuski2355]

O ile w latach 1552-1771 w Wielkim Księstwie Litewskim odbyło się 112 spraw o czary , o tyle w Koronie w latach 1501-1794 doszło do 867. Istotne rozbieżności występują także w liczbie oskarżonych o czary mężczyzn (Litwa - blisko 40%; Korona - około 10%) (Pilaszek, s. 470), Wśród 1316 osób oskarżonych o czary życie straciło 558, co stanowi 42% ogółu. Sądy znacznie surowiej wyrokowały w procesach kobiet. W śród oskarżonych o czary kobiet (1174) skazano na śmierć 535, co stanowi około 45%. W procesach wytaczanych przeciw mężczyznom ginął zaś co szósty oskarżony - wśród 142 oskarżonych skazano na śmierć zaledwie 23 osoby (16%). W brew temu, co sugerował Baranowski, według którego 90% oskarżonych trafiło na stos, osoba podejrzana o czary nie stała na z góry straconej pozycji i mogła ujść z życiem. Zaobserwowana przeze mnie częstotliwość zasądzania wyroków śmierci upodabnia zatem Polskę do reszty Europy, gdzie na około 110 000 procesów przypada około 60 000 egzekucji. Baranowski podobnie jak inni starsi przedstawiciele historiografii fascynował się ilością przelanej krwi (Pilaszek, s. 293).

[@DarekRybacki]

Miło mi, że zainteresował się Pan moim materiałem. Podczas jego tworzenia korzystałem z pracy pani Pilaszek wymienionej w opisie filmu (pełnego opracowania nie znalazłem w lokalnej bibliotece). Uważam, że chociaż taka syntetyczna wersja powinna być dołączana do opracowania p. Baranowskiego wznowionego niedawno przez wydawnictwo Replika (zawierającego wiele przeinaczeń i przekłamań). Wydaję mi się, że dość uczciwie opisałem cały proceder, uwzględniając w tym także postulaty wyżej wymienionej: 1. Sama p. Pilaszek przyznaje, że ustalenie liczby procesów to "chodzenie po grząskim gruncie" - ja liczb nie podaję, ograniczam się do stwierdzenia, że tego typu procesy nie były "niczym nadzwyczajnym" - i uważam, że nie były, skoro do dzisiaj dysponujemy setkami źródeł na ich istnienie. O 10 tysiącach spalonych nie mówię, dość wyraźnie podkreślam, że zjawisko to nie miało takiej skali jak na zachodzie. Ale już na marginesie (poza filmem) przyznaję, że teza "kraju bez stosów", choć bardzo piękna i romantyczna, nie ma nic wspólnego z rzeczywistością. 2. Uniewinnienia: dość jasno zaznaczam, że wyroki skazujące korelowały ze stanem społecznym, co jest faktem. Ile z opisywanych przez Pana uniewinnień dotyczyło osób z marginesu, a ile szlachcianek czy bogatych mieszczek? Pozdrawiam :)

[@robertsuski2355]

