Herr Einstein'ı Kurtarmak: Evreni Deterministik Olmaya Zorlayabilir miyiz?

[@evrimagaci]

Kuantum Playlist: dar.vin/kuantumvideo | Google Sheets Tablosu: dar.vin/BellTablosu | Bell Eşitsizliği Yazısı: evrimagaci.org/s/13106 💪 DESTEKÇİLERİMİZE KATILIN: Evrim Ağacı'nın Türkiye'deki bilim anlatıcılığı çalışmaları, yalnızca okurları ve izleyenleri tarafından maddi olarak desteklenmektedir. Bu destekler olmaksızın çalışmalarımızı sürdürmemiz mümkün değildir. Eğer yaptıklarımızı faydalı buluyorsanız ve daha fazlasını yapmamıza katkı sağlamak isterseniz, destekçilerimiz arasına katılabilirsiniz (önem/fayda sırasına göre dizilmiştir; ancak size en kolay/faydalı gelenle destek olabilirsiniz): 📌 Kreosus ($): kreosus.com/evrimagaci2 📌 Patreon ($): www.patreon.com/evrimagaci 📌 Kreosus (₺): kreosus.com/evrimagaci 📌 KZbin Katıl (₺): kzbin.infojoin 📌 Kriptopara, Diğer Yöntemler (IBAN) ve "Neden Destek İstiyoruz" Metnimiz: evrimagaci.org/destekol Yanımızda duran harika insanlar arasına katılmayı seçtiğiniz için çok teşekkürler! ❤

[@reverse5461]

Realite lokal olarak var olmayıp evrensel olarak var olabilir mi ki? Bunu nasıl izah ederiz, empirik olarak sınarız? Lokal değişkenler barındırmayan bir ölçüm nasıl yapılabilir ki? Öte galaksilerden gelen ışık bile bizim lokal gözlemlerimizin etkisinde. Fizikte de gödel eksikliğinin bir varyasyonunu konuşmaya başlayacağız diye çok korkuyorum :D @Evrim Ağacı

[@onuryuval8564]

anladım teşekkürler. videolarının özellikle vurucu olmadığınıda anladım. kendimiz bazı sonuçlara varırsak daha güzel olur ve karşıt görüşün senin vurucu anolojirini sana karşı kullanamamasını sağlıyor.sonuç olarak sadece anlatıyorsun.böyle videolar çektiğin için teşekkür ediyorum.

[@egetaskin7738]

Sen ataistmisin d-dostum

[@reverse5461]

@@egetaskin7738 bu da başka bir videonun konusu

[@saymyname8282]

Rica etsem çağrı bey nebuch kanalında gürültü serisini izleminizi rica ediyorum. Sadece bir görüş ama fikrinizi merak ediyorum.

[@ogunozturk7671]

Sen anlat biz dinleriz Çağrı hocam. Bu kalitede video olduktan sonra anlamak için çaba sarf ediyoruz, sizden öğrenmeyi daha çok istiyoruz. Emeğinize sağlık, seviliyorsunuz^^

[@evrimagaci]

Çoook teşekkürler!

[@ishmael_1]

@@evrimagaci 💪🏼👍🏼

[@wolfienes]

@@evrimagaci 🚀🔥🌝

[@selahattinterzioglu1105]

Ismi Çağrı mı

[@Flaurenn]

@@selahattinterzioglu1105 yok mahmut ama o çağrı demiş

[@yunusozanayhan6631]

Lisede anlaşılmayan bir yer var mı diye soran hocama birkaç kez anlamadım dememe rağmen sabırla anlayana kadar anlatmış olmasına selam olsun.

[@Gowgowma000]

İnsanların içinde evrimleştiği evreni tanımaya ve keşfetmeye çalışması kadar mükemmel bir şey yok.

[@akagamishanks-q3o]

fu

[@onsrasiddhartha5748]

Çağrı Hocam, iyi ki varsınız 💙 içimden geldi, yazmak istedim. Bize kattığınız her şey için çok teşekkür ediyorum.

[@evrimagaci]

Cansınız, siz de iyi ki varsınız. Çok teşekkürler!

[@barisgundogdu3652]

Brian Greene, “Evrenin Dokusu’ kitabında Bell deneyini adım adım, son derece ayrıntılı anlatıyor. Yapılan yüzbinlerce tekrarı ve bu tekrarlar sonunda, deney sonuçlarının hangi sayılara yakınsadığını ve bunların ne anlama geldiğini tek tek, adım adım anlatıyor. Eğer sabrınız varsa Evren’in Zarafeti ve Evren’in Dokusu kitaplarını tavsiye ederim. Evrim Ağacı ailesi size de tavsiye ederim bu kitapları. Son derece yapılandırılmış bir anlatımdan yararlanabilirsiniz

[@eren_kosif]

Bu seride bir videoyu en az iki defa (hatta bazılarını 3 defa) izlesem de izledikçe insanın ufku genişliyor. İnsan beyninin çalıştığını hissedip zorlayınca bence gerçek mutluluğa ulaşıyor. Bunun için teşekkür ederim. 👌🏻👌🏻

[@yyunusyigit]

Yine tatmin edici ve mükemmel bir bölüm! Çok teşekkürler. Star Trek Discovery’de evrenin tamamını kaplayan spor ağı mevcuttu, o mantar ağına bağlanıp ışıktan hızlı hareket edilebiliyordu, bakalım dünyamızdaki kuantumda işler nasıl yürüyecek 😂

[@evrimagaci]

Hahah Star Trek candır ya, çok teşekkürler!

[@alisencergurler8285]

Aaaa benim aklıma da aynı şey gelmişti 😄 Yorumunu görünce çok mutlu oldum 🤓

[@hknssi]

Video 3 saat önce atılmadı mı, bu yorum nasıl 1 gün önce yapıldı?

