Planeta POLIN: Bramy Nieba. Drewniane synagogi-namioty

Рет қаралды 1,110

15 күн бұрын

„Planeta POLIN: Wielokulturowe przypadki Żydów Polskich” cykl filmów dokumentalnych o wielokulturowym dziedzictwie Żydów z Polin
Motywem przewodnim jest wielokulturowość Żydów w Polsce. Przez wieki żyli oni w Polin będącym prawdziwą wieżą Babel, jednym z najbardziej mieszanych etnicznie, religijnie i kulturowo krajów Europy. Zachowali odrębność, ale jednocześnie na znaczną skalę wchodzili w interakcje z innymi mieszkańcami Babla oraz ze światem zewnętrznym.
Odcinek 1. Bramy Nieba. Drewniane synagogi-namioty.
W tym odcinku pokazujemy jak sztuka islamu i dziedzictwo kulturowe Wielkiego Stepu wpływały przez wieki na architekturę Żydów Polskich. "Głównym bohaterem" jest przepiękna, zrekonstruowana, drewniana synagoga namiotowa z Gwoźdźca w Ukrainie, będąca jedną z największych atrakcji Muzeum Polin. Synagogi budowane w tym stylu powstały w XVIII wieku na Ukrainie na pograniczu ówczesnej Rzeczypospolitej z Imperium Osmańskim i Chanatem Krymskim. Stamtąd ten typ świątyń żydowskich dokonał ekspansji na Europę Środkowo-Wschodnią, zyskując dużą popularność w całym regionie.
„Planeta POLIN: Wielokulturowe przypadki Żydów Polskich” to sześcioodcinkowy cykl filmów dokumentalnych. Jest przewodnikiem przez nasze muzeum, który pokazuje jak przez wieki Żydzi mieszkający w Polin (Polska) współżyli z innymi narodami, kulturami i religiami. Co więcej, Żydzi z Polin utrzymywali poprzez podróże i migracje intensywne kontakty z zagranicą. To spotkanie z Innymi przyczyniło się do - nierzadko bezprecedensowego- wzajemnego przenikania się nierzadko na wyjątkową skalę kultury Żydów Polskich z innymi narodami. Jak bowiem słusznie zauważył Wilhelm Berkelhammer (1889-1934) żydowski dziennikarz i działacz syjonistyczny: „wszystkie narody mają peryferie, gdzie stykają się z innymi narodami, a więc z innymi kulturami narodowymi, ściśle geograficznie ograniczone, my Żydzi, rozproszeni po całym świecie, mamy tych peryferii takie mnóstwo, iż właściwie niczego innego nie mamy, jak tylko same peryferie, to znaczy wszędzie żyjemy na pograniczach, […] wszędzie stykamy się z jakąś obcą kulturą.” Gospodarzami cyklu są Adam Balcer i Paweł Sulik autorzy podcastu TOK FM „Babel. Rzeczpospolita multi-kulti”. Odcinki będą publikowane co dwa tygodnie w niedziele na naszym kanale KZbin.
Patron medialny: Radio TOK FM

Пікірлер: 8

@MlleLolaBelle 13 күн бұрын

Fantastyczny pomysł na cykl. Nie mogę się doczekać dalszego ciagu

@agnieszkamelin8674 14 күн бұрын

Wspanialy duet prowadzacych.

@hoppfer 14 күн бұрын

Super muzeum, gdy ktoś pierwszy raz to warto z przewodnikiem, potem już można wracać samodzielnie -:)