@@DarekRybacki 1. procesy czarownic były w Polsce dosyć rzadkie. Rocznie dochodziło do raptem kilku-kilkunastu w całej Rzeczpospolitejw czasie największego natężenia procesów (w latach 1681-1700 średnio 18, 5 procesu na rok, w latach1701-1720 15 procesów). To nie są duże liczby. Choć oczywiście trzeba pamiętać, że istniały olbrzymie różnice między poszczególnymi terenami (prawie 59% to procesy w Wielkopolsce i Prusach Królewskich). Najwięcej procesów było w niemieckich miastach - Toruniu, Elblągu czy Gdańsku. Za to w WKL praktycznie ich nie było. Ta niewielka liczba czarownic straconych w Polsce koresponduje z najciekawszym elementem polowań na czarownice - było to doświadczenie najmocniej związane z Niemcami (ponad połowa straconych w Europie czarownic była Niemkami)- tak w niemieckich krajach protestanckich jak katolickich (o braku różnic konfesyjnych w Niemczech zwracał uwagę Wijaczka). Procesów o czary było mało nie tylko w Rzeczpospolitej, ale też Italii, Hiszpanii, Portugalii, czy Hiszpanii. Jest to o tyle ciekawe, że w czary wierzono wszędzie, w większości miejsc nie prowadziło to jednak do masowych polowań. Niezależnie, czy istniała inkwizycja, która szybko kończyła epidemie oskarżeń o czary (Hiszpania, Portugalia czy Italia), czy chodziło o sądy miejskie 2. Po pierwsze szlachcianki nie stawały przed sądami o czary. W przypadku kar wobec oskarżonych było wiele czynników - wytrzymanie tortur, odwoływanie się do czarów przez oskarżane (część kobiet wierzyła, że są czarownicami, choć dziś raczej uznalibyśmy je za wariatki, lub za oszustki, które naciągały łatwowiernych na kasę oferując nieistniejący produkt). Jeżeli kobieta z własnej woli się przyznawała do magii to ratunku nie miała 3. W tym miejscu warto przypomnieć też o nowożytnych procesach wilkołaków. Ludzie byli za to traceni, choć oczywiście w wilki się nie zamieniali. To nie znaczy, że nie byli niewinni - wśród straconych za wilkołactwo byli pedofile czy mordercy dzieci. łatwiej było skazać kogoś za wyimaginowane wilkołactwo niż przyznać się, że ktoś mógł dokonać zbrodni które były niewyobrażalne Wśród straconych czarownic było sporo zielarek, które współpracowały z aptekarzami (ci zresztą też byli oskarżani o czary). Część oskarżonych sądzono nie tylko za czary, ale też za trucicielstwo 4. Trzeba jeszcze pamiętać o łatwości z jaką wydawano wyroki śmierci w epoce wczesnonowożytnej. Z badań wynika, że w przypadku blisko połowy osób skazanych za kradzież, sąd wymierzał najwyższy wymiar kary - karę śmierci. W Krakowie blisko 75% osób sądzonych za kradzież skazywano na śmierć. W Poznaniu, gdzie taki wyrok wymierzono w przypadku 30% skazanych. W Koronie co analizował Kamler w drugiej poł. XVI i I poł XVII wieku 35 cudzołożników i cudzołożnic, 11 bigamistów - to coś koło 8% straconych czarownic w Polsce

[@waldekwasak]

Pozwolę sobie zauważyć i docenić wysoką kulturę polemiki Panowie. W internetach nie jest to powszechna praktyka, więc tym bardziej miło się czyta gdy ludzie niezgadzając się ze sobą szanują się na wzajem a dyskusja ma oparcie w literaturze. Pozdrawiam

[@robertsuski2355]

@@waldekwasak Kiedyś pisano o milionach straconych czarownic w Europie. Dopiero drobiazgowa analiza źródeł pokazała, że prawdopodobnie stracono ok. 60 tys. czarownic, z czego połowa przypadała na Niemcy. Tu dochodzimy do pierwszej kwestii - czemu Niemcy (a szerzej kraje germańskie i tereny pod wpływem niemieckim). W Europie południowej również wierzono w istnienie czarownic, ale nie prowadziło to do prześladowań na dużą skalę. Przy czym w Niemczech palono czarownice zarówno w krajach katolickich jak protestanckich (co dobrze pokazał Wijaczka), więc to nie jest kwestia luteranizmu. W Polsce większość czarownic sądzono w Wielkopolsce i Prusach Królewskich, czyli terenach pod wpływami kultury niemieckiej. Druga rzecz ciekawa - o ile Wielkie księstwo Litewskie weszło w orbitę katolicyzmu i świata zachodniego, to procesy o czary przypominają tam Rosję - procesów było niezwykle mało a udział mężczyzn wśród oskarżonych był większy. Po trzecie procesy czarownic w Polsce nie przybrały nigdy masowego charakteru. Nawet w końcu XVI i początku XVII wieku, kiedy tracono u nas aż mniej niż 20 osób za czary. Nawet w Gdańsku procesy o czary stanowiły niewielki procent (a raczej między promilem a procentem) procesów. Na podstawie analizy źródeł takich pytań nasuwa się kilka. Niestety źródła są do bólu stereotypowe i trudno na ich podstawie odpowiedzieć na część pytań

[@bezamalachit5133]

Sprawdzę i doczytam w Encyklopedii staropolskiej Brucknera

[@witekszyszko6155]

No w końcu!

[@gebelszmerdz]

A propos tego tematu, przeczytałem książkę "W obronie świętej inkwizycji" autorstwa Romana Konika. Jestem ciekaw co osoby interesujące się historią mogłyby o niej powiedzieć. Sam historykiem nie jestem, ale nie chce mi się wierzyć gdy ludzie mówią, że KK mordował ludzi milionami. Pozdrawiam i zdrowia życzę wszystkim.