[@hknssi]

@@Tanj.with. Tahmin ettim zatende yinede bi ögreneyim dedim, teşekkürler

[@elnuraxmedov4688]

@@hknssi Uçakta olduğunu düşün perdenin arkasında biznıs klas yolcuları perdenin bu tarafında fakirliği yaşayan bizler😄

[@bkaplan267]

Çocukluğumdan beri gelen fizik sevdası. O zaman insanlara komik geliyordu şimdi ise Modern ve popüler bilimin geldiği nokta ortada. Senin gibi bilim anlatıcılarının Saye'sinde bu gurur sana ait Evrim Ağacı ve Çağrı Hocam. ( Devamı bir sonra ki videonun konusu)

[@KRAKUMAL]

Popüler bilimi asıl bilimle karıştırmayın, genelde komik duruma düşmeniz kaçınılmaz olacaktır. Harika bir video.

[@evrimagaci]

Kesinlikle!

[@c0c41nm4n]

Bence bilimi populer ve asli olarak ayirmamak gerekir seven daha derinine inebilir ogrendigimiz seyler bilgidir ve her iki tarftada gecerlidir tesekkurler

[@KRAKUMAL]

@@c0c41nm4n Hayır, ikisi tamamen farklı şeylerdir. Popüler bilime bakarak gerçekten de "gerçek" bilim öğrendiğinizi düşünüyorsanız en başta da belirttiğim üzere bu cidden çocukça ve oldukça komik bir şey.

[@readwithrahim3669]

Uzun zamandır hem yabancı hem türk bilim kanallarını izliyorum, hiç bir kanalda böyle mükemmel popüler bilim anlatılamaz. Size hayranım. Yaşım büyük olsa anında maddi destek olurdum, ama malesef elimde değil🥲

[@Homoentel]

Hem video hem de video görseli çok güzel olmuş. Elinize sağlık! ❤

[@evrimagaci]

Çok teşekkürler!

[@lokshiet]

2 Milyon abone için tebrik ederim. Başından beri gelişiminizi izlemek heyecan verici.

[@ShiprimTube]

Çağrı hocam, aslında çok net: Bu kadar çok soru gelmesi, videoların işe yaradığının direkt kanıtı. Gördüğün gibi sayende hepimiz neredeyse her şeyi anlıyor ve kafamızdaki "loophole"ları doldurmak için sorular soruyoruz. Emeklerine, anlatımına sağlık! Not: Ben hâlâ Einsteincıyım :p

[@evrimagaci]

Hahah çok teşekkürler, cansınız! Gerçekten öğrenme amacıyla soru sormaktan daha güzel bir şey yok bu hayatta!

[@wolfienes]

Ben de Bohrcuyum.

[@ofy35]

bende teslaciyim

[@erdemus06]

Aklınızdaki soruları yanıtlayım derken yeni soruları aklımıza getiren abim helal olsun ❤️

[@oylebiri4687]

Bu kadar yorum yazdım ama teşekkür etmeyi unuttum. Gerçekten konun en ince ayrıntısına kadar giriyorsunuz ve bizi yanıtsız sorularla başbaşa bırakmıyorsunuz. Çok zeki, araştırmacı ve anlatım yeteneği çok güçlü bir insansınız sayın Çağrı. Lütfen bizi aydınlatmayı hiçbir zaman bırakmayın. Çok teşekkür ederim çabalarınız için.

[@mustafauyan7340]

Bu adam okuldaki öğretmenim olsaydı herşey çok değişik olabilirdi benim için. Umarım hala öğrenci olanlar benim kadar hevesleniyodur biseyler öğrenmeye.

[@karritey22]

Sen bizim evrim ağacımızsın ♥️ anlamazsakta senin bizim anlamamız için sarf ettiğin çabayı görünce anlamasam dahi izleme gereği duyuyoruz 💞

[@ugurguran]

Kardeşim benim... Çok iyi, çok neşe dolu bi çocuksun, her videonu izliyorum, hep böyle olmaya devam et lütfen. Neşeni hiç kaybetme... Seviliyorsun çokçaa

[@birmezun8367]

Birilerinin hâlâ merak etmesi ne güzel. Ve size de teşekkürler, bu merakı hatırlattığınız için..

[@divinejudgment1952]

Yok oluşlarla ilgili bir video serisi gelse çok güzel olabilir en büyük 5 yok oluşu anlatsanız detaylı olarak sizden dinlemek büyük bir keyif olur❤

[@osmanasff]

Abi harikasınız 10.sinif öğrencisiyim ve her videonuzdan ayrı zevk alıyorum okulda arkadaşlarımla videolarınız hakkında konuşuyoruz

[@YusufKodal]

Tek bir adam ve anlattıkları bir film izler gibi keyifle takip ediyor ve çok bilgi alıyorum bundan aldığım keyif hiç biseyde yok. Yürekten bilime olan inancınız ve birilerine biseyler anlamaktaki çabanız için çok teşekkürler. İyi ki varsınız ☺️

[@esrefsahinevren78]

Sevgili Çağrı Bey; bu konuda üçüncü bir video hazırlamış olmanız, bize bilim sevginizi bilim bilincini aşılamayı veya bize bir şeyler öğretmeyi ne denli istediğinizin açık bir kanıtıdır. Ben şahsen saçma bir durum içindeyim. Önceki iki videoyu anladığımı sanmıştım ama şimdi kafam iyice karıştı. Sanırım baştan tekrar izlemem gerekecek:)) Sizi çok seviyorum ve başarılarınızın katlanarak devamını diliyorum.

[@hac7150]

Elinize sağlık video çok güzel olmuş. Super determinizm yorumu ve özgür irade hakkında da video gelse çok güzel olur hocam.

[@evrimagaci]

Evet, onlar da sonraki videoların konusu olacaklar.

[@216-y5z]

@@evrimagaci yaşasın

[@ahmet8354]

Çağrı, bu mükemmel bir konu ya. Yorumları dikkate alıp bir video daha çektiğin için teşekkür ederiz.

[@weltmeisterx7363]

Bu da harikaydı. Sanki kuantum kurs serisi gibi oldu bu.. Hem de inanılmaz ama ücretsiz! Bi kuantum workshopuyla bitirmenizden şüpheleniyorum 🤭 Yapabilen herkes destek olsun lütfen takipçiler.. Bu bilgiler ücretsiz olmak için çook değerli çünkü.

