MERA-400 serwis: niezdecydowana pamięć DRAM

Kiedy pakiet "czasami" nie działa, to z góry wiadomo, że szykuje się długie
śledztwo. Dla jednych oznaczać to będzie drogę przez mękę, dla innych - niezłą zabawę. Jeśli jesteście w tej drugiej grupie, to ten odcinek jest dla was. Spróbujemy naprawić pamięć DRAM, która sporadycznie kłamie.
MERA-400 wiki: mera400.pl
Facebook: mera400
00:00 Wstęp
01:29 Pamięć DRAM
03:54 Architektura pakietu
07:34 Testy pamięci
12:17 Pomiary
18:52 Magia sterowania
25:41 Naprawa

[@MERA400]

Ups, wpadki merytoryczne się zdarzają: Kształt pokazanej w 3:18 krzywej rozładowywania kondensatora jest błędny. Poprawny jest taki: www.learningaboutelectronics.com/Articles/Capacitor-discharging-graph W skali opisywanego problemu obserwowalibyśmy tylko początek tej krzywej, więc mielibyśmy do czynienia z niemalże liniowym spadkiem. Istoty problemu to nie zmienia, ale błąd jest błąd i trzeba go poprawić. Słowo daję, nie mam pojęcia, jak to się prześlizgnęło. A teraz idę za karę naprawiać ruskie telewizory. ;-) Dzięki KubaRapid za czujne oko!

[@Qozyr]

Już czas dorobić interfejs Wifi do Mery 400.

[@artissound970]

Jedyny gość na YT, który wymienił kondensator wiedząc który i dlaczego.

[@MERA400]

Oj rozbawiłeś mnie serdecznie, dobre! :-D

[@xard4spl]

Ten kanał jest tak dobry, że szok! Szkoda, że odkryłem go tak późno. Jestem pod ogromnym wrażeniem wiedzy i talentu diagnostycznego autora

[@arturwojtkowiak9159]

Nie rozumiem połowy fachowej terminologii, ale i tak mogę oglądać to godzinami. Super film.

[@misiopysio7775]

I ja :)

[@diodadioda]

i ja :)

[@a3142100]

Naprawa jak naprawa, ale jak Ty chłopie (przez duże CH) doszedłeś do rozwiązania problemu to tylko bić pokłony normalnie - Pozdrawiam i czekam na kolejne filmy bo to super jest.

[@Totumfacky]

Świetna seria, radiowy głos prowadzącego, czytelne schematy blokowe i patriotyczny temat. Dziękuję❤

[@DiViCoda]

No i to są materiały na poziomie. Czekam na wiecej.

[@piwex69]

Kurczę świetny kanał. USAGI Electronic i Ben Eater publikują dosyć rzadko, a tu taka perełka. Niby o wszystkim miałem 30 lat temu na polibudzie, ale potem poszedłem w IT a nie w komputery ;) Nostalgia jednak trzyma, tym bardziej, że w technikum na Zajączka mieliśmy na warsztatach czasami do czynienia z zepsutymi pakietami od Mery albo od terminala, ale zajmowali się nimi koledzy z elitarnych pionów informatyki....

[@domasia01]

Wiedza autora, jego sprawność poruszania się po elektronicznych tematach i jakość przekazu na filmie - nie mam słów, chylę czoła. Fantastyczny materiał.

[@maricomovies]

Fantastyczny lektorski głos, więcej mniej zabytkowych tematów!

[@matti66olk]

Podziwiam wiedzę i wysoki poziom realizacji filmu. Pozdrawiam

[@lukaszsarna2207]

Bardzo dobry, materiał. Sub Chętnie obejrzałbym jakiś rys historyczny Mery400 bo nie ma tego praktycznie na YT.

[@MERA400]

Mam nadzieję i tę dziurę w przyszłości załatać.

[@wercia889wera2]

Elektronika analogowa bawilem sie na przelomie lat 70/80 . Nie wiele z tego rozumiem. Ale jedno tak masz chlopie wiedze i umiejetnosci analizy i logicznego myslenia. Jak to dzisiaj mlodzi mowia: szacun 👍👍👍

[@PiotrKosmowski]

Znam terminologię po studiach ale za połączenie tego wszystkiego w całość ogromny szacun!