[@adamtrukawka3408]

Dokładnie. Antykatolicka propaganda. Warto poszukać głębiej. To było kilkanaście do kilkudziesięciu osób, w zależności od źródła.

[@waclawpieta7493]

Pan Konik jest zdeklarowanym katolikiem. Wzór obiektywizmu.

[@justka4444]

@@waclawpieta7493 czytałeś ta książkę?

[@vip4883]

​@@adamtrukawka3408 antykatolicka propaganda...członki opadają.Ksieza na księżyc ,wcześniej wykastrować i pozbawić mienia.

[@adamtrukawka3408]

I racja. To komunistyczna propaganda, bo oni sami mordowali setkami tysięcy i milionami.

[@lostinspace013]

Mam bardzo silne podejrzenia, graniczące z pewnością, że moja żona jest czarownicą :/

[@staryfryc-o2x]

Ładne wykonanie materiału, ale trochę zabrakło mi porównania do zagranicy. Chodzi o to, że w tym czasie w Polsce było wyjątkowo łagodnie w porównaniu np. z księstwami i miastani niemieckimi, gdzie prawo magdeburskie stosowano z całą surowością, a kaci prześcigali się w sadyznie, np. gotując ludzi w oleju. W Polsce było takich ciężkich przypadków niewiele. Do tego dochodzi fakt, że najwięcej rzekomych czarownic spłonęło w krajach protestanckich. Tak więc brak skali i brak porównania - przydałaby się mała reedycja. Z szacunkiem, czołem Panie Bracie.

[@wojtekzukowski112]

Super kanał zostaje na dluzej

[@volvus3188]

Ciekawi mnie temat tatuaży u naszych przodków. Czy w przeszłości ludzie na terenie Polski się tatuowali? W przypadku plemion słowiańskich sprzed chrztu Polski wiemy, że tatuowanie miało miejsce. Jak to wygląda w przypadku naszych nie tak dalekich przodkow z XVI/XVII wieku? Czy tatuaże zależały od statusu społecznego? Być może pod tym względem szlachcice róznili się od chłopów. Jeżeli tatuowano, to jakie motywy? Czy jesteś w stanie zrobić taki odcinek lub odpowiedzieć mi w komentarzu? Z góry dzięki.

[@tomizubi]

Fajny pomysł, choć myślę że gdyby to było popularne byłoby znane. Szlachta robiłaby sobie np herby.

[@adamtrojanowski3972]

Dzisiaj wszystkie te rzeczy ,o które podejrzewano "czarownice" da się łatwo wyjaśnić. Co nie zmienia faktu, że niektóre żony to urodzone wiedźmy.

[@danielzawisza1971]

Wiedźma to nie czarownica

[@derwana3332]

​@@danielzawisza1971 dokładnie wiedźma ma wiedzę jak sama nazwa wskazuje

[@megawaz9955]

Pod sam koniec tego materiału powiedziałeś że zabobon kosztował tysiące zapewne niewinnych kobiet? Dziwnie to zabrzmiało jakoby część z nich była winna czarnoksięzkich praktyk.

[@mjr.zapora3968]

Czołem wielkiej Polsce

[@kotlet4ever]

4:01 - wreszcie zrozumiałem o co chodziło z tą nienawiścią do czarownic! Jakby mi jakaś popsuła piwo, to bym się nawet przez chwilę nie zastanawiał! Stos by płonął taki, że Apacze w Ameryce widząc dym by się zastanawiali co się dzieje? I chowali bizony do wigwamów! ;) 10:33 - jak to ZAPEWNE niewinnych? Ja psuły piwo, to nie ma miejsca na żadne wątpliwości! ;) Kłaniam się nisko Panie Bracie - znów żeś nam zmajstrował przednią historyję! :)

[@jakubjanus1523]

A wszystko to dlatego, że u nas była demokracja szlachecka. A stojący za tymi polowaniami szlachcice wrzucili czarownice do jednego worka z chłopami pańszczyźnianymi.

[@C18-4Real]

Ciekawa jest historia muszyńska. Tutaj sądzono "Czarownice". Jest to dokładniej opisane w Almanachu Muszyńskim.

[@rebuzz6866]

Dobre stare czasy.