[@babussp.0]

Başta parçacık fiziği olmak üzere tüm bilim dallarına olan merakımı hiç bu bilgi acaba doğru mu diye şüphelenmeden dinleyebildiğim en iyi kanal tartışmasız sizsiniz. Yıllardır izliyorum, her videonuzu da hayranlıkla izliyorum. Videolarınız için kaynakça bölümünüz bulunuyor mu? Kaynaklarınızı nereden öğrenebilirim?

[@sidaryldirim]

Gerçekten harika bir kanalsınız turkiyeyi aydınlatmaya calismak büyük bir çaba ister tebrik ediyorummm

[@Emrah.1]

Bence bu kanal Türkiyenin en kaliteli KZbin kanalı. Burda bulunan insanların ortalama kalitesi daha yüksek diğer tüm kanallardan.

[@bkaplan267]

Kesinlikle yorumlar bile farklı.

[@bebeksigergedan7347]

Verdiğiniz bilgiler için teşekkür ederim, fizik sevmez idim sayenizde fizik sever oldum, videoların ve başarılarınız devamını dilerim 🙏

[@TheMadbatu]

Müthiş bir video daha!❤

[@evrimagaci]

Çok teşekkürler!

[@turgutbilen7391]

çok keyifli anlatıyorsunuz Çağrı bey. izlerken anlıyormuşum gibi bir his oluşuyor :)

[@spectechh1530]

Çağrı abi fen öğretmenimiz de sizi öneriyor sizi çok seviyoruz umarım daha yüksek yerlere gelirsiniz.

[@evrimagaci]

Öğretmeninize selamlar! Bu bir takım işi ve hepimiz aynı takımdayız.

[@spectechh1530]

@@evrimagaci Selamlarınızı ileticem Çağrı abi teşekkürler ❤️

[@ergunozoval2862]

Bence siz popüler bilimin kralsınız emeğinize yüreğinize sağlık👏👏

[@MrErgunt]

görsel bile buram buram emek kokuyor.. çok teşekkürler çalışkan adam.. 👏👏👏❤

[@EMIRAkcayy]

böyle kaliteli bir videoyu kyk yurdunun kotası bitmiş interneti ile zar zor 360p izleyerek katılıyorum. işte geleceğin umutları

[@chulpanaktash4604]

Hayatın koşuşturmacasından merak ettiğim şeyleri araştırmaya vakit yok. Evrim ağacı olarak sizler benim ( bizim) için yapıyorsunuz araştırmaları, teşekkürler. Dolanıklığı anlayabilmiş değilim halen, arasında mesafe olan parçacıklar nasıl dolanık olabilir? Deneylerde kullanılan cihazları ucundan da olsa göstermişsiniz, bu formülleri cihazların daha detaylı videoları ile birlikte anlatırsanız belki daha iyi anlayabilirim. ❤❤

[@Theia8438]

Zaman ayırıp sorularımıza cevap verdiğiniz için teşekkürler, amma bu konunun testlerini iyice okuyup daha sonra aha bunu unutmuşlar ben bir de bu şekilde bir bakalım demek isterdim. Konular için emeğinize tekrar tekrar teşekkür

[@huseyini606]

(zaman boyutu hariç) 3 boyutlu evrene 4. boyuttan bakarsanız belkide dolanık parçacıklar yan yana duruyorlardır ve biz 3 boyutlu evrende aralarında mesafe varmış gibi görüyoruzdur. Yani cevap diğer bir boyutun varlığıdır.

[@IlkerBal-pv7lv]

Bilim insanlarına göre zaten evrende tam 11 boyut var yani ortada ilginç bir durum yok sadece biz çok aciz varlıklarız algılarımız belli bir şeyi anlamaktan öte gidemiyor.

[@cemosmanoglu3915]

Verdiğin mükemmel bilgiler ve anlaşılır bir dil kullandığın için teşekkür ediyorum seviliyorsun 🙏😊

[@evrimagaci]

Asıl biz teşekkür ederiz bu güzel yorumunuz için!

[@medinecolakk]

Şimdi sitenizden "Gezegenlerin adları nereden geldi? Dünyanın adı neden Dünya?"makalesini okuyordum bir anda KZbin'dan bildirim geldi ve bu videoya geldim 😄

[@hammerboltjoe5767]

anlayağamadğım bir konuda çok rahat konuştunuz. Teşekkürler.

[@misu7248]

DAHA ÇOK KUANTUM VİDEOSU TEŞVİK BAĞIŞI

[@baverdogrucu4904]

Loophole derken altta yazılışını göstermeniz cidden en üst düzey kalite 👏🏼

[@guend7309]

Videolarınızda videodaki konuları içeren, destekleyici kitap önerileri de yaparsanız harika olur.

[@serialkiller3636]

Bizde size teşekkür ederiz seni tanıdığımdan beri vallahi bir çok merak ettiğim şeyi az çok öğreniyorum öğrenmeye çalışıyorum :)

[@RedRock104]

Aman hocam devam edin.Bu ülkeye lazımsınız.Elden geldikçe yardım ederiz ediyorum varolun siz.

[@decrestik8185]

Çağrı abi , kanalda seri tarzı bir şey olsa veya 2. Bir kanal olsa da bu kanalda daha detaya girilse mesela oturup mutastonların evrime etkisi veya işte Bell'in teorisinin matematiksel ispatı anlatılsa , kısaca burada anlatılan konular işin daha detay ve matematik boyutlarına girerek anlatılsa hem detaya girmek isteyenler için iyi bir yol olur (videolar genelde makalelerden daha çok kişiye ulaşır ve/veya videolar görece daha rahat anlaşılır) hem de bu kanaldaki yük biraz azalmış olur.

[@kutayecevit4125]

Hocam Harika anlattınız, aklımıza gelen gelmeyen pekçok şey aydınlandı. Bir başka konuda videonun sonuna doğru dillendirdiğiniz, özgür irade, aralarında teorik fizikçilerinde bulunduğu pekçok kişi özgür iradenin olmadığını iddia ediyor. Bu konu da video yapmak isterseniz, merakla bekliyoruz. Saygılar.

