Wojna domowa w Hiszpanii (1936-1939). Rozmowa z prof. Pawłem Machcewiczem

Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy:
Patronite.pl /historiabezkitu.pl czy
Buycoffee.to/historiabezkitu
Wojna domowa w Hiszpanii należy do najkrwawszych konfliktów w najnowszych dziejach Europy. Pochłonęła tysiące ofiar po obu stronach. Takiej skali terroru nie znał chyba żaden kraj w Europie w XX wieku. W konflikt wewnętrzny pomiędzy frankistami a republikanami szybko włączyły się faszystowskie Włochy i III Rzesza po jednej stronie oraz ZSRR po drugiej. Walczyło też wielu ochotników z rożnych krajów Europy i świata.
Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z prof. Pawłem Machcewiczem z Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
#historiabezkitu
Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: historiabezkit...
serwisy podcastowe:
Spotify: Historia BEZ KITU
Apple Podcats: Historia BEZ KITU
oraz nasze social media:
Facebook / historia-bez. .
Instagram / historiabez. .

[@jureklegutko4547]

Bardzo wyważony i obiektywny materiał o Hiszpanii 1936-39. To miłe kiedy historyka dziś stać na taką narrację. Jedyne co bym dodał to warto popatrzeć na Hiszpanie jako zwierciadło polskiej historii. Rożnica taka że tam 'prawica' wydała ponad 100 tyś wyroków śmierci, w Polsce 'komuniści' 5 tysięcy z czego wykonano 3 tysiące.

[@tomaszk3014]

Na poczet płatności za dostawy broni, Sowieci wywieźli Hiszpańskie złoto jesienią 1936 roku. Hiszpańscy konwojenci nie dostali nawet pokwitowania. Po zakończeniu wojny (w Hiszpanii) Stalin wypuścił ich, i pozwolił wyjechać.

[@historiabezkitu1568]

Podawane przez prof. Pawła Machcewicza dane liczbowe ofiar terroru zarówno frankistowskiego, jak i lewicowego, odzwierciedlają aktualne ustalenia hiszpańskich badaczy. Zainteresowani mogą sięgnąć m.in. do następujących tekstów: - Julián Casanova, The Faces of Terror. Violence During the Franco Dictatorship, w: Carlos Ferrán, Samuel Amaga, Unearthing Franco`s Legacy. Mass Graves and the Recovery of Historical Memory in Spain, Notre Dame (Ind.) 2010, s. 90-120; - Carmen Molinero Ruiz, Memoria de la represión o memoria del franquismo?, w: Memoria de la guerra y del franquismo, bajo la dirección de Santos Juliá, Madrid 2006, s. 219-246; Ustalenie precyzyjnej liczby ofiar masowego terroru (zwłaszcza w warunkach wojennych) jest zazwyczaj bardzo trudne, a na ogół niemożliwe i odnosi się to nie tylko do konfliktu w Hiszpanii. Można mówić o różnicach w szacunkach, ale zarzut "fałszowania danych liczbowych" jest całkowicie nieuzasadniony

[@gregorgeorg]

Ale prof. zapomniał powiedzieć o tym że Stalin wysłał broń za złoto hiszpańskie

[@lechbanas6088]

Polski sanacyjny rząd również wysyłał ogromne ilości uzbrojenia republikanom, którzy płacili "twardą walutą".

[@bandyroker]

@@lechbanas6088 Głupi nie byli nie jak teraz oddali ukrom za darmo.

[@JanKowalski-vj9py]

@@lechbanas6088 Prawie cała Europa okładała się wtedy bronią systemu Mausera - taką miała też armia II RP.

[@stanislawmarks5531]

Klamstwo.Sovieci zloto ukradli a broni nie dali

[@gregorgeorg]

@@stanislawmarks5531 broń wysłali - tylko wyszła bardzo drogo ! Biorąc pod uwagę ile złota zajumali ! No ale to normalne u sovietow - kradzież !