[@naamah_bast]

8:22 nie spodziewałam się Gniezna

[@dariuszkrupicki5959]

Raczej w całości :)

[@hannaosajda8458]

Darku, dzisiaj pierwszy raz trafiłam na twój kanał, bardzo ciekawie opowiadasz. Masz identyczne słownictwo jak "Żądny przygód" ,słynny expolrator miejski Julian z Krakowa Moja ocena twojego kanału 100/100. Skąd pochodzisz Darku ? Również z Małopolski tak jak Julian ? Czy Ty także uprawiasz urbex?

[@DarekRybacki]

Pochodzę z Rumi k. Gdyni, "urbeksami" się nie zajmuje, turystyką krajoznawczą - bardzo chętnie :)

[@piotreksztorm7160]

Kilka przetrwa£o, znam je osobiscie.

[@dago2401]

Zupelnie prywatnie...Gdzie mozna kupic taka koszule???Bede bardzo wdzieczny za info.Pozdrawiam i czekam na nastepne odcinki...

[@DarekRybacki]

Nie mam pojęcia, mam ją od 15 lat :)

[@dago2401]

@@DarekRybacki Szkoda,bo naprawde wymiata...

[@edwardwarkus5198]

Dobry odcinek. Trzeba mówić o bezsensie i okrucieństwie działań wszelkiej maści inkwizytorów. Tych katolickich i protestanckich. A wszystko w celu zagarnięcia jak największej władzy sprawowanej postrachem. Albo leczenia własnych kompleksów podbitych fanatyzmem i niezrozumieniem doktryny "bronionej" wiary.

[@bartoszjanuszkiewicz6683]

Ostatnia "czarownica" w Polsce była spalona nie w Doruchowie a w Reszlu na Warmii - była nią Barbara Zdunk stało się to w 1811r. i jest dość dobrze udokumentowane... Jest ona jednocześnie uznawana za ostatnią spaloną "czarownice w Europie"

[@faszywymajor157]

W Prusach*

[@kac3pe3re3k2]

Na zamku w Reszlu, można przeczytać informacje na ten temat.

[@zbychu5464]

Czarownice,sam znam kilka.

[@bober6125]

👍

[@ZarodziecMalaryczny997]

Szkoda,że nie było wzmianki o procesie w Chwaliszewie.

[@DobraNowina256]

Przekląć może każdy i wiąże się to z konsekwencjami. Doskonale wiedzą o tym egzorcyści i nie tylko. Ostatnie czarownice w Polsce zginęły w Doruchowie.

[@MaroMarenio]

4:01 no ale żeby psuć 🍻

[@jagodapiet3932]

Niewiasta - Ta która nie wie. Wiedzma - ta która wie . Więc czemu oskarżano niewiasty że są czarownicami/ wiedźmami?🤔

[@elzbieta4484]

Bo były niewygodne dla władzy koscielnej

[@pawekorczak7302]

Panie Lasu z Wiedźmina na miniaturce :)

[@JohnnyPython24dll]

Jakiego mikrofonu Waszmość używa?

[@DarekRybacki]

Rode wireless go i Rode lavalier go

[@huht4008]

Unas na Kaszubach było dużo tzw. czarownic w Gdyni Chylonia Św Góra gromadziły się Panie i Panowie pustelnicy a w Kazimierzu na skarpie w lesie jest polana na której nie chcą rosną drzewa i historia zapadniętego zamku , koło młyńskie jeszcze leży .

[@januszswitalski6635]

Ta aplikacje mozna by stosowac rowniez w obecnych czasach , albowiem nie brakuje ich chociazby w polskim knesejmie .

[@Marzena-z7b]

Šila 😢

[@benczyrny6523]

Jak czlowiek moze dojsc do takiego zbydlecenia ...

[@MrIlnickif]

hm ".... w WIĘKSZOŚCI ZAPWENE niewinnyxh ..."🤔

[@niemamnicku1359]

A dlaczego opisujesz zagraniczne przypadki? Dlaczego nie podkreślasz, że to świecka władza się w tym lubowała? Tak, ludzie wierzyli kiedyś w czary. Tak, ludzie dzisiaj wierzą w horoskopy Tak, mężczyzn tez torturowano i to w większej ilości. Tak, pospólstwo lubiło oglądać Tak, ludzie dokonywali samosądów nawet w 20 wieku Tak, zgineło dużo więcej ludzi z rąk władz świeckich niż "tysiące kobiet".