[@oylebiri4687]

Süper determinizm beni ikna ediyor. Özgür iradeyi yoksayıyorum. Her şey ama her şey deterministiktir. Sadece biz anlamıyoruz. Kuantum fiziği bana fazlasıyla metafizik gibi geliyor. Sanki sihir gibi. Bilmiyorum belki de benim düşük kalibreli zekam kuantumu anlamaya yetmiyordur.

[@spitz548]

katılıyorum

[@tuna34joseph]

Sen ne mükemmelsin bi adamsın çağrı ya , yemin ederim tüylerim diken diken oldu

[@sedatoncel8893]

Yine her zamanki gibi harika sın abi.

[@mustafaozturk5565]

Birbiri ile anlaştığını bilmiyorsak anlamıyorsak neye göre deneyler ve sonuçlar için uğraşıyoruz. O zaman iki parçayı ölçüp sonra birbirinden uzaklaştırmak ve birinin özelliğini değiştirip diğerinin anında değişip değişmediğini kontrol etmek daha açıklayıcı olmazmıydı ?

[@iremayan5476]

Çok emek çok önemsemek çok içten çok teşekkür ederiz 🙌🏽

[@eguenerx431]

Teşekkürler.

[@evrimagaci]

Güzel desteğiniz için asıl biz teşekkür ederiz! ♥

[@kelihmaya]

konunun ne olduğunu gerçekten anlayan birinin buna hayran olup anlatmak istemesi çok doğal . fakat buna uzun uzun emek vermek toplum adına saygı duyalacak bir iş yapıldığını gösterir . toplumda karşılığını verecek zihinler mutlaka olacaktır ve bu yaşadığın ülke için bir fedakarlık olmamak zorundadır . maddi açıdan iyi bir konuma gelme ihtimalim var o noktada size büyük olduğunu umduğum destekler yapmak isterim . Saygı ve teşekkürlerimle

[@kelihmaya]

evet bu video da çok güzel ; ama konu dediğim oluşturmaya çalıştığınız bakış açısı

[@farqns]

Kuduz virüsü ile ilgili bir belgeseli sizden detaylı olarak öğrenmek sizden çok isteriz. Kişiyi nasıl öldürür, ölüme giden yoldaki oluşan etkileri nelerdir ve tarihçesi hakkında mesela. Bunun ile ilgili video yaparsanız çok seviniriz. İyi ki varsınız Evrim Ağacı.

[@ozlemka.]

Tek seferde mi? En az iki kere izliyorum videoları, gün sonu z raporlarından azade. Teşekkürler

[@evrimagaci]

Hahah cansınız, çok teşekkürler!

[@yusufsolmaz5751]

Anlamak için önce açısal momentum, ışık , planck sabiti ve elektronlar arasındaki bağı kurmalısınız dostlar..Ayrıca bunların ne olduğunu bilmelisiniz..Evrim ağacı müthiş anlatımlarıyla size en temelden bir birikim sunuyor..Bu adamların videolarını izlerken açısal momentuma ve ışığın ne olduğuna dair videolara önce bakın daha sonra bu videolara gelin..Ben size dilim döndüğünce bu birikimi anlatayım ;Herseyi anlamak isteyen biri şu silsileyi takip etsin ; 1-) ORAN VE ORANTI Ortada bir denklem varsa adı üstünde bir taraf diğer tarafa denkse denklemi sağlayan bazı parçalar arasında iki ayrı orantı vardır..Bunlardan biri DOĞRU ORANTI diğeri TERS ORANTI.. 2-) DOĞRU ORANTI Doğru orantı bir denklemdeki iki değişkenin birbirine bağlı şekilde ya artması ya da azalmasıdır..Mesela x=y denkleminde denklemin bozulmaması için x artarsa y'de artmalıdır..Orada aslında görmediğimiz 1 sabiti vardır ve x/y =1 ..Böylece x ile y doğru orantılıdır ve onları aynı denkleme eklerken aynı tarafa eklemek için BÖLME İŞLEMİNİ kullanırız.. 3-) TERS ORANTI Ters orantı da anlasılabileceği üzere iki değişkenin birbirine bağlı bir şekilde ters değismesidir..Yani biri artarken diğeri azalır..Mesela x=y gibi bir denklemde bu ilişkiyi kuramayız..X artarken y azalmalı..Şimdi bu denklemi nasıl kurabileceğinizin çok güzel bir yolu var : Bu matematikdeki ÇARPMA İŞLEMİ ile olur..Eğer siz x.y=1 yazarsanız x ve y birbiriyle ters orantıdadır demektir..Çünkü denklemin bozulmaması icin x artarsa y azalmalıdır ki sonuç 1 olsun..Böylece bir şey daha öğrendik ; birbirinr zıt ve ters orantıda olan nesneleri aynı denkleme koyarken ÇARPMA İŞLEMİNİ kullanabilirim..Mesela 6.3=18'dir..Burada 6 eğer 2'ye küçülürse sonucun 18 kalebilmesi için 3 artık 9'a büyür..Böylece denklik sağlanır ..6.3=2.9=18.1 4-) MOMENTUM , KUVVET ilişkisi Bir cismin üzerine F kuvveti etki ederse bunun momentum ile bir ilişkisi vardır..Bu liskiden önce Momentumu anlayalım ; Momentum bir harekete ne kadar kütlenin katıldığının bir ölçüsüdür..Hareketin tarifinin zamanla gidilen yol olduğunu ve hızın tarifinin de birim zamanda gidilen yol olduğunu biliyorsanız , Momentum tarifinin : birim zamanda gidilen yola ne kadar kütle katılıyor olduğunu anlarsınız.Yani bir nevi momentum harekete katılan kütlenin ölçüsüdür..Pekala hareket sabitse ve değişmiyorsa o halde momentumda sabittir..Şimdi ∆x=v.∆t denklemini hatırlayın.Yoldaki değişim eşittir sabit hız ile zamandaki değişimin çarpımı..İşte oran ve orantı budur..Hem bir denklem var hem de v adında bir sabit.O halde v sabit kalabilmesi için ∆x artarsa ∆t artmalıdır..Eğer siz gidilen yolu sabit tutup hızı artırırsanız bu sefer de zaman kısalır ve aynı yolu daha kısa sürede gidersiniz..İşte ters orantı budur ve v ile t carpım halindedir x=v.t bu yüzden yazarız..Pekhala o zaman momentum için ne yazacağız ?..Ne demistik harekete katılan kütlenin bir ölçüsüdür..O halde momentum kütle ile doğru orantıdadır..Aynı zamandaki aynı yerdeğiştirmeye daha fazla kütle katılırsa momentum da artmış olur..O halde denklemin ilk kurgusu p=m olacaktır..Şimdi kütleyi sabit tutup aynı birim zamandaki gidilen mesafeyi artırırsak momentum da artacaktır.Öyleyse ikinci kurgu da bir doğru orantıdır P=v olacaktır..Üçüncü kurgu ise momentum sabit kalıp kütleyi azaltmaktır..Kütle azalırsa momentum da azalır o halde tekrar artıp eşitliğin sağlanması için birim zamanda gidilen mesafenin yani hızın artması gerekir..Böylece denklemin üçüncü kurgusu kendini ele verir m.v ..Kütle ve hız ters orantılıdır..O halde denklem tümüyle ortaya çıkar P=m.v.. Şimdi m kütlesi sabit ise ve zamanla değişmiyor ise p'deki değişimin v'deki değişime oranı sabit olacaktır..Bu yüzden ∆ notasyonunu kullanırız..∆p=m.∆v Pekhala ∆v=a.∆t olduğunu bilirsiniz.İsterseniz oran ve orantı kullanarak bunu anlayabilirsiniz..a ivmedir yani hızdaki değişimdir..Bir m kütleli cisme bir kuvvet uygulandığında o cismin hızı değişir..İşte bu hızdaki değişimin zamandaki değişime oranına ivme denir ve bu oranın zamanla carpımı kuvveti verecektir f=m.a.. O halde momentumun aslında ∆p=m.a.∆t olduğu kendini ele verir.. m.a kuvvet demektir ve böylece ∆p=F.∆t olacaktır.. Bu denklemin oran ve orantı kullanarak ne söylemeye calıştığını anlamaya calışın..Momentumdaki değişimin zamandaki değişime oranı (bakın bölüm halindeler ve algı mekanizmasını çalıştır) kuvvettir..Yani bize şunu da söyler : eğer bir cismi üzerinde kuvvet yoksa o cisim sabit hızlı gideceği için , harekete ne kadar kütlenin katıldığının bir ölçüsü olan momentum sabit kalır..Ayrıca momentumdaki değişim İTME anlamına gelir..Bir cismin bir kuvvet ile itiklenmesi momentumu değiştirir ve zaten momentumun zamanla değişimi de kuvvettir.. Açısal momentuma geçelim

