KŚ wyjaśnia - o co chodzi z litografią procesorów i ile w tym prawdy a ile marketingu?

Nanometry - ta jednostka najczęściej w świecie technologii pojawia się w kontekście procesu produkcyjnego procesorów. O co jednak tak naprawdę chodzi z tymi nanometrami, jakie mają dla nas znaczenie i czy w tym przypadku mniej znaczy lepiej? Wyjaśniamy pojęcie litografii w jej realnym i komercyjnym wydaniu.

[@therightman2031]

Czekam na długi materiał o produkcji procesorów 👍🏻 🙂

[@3dhYT]

Też.

[@tomkrs5429]

chętnie bym obejrzał taki materiał

[@cathathonium]

facet nic nie powiedzial o litografii z promieniami roentgena

[@andrzejwrobel6411]

@@cathathonium ani nic nie powiedział o litografii elektronowej

[@cathathonium]

@@andrzejwrobel6411 tak,to mocno zapozniony technicznie film dobry do emisji 20 lat temu ,ale nie dzis

[@Spioszek]

Zrób materiał jak działają różne funkcję w procesorach, np tryb Turbo, Hyper Threading, SMT itp.

[@jackholson92]

@Gabryjel Tu jest Komputer Świat a nie Polska..z czym do ludzi i gdzie?

[@lubomirpetrowpahuta]

Zapomnieliście wspomnieć że im mniejsza odległość tym krótszy czas propagacji czyli przebiegu sygnału co również ma wpływ na szybkość działania. Zmniejszenie odległości ma też ten minus że sygnały płynące obok siebie oddzielnymi ścieżkami mają wzajemny wpływ na siebie. ;)

[@mlody969]

Przy obecnych rozmiarach trzeba już uwzględniać tunelowanie kwantowe

[@giknaq4953]

Do autora video. Naprawdę dobre tematy poruszasz w swoich filmach, oby tak dalej!

[@dragongameplays773]

Czekam na materiał o produkcji procesorów

[@tpalarczyk]

Uwielbiam te odcinki z Tobą, świetnie się tego słucha. Pozdrawiam!

[@endriuu100]

Hah ja mialem Athlona XP 2500+ na rdzeniu Barton! Jak to sie krecilo. Żadnych IHSow. Radiator bezpośrednio przylegał do rdzenia. Piekne czasy 😋

[@you..tube..]

Łatwo było ukruszyć rdzeń a procesory nie posiadały zabezpieczenia przed przegrzaniem.Ja swój spaliłem bo przy czyszczeniu zakręciłem się i uruchomiłem komputer bez założonego radiatora 😆

[@Tekturian]

Dzięki, teraz już nic nie kumam :D

[@NOno-up1mr]

Więcej takich materiałów i podobnych , jak najbardziej to jest super. Może nawet całą serię lub nawet osobny kanał KŚ MsT - Komputer Świat Micro script Technology

[@over-kill8778]

Dzięki wielkie za kolejny odcineczek.

[@TimeGoFast]

Lubię KS wyjaśnia ;)

[@kaktus6976]

@Gabryjel spierdalaj

[@LukaszTiiger]

Super! Jak najbardziej plis szczegółowy materiał o prockach. Pozdrawiam.

[@leonwolf3254]

Czekamy na dokładniejszy materiał :)

[@leonwolf3254]

@Gabryjel a gdzie jest ten polin ? Bo nie pokazało się na mapie.

[@art-remii6473]

Tak jestem za filmem produkcji procesorów

[@Zarzol1990]

Tak, chcę film o produkcji procesorów.

[@Kiolesis]

Ciekawie 🙂

[@marekborcz3793]

Wprowadzono u AMD dodatkowe instrukcje przyspieszające 3 d now zwiększające wydajność procesora były elementy logiczne wykorzystujące to instrukcje .Kilka prostych instrukcji było wziętych jako jedna instrukcja programowa.Skracało to potok rozkazów procesora.Intel również wprowadził instrukcje procesora przyspieszające rozbudował listę rozkazów procesora szczególnie w grach komputerowych.