[@mariuszhermann3745]

Mieszkam nie daleko Doruchowa i znam te miejsce gdzie palili te pechowe kobiety podobno nawet księża duchowni byli w to zamieszani

[@robertszmigielski9210]

A co z stosami dotyczącymi np. Protestantów w Rzeczypospolitej?

[@DarekRybacki]

A były takowe? :-)

[@iknip58]

w większości niewinnych? czyli jednak wierzymy w czarownice

[@kajkaczajka3626]

Twoje opowoadania o czaraach to nie bajki. Opowiadasz ciekawie, komentaże pozostaw słuchającym. Postępowanie wobec nich było nie ludzkie

[@brickphone404]

Skrzętnie omijasz dość istotne słowa jak: -religia -kościół -księża (oprócz 1.57 min) kiedy to 1 ksiądz zachęca tylko... Jeśli chcesz prowadzić kanał wiarygodnie z prawdą historyczna i być obiektywny , to nazywaj rzeczy po imieniu!

[@kupieckorzenny5093]

Wie ktoś gdzie można dostać 3 część Młota na Czarownice? Zawsze są tylko dwie części, a trzecia jakby były celowo pomijana

[@niemamnicku1359]

może tam jest coś co by przeczyło dwóm pierwszym

[@kupieckorzenny5093]

@@niemamnicku1359 Nie jest to książka zakazana przez Watykan i opowiada jak znajdować czarownice wśród ludzi

[@ExcellentfilmsTube]

Hej, doświetlaj twarz jak stoisz tyłem do światła bo nic Cię nie widać tylko słychać.

[@DarekRybacki]

Bardzo bym chciał, ale nagrywam samodzielnie i z reguły nie mam dużo czasu, więc ustawianie lampy do kadrów to dla mnie trochę za dużo roboty. Jak kanał się rozwinie to zorganizuje sobie pomoc i wtedy będzie ok :-)

[@jarekbulski]

10:28 "w większości" niewinnych??? 😳

[@hannaosajda8458]

Najpopularniejszy sąd nad czarownica odbył się w Salem

[@tomizubi]

Hanno masz rację, w Salem zabito kilka kobiet, ale nie wiadomo dzisiaj czy były prawdziwymi czarownicami. Salem to miasto w Ameryce północnej, nie wiadomo czy dotarła tam wiara chrześcijańska. Także ludzie mogli zbłądzić i skazać niewinne kobiety na śmierć. Dziś by chyba nikt nie skazał na śmierć jako czarownicy na obcej ziemi.

[@ignacosmulski2537]

A ile tego było w Polsce ???

[@zbigniewszalast9719]

Ta, czarownice, a ilu żydów przy tym zamordowano, bo należy pamiętać że i ich też oskarżano o czary, a jak nie o czary to o herezje, o porywanie chrześcijańskich dzieci których krew wykorzystywano do tworzenia macy, albo oskarżano o zatruwanie studni, o rozsiewanie zepsutego powietrza itp.

[@michaorzechowski4948]

Porywanie dzieci to kielecka herezja na ktorej ub oparło swój mit, a nkwd wykonało wtedy misję na kierunku żydowskim w sposób doskonały. Prawdopodobnie i tutaj.

[@Michrou01]

We Wrocławiu jest ulica nazwana imieniem pewnego katolickiego świętego, Jana Kapistrana. We Wrocławiu zasłynął jednym czynem o dużym rozgłosie. Wzmianki znalazłem w Muzeum Architektury i w piwnicy Synagogi pod Białym Bocianem. Swoim przemówieniem oprócz palenia książek osiągnął pogrom Żydów, jeśli jacyś przeżyli to odebrano im na zawsze małe dzieci celem chrystianizacji. Nie powiem, "święty" godny tej organizacji...

[@marcinkonieczny3737]

Żydów palono głównie z oskarżenia, że potajemnie praktykują nadal swoją religię - Odnosiło się do do tych, których wcześniej przymuszono by przyjęli rzymską religię. Natomiast czarownice - według podręcznika "Młot na czarownice" - to po prostu kobiety stosujące ziołową antykoncepcję. A że władcy zawsze chcą mieć jak największą dzietność - czyli niewolników i mięsa armatniego - więc usłużny kościół szatana - oczywiście nie za free - zrobił swoje.

[@marcinkonieczny3737]

@wesolekcleaner W Dokładnie. Właśnie wyżej skrótowo opisałem te racjonalne powody.