[@jsiolkowski]

Wasze wywiady są świetne, ale błagam, zainwestujcie w lepsze mikrofony, bo jest pogłos jak na nagraniu z komunii. Pozdrawiam serdecznie

[@ratynski4450]

Z tymi krzesłami to prawda. ALE materiał wyśmienity. Profesor bardzo obiektywnie (moim zdaniem) opowiedział tę fascynującą historię.Piękna polszczyzna Pana profesora - to przyciąga ucho do słuchania.

[@stanislawmarks5531]

Polszczyzna piekna ,lgarstwa komusze

[@knaw35]

U nas to jednak jest wolność słowa. Dwóch gości gada w celi więziennej i udaje im się przemycić video-gryps na KZbin.

[@pawelhuczewski2772]

Tak powinno być . Kolesie mówią co myślą . Informacja jest dostępna bez problemu , Nikt się nie czepia , nie cenzuruje .

[@knaw35]

@@pawelhuczewski2772 Chodziło mi o krzesełka 😀

[@pawelhuczewski2772]

@@knaw35 Nie zwróciłem uwagi na to gdzie siedzą , a już tym bardziej na czym siedzą .

[@adammielcarek9175]

Wbrew tem co twierdzi Profesor Maroko nie należało wtedy do Hiszpanii bo było protektoratem francuskim. Hiszpania posiadała jedynie północny skrawek Maroka.

[@woj6380]

Czyli część Maroka należała do Hiszpanii. Sam to właśnie potwierdziłes

[@adammielcarek9175]

@@woj6380Każdy atlas hustoryczny to potwierdza. Wypowiedź profesora była nieprecyzyjna, wprowadza w błąd. To tak jakby powiedzieć że Indie należały do Portugalii bo miała tam jakieś skrawki.

[@sawomirbosiak6081]

Weź sprawdź na mapie - 30mtys. żołnierzy walczyło z tubylcami na "skrawku"

[@JanKowalski-wd3zo]

Pan Profesor wstydził się ujawnić dlaczego republikanie mordowali księży? Ogólnie wykład ciekawy.

[@Sattivasa]

Mordowali księży, bo uważali ich za wrogów.

[@Platinfuchs]

Ciekawe materiały, mogli byście zainwestować w lepsze fotele żeby gościa i prowadzący było lepiej siedzieć. Krzesła wyglądają słabo wizualnie....

[@dancolombo6050]

Przede wszystkim w lepsze mikrofony

[@mirkas47]

Materiał krótki, więc nie o wszystkim można powiedzieć..... Oprócz ochotników republikańskich byli też międzynarodowi ochotnicy po stronie Franco. Także z Polski. Tylko oni musieli tam jechać na własny koszt. Był jeden "wariat" z Polski którego nie było stać na wyjazd. To pojechał z Kominternu (na ich koszt), a potem przeszedł do Franco. ... Ciekawostką jest także to że Polska sprzedawała broń dla walczących. I to na obie strony.

[@lechbanas6088]