[@yusufsolmaz5751]

5-) AÇISAL MOMENTUM Açısal momentumu anlamak için kendi etrafında dönen bir cismin yarıçapı küçülünce ne olduğuna bakalım..Mesela kollarınızı açıp kendi etrafınızda dönerken kollarınızı kapadığınız anda daha hızlı dönersiniz..Hareketdeki en minik değişime sizin daha fazla kütleniz katılır yani bu da zaten momentum demekti..Böylece momentum ile yarıcap arasında ters orantı olduğunu anlarız..Bir denklemde ters orantı olması için denklemin bir sabite eşit olması gerekir buna K diyelim..O halde K=P.r olcaktır..K sabit olduğu için ve zamanla değismediği icin momentum eğer artarsa yarıçap azalmıştır demektir (oran ve orantı)..İşte bu k sabitine k değilde L ve açısal momentum diyorlar..Momentum ne demekti ? birim harekete katılan kütle...O halde açısal momentum şu demektir : dönen bir sistemde birim harekete katılan kütle..Denklem bu birim harekete katılan kütlenin asla değişmeyeceğini söylüyor..İşte buna AÇISAL MOMENTUMUN KORUNUMU diyebiliriz.. 6-) AÇISAL MOMENTUM VE TİTREŞEN BİR CİSİM ARASINDAKİ BAĞ Bir çember hayal edin ve onun bir tarafında sizin bakış yönünüze dik bir şekilde bir kalem koydunuz..Şimdi çemberin üzerinde bir ışık var ve çemberin altında da bu ışık yüzünden kalemin gölgesi oluşuyor..Simdi çemberi çevirin..Kalemin gölgesinin tam bir turda bir TİTREŞİM hareketi yaptığını göreceksiniz..İşte bu titreşen bir cisim ile çemberin dönüşü arasında bir ilişki olduğunu ele verir..Yani açısal momentum ile titreşen cisimler açıklanabilmelidir.. 7-) ELEKTRONUN TİTREŞİMİ Elektronların enerji seviyeleri arasında gidip geldiklerini ve bir foton yaydıklarını duymuşsunuzdur..Yukarıda titresim hareketinin bir çemberde modellenebileceğini anladıysak bu elektronun gidip gelmesi bir adet dönüşe denk olacaktır..İşte bu yüzden elektron bir üst yörüngeye gidip gelirse açısal momentum değişmez olduğu için ve r yarıcapı değiştiğinden elektronun kütlesi de zaten değişmediğinden hızını değiştirmiş olur..L=P.r ..L her zaman sabit olduğundan r değişirse P değişir ve P değişirse P=m.V V(hız) değişir..Ve hız değişirse E=1/2.m.v^2 kinetik enerji değişir..Bu demektir ki elektron titreşirken bu elektronun hızı değişir..Hızı değişen bir elektron ivmelenmiş demektir..