[@zbigniewbochniak9192]

@@Michrou01 tak przeczytałem w kilku żródłach życiorys tego świętego i w żadnym nie było wzmianki o jakiś pogromach. Najlepiej oprzeć swoją "wiedzę" na jednym i coś napisać, oczywiście jedynym słusznym- żydowskim, pewnie w/g ciebie w Jedwabnem Polacy spalili w stodole 1600 żydów botak podają żydowskie żródła

[@bober6125]

🏴‍☠

[@0nanbarbarzynca]

Hej, nie wspomniałeś o najważniejszej kwestii - odejmowaniu przez czarownice męskich członków :) "Powiedał abowiem człowiek niektóry, iż gdy członek męski zgubił,i i czarownice jednej o przywrócenie go prosił. Rozkazała mu czarownica, żeby na drzewo pewne wstąpił i z gniazda, w którym takowych członków było niemało, któryby mu się podobał, wziąć pozwoliła. Gdy tedy on jeden najwiętszy między nimi obrawszy wziąć go chciał. Rzekła czarownica, zaniechaj tego, abowiem to jest plebana jednego" fragment Malleus maleficarum w przekładzie z 1614r.

[@DarekRybacki]

Ale za to dodałem rycinę przedstawiającą czarownicę całującą diabła w tyłek :)

[@MrKL134]

W Polsce nie potrzebowaliśmy czarownic, mieliśmy w końcu Żydów i mit krwi

[@OldEnder]

Dlatego takimi tłumami napływali do nas z tolerancyjnej reszty Europy, chcieli być prześladowani i zabijani :P

[@MrKL134]

@@OldEnder Wiesz z porównaniem z np Hiszpania to mieli spokój. Ale to taki spokój przeplatany z małymi pogromami i mordami, nieraz jakieś wypędzenie. Wiadomo, jak coś się działo złego to Żydzi, dziecko zmarło czyli Żydzi zabili go na krew.

[@ShrOniCek]

Heretydż znaczy dziedzictwo, jak Wam się to podoba to czas zacząć palić czarnoksiężników.

[@KS2416]

Była różnica między katolikami a protestantami. Historia inkwizycji opiera się głównie na propagandowych materiałach protestanckich.

[@hannaosajda8458]

Mam wrażenie że opowiadasz nam Darku o jakimś psychopatycznym, brutalnym mordercy któremu satysfakcję i przyjemność sprawiała przemoc, tortury, bicie i znęcanie się nad niewinnymi kobietami ... Twój reportaż przypomina działanie Kuby Rozpruwacza, Bundiego lub Leszka Pekalskiego.

[@tomaszd.1197]

Pierwszy!

[@MotorGlobi88]

Drugi ! :)

[@czependoza]

Czarownica i wszystko jasne moja ex

[@zako16]

to temat podobny do zbrodni inkwizycji której w rzeczywistości nie było, wypaczony obraz ludzi z XIX wieku, podobnie etos rycerski

[@waclawpieta7493]

Oczywiście, inkwizytorzy to byli dobroduszni panowie, którzy chcieli dobrze dla "heretyków, a że czasem kogoś skazali na śmierć? Cóż, gdzie drwa rąbią...

[@zako16]

@@waclawpieta7493 w 1998 r. Jan Paweł II odtajnił watykańskie archiwa inkwizycji - ciesząca się najbardziej ponurą sławą inkwizycja hiszpańska w latach 1540-1700 przeprowadziła 44 674 procesy z oskarżenia o zdradę świętej wiary katolickiej. Na karę śmierci skazano w nich dokładnie 1,8 proc. oskarżonych, matematykę zostawiam Tobie, są bardzo szerokie opracowania z listą akt a warto dodać że te 1,8% skazanych to złodzieje, zabójcy, etc

[@waclawpieta7493]

@@zako16 Ocena inkwizycji, na podstawie watykańskich dokumentów. Dobre sobie.

[@mariuszhermann3745]

Nawet powstała książka o całej tej historii 🤢

[@Swadaable]

Ostatnie trzy minuty solidne ale reszta to same insynuacjie... Przydało by się więcej danych bo tezy typu "procesy czarownic nie były niczym nadzwyczajnym" są jednak dość odważne.