[@danielp1663]

Dziękuję za doskonały materiał. Dość niekomfortowa sytuacja dynamiczna. Piękne :)

[@cichy2708]

Kolego, super robota. Miałem podobny przypadek w innego typu sprzęcie rodem z PRL... Mianowicie Radmor 5412... Piski w głośniku prawym po rozgrzaniu wzmacniacza... Sprawdzone wszystkie kondensatory w układzie końcówki mocy, zasilacza i przedwzmacniacza... Nic. Zacząłem jechać schemat i wylutowywać elementy do pomiarów. Jakie było moje zdziwienie gdy odeszła nóżka od jednego z rezystorów przy próbie wylutowania... Jak był zimny wszystko się trzymało pod farbą, którą był fabrycznie pokolorowany rezystor... Gdy się nagrzał, coś w nim nie stykało... "Uwielbiam" takie usterki...

[@pawematuszczak7316]

Kawał porządnej roboty, nie tylko serwisowej! :) Tydzień szukania żeby znaleźć prawie urwaną nóżkę kondensatorka :D Oczywiście byłoby znacznie prościej mając dokumentację z podaną częstotliwością pracy układu sterowania, ale to tym bardziej chapeau bas!

[@MocnyVlog]

Super materiał!

[@ardumaniak]

Strasznie imponujesz mi umiejętnością odszukiwania błędów z taką precyzją

[@januszpankiewicz8010]

Kolejny świetny materiał. Gratuluje wiedzy i profesjonalizmu w naprawie i realizacji filmu!

[@krzysztofwaleska]

Doskonały opis! Fajny sprzęt w dobrych rękach!

[@piotrkrys5319]

Świetny film, ach ta stara cyfrówka !!! będąc uczniem EZN Wrocław , także technikę cyfrową zgłębiałem na zajęciach, dobra robota Autorze, czekam na kolejne filmy !!!

[@andrzejjarzynski9329]

Ja jestem w tej grupie co ciekawie spędza czas... Ale dziękuję, mega świetne materiały 😅

[@Modrih]

Fajny materiał, proszę o więcej :) sub leci!

[@b612redips]

Super kanał! Masz świetny głos :) bardzo dobrze się Ciebie słucha. I wartość historyczna dla pokoleń :)

[@audiotone.]

Dziękuję za fantastyczny i bardzo merytoryczny odcinek. A trafiłem na pana kanał przypadkowo... dziękuję i zostaję na zawsze. Kondensatory to są wredoty, ja mam to samo tylko w sprzęcie audio prawie podczas każdej naprawy ;-)

[@mrted1852]

Bardzo ciekawe, dużo wiedzy i analizy.

[@pawelbul7241]

Poziom diagnostyki Master , cudnie się ogląda ten materiał !!!

[@wernicki]

Oglądane ponownie :)

[@przemekbundy]

na Takich jak ty mowie. czysty klarowny umysl. lub poprostu geniusz. bo z jednej strony jest problem trudny do rozwiazania. ale to jak to przedstawiasz. sprawia. ze wiesz co robisz. wiesz jakie kroki poczynic zeby rozwiazac problem. niby problem. ale nie problem. pozdrawiam.

[@AB-bp9fi]

Kiedy powiedziałeś że po nagrzaniu się maszyny zaczęła ona działać inaczej to odrazu przypomniała mi się moja historia sprze 20 lat : miałem kineskopowy monitor i grałem w gry... Ale po pewnym czasie po kilku godzinach grania monitor gasł. Musiał być wyłączony i potem znowu działał po przerwie. I z czasem ten czas działania się skracał od kilku godzin do godziny, potem kilku minut. Na koniec zdążyłem tylko uruchomić kompa i po chwili gasł. Zdesperowany otworzyłem obudowę, przyjrzałem się i zobaczyłem że połączenia lutowane różnych pinów puściły w wielu miejscach. Przyłożyłem lutownicę i przylutowalwem je. Monitor naprawiony 😁. Miałem wtedy około 20 lat i studiowałem mechanikę. zero znajomości elektroniki. Byłem z siebie bardzo dumny 😁. Pozdrawiam, super przygoda detektywistyczna.

