Handan Kitap Özeti

Рет қаралды 2,261

Жыл бұрын

Handan Romanı Üzerine:
Handan, Türk romanında birey olma yolunda oldukça mesafe
almış ve kendi yaşamıyla ilgili kararları alan kadınlara dair ilk romandır. Henüz toplumda görünür olmayan ve bağımsız kararlar alamayan kadın, eğitimle farklılığını ortaya çıkaracak ve eşitlik için
adım atabilecektir. Handan ile Halide Edip’in eğitim yoluyla kendi
kaderini belirleyen kadınlık süreçleri bu anlamda benzerdir.
Handan, Tanzimat Batılılaşmasının ortaya çıkardığı modern
bir babanın en büyük kızıdır. Peçe takmadan sokakta dolaşabilmekte, babasının dostlarıyla görüşmelerinde, bağımsız birey olarak bulunabilmekte hatta kendi düşüncelerini ifade edebilmektedir. Hocaları Selim Bey, Nazım, Salim Bey onun yetiştirilmesi işini
ciddi bir proje haline getirip Handan’ın deyimiyle adeta Sparta
disipliniyle ve titizlikle bir program uygularlar. Ona; tarih, felsefe,
sosyoloji, edebiyat ve yabancı hocalardan da müzik, piyano dersleri aldırılır. Bütün bu derslerin programını hocalar, baba Cemal Bey vasıtasıyla planlarlar. Hatta bu eğitimin ciddiliğine anne Sabire
Hanım bile isyan edip “Bir kadının böyle bir programla eğitilmesinin ne anlamı vardır?” diyecektir.
Nazım, Handan’a diğer kardeşlerle birlikte eğitim verirken
anlatılanları kolayca sindirdiğini görünce özel bir ilgiyi kendisine
gösterip sonra da onunla evlenmek istediğini geleneklere uyup
babasına söylemesi gerekirken bizzat kendisine söylemiştir. Bu
teklif bugün bizim için sıradan bir durumken 1900’lerin başında
İstanbul’da ancak kadını kendisiyle eşit gören pek az insanın yapabileceği bir devrim niteliğindedir. Handan ise hayranı belki de içten içe âşık olduğu bu genç hocasını kendisini yeterince sevemeyeceği çünkü davaya adanmış bir kalbin içinde ikincil olacağı için
reddeder. Nazım’ın reddedilen teklifini okuyunca Handan’a hak
vermemek olanaksız. “Evvela mesleksiz ve parasız bir adam olduğumdan hayatıma bir arkadaş istemeye kendimde bir hak görmüyorum… Biliyorsunuz ya, ben bir sosyalist, bir ihtilalci, ben hayatı
muayyen olmayan bir şeyim. Hatta yarın bir bomba atmam, öbür
gün tevkif edilmem ihtimali daima mevcut. Ben size bunu söylerken yalnız benim bu hayatıma seyirci kalacaksınız diye söylemiyorum. Memlekette belki bir gün büyük şeyler olacak, belki bu büyük şeyleri biz yapacağız. Belki ateş, kan, duman ve ölüm yapanlardan
olur musunuz?” (2) Bu teklif maceraya atılacak bir örgüte üyelik
teklifine benzemiyor mu? Handan, Neriman’a teklifin tüm içeriğini
anlatırken kararını da vermiştir: “Beni maksadıyla evlendiriyordu,
beni kendiyle değil!” (3)
Handan’ın erkeklerden beklentisi günümüz çağdaş kadınının
beklentisinden oldukça geridir: bu da dominant ve kendisini idare edecek klasik güçlü erkektir ve evlenmeye karar verdiği Hüsnü Paşa’yı aslan terbiyecisiyle özdeşleştirmesi eşitlik fikrinden ne kadar uzak olduğunun kanıtıdır. “Bana bir aslan kafesine girer girmez,
aslanı kediye döndüren kızların hissi geldi ve bu iyi bir his.” (4)
Nitekim yaşlı, hovarda, zengin Hüsnü Paşa ile evlenince adamın
her türlü eziyetine ve aldatmasına bilerek katlanacak ve kaderci,
geleneksel kadın tipinin tüm özelliklerini sergileyecektir.
Handan, ideal yaşamı Avrupa standartlarında gören -Tanzimat
döneminin tipik tespiti ile- alafranga yaşayan birisidir. Tüm yakınları ve sevdikleri İstanbul’da olmasına rağmen, yaşamını Paris’tedaha sonra da Londra’da kurmaya çalışmış olan Handan’ın ruh durumunu oldukça ayrıntılı anlatan Halide Edip, onun yurt özlemi
vb. duygularına hiç değinmemiş, bir gün bile İstanbul’a dönmeyi
Neriman’ın doğumu haricinde düşündürmemiştir kahramanına.
Handan, o kadar eğitime rağmen ülkesinin geleceğine ilişkin tek
bir düşünce barındırmaz aklında. Nazım’ın evlilik teklifi yaparken
dava için, hatta dava ile evlenebileceğini umduğu Handan’ın kaba
saba ve metreslerini isim isim karısına açıklamaktan çekinmeyen
Hüsnü Paşa’ya bir aşk duymadığını yalnızca güçlü bir erkeğin kanatları altında korunmayı amaçlayarak evlendiğini biliyoruz fakat bu güçlü erkeğin onu Londra’da yüzüstü bırakmasına rağmen aklından çıkmamasının mantıksal hiçbir temeli yoktur. Halide Edip,
kendi yaşamında büyük bir aşkla evlendiği yaşlı kocasının başka bir
kadın bulmasını ve üzerine kuma getirmeye çalışmasını asla kabul
etmeyip kendisini boşaması talebinde bulunarak eğitimli bir kadının onurlu duruşunu göstermiştir.
Hummalı bir nöbetten sonra hafızası silinince bir çocuk bağlılığı ile bağlandığı Refik Cemal’e aşk duyması ve hastalığın etkisi geçtikten sonra, tüm hafızası yerine geldiğinde kardeşinden daha
yakın
Türk Romanının Doğuşu ve Gelişimi Kitap Linki: www.kitapyurdu.com/kitap/turk...
"Savfk - The Travelling Symphony" is under a Creative Commons Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0)
/ savfkmusic
Music promoted by BreakingCopyright: • 🗼 Copyright Free Inspi...