Рет қаралды 8,393
Nilüfer çiçeğinin binlerce yıldır insanlar üzerinde büyülü bir etkisi olmuştur. Bu gizemli güzelliği yüzeyde yüzen yaprakları, büyülü gibi görünen hoş kokulu nefis çiçekleri sayesindedir. Karanlık, kirli çamurdan gelerek güzel bir çiçek vermesinden dolayı, nilüferin aydınlanmayı temsil ettiğine inanılıyor.
Ilıman ve tropik bölgelerde yaşamalarına rağmen soğuğa da bir hayli dayanıklıdır. Fakat soğuk bir ortamda yaprak ve çiçek vermez. Dayanıklı nilüfer türleri -20 dereceye düşen sıcaklıklara dayanabilir. Duyarlı türlerinin hangi sıcaklığa kadar dayanabileceği bitki yetiştirilirken ortamın sıcaklığı ile kıyaslanmalıdır
Dünyadaki tüm su bitkileri ile karşılaştırıldığında mazisi en eski ve tamamen gerçek bir su bitkisidir. Tamamen gerçek olmasının sebebi ise diğer su bitkilerinin ya su dışında yaşayan suya da adapte olmuş bitkiler olmalarıdır.
Nilüferler tür ya da çeşitlerine göre dayanıklı veya duyarlı çok yıllık otsu su bitkileridir.
Nilüfer ailesi oldukça geniş bir ailedir ve alt türleri vardır. Akvaryumlarda son zamanlarda gözde olan bu bitkiler aslında akvaryumlar için uyumlu değildir. Özellikle bazı türleri çok hızlı büyüme gösterir ve büyük yaprakları vardır. Bu yüzden de akvaryumlar için elverişsizdir.
Nilüferin ana vatanı olarak kabul edilen üç yer vardır: Afrika, Avustralya ve Güney
Amerika. Buralardan dünyanın birçok ılıman bölgesine yayılım göstermişleridir. En çok
tanınan üyesi olan nymphaea alba nerdeyse dünyanın tüm ılıman bölgelerinde bulunur.
Beyaz, pembe, pembeye çalan renklerde çiçekleri vardır. Bu bitkinin beyaz ve sarı çiçekli
yabanilerine yurdumuzun Sapanca, Abant gölleri ile Güney Anadolu’daki göllerde bol
miktarda rastlanmaktadır. Bunların yaprak ve çiçekleri oldukça büyüktür.
Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya’nın batı ve orta kısımlarında genellikle yavaş akan
ırmak kenarları, göl, gölet ve bataklıklarda yetişir. Şimdiye kadar gördüğümüz bitkilerden
farklı olarak kökleri suyun altındaki toprağa yerleşmiştir, yaprak ve çiçekleri su üzerindedir.
Yaz ayları içinde nilüferler genellikle gündüz saatleri içinde tür ve çeşitlerine göre beyaz, sarı, pembe, kırmızı ya da mavi renkli gösterişli çiçek açar. Mayıs ayından eylül ayına kadar devamlı çiçek açar. Çiçekler genellikle yüzeyin altına düşmeden önce üç veya dört gün boyunca canlılığını sürdürür. Bu çiçekleri çok sayıda tohum verir. Olgunlaşan tohumları suyun altında meyvelerini oluşturur. Kök gövdesi rizomdur. İçerisi hava boşlukları ile doludur. Yaprakları parlak yeşil olup kalp biçimindedir. Su üzerinde yüzer. Üzerleri balmumu ile örtülüdür. Yaprakları yuvarlak bir tepsi şeklinde sadece sap kısmı hafif dar üçgen şeklinde açıktır. Yaprakların alt kısmı kahverengimsi veya kırmızımsı esmer, üst yüzeyi koyu yeşil, derimsi, su altındaki sapı bazen 2,5 metreyi bulabilir. suyun yüzeyinden 10-20 cm kadar yükselip ve çevrelerine 50-300 cm kadar yayılabilir.
Tohumun çimlenebilmesi için çatlatılmalı ve tamamen su altında bırakılmalıdır. Eğer tohum çatlatılmaz ise tohum çimlenemeden ölür. Filizlerin mutlaka su altında kalması çok önemlidir. Filizler büyümeye başlayınca bir avuç toprak altına almak gelişimi için etkilidir.
Toprağın yüzerek saksının dışına çıkmasını ve suyu bulandırmasını önlemek için yumuşak saksı toprağı değil, bahçede kullanılan ağır bahçe toprağı kullanın. Aynı sebepten toprağı kompost veya torf ile karıştırmayın. Su içerisinde toprağın dağılmaması için bitki kökünün yerleştirildiği saksı çuval benzeri bir bez ile de sarılabilir. Özellikle bu iş için hazırlanmış suya dayanıklı gübre paketleri ile toprağı zenginleştirebilirsiniz. Gübre paketlerinin bitki köküne yakın olmamasına dikkat edin.
Nilüferler güneşli yerleri ve durgun suları sever. Tam gölge alanlarda çiçeklenmeleri olmayabilir. Kökleriyle zemine tutunurlar. Hareketli sular gelişimini engeller. Nilüferleri dikeceğiniz saksının dibine toprak koyun ve bitkinizi bu toprağa dikiniz. Ve suyla doldurulduğunda toprağın hareket etmemesi için üzerine taşlar koyabilirsiniz.
Saksıda yetiştirme durumunda, büyümekte olan kök ucu yukarıya bakacak şekilde yaklaşık 45 derece açı ile ve saksının dışına doğru yumru kök dikilir.
Kalın eski kökler, kurumuş ve kalın dalları temizlenmelidir. Sadece gelişmekte olan yapraklar, tomurcuklar ve körpe kökleri bırakılmalıdır.
Sulak ve çamurlu batak ortamlarda doğal olarak yetişir ve çok güzel görünümlü ve kokulu çiçek açar. Bir su bitkisi olduğundan dolayı her zaman bol miktarda suya ihtiyaç duyar.
Evlerde kaplar veya havuzlar içerisinde yetiştirilmesinde daha çok çiçek açmasından dolayı tropikal türler tercih edilir. Tropikal nilüferler daha fazla bakıma ihtiyaçduyar. Çiçekleri daha büyük ve daha üretkendir ve gece çiçek açan çeşitlerin bazıları canlı, neredeyse elektrik renklerine sahiptir. Tropikal nilüferlerin 20 C- 70 ° F'nin üzerinde bir su sıcaklığına ihtiyacı vardır ve yumruların kışın sudan çıkarılması gerekir.