[@yusufsolmaz5751]

8-) ELEKTROMANYETİZMA ve BİR YÜKÜN İVMELENMESİ Bir yük elektrik alan çizgileri ile tanımlanır..Bir cismin içinden bir sürü tel çıktığını hayal edin..Bu teller ne kadar fazla ise yük o kadar fazladır..+ ve - zıt yüklerin burada anlamı ortaya çıkar..Bir tanesinden o teller çıkar diğerine ise girer..Bu tellere elektrik alan çizgileri denir..Bir yükden çıkan teller tümüyle zıt yüke girip açıkda bir tel bile kalmıyorsa bu sisteme NÖTR deriz..İşte elektrondan sonsuza uzanan bu çizgilerden çıkar ve bunlar elektrik alan çizgileridir..Eğer bir yük ivmelenirse işte bu elektrik alana dik yeni bir alan meydana gelir buna da MANYETİK ALAN denir..Tümüyle bu sisteme ise ELEKTROMANYETİK alan denir..Bir elektronun hızı değişirse Elektrik alan değişir ve değişen elektrik alan manyetik alan oluşturur ve değişen manyetik alan ise tekrar elektrik alan oluşur işte biz bu domino etkisine IŞIK deriz..Bu şu anlama gelir ; Eğer bir elektronun zamanla hızı değişirse ondan ışık denilen şey yayınlanır..İşte bu ışımaya elektromanyetik ışıma derler..Işığın elektromanyetik bir dalga olduğunu söyler..Bir elektrik devresinde bir ampülü yakarken de yaptığınız sey budur..Potansiyel arasındaki fark akımı etkiler ve elektronlar ışık gönderir.. İşte tüm bunlar yüzünden enerji seviyelerinde titreşen bir elektron açısal momentumun korunumu ve hızın değişimi ile akabinde ivmenin ortaya çıkışı ve ivmelenen yükün ışıması yüzünden foton yayar..Elektronun titreşirken kaybettiği enerji fotonun enerjisine denk gelir.. 9-) PLANCK SABİTİ (h) ile AÇISAL MOMENTUM ARASINDAKİ İLİŞKİ Planck nedir ? bunu düşün..Bir elektronun açısal momentumundan ivmelendiğini (dönen sistemler ivmelenir ve çizgisel hızları değişir) ve böylece enerji kaynedip foton yaydığını biliyorduk ama ortaya büyük bir sorun çıkar ki bu sorunu planck sabiti cözer.. Sorun şudur: Madem elektron sürekli enerji kaybediyor , o halde bir zaman gelecek ve çekirdeğe düşecektir..Bu elektron nasıl olurda çekirdeğe düşmez..İşte bu soruya yanıtı planck sabiti verir. Planck , enerji ile zaman arasındaki ilişkiyi anlatır..Planck öyle bir sabitdir ki Enerji ve zaman ters orantılıdır..h=E.t Burada t zamandır ve bir periyotda yani çemberin bir dönüşünde yani titreşimin bir devinirliğinde geçen zamandır..Yani planck ; elektronun bir titreşimi kadar geçen zamanda uygulanan enerjidir..Planck sabit olduğundan elektron enerjisi artarsa titreşimin hızı artar böylece titresim daha az zamanda oluşur..Bu yüzden oran ve orantı Enerji ile zamanın birbirine ters orantılı olduğu planck adındaki sabiti tanımlar h=E.t Şimdi L=p.r açısal momentumuna bakın.. L=m.v.r'dir ve L=m.a.t.r olup L=F.r.t olurken L =E.t olur..Enerji ve zamanın çarpımı hem planck sabitidir hem de açısal momentumdur..İşte açısal momentum ile planck sabiti arasındaki ilişki budur..Enerji arttıkca zaman azalır ve elektronlar hızlanmış demektir tekrar aynı noktaya geri döndüklerinde ise titreşmiş olurlar ki bu titresim bir çemberdeki açısal momentum ile ilişkilidir h\2π..Planck sabiti en küçük zamanda etkiyen en minik enerjinin etkisidir..

[@ismailhancer2361]

Albert einstein newtonun ufak hesaplama hatasını dogrulayan bir deha ve kesinlikle dusunceleri degerli bir bilim insanı.Bilim bu haldeyse eskilere bir borcumuz var bilmi dahada gelistirmek. Türkiyedeki bilimseverlere her gün yeni seyler kattiginiz iciin tesekkurler evrim agacı ve cagrı hocam sizleri dikkatle dinleyip kendimize katıyoruz.Sayenizde azda olsa türkiyede bir bilim bilinci var ❤

[@AOnrlu]

Bilgilendirici videolar yaptığınız ve gençleri aydınlattığınız için teşekkür ederim

[@DJHunter0]

Ben de gece düşünürken beni uykumdan edecek yeni bilgiler arıyordum, teşekkürler.

[@sevval9318]

Dershanede fizik dersinde senden Konuşuyorduk abi. Fizik hocamızda seni izliyormuş ve hiç izlemez dediğimiz arkadaşımız bile. Bunu görünce baya şaşırmıştım . Seviliyorsun abii

[@ionia-life]

Bugünün gençleri çok şanslı. Bu teknolojik iletişim çağında "Evrim Ağacı" gibi bir platformları var. Bütün ön yargılardan arınmış olarak "salt gerçeği" keşmetmek ve "bilimsel düşünceyi" kavramak isteyen içeri girebilir... Bu inanılmaz bir fırsat. İyi ki varsınız..

[@elifsudel]

Bu üç videoyu da tam zamanında izlemek ve aktif olarak yorum yapmak bana okula gidiyormuş gibi hissettirdi.

[@Alfa-oe7bt]

Kuantum ve klassik ölçek ayrımına bir yorum yapmak isterdim, aslında klassik dünya dediğimiz şey kuantum dünyasının plank sabitinin sıfır kabül etdiğimiz yaklaşımdır. Yanı klassik dünyanın kanunlarını ifade eden denklemlerde h plank sabiti yok, örneğin plank sabitinin ölçütü açısal momentumun ölçütü ile aynı, kuantum mekaniğinde ise açısal momentum plank sabitinin katları şeklinde veriliyor, bu sebepten kesilmez diğil de belli değerler ala bilir. Mesela atomun etrafında dolanan elektronun açısal momentumu L~rvm belli değerleri r Bohr yarıçapı, m elektronun kütlesi, v ise orbitde dolanma hızı) yerine koyub hesapladığımızda L~h sabitinin değerinden belli katları ile farklanıyor. Ancaq klassik bir cisim için L~rmv değerleri için r=1m, v=1m/san, m=1kg allnırsa L~1joul•san bu değer ise plank sabitinin değerinden çok çok büyüktür, yani cismin açısal momentumu kesilmez değişdiğini kabül ede biliriz, yanı bu değerden h ekleğip çıkarmak hissedilebilir bir değişikliğe yol açmaz.