Tak polski rząd sprzedawał broń jednym i drugim, ale najwięcej sprzedali stronie republikańskiej, w tym około 20 przestarzałych samolotów myśliwskich PWS-10, ponieważ republikanie dobrze płacili. Mimo że politycznie "sanacja" sympatyzowała z Franco, który finalnie otrzymał około 40 - krotnie mniejszą niż republikanie pomoc militarną z Polski, co stanowi zaledwie 2-4% całego eksportu do Hiszpanii w latach 1936-1938, to i tak do jesieni 1938 roku lwia część dostaw trafiała z Polski do republikanów. Oficjalnym odbiorcą broni wysyłanej przez RP do Hiszpanii była Portugalia i Urugwaj, a płatnikami min. Chiny i Meksyk. W sumie tylko od września do końca 1936 r. do portów na Westerplatte i w Gdyni zawinęło 10 statków, zabierając do Hiszpanii uzbrojenie o wartości 33,9 mln zł. W następnym padł niepobity już nigdy rekord. SEPEWE (największa firma eksportująca broń z Polski) sprzedała za granicę broń o wartości ponad 133 mln zł, czego 116 mln zł stanowił nielegalny wywóz do Hiszpanii. Była to równowartość 22 mln ówczesnych dolarów (około 372 mln obecnie). W 1938 roku wartość sprzedanego przez Polskę hiszpańskim republikanom uzbrojenia była mniejsza niż w roku poprzednim i wynosiła 38,6 mln złotych. W sumie Polska sprzedała obu stronom wojny domowej broń za niemal 36 mln dol. Dawało jej to piąte miejsce na liście dostawców: po Włochach, ZSRR, Francji i Niemczech, a przed Stanami Zjednoczonymi, Wielką Brytania i Belgią. Jak ustalili Marek Deszczyński i Wojciech Mazur, autorzy książki „Na krawędzi ryzyka. Eksport polskiego sprzętu wojskowego w okresie międzywojennym”, do Hiszpanii trafiło m.in. 200 tys. karabinów, 15 tys. karabinów maszynowych, 180 mln szt. amunicji, 800 dział, 230 ton materiałów wybuchowych i 75 ton bomb lotniczych, 44 samoloty oraz 96 czołgów i wozów bojowych. Była to ilość wystarczająca do wyekwipowania 10-15 dywizji piechoty wspartych artylerią, bronią pancerną i lotnictwem. Przykrywką dla eksportu broni dla hiszpańskich republikanów był konsulat Urugwaju w Warszawie, który wystawił SEPEWE zaświadczenia na eksport broni o wartości ponad 76 mln zł. 2/3 całej sprzedanej przez II RP broni wchłonęła Hiszpania, płacąc za nią niemal 190 mln zł. Jesienią 1938 r., pod wpływem wysłanników gen Franco, minister Beck podjął decyzję o wstrzymaniu dostaw dla rządu w Madrycie. Stało się to niedługo po wystawie broni zdobytej na siłach republikańskich, którą frankiści urządzili w San Sebastian. Na ekspozycji znalazł się „polski pawilon”, w którym pokazano 13 różnych typów wyprodukowanego w RP uzbrojenia.

[@pawelhuczewski2772]

@@lechbanas6088 Rosja i Niemcy to romantycy wspierający sojuszników .Polska tradycyjnie , wszystko za kasę , każdemu kto da więcej na licytacji.

[@lechbanas6088]

@@pawelhuczewski2772 🤭😂🤣

[@kajan6756]

​@@pawelhuczewski2772i prawidłowo. Na wojnach zarabia się najlepiej. Szkoda, że teraz to się zmieniło

[@mf1424]

​@@lechbanas6088 Czy tego uzbrojenia nie zabrakło nam we wrześniu '39?

[@oldrafiman]

Dzięki 👍

[@OlaTalacha]

🤔 28:16 - czy białoruska i ukraińska republiki ZSRR nie są położone w Europie? Czy terror stalinowski był mniejszy od frankistowskiego?

[@grzegorzpelc8388]

Tak to jest, jak politolog się zabiera za historię.. Republikanie wymordowali nie więcej, jak 20-30 tysięcy ludzi, gdzie tu porównanie do stalinizmu, hitleryzmu? Przy okazji to znacznie mniej, niż frankiści.

[@olasek7972]

Człowieku, Stalinizm wymordował grube miliony, samych tylko Polaków wymordowali około 110 tys w tak zwanej „operacji polskiej” w 1937-38, to oczywiście nie uwzględnia Katynia ani ofiar polskich po 1942.