[@tostanco1117]

Więcej takich!

[@diodaq]

Miałem przyjemność pracować lata temu w FABie 24-2 Intela przy produkcji Core2Duo.

[@WojtekCBRF]

Czym się zajmowałeś?

[@diodaq]

@@WojtekCBRF byłem inżynierem produkcji. Konfiguracja maszyn do litografii, przygotowanie procesów itp.

[@SkoczekPrRO]

wyjaśnisz proszę jak działa pamięć cache w CPU?

[@newsolution5669]

Mam duży problem. Jak zrobić procesor z przed 20 lat !!! Odtworzyć go jeśli nie mam dokumentacji do niego i nie produkują Go już. !!

[@3dhYT]

Ciekawe, ciekawe.

[@prezeskodaty4637]

mniejsza ilość nanometrów w procesorach oznacza większą temperaturę procesorów dlatego kapitaliści chcą zwiększyć ceny za chłodzenie nowych procesorów bo nowe procesory są gorsze od starych procesorów

[@andrzejsikorski9997]

Jak kogoś interesuje, to program Sonda. Tytuł Czynnik Si. Kopary wam poopadają. Jaka to była kiedyś robota by taki procesor wykonać. A i daje wyobrażenie o jakiej skali mówimy i że wiecznie zmniejszać nie bedą.

[@diabelgrogaty1963]

Widziałem, nic niezwykłego...ludzie się tym podniecają jak jakimiś cudami, czy magią nie wiadomo z jakiego powodu

[@andrzejsikorski9997]

@@diabelgrogaty1963 nie no, jasne. Lajcik! Napylić miliony przełączników na milimetrowej kosteczce krzemu. Sam byś to pewnie lepiej zrobił! Tylko ci sie nie che! Dlaczego superkomputer dzisiaj to tysiące słabszych połączonych w sieć? Dlaczego nie zrobią wielkiego procesora ogromnej mocy? No jak myślisz? Bo są jeszcze za ciency w cienkich uszach! Pewna granica jest nie do przejścia, na dzień dzisiejszy. No ale ty gadasz że nic specjalnego! Yhy!

[@diabelgrogaty1963]

@@andrzejsikorski9997 Jesteś śmieszny wyciągając argument o tym, że jak jestem taki mądry to powinienem sam sobie wyprodukować taki CPU. Pewnie samochód też sobie wyprodukujesz sam, chleb tylko pieczesz własnoręcznie itd. Co do tego procesora o "wielkiej mocy"...wraz ze zwiększaniem rozmiaru rdzenia rośnie szansa możliwych defektów i niedoskonałości, nie da się po prostu stworzyć czegoś takiej co miałoby działać jeśli nie jesteś Bogiem Wszechmogącym, któremu obce są prawa fizyki. Dlatego przyszłością, czy to chodzi o CPU, czy GPU jest budowa wielochipowa/chipletowa. Przykład takiej architektury możemy zauważyć w Ryzenach jeśli chodzi o CPU, a jeśli chodzi o GPU to z budowy wielochipowej ma korzystać RDNA3, czyli Radeon RX 7xxx oraz GeForce RTX 5xxx? (Hooper) co powinno zapewnić lepszy uzysk, a co za tym idzie niższe ceny i lepszą skalowalność.