[@yusufsolmaz5751]

Evet kesinlikle açısal momentumun boyutsal analizi planck sabiti olacaktır ki zaten enerji ile zamanın çarpımıdır..En küçük etki kuantumu olan h aslında elektronların açısal momentumudur.. Dolayısı ile enerji seviyeleri hxn olarak ortaya çıkar ve elektronlar sadece planck'in tam katlarında bulunabilir.Farklı enerji düzeyinde bulunan iki elektron arasında enerjinin bulunmadığı bir alan varmış gibi görünüyor..Olan şey ise kuantum alanlarının varlığı..Elektronların kendine ait bir kuantum alanı var ve bu alandaki dalga tepeleri ile dalga çukuru arasında planck uzunluğu olabilir.Elektron planck uzunluğundan daha kısa bir şekilde diğer enerji düzeyine yakınlaşamaz.Bunu esnek bir sıvı gibi düşünelim bir tarafı aşağı çökünce anlık olarak bir planck uzaklıkdaki bölge yukarı kalkıyor yani dalgalanma.Bu etki aniden oluyor sanki zamanı yok sayan bir tünel gibi..Enerji düzeyleri arasındaki bölgeler karanlık.Bunu nerden biliyoruz atomdan gelen spektrumdan..Frekanslar arasındaki geçisler bu karanlık çizgileri ele veriyor..Bu ani dalgalanma zamanı hiçe saymakda..

[@216-y5z]

ben konunun bütününde elde edilen bilgiyi anlasam da işin matematiğini,bu detay bilgileri zaten anlayamıyorum, benim gibi bir çok izleyiciniz olduğuna da eminim. ben ve benim gibi "sözelciler" için bu yeni keşfin zaman kavramımız üzerindeki etkileri, evrenle ilgili bildiklerimizde ne değiştirdiğiyle ilgili ya da daha geniş çerçevede konuyla bağlantılı ilgi çekici konulardan da video yapar mısınız? Çok yeni ve müthiş bir keşif olmasından dolayı gerçekten merak uyandırıyor insanda.

[@SERHATDUMANQ]

İlk iki videoyu anladığımı sanıyordum. Bu video ile farkettim ki o kırmızı, yeşil olasılık olayını anlamak adına daha dikkatli bir kafa ile iki videoyu tekrar izlemeliyim.

[@wolfienes]

Video resmi olarak Er Ryan filmi göndermesi mükemmel olmuş, çok beğendim, kim düşündüyse kocaman aferin ona. 🌟

[@metetanhu5396]

Bitanesin kardeşim sen 👏👏

[@aykut1257]

Yine bayağı iyi 👍👏👏👏 Çok uzun zamandır takip ediyorum ve sizinle tanışmayı çok isterdim. Elinize sağlık👏👍

[@feridmahmudov2359]

Videolarınız çok kaliteli elinize sağlık

[@bahadrgergin6334]

"Özgür irade" Zaten ilk tartışılması gereken konu. Bence tüm ön kabullerimizi ve inançlarımızı bir kenara bırakıp, "Özgür iradenin" olmadığını kabul edersek tüm sorunlarımız çözülür. Süper Determinizm en pratik seçenek. 😃

[@mustafa.varol_]

Herşeyin önceden belirlenmiş olması özgür iradeye aykırı olmak zorunda mı ki?

[@oftamamya]

anlaması ve hayal etmesi zor olan şey "eş parçacık" kavramı aslında. "yahu iki parçacığın eş parçacık olması nasıl bir şey?" diyoruz içimizden. biz normal insanlar elektron dendiğinde çok küçük bilye hayal ediyoruz. iki elektron dendiğinde ise iki tane küçük bilye var diyoruz. bunların eş parçacık olması ya da tekil eş parçacık olması nasıl bir şey anlayamıyoruz. bir de merak ettiğimiz şey klasik fizik tam olarak hangi küçüklükte bozuluyor? tamam, atom altı parçacıklarla (proton, nötron hariç) deneyimleyebildiğimiz en küçük nesne arasında ara bir parçacık olmayabilir. böyle bir şey olmadan da klasik fizik şu kadar küçüklükten sonra bozulur diyebiliyor muyuz?

[@togrullizad3790]

Sakın bilimi popüler etmeyin. Herkes bilirse Anştayncılarla Borculara bölünüp savaş çıkarabilirler ))) Bebar ve sizin kanalınız sayesinde okulda anlatılmayan ve ya anlatılamayan bilgiyi öğreniyorum. Teşekkürler ❤️

[@ncs2636]

Abi be keşke her gün bu kanalı izleyecek kadar vaktim olsaydı .d

[@Nail_57]

ABİ İYİKİ VARSIN ♥️👑

[@turaninkaya9729]

Mert kardeşim ne kadar anlamaya çalışsam da anlayamıyorum ama vazgeçmek yok izlemeye ve desteklemeye devam

[@evrimagaci]

Bunlar ekstra zor konular, cidden. Bu 2-3 videoyu yaparken harcadığımız kağıt sayısının haddi hesabı yok, çünkü biz de farklı açılardan yazıp çizip en uygun anlatımların nasıl olacağını belirlemeye ve konunun en ince detaylarını anlamaya çalıştık. Çok normal yani bunda zorlanmanız, profesyonel fizikçiler bile çok zorlanıyorlar. Çok teşekkürler!