[@katejot2274]

...który kosztował życie tysięcy, w większości zapewne niewinnych, kobiet... Oj, Panie Rybacki, czy chce Pan powiedzieć, że niektóre z sądzonych kobiet mogły uprawiać czary i mieć konszachty z diabłem? :-) Pozdrawiam!

[@DarekRybacki]

Niektóre mogły wierzyć w to, że popełniając zbrodnie, uprawiają czary ;)

[@katejot2274]

@@DarekRybacki Aa, chyba, że tak.

[@Zefliczek]

Masakra, ile zła wyrządził kościół i ile ludzi wymordował.

[@justka4444]

Jaki kościół ?

[@tomizubi]

Dopiero teraz wychodzi co ci zboczeńcy robią z dziećmi

[@tomizubi]

T

[@Mrownica]

3:51 Dzis zdaniem prezesa PiS Jaroslawa Kaczynskiego za te wszystkie nieszczescia odpowiedzialny jest DONALD TUSK 😁😁😁🤣🤣🤣😉😉😉👍👍👍

[@winstonblue1376]

Czarnoksiężnik Tusk 😅

[@Mrownica]

@@winstonblue1376 Z krainy Oz 😁😁😁

[@janmotoch1382]

W Prusach był obowiązek szkolny, więc ciemnota związana z religią i analfabetyzm wsi był spadkiem po poprzedniej epoce.

[@jozefapanfil8583]

Sędziami byli też księża,piąte przykazanie

[@Anna-fm7hh]

Obawiam się, że w obecnej przestrzeni publicznej i politycznej jest dużo mizoginów, nie tylko płci męskiej, którzy chętnie by do tego procederu wrócili.

[@ZP48AaaLll]

Czołem Panie Bracie🙋‍♂️ Ile w sumie czarownic spalono w Polsce?

[@marcinkonieczny3737]

Niewiele, bo inkwizytorzy kościoła szatana bali się tu zapuszczać.

[@waclawpieta7493]

Zbyt wiele.

[@krzysztofjozwiak8710]

"Inkwizytorzy" w protestanckiej Europie zachodniej? Bo tam właśnie plunęło najwięcej stosów... coś Pan nieprofesjonalnie traktuje o temacie, doprowadzając do przekłamań - mam nadzieję, że nieświadomie.

[@justka4444]

Tak ten pan dobrze mówi.

[@MagiczuX]

Popracuj trochę nad gestykulacją,twoje dłonie wyglądają na sztywne i zestresowane,wyluzuj i tak jest props za tematykę,oprzyj się czasem o ten mur zamku,dotknij tej historii aby nie była tylko tłem,chciałbym Pana prowadzącego zobaczyć z mieczem w łapie albo w zbroi bądź na koniu 😁

[@justka4444]

👎🙈

[@michalkrefta4803]

Mój pradziadek... pradziadek pradziadek... Był świadkiem w ostatnim spaleniu? czarownicy na Kaszubach ale czy to były Hałupy? Niewiem brat to wyśledził na uniwerku Gdańskim student kaszubistyki. Pra pra .... dziadek Browarczyk. A inny pra. Był oskarżycielem w sprawie zamach na cesarza Niemiec króla Prus w Wejcherowie. Krefta

[@darekantonowicz5820]

Czarownice istniały i wciąż istnieją. Powinno się przywrócić ich procesy, oczywiście bez tortur.

[@rebuzz6866]

Bez tortur?

[@darekantonowicz5820]

@@rebuzz6866 Tortury są przeciwskuteczne, bo podsądni konfabulują z bólu. Warto przywrócić sądy Boże, ordalia.

[@pawelszewczenko6723]

Polecam Arabię Saudyjską czy inny nawiedzony religijnie kraj jak Ci pasuje skazywanie ludzi za rzekome czary.

[@pawelszewczenko6723]

Choć Arabia Saudyjska się ostatnio mocno zliberalizowała.

[@jarekpaszeko2256]

Ostatnia czarownica spłonęła na stosie w Prusach w miasteczku Reszel w 1846 roku

[@DarekRybacki]

A to ziemie dawnej Rzeczpospolitej? :)

[@jarekpaszeko2256]

Do pierwszego rozbioru należał do Polski Wikipedia podaję, że to było 1811

[@DarekRybacki]

A, w tym sensie: w okresie porozbiorowym na dawnych ziemiach Rzeczpospolitej ostatnią czarownicą była pani Ceynowy, pani Zdunk została zabita wcześniej :)