[@andrzejsikorski9997]

@@diabelgrogaty1963 zażartowałem tylko że gadasz jakby to była łatwizna zrobić taki procesor. A że masz sam zrobić! Skoro niektóre fabryki nawet nie były w stanie stworzyć procesor który działa. Że względu na zanieczyszczenie i błędy! Podobno gdy zwiększa się ilość tranzystorów,zwiększa się moc. To jak już dajmy bez problemu mogą napylić np.miliony tranzystorów,w takich ilościach hurtowych,to napylenie 2 czy 5x więcej, nie jest aż taki wyczynem, się wydaje? Nie sądzę. Nagle gdyby obok działającego miliona tranzystorów napylić obok inny milion,to ma zwiększyć błędy itp? Może,w pewnym sensie! Ale problem że nikt tego nie jest w stanie wykonać! Przecież skoro to tylko kwestia ilości tranzystorów,to nie muszą aż tak się ścigać z jak najmniejszym upychaniem! Nie! Mi się wydaje że pewnej nocy, z tym co mają ,w ogóle nie są w stanie osiągnąć! Nie mówimy o czymś co będzie sprzedawane dla plebsu. Coś co można używać do szczytnych celów. To jest jak Pudzian jak nosi walizki,wykonuje zadanie na raz. Takich jak ja,by trza wielu i pociąć zadanie na mniejsze kawałki. To ci obrazuje jak działa dziś superkomputer! Nawet gdy się przyjmie że mogę taką pracę wykonać,ale nie z taką mocą jak np.Pudzian. Oni też niby mają moc w superkompie,ale to moc tysięcy słabeuszy. A nie jeden siłacz! Rozumiesz? Brak realnej mocy!

[@RekrutacjadoPolicji]

Przydałby się materiał o procesorze M1 od Appla.

[@steeldragon445]

Czyli jeżeli pojedyńcze tranzystor nie ma tych Xnm to ile? Jak i ile "conponentów" znajduje się w takim rdzeniu procesora?

[@de_iure]

Nie ma w ogóle nm, bo już od dawna jest to marketingowy bełkot dotyczący bramek tranzystora. Polecam zajrzeć do Derbauera na film o tym - pod mikroskopem elektronowym pokazuje jak marginalna jest różnica między 14nm++ a N7P. Na drugie pytanie ciężko odpowiedzieć - w rdzeniu procesora są po prostu tranzystory ułożone w taki sposób by były w stanie wykonywać instrukcje, rozszerzenia i polecenia - czyli posiada scheduler, cache poziomu pierwszego by w ogóle mógł jakieś dane przyjąć, dekoder i pierdyliard innych rzeczy. Natomiast procesor jest trochę mniej skomplikowany - główne komponenty to rdzeń, pamięć cache, IMC (kontroler pamięci), kanały PCIe, kanały fizyczne (PHY layers), oraz jakieś dodatki, np. implementacje SMT (symultaniczna wielowątkowość, znana także jako HyperThreading).

[@zai3en]

Miałem o ile pamiętam Athlona XP 1800 +. Do zalet tych procków należało że świetnie się kręciły i u mnie bez problemu chodził na 1800 GHz co dawało jakbym miał Intela 2200 GHz czy jakoś tak. (PS:Mogę się co do szczegółów mylić bo to dawno było)

[@Dackyy.]

No i się mylisz, bo najwydajniejsze procesory mają 5 GHz. Mogą mieć jedynie 1800 MHz

[@ALN2006]

tak kcemyyy ;)

[@Dragoniarz043]

KŚ wyjaśnia jak działa rozkład jazdy pociągów kolei śląskich XDD (bez obrazy fajny film :))

[@szymekdan]

nie zgadzam się, że "wszystko jest robione w technologii 193nm" bo tak nie jest. Można to zobaczyć pod mikroskopem elektronowym porównując dwa różne procesory (warstwy z tranzystorami) w takim samym powiększeniu na mikroskopie. Jakby wszystko było robione w 193nm to oba te procesory powinny mieć podobnej wielkości tranzystory. Natomiast na poniższym przykładzie widać bardzo wyraźnie, że różnica w wielkości tranzystorów jest wyraźna. Zmierzono również tę odległość najmniejszą pomiędzy najmniejszymi elementami i były to odległości zbliżone do deklarowanej przez producenta. A nie 193nm. Oto film z tymi dwoma procesorami. Można zobaczyć wartości pomiarów: kzbin.info/www/bejne/qaiUXqunaNh0qJI

[@mariuszkempa7772]

Od momentu poczęcia fotolitografii nm to szerokość śzieżki !!