[@gnyerden]

Çağrı kardeşim, ilk kitabınızdaki bilgilerle birleştirmeye çalışıyorum. Çok zorlanmaktayım söyleyeyim. :) Kitabınızda doğal seçilimin rastlantısal oluşu da evrenin son bulgulardaki olasılığa dayalı olması benziyor gibi. Ama aynı anda iki farklı pozisyonda bulunma kısmını, sizden okudukça etrafımdaki herkese anlattığım evrim mekanizmasında nasıl açıklayabilirim kara kara düşünüyorum. Bu bulguları evrim açısından da inceleyebilirseniz çok sevinirim.

[@evrimagaci]

Aslında mutasyonların oluştuğu biyokimyasal moleküller düzeyinde kuantum etkileri görme ihtimalimiz var (ve yüksek); ancak makro ölçekte (örneğin türlerin seçilimi ölçeğinde) kuantumun en azından şimdilik pek bir rolü yok. Evrim, çok daha üst seviyeden bir teori. Anca kuantum etkilerin klasik dünyaya sızabildiği gösterilecek olursa (ki şu anki önemli araştırma sahalarından biri bu) belki bir anlamı olabilir bunların evrimde...

[@microatx9525]

Klasik dünya ve kuantum dünyası arasındaki farkların ortaya çıkışını açıklamaya çalışan kuantum darwinizm şeklinde bi yorum var. Kuantum fiziğinin evrim üstündeki etkilerini değil ama evrim mekanizmalarının kuantum fiziği üstündeki etkilerinden yola çıkılarak yapılmış bir yorum.

[@asanhuseyin]

Konuyu başta nispeten iyi anlamıştım şimdi kendimi birkaç defa hayallere daldıktan sonra konuyu kaçırıp bir daha matematikte dikiş tutturamayan "sözelci" gibi hissettim.

[@serminturetgen1789]

Sevgili Evrim Agaci, iyi ki varsiniz 🍀🍀🍀

[@kaan8287]

Videoların her saniyesini izliyorum mükemmel

[@adnanabay]

Tekrar teşekkür ederim. Süper olmuş.

[@degeribilinmemiscocuk85]

Size gerçekten teşekkür ediyorum, tıpkı öğrencisi ilk defada anlatmayan öğretmen gibi anlatmışsınız. Şimdi tam olarak anladım :)

[@arslanrasit]

24:28 bizim göze alıp alamamamız, gerçekler her ne ise onları değiştirir mi ki? Hem Nöropsikoloji ile ilgilenen biri olarak bildiğim kadarıyla, Einstein haklı olsa da olmasa da özgür irade yok. Beynin en temelindeki tepkimeler deterministik olsa da, o anda rastgele meydana geliyor olsa da bizim kontrolümüzün dışında. O en alt tabakada olan şeyler eninde sonunda bilincimizi etkiliyor.

[@ruveydadurmus4406]

Bu konuda yazılmış önerebileceğin kitaplar var mı?

[@arslanrasit]

@@ruveydadurmus4406 Bu alanda ne kadar ileri olduğunuza göre farklı şeyler önerebilirim. Eğer başlangıç aşamasındaysanız David Eagleman'ın "Incognito" veya "Beyin" kitaplarını önerebilirim. Incognito biraz yavaş başlar ama mantığı ilmek ilmek işleyerek anlatır.

[@ruveydadurmus4406]

@@arslanrasitYanıt verdiğin için teşekkür ederim. Sanırım İncognito yu okudum bir tek bu alanda yazılmış. Başka önerilerin var mı?

[@niburya]

Bu sayede gelecekte ortaya çıkabilecek teknolojilere örnek verdiğiniz bir video yapabilir misiniz

[@krmzkalem7058]

Valla hocam pek anladığımdan değil ama hem bilimsever olmamdan hem senin anlatmandan dolayı izliyorum. İyi ki varsın 👏👏👏

[@suleymanyagmur4085]

Abi bu canlilarin zehir gibi savunmalari nasil gelistirdiğiyle ilgili bir video yapsan harika olur👌

[@metububu]

Belki de bizim üç boyutlu evrende, bir yerden bir yere gidebilmek için düz bir çizgideki mesafeyi kat ettiğimiz süreyi de eklersek 4 boyutta bir iletişim en fazla ışık hızıyla olurken, kuantum düzeyinde daha fazla boyutlardaki iletişim fiziksel olarak algılayamadığımız yakınlıkta ve iç içe geçmiş şekilde olabilir. Yani 4. boyut olan zamanın da ötesinde bir kuralda iletişim kuruyor olabilir. Gravitasyonların da etkilerinin büyük bir çoğunluğu bu evrenlerdeki kuantum bilgisinin taşımacılığını yapıyor olabilir.

[@kenanalcanov2618]

2:53-4:29 işte bu yüzden bilime güveniyorum🙂

[@RedRock104]

Kral ya harbi kral kanal.

[@emrullahgultekin9004]

Kuantum dünyası gerçekten ilginç. Bunu öğrenince insanın ufku genişliyor.

[@emremer2]

Nobele rağmen ısrar ediyorum: Ya Bilmediğimiz bir şey var Veya Işık hızı aşılabilir.

[@nobody6496]

şu kadarını söyleyebilirim; gerçekten benimle sonuna kadar ilgilenen, her gün bana fizik anlatan einstein gibi bir dostum olsaydı muhtemelen fizikle ilişkimiz çok daha başka olurdu. yine de bambaşka şeylerle bütün günlerimizi geçirdikten sonra kafamızı çok daha evrensel yerlere çekebilen ve bize gizemli soruları sorduran sizlere çok teşekkür ederim. lütfen bunu bırakmayın:)

[@karloster6715]

Artık 2x hızda izliyorum buna rağmen anlaşılır geliyor.

[@cfb_tv]

Thanks!

[@evrimagaci]

Güzel desteğiniz için asıl biz teşekkür ederiz! ♥

[@enes1111]

10 liralık teşekkür var mı hocam

[@erencan4714]

Konu ile ilgili son videolarda anladığım tek nokta; Çağrı'nın Bell'den Nobel'e derken göz kırpması 😉 Tekrar izleyeceğim videoları 😃

[@aytencelebi1880]

Harika anlatıyorsunuz.

[@canbqy]

Ses getirmez mi ne demek o kadar güzel anlatıyor ince detaylara dokunuyorsunuz ki braaavo