[@pawelhuczewski2772]

Faszyści są bardziej mili w obejściu , za służbę u nich dostaniesz medale i stanowiska . U komunistów możesz doczekać się kuli w łeb albo łagru . Stalin był bardziej pojebany niż ustawa przewiduje , samym komunistom to przeszkadzało (po śmierci Stalina trochę się uspokoiło ) . Czyli jak masz wybierać służbę w SS czy NKWD to zostaje SS.

[@stanislawmarks5531]

Jezeli dekomunizacje nazywasz terrorem ,to masz dziwne przekonania

[@OlaTalacha]

@@stanislawmarks5531 nie dekomunizację nazywam wielkim terrorem, ale rządy Stalina:wielki głód i powszechne prześladowania ludności (w katowniach NKWD znajdziesz nie tylko bezimienne masowe mogły polskich oficerów pomordowanych w tzw "zbrodni Katyńskiej", ale też masowe bezimienne groby ofiar rządów Stalina pomordowanych w czasach niby pokoju przed II wojną światową). Nigdy o tym nie słyszałeś?

[@Robinrudzik]

Prowadzący to germanizator polskiej mowy? Już na początku daje wstawki angielskie . Widziałem tysiące programów historycznych po angielsku i prowadzący nie dokonywali tam wstawek nie zrozumiałych dla angielskojęzycznych widzów.

[@TheJerzon94]

Czy ukraina teraz, moze być taką Hiszpanią z 1936? Tworzą się sojusze, testowane są armię oraz nowe technologie. W Hiszpanii, Niemcy tworzyli swoje Luftwaffe, podobnoe teraz na Ukrainie testuje się wszechobecne drony.

[@martig1000]

3.00 Orwell po doświadczeniach w Hiszpanii na pewno o komunistach dobrze nie myślał .Gdyby nie te doświadczenia na pewno nie powstałby Folwark Zwierzęcy ani 1984

[@martig1000]

Zresztą wystarczy przeczytać w Hołdzie Katalonni.

[@blueeyes8131]

Czy Włochy wypłaciły reparacje za 2 wojne

[@grubol6504]

Pan profesor mówi zabawne rzeczy.Ciemny sympatyk komuchów,pomagający mordować to nie zbrodniarz a idealista.😂

[@tadeuszwysocki1321]

Demokracje Tzw City nie interweniowały bo Franko obiecał nie zagarnąć "skały"

[@Sattivasa]

Nie bajdurz, to żałosne.

[@stanislawmarks5531]

Gdzie mu dali profesure?W Instytucie Lomonosowa?

[@maciejcichocki4535]

👍

[@fruczak]

Oooo, główny doradca Tuska za jego pierwszych rządów

[@blueeyes8131]

Polacy z paszportem francuskim

[@JanuszKrysztofiak]

Między terrorem republikańskim a terrorem frankistowskim była pewna istotna różnica (może nie dla tych, co wylądowali w mogiłach którejś ze stron). Ten drugi był sterowany odgórnie, ten pierwszy oddolnie i obnażał zasadniczy problem dekompozycji strony republikańskiej. Franco udało się różne reakcyjne, klerykalne i faszyzujące siły skutecznie połączyć pod swoim przywództwem. Po stronie republikańskiej zaś siły demokratyczne i umiarkowane miały z jednej flanki anarchistów na własną rękę próbujących dokonać własnej rewolucji społecznej a z drugiej flanki rodzimych komunistów i przybyłych towarzyszy z ZSRR, których nie można było kontrolować, bo ZSRR był głównym dostawcą broni oraz depozytariuszem hiszpańskiego złota. Ocena, która strona była mniejszym złem to takie klasyczne gdybanie. Zwycięstwo Franco przyniosło falę brutalnego terroru. Z drugiej strony zwycięstwo strony republikańskiej mogło się skończyć np. kolejną wojną domową i/lub komunistycznym zamachem stanu z przeszczepianiem wzorców NKWD z Kraju Rad.

