Рет қаралды 10,253
Jelle van Baardewijk in gesprek met schrijver en onderzoeksjournalist Simon Rozendaal over Piet Hein naar aanleiding van zijn boek 'Zijn naam is klein: Piet Hein en het omstreden verleden'. "Hij was tamelijk humaan."
Piet Hein is geboren in Delftshaven. Rozendaal wilde het verleden van die plek begrijpen aan de hand van het verhaal van Piet Hein. “Dan rol je automatisch in de gouden eeuw en alle discussies daarover.” Piet Hein heeft in De Molukken bij de VOC gediend, maar daar is niet zoveel van bekend. We weten wel dat hij de laatste vijf tot tien jaar bij de West Indische Compagnie heeft gediend en daar wél bijzondere dingen heeft gedaan. Rozendaal vertelt dat kinderen in de 17-eeuw daarom al over Piet Hein zongen: “Zijn naam is klein, zijn daden benne groot.”
In de Republiek dankte Piet Hein zijn bekendheid aan de verovering van de stad Bahia op de Spanjaarden en Portugezen. Hij was op dat moment vice-admiraal. Rozendaal: “Hij ging voorop in de strijd. Hij was nummer twee die op de muur klom. [..] Hij draaide de kanonnen om, om de stad te beschieten. Hij was buitengewoon slim.” De verhalen over zijn daden kwamen via de kranten bij het thuisfront terecht. Journalisten in de haven van Amsterdam schreven over zijn victorie. Rozendaal: “Net zoals Erasmus beroemd is geworden door de boekdrukkunst, kun je zeggen dat Piet Hein zijn beroemdheid gedeeltelijk ontleende aan de kranten.”
Vandaag de dag is Piet Hein het meest bekend van de verovering van de Zilvervloot in 1628. Rozendaal: “Toen stond Nederland helemaal op z’n kop.” Dat paste bij een periode waarin de Republiek in alle opzichten superieur was, zelfs aan wereldmacht Spanje. Dat was nog voordat de expansiedrift van de Republiek ontspoorde. “Piet Hein is zes, zeven jaar voordat de republiek in de slavenhandel stapte doodgeschoten.” Rozendaal gaat zelfs zover door hem ‘humaan’ te noemen. In gesprek met een Delftse dominee zegt Piet Hein aan het einde van z’n leven “dat je mensen in andere landen met fatsoen moet behandelen omdat je te gast bent.”
Dat sluit aan bij hoe men in wat we nu Nederland noemen in die tijd gedacht werd over slavernij. “Nederland was in de 16e-eeuw en begin 17e-eeuw fel tegen de slavenhandel.” Een goed Christen deed dat niet, zo was de gedachte. “De Republiek is in de 16e-eeuw rijk geworden door eerlijk handel drijven. Daarna is slavernij en kolonialisme gekomen.” De excessen die dat heeft opgeleverd, moeten we volgens Rozendaal evenwel niet verdoezelen. Dat geldt ook voor Piet Hein: als hij langer had geleefd - hij is in 1629 doodgeschoten - was hij ongetwijfeld ook aan de verkeerde kant van de geschiedenis terechtgekomen.
Rozendaal laat zich ook uit over het hedendaagse debat over het slavernijverleden. Hoe kunnen we daar op een kritische én constructieve manier naar kijken? “Het verleden is een beetje zoals je ouders. Ze hebben onaangename kanten, en ze hebben leuke kanten. Die leuke kanten moet je niet uitvergroten, en die onaangename kanten ook niet. Beide hebben jou en mij gevormd.”
--
2:35 Wie was Piet Hein in de 17e-eeuw?
8:02 Rekenden de Spanjaarden en Portugezen op de aanval?
10:46 Was de vloot zo goed of lag het aan Piet Hein zelf dat ze de Zilvervloot konden veroveren?
13:35 Over Piet Hein: “Hij was tamelijk humaan”
15:57 Heb je als journalist het idee dat je het onderwerp anders benadert (dan een historicus)?
20:16 Waarin ligt jouw bewondering voor de geschiedwetenschap en historici?
23:08 Waar lag het nu aan dat de Republiek zoveel kon verdienen aan de haring?
30:12 Waarom zijn wij gaan varen, als het helemaal niet zo voor de hand lag hier?
36:19 Er waren ook kritisch stemmen in 17e-eeuw, maar de macht lag bij zij die uitbuitten en anderen tot slaaf wilden maken?
39:07 Kun je kort uit de doeken doen hoe het ging met de verovering van de Zilvervloot?
48:41 Over het debat van vandaag de dag omtrent racisme en het slavernijverleden
--
De Nieuwe Wereld TV is een platform dat mensen uit verschillende disciplines bij elkaar brengt om na te denken over grote veranderingen die op komst zijn door een combinatie van snelle technologische ontwikkelingen en globalisering. Het is een initiatief van journalist Paul van Liempt, filosoof Ad Verbrugge en David van Overbeek
De Nieuwe Wereld TV wordt gemaakt in samenwerking met de VU, Centrum Ethos en Filosofische School Nederland.
Volg ons!
Website: www.denieuwewereld.tv
Twitter: / de_nieuwewereld