[@prezeskodaty4637]

procesory athlon dual core 32 bitowe działały lepiej od nowszych procesorów athlon 64 bitowych

[@jamdomino]

Czyli producenci oszukiwali, oszukują i będą oszukiwali. 😐

[@jarosawstepien1568]

Rozdzielczość 4k to 4 krotność liczby pikseli FHD. Przecież to jest chyba logiczne dla wszystkich... Nikt nigdy nie twierdził, że jest to 4000 pikseli razy 4000 pikseli...

[@Karol-123]

Też to wyłapałem. Niestety jest wiecej "kwiatków' w tym materiale, Trochę niedbale się Pan przygotował ;)

[@user-td3ek2pj4h]

Miałem ten sam procek.

[@mars-lc2jg]

Więcej o procesorach, ale tych stosowanych w smartphone. Pozdro 👍👍👍👍👍👍

[@krysta9017]

Super odcinek👍👍😻🤩❤️

[@diabelgrogaty1963]

Właściwie to nie SoC, czyli System on Chip, które oprócz samej centralnej jednostki sterującej i obliczeniowej mieszczą też pamieć oraz wiele innych niezbędnych układów

[@solarr2]

😏👍😏😏😏😏

[@StalMoskit]

Ja się dalej pytam, na czym będzie 12 generacja, bo przecież nie może być na krzemie, skoro 5nm. Ha ha xd, przecież poniżej 7nm nie mogą zejść na krzemie. Ale spoko grafen lub czarny fosfor już idzie.

[@zxcvb438]

sonda czynnik si lata 80te warto obejrzeć

[@peterorany]

Fajnie dziki!

[@pawelbroda7391]

bardzo drogie są teraz karty graficzne i mocne procesory gamingowy. tymczasem nie każdy dobrze zarabia, a trzeba koncentrować się na rodzinie. Sprawdzam ceny od wielu miesięcy i widziałem że w obecnej chwili można od czau do czasu "graficy" Microsoft Xbox series S za 900~950 zł prawie nową na aukcji. C czy można jakolwiek porównać wydajność tego urządzenia w stosunku do PC do gier ? bardzo uprzejmie proszę o poradę

[@pawelbroda7391]

trafić na aukcjach za 1000 zł są już dostępne bez problemu, raz czy dwa widziałem za 850 zł stąd pytanie jak wypada takie małe urządzono w stosunku do prawdziwych PC czy warto czy to tylko gadżet ?

[@mirskiHD]

Z atą cenę je wuęksizęć kompów bo w tej cenie masz prawie zawsze integry a tutaj dedyka który uciągnie nowe gry w często 60fps więc w porównaniu do pc za tą cenę nie ma sobie równeog. Tlyko mały dysk jest problemem (użytkownik ma 360gb)

[@diabelgrogaty1963]

Jak Cię nie stać to Cie nie stać i tyle. Twoja sytuacja finansowa i pozycja zajmowana w hierarchii nie ma żadnego powiązania z tematem IT, czy PC.

[@pawelbroda7391]

@@diabelgrogaty1963 Twoja odpowiedź jest z typu: ja się pytam czy kupić Fiata Tipo a ty odpowiadasz że Ferrari Testarossa jest lepsza.

[@de_iure]

@@pawelbroda7391 jeśli nie masz kasy, to jesteś skazany na konsolę - tylko nie bierz XSS bo za rok możesz się srogo skonfundować gdy będziesz zaliczał ciągłe spadki FPS. Jak już to bierz PS5 i dysk 1-2TB i starczy ci na 4-5 lat.

[@jakubg.9693]

Te procesy technologiczne nie będą poprawiać się w nieskończoność, poniżej 1nm materia może być zbyt niestabilna. Więc jak oni dalej będą widzieć rozwój procesów technologincznych, kiedy to osiągniemy limity mechaniki klasycznej?