[@blueeyes8131]

Ceuta i Melilla czyja jest

[@JanKowalski-vj9py]

Hiszpańskie na terytorium Maroko.

[@konradhenrykowicz1859]

Spodziewam się w Hiszpanii powtórki z historii.

[@pawelhuczewski2772]

Próbowałem przeczytać "Komu bije dzwon " . Ale jakoś mnie zmogła ta książka i nie dałem rady . Orwella czytałem , ale to lipa dla pogromców komunistów , dzieci i fanów SF . Innych książek jakoś związanych z tymi czasami nie znam . Te "dzwony" to spróbuję jeszcze raz - gorsze rzeczy się czytało !

[@rozastolarczyk3836]

Jeśli książka za trudna - polecam film pod tym samym tytułem - dobry film

[@kuba3112]

Ja ze swojej strony mogę polecić film "Ziemia i wolność" z 1995 r. Świetnie ukazuje wojnę domową z perspektywy angielskiego ochotnika, który bronił Republiki przed faszystami.

[@user-zw4wb2vx3p]

Orwell sam walczył w szeregach milicji komunistycznej ( nie w stalinowskim znaczeniu) POUM, a jego „W hołdzie Katalonii”, jest jedną z lepszych relacji z wojny domowej w Hiszpanii

[@pawelhuczewski2772]

@@user-zw4wb2vx3p Wiem że Orwell to fan komunizmu (a raczej socjalizmu z jakąś wersją komunizmu ) , ale liberał-czy ktoś wrażliwy na społeczne nierówności , no to Stalin mu się nie podobał . Jakoś mu się nie dziwię i rozumiem jak powstały książka "Folwark zwierzęcy " i "1984". Ale to zbyt proste książki dla dorosłego czytelnika -tyle to ja sam wiem i bez książek .

[@mf1424]

Ciekawe. Ja przeczytałem Komu bije dzwon z zapartym tchem. Ponad 40 lat temu. Do dziś ta książka we mnie żyje. Może to jedna z moich 10 najważniejszych książek.

[@blueeyes8131]

La limpieza . Limpiesa sie wymawia bo oni seplenią s,c,z wymawiają na jeden strój 😅

[@konradhenrykowicz1859]

Dziękujęmy panu profesorowi że nie nakłamał w stu procentach. Lepszy rydz niż nic.

[@stanislawmarks5531]

Tak prawda w 10 procentach to klamstwo

[@blasfemiczny3957]

Fatalne zarządzanie dźwiękiem. Wyśmienita merytoryka.

[@dariuszbiniek8981]

Dno

[@blueeyes8131]

3 lata i 2 dni

[@golkiper1989]

Polska 2023=Hiszpania 1936, gdyby opozycja wygrała

[@robertjaworski75]

Trzeba naprawdę rozmawiac o nawiekszej chorobie , otylosci .

[@dudsonnn]

Chwała Generałowi Franco!

[@Duseika72]

To byla walka hiszpanskich katolikow przeciwko czerwonym

[@Fill256]

Ty słuchałeś tego wywiadu czy do nie słuchałeś? Bo było ładnie wytłumaczone zróżnicowanie i motywacje obydwu stron, z których wynika że Twoje uproszczenie jest co najmniej takim samym kłamstwem jak walka z faszyzmem, a może nawet większym.

[@Duseika72]

@@Fill256 :) chodzi o zwyklych ludzi, ktorzy popierali Franco, a nie o elity

[@Fill256]

@@Duseika72 To dokładnie to samo można powiedzieć o zwykłych ludziach, którzy walczyli z "faszyzmem" i bronili demokracji, a nie o komunistyczych aparatczykach. Z republiką trzymały sowieckie komuchy, tak jak za plecami Franco stała falanga i naziole, ale to by trzeba było odsłuchać podcastu ze zrozumieniem i bez wejściowej tezy.