[@MERA400]

Choćby nie wiem jak prosta taka naprawa się ostatecznie okazała, satysfakcja zawsze jest, co nie? Czy to wyschnięty lut, czy urwana nóżka kondensatora - naprawione i ZNÓW DZIAŁA! :-)

[@Marek_Bogdanowicz]

Bardzo ciekawy film.

[@michaljura4197]

Ogląda się jak najlepsze odcinki CSI ...

[@MERA400]

Widzę, że maraton? ;-)

[@michaljura4197]

@@MERA400 Dziś o 4:50 odkryłem Twój kanał i wciągam go jak kokainę, głęboko do swojej świadomości .... zajebiste !!!

[@Waldo_Ilowiecki]

No geniusz po prostu ❤

[@oski22glt]

23:42 - bardzo ładnie powiedziane :D

[@tomaszkluska6419]

Te kondensatory tak padały, używałem je w generatorach LC na dziesiątki MHz. Nogi wylatywały z obudowy, trzeba było być szalenie delikatnym przy lutowaniu i nie wolno było ich dotykać :)

[@MERA400]

Ha! Dobrze w takim razie wiedzieć, że to nie jakiś odosobniony przypadek, dzięki!

[@bartekr5372]

Fajne podejście analityczne. Pewnie dało by się zawęzić obszar występowania problemu poprzez chłodzenie freezem :)

[@AmatorElektronik]

Super odcinek. Mysle ze kondek nie przetrwal w fabryce wyginania racicy i dlatego to wlasnie ta ulegla uszkodzeniu

[@MERA400]

Dokładnie tak mi się też właśnie wydaje - zamontowany był tuż przy powierzchni płytki z mocno wygiętą nóżką.

[@andrzej21111]

Super filmik.

[@lukask7445]

7:36 moduły opisane klasyczną maszyną do etykietowania Dymo, tzw. dymarką, która litery wytłaczała na taśmie chyba z winylu.

[@adamkoczaj6410]

Mistrz!

[@glubone]

Wincyj, bo już czwarty raz oglądam wszystko :D

[@MERA400]

:D Już powoli robi się kolejny odcinek. Będzie po urlopie ;-)

[@glubone]

@@MERA400 super :D

[@glubone]

@@MERA400 a kiedy wyjaśnienie pracy komputera bez zegara? Bo to bardzo interesujący temat

[@arturslab7102]

Ta sztuczka z podawaniem nizszej polowy adresu na RAS byl tez uzyta w ktorymc z 8-bitowcow. W trakcie wykonywania programu nizsza polowa adresu zmienia sie czesciej niz wyzsza. Wiec to takie darmowe odswierzenie komorek pamieci. Bo przeciez cykl odswierzania to wlasnie dostep do kolejnego rzedu pamieci. Oczywiscie nie jest to idealne odswierzanie, bo adres skacze miedzy roznymi wartosciami i niektore rzedy mogly by byc pominiete zbyt dlugo gdyby nie uzywac faktycznuch cykli odswierzania. Ale czemu nie? Super filmiki! Ogladam z zapartym tchem :)

[@wernicki]

Super naprawa.

[@mwk1]

Szanuję! 🍻

[@josifkami6665]

Łał, młodość mi się przypomniała.😁

[@skynetcybersystem3tech]

👍super kul.

[@janekkowalski5967]

lepsze niz kryminal :) pozdrawiam,

[@odczynnik]

A jak by podłączyć kartę na przedłużeniu (o ile jest) i jak zacznie działać program testowy, schładzać po kolei układy aż program testowy stanie 😊 Szacunek i gratulacje za podejście do analizy!

[@MERA400]

O tej metodzie było już kilka komentarzy temu: Ma ona jak najbardziej zastosowanie, ale przedłużacza niestety wtedy jeszcze nie miałem (zrobił się dopiero niedawno), a z takim chłodzeniem trafiłbym pewnie w któryś z układów obok uszkodzonego kondensatora... i podjąłbym w ten sposób fałszywy trop.

[@daronetster]

Lol, nie znam się, ale od początku coś mi mówiło, że to będzie wina kondensatora :D

[@sanjyuu2298]

"Czasem nie działa" to najgorsza możliwa usterka, już lepiej jak w ogóle nie działa. Tworzenie warunków do zawężenia przyczyny to istotny element całego dochodzenia.