@ReadGospelOfJohn 14 күн бұрын

Bardzo ciekawa prezentacja. Zastanawiam się jednak jak takie malowidła mają się do drugiego przykazania dekalogu czyli do zakazu tworzenia obrazów podobizn tego co na ziemi i tego co w niebie? Czyżby Żydzi z tamtych czasów i rejonów tak samo ignorowali przykazania jak Rzymscy Katolicy? Jeden z motywów wymalowanych w tej synagodze jest jednorożec. Ciekawostką z tym związaną jest fakt, że jednorożec przedstawiony został w swojej legendarnej postaci. Dzisiaj zarówno Żydowscy jak i Chrześcijańscy apologeci uznają dość zgodnie, że jednorożec o którym mowa w Biblii to Nosorożec Jednorożny (Obecnie występuje tylko jeden gatunek tego typu - Nosorożec Indyjski). Podobnie dzisiaj się przyjmuje, że opisany w księdze Hioba Behemoth to nic innego jak Hipopotam. Szczerze mówiąc, to porównanie jakiejkolwiek synagogi do namiotu spotkań mnie zaskoczyło zupełnie. Żadna, nawet najpiękniesza i najdostojniejsza synagoga nie powinna być porównywana do Świątyni Wszechmocnego którą był Namiot Spotkań. Oczywiście był nią tylko do czasu wybudowania Świątyni Jerozolimskiej i przeniesienia do niej Arki Boga. W opowiadaną historię wkradła się jednak pewne nieścisłość. Żydzi z Podola posługiwali się Yiddish? Posługiwali się językiem germańskim, ale z pochodzenia byli Scytami ? Czegoś tu nie rozumiem - Gdzie Podole, a gdzie Germania? Przecież to oczywiste, że Żydzi o których mówimy zanim zasiedlili Podole musieli wcześniej zamieszkiwać tereny germańskie, bo tam powstał ich język. To, skąd wzięli się Żydzi w Germanii i dlaczego nazywa się ich Żydami Aszkenazyjskimi to jest jednak zupełnie inna sprawa. Faktycznie w Księdze Rodzaju mamy Aszkenaza syna Gomera i faktycznie przyjmuje się, że królestwem Aszkenaza były tereny kojażone ze Scytami, a później Słowianami. Tyle tylko, że o tym aby Scytowie i Słowianie byli wyznawcami judaizmu raczej nie wiadomo. Wiadomo natomiast, że na północ od gór Kaukazu w okresie lat 650-850 istniało i dość gwałtownie się rozwijało państwo Chazarskie które zamieszkiwali Żydzi, Chrześcijanie i Islamiści. Państwo to rozrosło się na zachód aż do terenów Kijowa. Nie obejmowało jednak terenów obecnie zachodniej Ukrainy. Możliwe, że Chazarscy Żydzi po upadku państwa Chazarskiego zapewne przenieśli się na ziemie germańskie. Państwo Chazarskie zostało pobite przez Rusinów z Kijowszczyzny w połowie X wieku, można więć się spodziewać, że to właśnie przed Rusinami musieli uciekać Żydzi. Polska w połowie X wieku była jeszcze obszarem zupełnie niecywilizowanym i raczej niepewnym. Dlatego też Żydzi Chazarscy najprawdopodonniej zdecydowali się przenieść na obszary Germańskie gdzie w ciągu kilkuset lat wytworzyli język Yiddish. Z wiekami antysemityzm w Kościele Rzymskim tylko rósł, a władze świeckie i ludność europejska też nie pozostawały bierne - urządzali Żydom pogrom za pogromem. Kiedy więc w 1334 roku Król Kazimierz Wielki nadał Żydom przywileje i gwarancję podstawowych praw do handlu i wolności religijnej - nie ma się co dziwić, że chętnie z takiego zaproszenia skorzystali i z terenów państw niemieckich przenieśli się do Polski. Taka interpretacja ma najwięcej sensu szczególnie, że Polska w czasach rządów Kazimierza Wielkiego zajmowała cały obszar obecnie kojarzony najbardziej z Żydami Aszkenazyjskimi - Małopolskę, Ruś Halicką (włącznie ze Lwowem) i Podole. Żydzi Sefardyjscy niewątpliwie się w Polsce pojawiali, ale w stosunku do Aszkenazyjskich stanowili raczej mało zauważalną mniejszość. W innym wypdadku trudno by dzisiaj było mówić o Żydach Aszkenazyjskich, byłby to raczej mix Sefardyjsko - Aszkenazyjski. Po drugie taki spory napływ kulturowy odbiłby się na języku Yiddish, a ten jak wiemy jest oparty na Niemieckim, z naleciałością Polską i Rosyjską, ale raczej z niczym Łacińskim. Poza powyższymi uwagami (w których oczywiście mogę się mylić), uważam pierwszy odcinek Planety POLIN za bardzo ciekawy. Zachęcający do dalszego oglądania. Często słucham Nagrań Muzeum POLIN. Wspomnienia Świadków przeszłości są wspaniałą lekcją historii - nieporównywalne z wykładami nawet najlepszego profesora. Tymbardziej się cieszę z nowej serii. Pozdrawiam.

@michalrrr6310 14 күн бұрын

W Ewangelii Mateusza 24 rozdziale a 14 wersecie są takie słowa. TA EWANGELIA CZYLI DOBRA NOWINA O KRÓLESTWIE BOŻYM BĘDZIE GŁOSZONA PO CAŁEJ ZAMIESZKANEJ ZIEMI NA ŚWIADECTWO WSZYSTKIM NARODOM A POTEM NADEJDZIE KONIEC. Myślę że każdy powinien się dowiedzieć czym jest Królestwo Boże czym jest dobra nowina o tym Królestwie oraz czym jest koniec Pozdrawiam serdecznie