[@Duseika72]

@@Fill256 Oni wierzyli w czerwoną ideę, ze trzeba zlikwidowac Kosciol, wymordowac księzy, ziemianstwo i będzie czerwony raj na ziemi...,

[@bartekgarbaczewski420]

Problem polega na tym, że Franco próbował zrobić z katolicyzmu religię państwową (zresztą do pewnego stopnia to zrobił, co skończyło się źle dla katolicyzmu) traktując go instrumentalnie. Natomiast rzecz wygląda tak, że to nie katolicy walczyli z komunistami, tylko komuniści (tutaj główna rolę odgrywał Związek Sowiecki, który zamarzył sobie przyczółek na drugim krańcu Europy) próbowali wprowadzić w Hiszpanii stalinizm na wzór sowiecki, a wojsko po prostu się na to nie zgodziło (podobnie jak później rozprawił się z sowiecka agenturą Pinochet w Chile). Siłą rzeczy katolicyzm stanowił główny cel ataku, bo stanowi go wszędzie, gdzie czerwoni dobierają się do władzy - stąd takie uproszczenie narzuca się samo. Jest to jednak uproszczenie. Swoją drogą - gdyby nie Franco, to losy Europy mogły wyglądać zgoła inaczej... znacznie, znacznie gorzej.

[@dybusmariusz]

27:24 "wykonano100 wyroków śmierci" 27:42 "zamordowano"- panie profesorze, wyroki śmierci to nie morderstwa. Pan nawet nie umie dobrze kłamać.

[@Sattivasa]

Wykonanie wyroku śmierci może być morderstwem, czego przecież wielu ludzi w Polsce doświadczyło.

[@dybusmariusz]

@@Sattivasa Zerknij z łaski swojej do słownika i porównaj definicje wyrok śmierci a morderstwo. Jeśli nie widzisz różnicy to pewnie dlatego,że dla ciebie deska podłogowa to to samo co deska sedesowa 😂🤣- uważaj na drzazgi przy siadaniu!

[@blueeyes8131]

To sa bzdury

[@mariuszzaremba8022]

Ale największa zbrodnia lewicy podczas tej wojny ( Hiszpański Katyń ) nie była ani ruchem oddolnym ani nie odbyła się w pierwszych dwóch miesiącach panie profesorze

[@stanislawmarks5531]

Paracuellos de Jarama ,poczytaj o tej zbrodni

[@abrasz]

Nieciekawa figura. Może i ciekawe, ale...

[@blueeyes8131]

Panie ucuny .. ile jest universytetów nauki jezyka hiszpańskiego w Polsce a ile polskich w hiszpanii😅

[@grzegorzdomanski6872]

Jeśli już to są katedry albo wydziały a nie jakieś universytety

[@blueeyes8131]

Do roboty bys sie wzioł

[@blueeyes8131]

Jezeli czegos nie jestes pewien to nie wypowiadaj sie na ten temat .. panie ucuny bo łatkę to łatwo przykleić

[@piotr462]

machcewicz, poczekaj kilka lat, ulica, ja chory, bozia cuzamen

[@V8____]

Dziki kraj, dzicy ludzie…

[@atamazykrawczynski]

Ten czerwony typ był w ipn? Wszystko jasne.

[@Sattivasa]

Co tam słychać u Twego ortopedy?

[@blueeyes8131]

Co to jest rewolta mów po polsku

[@blueeyes8131]

Falanga 😅.. falus

[@astritagu4467]

Bolszewia zrobiła sobie poligon doświadczalny w Hiszpanii

[@stefi4843]

„młodzi idealiści” Co za bzdury Bandyci zwykli

[@blueeyes8131]

Zamachy stanu na lewice 😂… co on pierniczy

[@blueeyes8131]

Jemu sie wydaje na tym zrobił swój doktorat 😅

[@kajan6756]

Hemos pasado! No pasaran krzyczeli komuniści...a jednak ich przeszliśmy! Arriba Espania!