[@swietyEFI]

najlepiej byłoby podwiesić obok jakiś generator kwarcowy z odpowiednim dzielnikiem i to byłoby najpewniejszym rozwiązaniem ale rozumiem że chodzi o zgodność oryginałem ;)

[@mirek190]

MAGIA ;)

[@adamw.8579]

Ogólnie pakiety DRAM udające pamięć statyczną (autonomiczne) są zdrowo namieszane. Trzeba wyrobić się z dostępem i jeszcze odświeżanie gdzieś zmieścić w międzyczasie.

[@Nieciej]

Ciśnie się na usta tekst "aaale tandeta" xD Niestarzejący się kondensator w wyniku niezachowania wymogów technologii produkcji wziął i się zestarzał :P

[@Qozyr]

Proponuję dorobić interfejs Wifi. Będzie łatwiej obsługiwać z komórki.

[@benny_plgraciarz2714]

jak już byłeś w momencie, że się nagrzewa i poprawia to już wiedziałem że kondensator, no ale nie wiedziałem który, najpierw bym stawiał na elektrolity no ale tam ich niema, a ten kondensatorek to ktoś zepsuł już w fabryce - takim strasznym wyginaniem dość grubej nóżki

[@goscu1]

Jestem pod wrażeniem Twojej wiedzy i zdolności analitycznego myślenia. Trafiłem na Twoje filmy przypadkiem. Czym się zajmujesz na co dzień ? Ja jestem skromnym automatykiem ( głównie siemens) , czasami popełnię jakiś układ i napiszę program w pythonie. Twoje filmy odczytuję także jak " hołd" złożony polskiej myśli technicznej. To chciałbym cię zainteresować takim wytworem. Czy znasz polski sterownik PLC . PUS-2 produkcji MeraPnefal? . Taki sterownik jakiś czas temu przekazałem do muzeum komputerów Choć wielokrotnie naprawiałem moduły wyjścia to nigdy nie poznałem specyfikacji. Działało to w automacie tokarskim.... Masz jakieś specyfikacje tego sterownika ?

[@MERA400]

Automatyka to niestety dziedzina, którą poznawałem tylko w teorii i nie mam żadnych dokumentów opisujących polskie sterowniki.

[@John-zq8nf]

Z tym wnioskiem o temperaturze to ja bym ślubował grzewać połowę pakietu dopóki nie znajdę części która potrzwbuej temperatury

[@popiszo9367]

A ta pamięć to od kogo przyjechała do naprawy ?? Tak z ciekawości gdzie te maszyny jeszcze pracują i co robią ?? Pozdrawiam

[@MultiKomentator]

Rosyjskie wojsko :)

[@elektronikaserwis6936]

Naprawę można było chyba przyśpieszyć poprzez grzanie i oziębianie poszczególnych sektorów płyty?

[@MERA400]

Zgadza się! Ten trik jak najbardziej ma zastosowanie w takich "ulotnych" przypadkach. Tutaj są natomiast dwa problemy: nie mam przedłużacza do tego typu pakietów, więc nie dałbym rady zrobić takiego testu temperatury "na żywca", a nawet, gdybym miał, to tak w ciemno mógłbym bardzo łatwo trafić z podejrzeniem w któryś z dwóch układów w bezpośrednim sąsiedztwie kondensatora. Poza tym - tutaj nie chodzi o to, żeby ścieżka naprawy była ekonomicznie optymalna. ;-)

[@AmaatooR]

Czy takie maszyny gdzieś jeszcze pracują?

[@poprawa]

Oh, pamięć z overclockiem działa niestablinie

[@trojnara]

Na ile skomplikowane byłoby zrobienie takiego modułu pamięci np. na układach AS7C256?

[@MERA400]

Gdzieś pomiędzy "proste" a "bardzo proste".

[@trojnara]

Tak też mi podpowiada moja intuicja absolwenta WEiTI PW (chociaż nie elektronicznego kierunku). Zrobienie takiego nowego pakietu RAM mogłoby być ciekawym projektem i być może dobrą alternatywą do naprawy jeśli naprawiana płytka jest w bardzo złym stanie. Do tego, o ile dobrze spojrzałem, takie SRAMy kosztują po kilka złotych przy zakupie pojedynczych sztuk.

[@lordmichu]

Nie no, materiał bajka.