[@StalMoskit]

Chciałeś zabłysnąć xD nie wyszło. 7nm jest limitem dla krzemu, każdy pierwiastek będzie miał inny limit. Te 5nm nie może być na krzemie, lub nie może być prawdziwymi nm.

[@jakubg.9693]

@@StalMoskit nie chciałem zabłysnąć, za to ty chyba jak najbardziej.

[@StalMoskit]

@@jakubg.9693 no jednak chyba xD. Wspomnieć o limicie mechaniki klasycznej i jej nie sprawdzić. Ten limit to 7nm dla krzemu, ale dla grafenu jest mniejszy.

[@jakubg.9693]

@@StalMoskit najlepsze jest to, że nigdzie o krzemie nie napomniałem, a całą ideologię wymyśliłeś sobie sam. Po twojej trywialnej wypowiedzi przyuszczam, że nie rozumiesz, że procesy litograficzne mają swoje limity powodowane wielkością atomów.

[@jakubg.9693]

@@StalMoskit ja nie kwestionuję jej rzędów, tylko limity na poziomie pojedynczych wiązań.

[@lukaszp.3888]

Jeśli to tylko cyferki to jakim cudem 14nm Intela potrzebuje chłodnicy i elektrowni, a AMD i ich 10 czy 7nm można montować w laptopach, a obydwa są o tej samej wydajnosci? Więc tutaj jest dużo błędów. Też gdyby porównać elektryka z dobrym silnikiem, a te Ferrari to się może okazać że da się zrobić szybszy samochód, z lepszym przyspieszeniem, a jednak zużywający mniej energii. Widać fanboy Intela.

[@bagstermucha]

Czy to prawda że 40 % produkowanych procesorów odpada jako wadliwe?

[@de_iure]

Bzdury. Wafle krzemowe, które nie przeszły procesu selekcji to może koło 10-15% całości, przy dopracowanych procesach (14 nm++ Intela, N12 TSMC itd.) nie przekracza to nawet tych 10%. Dodam jeszcze że kawałki krzemu z uszkodzonymi rdzeniami zmienia się w procesory z niższych półek - stąd też znaczne różnice w taktowaniu i potencjale OC.

[@bagstermucha]

@@de_iure Ale ja nie mówię o waflach krzemowych tylko o już wyprodukowanych procesorach.

[@de_iure]

@@bagstermucha procesory "kroi się" z wafli krzemowych - a z tej racji mogę pokusić się o stwierdzenie że 1-2% procesorów odpada z powodu ich wadliwości - nawet jak powiedzmy 9 rdzeni 10900K jest uwalonych (co i tak jest absurdem), to robi się z takiego procesora jednordzeniowego Celerona - w zasadzie jedynymi powodami do całkowitej utylizacji procesora są albo uwalone układy logiki SMT, albo uwalenie kontrolera pamięci - czasem ścieżki fizycznie/PCI express.

[@qeedcxzaq]

Athlon xp to nie jest stary procesor. To są czasy gta 3

[@waldemarsobkowiak8974]

Taaa! Jasne! Im mniej "nanometrów", tym mniej procesor się grzeje. Dowodem na to coraz większe wiatraki na prockach i cipsetach! Pozdrawiam! :o)

[@krzysztofkaluza4501]

witam xd

[@jancarl9068]

Ciekawe bo Amd od Intela tylko dlatego jest droższe że ma niższy proces technologiczny :)

[@marcint4521]

A teraz ło matko jakie to AMD drogie.

[@marcint4521]

Nie dlatego z resztą wcześniej było odwrotnie i jakoś nikt nie narzekał.

[@jancarl9068]

@@marcint4521 Cena, wydajność do Intela to drogie nie mówiąc o dostępności. A poza tym jest wrażenie że to Amd sztucznie zawyża ceny ograniczając dostępność procesorów.