[@alexloktionoff6833]

Moze masz opinię na temat tego dziwnego wyboru układów scalonych? Dlaczego tutaj użyto tak dużo 74175? DRAM DI/DO można było łączyć ze sobą, aby zaoszczędzić wiele trace-ow na płycie i używać tylko dwóch scalakow - 8-bitowych sterowników magistrali /*lub 4 trójstanowych rejestrów 8-bitowych*/. A co myślisz o użyciu zestawu 74175 zamiast dwóch 8-bitowych rejestrów przesuwnych, dlaczego? /* były lata 80-te i 74165/74166 powinny być dostępne?*/ Myślę, że użycie generatora RC do generowania taktowania to powinno było w pewnym momencie wybuchnąć, to tylko kwestia czasu.

[@MERA400]

Nie wiem, czy dobrze Cię rozumiem, ale tutaj akurat linie danych nie za bardzo jest jak połączyć - 17 kostek, 17 osobnych bitów. Oszczędzanie ścieżek na płycie na pewno nie było tutaj żadnym kryterium optymalizacyjnym - pakiet ma zadany rozmiar i mniejszy nie będzie, można go swobodnie zapełnić (zarówno ścieżkami jak i układami scalonymi). Nie wgryzałem się w architekturę tej pamięci, więc nie mam definitywnej odpowiedzi, ale wydaje mi się, że konieczność buforowania wejścia i wyjścia danych (a również wejścia adresu) mogła wyniknąć z tego, że magistrala MERY-400 jest asynchroniczna. Nie za bardzo też widzę jak mogłyby tutaj być użyte rejestry z szeregowym wyjściem, które proponujesz. Szeregowo przesyłać bity danych? 17-krotnie zmniejszając czas dostępu do pamięci? A generator RC to faktycznie był słaby pomysł, zgadzam się. :-)

[@alexloktionoff6833]

@@MERA400 Miałem na myśli pare 74175 dla taktowania ras/cas zaprojektowanego „z miłością”. Jeden 74166 mógłby je zastąpić, chyba nie?

[@alexloktionoff6833]

@@MERA400 Miałem też na myśli użycie 2x2 74573 zamiast 2x4 74175. Jeśli połączyć wszystkie dane z chipów DRAM z ich własnymi wejściami danych, wtedy będzie potrzeba trasowania tylko 16 ścieżek do rejestrów 2x2 74573.

[@adamw.8579]

W większości systemów, z którymi się spotkałem linie DI i DO były połączone, jedyny wyjątek to zastosowania video, gdzie zapis był od strony CPU a odczyt od strony sekwencera wyjścia sygnału video, dodatkowo ten ostatni robił za refresh, bo i tak latał w kółko po adresach.

[@MERA400]

@@adamw.8579 W MERZE-400 linie danych są dwukierunkowe tylko na magistrali wychodzącej _na zewnątrz_ jednostki centralnej. W ramach jednostki centralnej linie DI i DO są prowadzone rozdzielnie, dlatego nie ma sensu łączyć ich na modułach pamięci tylko po to, żeby przed wyjściem na magistralę je znów "rozszywać".

[@anioekgarbaty8977]

A z jakim dielektrykiem kondensator został wlutowany? Też NP0?

[@MERA400]

Tak jest!

[@marcinelektronik3005]

Zachodzi pytanie: - Czy nie lepszym rozwiązaniem było by zaprojektować ten blok z użyciem Static RAMu np jakiegoś 62256

[@marcinelektronik3005]

Oczywiście 2 x 8bit 32k lub parzyście więcej 🙂

[@MERA400]

Pytanie jak najbardziej na miejscu i jestem przekonany, że zadali je sobie również konstruktorzy pakietu. Po czym musieli odpowiedzieć na pytania pomocnicze: jakie w 1983 roku były dostępne na rynku kości statycznej pamięci RAM? Ile kosztowały? Jaką miały gęstość? Jakie były wymagania jeśli chodzi o zasilanie i pobór prądu?