[@marcint4521]

@@jancarl9068 wcześniej proce Intela były lepsze i dużo droższe teraz AMD wypuściło lepsze więc dlaczego mieli by nie zarobić tak jak intel

[@diabelgrogaty1963]

Ryzeny są droższe z kilku powodów: - zajęte linie produkcyjne u TSMC przez wielu innych producentów; w tym : Apple, Qualcomm, NVIDIA - NIECH LUDZIE W KOŃCU ZROZUMIEJĄ ŻE TO NIE JEBANE FUNDACJE CHARYTATYWNE TYLKO KRWIOŻERCZE KORPORACJE KTÓRE TRAKTUJĄ SWOICH PRACOWNIKÓW JAK PODLUDZI (STĄD TERMIN "ZASOBY LUDZKIE" A KONSUMENTÓW JAK BARANY DO STRZYŻENIA - wystarczająco konkurencyjne produkty względem Intela, na tyle, żeby usprawiedliwić wyższą ceną - Ryzeny poprzednich generacji były tańsze bo AMD nie mogło wypuścić na rynek swoich nowych CPU, przez lata wypuszczając chłam względem Intela, nikt nie wiedział o wydajności nowej architektury więc musieli najpierw konkurować ceną, żeby przekonać do siebie klientów

[@maciekreda263]

intel i 7nm XD

[@litwa151]

Znaczy się że co? Fałszywe nanometry? Że naprawdę to 90-100nm? Śmiem się nie zgodzić: kzbin.info/www/bejne/qaiUXqunaNh0qJI

[@prezeskodaty4637]

zwiększanie ilości tranzystorów na procesorze zwiększa wydajność ale większość ludzi w dzisiejszych czasach nie potrzebują więcej megaherców to jest najgorsze zwiększanie wydajności problemów jest więcej wszystkie procesory są 16 bitowe z wirtualnym rozszerzeniem 32 bitowym i 64 bitowym dlatego oprogramowanie 32 bitowe i 64 bitowe działa gorzej wolniej

[@de_iure]

Bzdury. Od lat nie produkuje się procesorów 16 bitowych, z prostych powodów: nikt nie ma czasu na podwójną implementacje architektury w aplikacji. Procesory od dawna są produkowane w strukturze 32 bitowej i mają rozszerzenia pozwalające na obsługę architektur 64-bitowych. Dodatkowo od lat nie ma procesorów CISC, tylko są RISC z instrukcjami CISC.

[@arielshadow7667]

@@de_iure błąd, procesory aktualnie są w 64 bitach. Architektura 32 bitową obsługiwała maksymalnie 4GB pamięci ram. Architektura 64 bitowa ma obsługę 16EB pamięci RAM. Zaznaczę ze 1 EB jest równy 1 000 000 000 GB. Mianowicie 4GB składają się z 2 do potegi 32 bajtów. Maksymalny ciąg 1 bajta w 32 bitach to właściwe 32 bity. Każdy bit może mieć wartość 1 lub 0. To oznacza że można zaadresować (oraz obsłużyć) 2 do potegi 32 adresów w pamięci RAM. W 64 bitowym liczba adresów zwiększa sie do 2 do potegi 64 (ponieważ maksymalna długość bajta w tej architekturze to 64 bity.)

[@de_iure]

@@arielshadow7667 pl.m.wikipedia.org/wiki/X86-64 *Jest ona rozszerzeniem architektury x86 głównie o 64-bitowe rozkazy oraz rejestry.*

[@de_iure]

@@arielshadow7667 procesory są produkowane w 32 bitowej architekturze, wynika to po prostu z kompatybilności wstecznej. Zanim przejdziemy całkowicie na instrukcje 64-o bitowe, których aktualnie właściwie nie ma (x86-64 to rozszerzenie 32 bitowego x86 o możliwość wykonywania 64o bitowych rozkazów, a I64 to to samo u Intela), minie spokojnie dekada.

[@chronos102]

chłopie doucz się troche i to nie w jednej dziedzine