[@marcinelektronik3005]

@@MERA400 🙂 Ahhhh to samo pytanie zawsze sobie zadaje gdy projektuje urządzenie, zapomniałem o jednym parametrze, mianowicie: - RAMACH czasowych he he nawet nawiązało do problemu... lata 70-80 był dla nas początkiem rozkwitu "rodzimej" produkcji co prawda jestem rocznik 86 ale pamiętam jak wszystkiego w sklepach brakowało, nie mówiąc już o elektronice i kupowanych na kilogramy odrzutach po produkcyjnych. Jednocześnie chciałbym Ci podziękować, za inspiracje i bardzo rzetelny materiał, od kilku lat nosiły mnie myśli by zacząć nagrywać filmy instruktażowe od pojedynczych elementów po projektowanie blokowe aż do gotowych ciekawych urządzeń, podziwiam Twoją pasję do przekazywania wiedzy, ciekawe czy będę miał na tyle siły i determinacji by Tworzyć tak jak TY , czas pokarze 🙂 ale na pewno wiem jedno, napiszę do Ciebie byś zawitał na moje wypociny ... Pozdrawiam Marcin

[@adasjot]

Jedzcie, algorytmy.

[@MERA400]

A już myślałem, że niechcący wyłączyłem komentarze pod widełem.... ;-)

[@FPiorski]

@@MERA400 wszyscy oglądają przed komentowaniem, pełna kultura :D

[@mfm1537]

@@FPiorski + notatki robią. Jak zawsze, świetny materiał, bardzo dziękuję!

[@InstituteOfCreativeD]

Uczta. Od dawna najbardziej mnie fascynują właśnie te duże, stare, budowane modułowo komputery sprzed dekad. Te gdzie bity wędrują bramka logiczna po bramce, z tranzystorami THT jak byk na dłoni, kilometrami kabli, całymi batalionami i kompaniami scalaków, rezystorów w kolorowych rzędach. Te komputery co szumią, liczą na głos i ćwierkają, cykają i mrugają porozumiewawczo kontrolkami czy to z żarówek czy z diód led. Do tego miodowy monitor, grillowana dekadami Wiarusów, Klubowych i Carmenów klawiatura przy której zasiadały panie z „trwałą” i panowie w okularach w oprawkach „radziecki naukowiec”. … Ok, popłynąłem. Bardzo interesujący materiał. Serio - super historia dla tych co wiedzą co i jak to docenić. Pozdrawia już siwiejący tatuś, który w 1983 dostał Zx Spectrum na gwiazdkę i do dziś czasem wgrywa „Ortografię” z magnetofonu…

[@arekx]

"Przyjechał na serwis"... te sprzęty są jeszcze w (produkcyjnym, innym?) użyciu?

[@MERA400]

Jeden jedyny egzemplarz jest jeszcze aktywnie (acz sporadycznie) używany.

[@glubone]

@@MERA400 a do czego jest używany? Jako pokazowy jak to kiedyś komputery chodziły?

[@MarekPaszek]

To jeszcze gdzieś pracuje? czy raczej tylko "dla zabawy" już?

[@MERA400]

Raczej tylko dla zabawy

[@MultiKomentator]

Masz dużą wiedzę. To jest tylko hobby czy klient zapłaci za tydzień pracy fachowca 2000? Gdzie się jeszcze używa takich komputerów i czy nie można zastąpić choćby 486 za 100zł?

[@MERA400]

To tylko hobby. :-)

[@MultiKomentator]

26:25 jaki model odsysarki?

[@MERA400]

ZD-915

[@glubone]

Gdzie pracował ten pakiet wcześniej?

[@MERA400]

W komputerze, który sterował Imitatorem Kierowania Samolotami IKS-80

[@glubone]

@@MERA400 mam nadzieję że ten komputer nadal działa i wykorzystywany jest zgodnie z przeznaczeniem

[@kf5268]

Parafrazując DNSowe haiku To nie kondensator, to nie może być kondensator... To był kondensator 😂 😁

[@vejin9]

po prostu - łał.

[@pawkapawka-yv1np]

Wymieniłeś kondziorek na zwykły i awaria wróci za 10 lat. Nieładnie.

[@MERA400]

Mam nadzieję, że ten, na który wymieniłem, był - zgodnie z opisem - również NP0.

[@wilklesny8107]

KDS

[@lordlogan3308]

Zajebiste sa te twoje filmy ale co za glowy to w ogole zaprojektowaly ? hehehe

[@MERA400]

Jedna z tych "głów" wystąpiła w poprzednim filmie!