"นครธม" ที่คุณไม่เคยรู้ I ท่องเที่ยวนอกตำรา EP.2 I ประวัติศาสตร์นอกตำรา EP.224

เปิดประตูเมือง "นครธม" หรือเอกสารไทยมักเรียกว่า ‘เมืองอินทปัตถ์’ เป็นเมืองที่พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ครองราชย์ระหว่าง พ.ศ. 1724-1761
ประวัติศาสตร์นอกตำราพร้อมด้วยสมาชิกกว่า 40 ชีวิตที่เข้าร่วมกิจกรรม "ท่องเที่ยวนอกตำรา" เริ่มต้นการเดินทางกันที่ประตูชัย ทางด้านทิศตะวันออก ซึ่งเป็น 1 ใน 5 ประตูของเมืองนครธม
กำแพงเมืองนครธมทั้ง 4 ด้าน ก่อด้วยศิลาแลงสูงราว 7 เมตร ยาว 3 กิโลเมตร ล้อมรอบด้วยคูน้ำกว้าง 80 เมตร มีสะพานหินขนาดใหญ่สร้างขึ้นข้ามคูน้ำเพื่อไปยังประตูเมือง สองข้างของสะพานมีรูปประติมากรรมเทวดา และอสูรกำลังยื้อยุดฉุดดึงพญานาค เป็นแนวคิดเรื่องการกวนเกษียรสมุทรที่พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ทรงนำมาใช้ โดยให้ที่นี่เป็นเสมือนศูนย์กลางแห่งมัณฑลคีรีที่มีการถูกชักทั้ง 4 ด้าน เพื่อเป็นการกวนเกษียรสมุทร นี่คือนครที่ถูกตั้งชื่อว่า "ชยคีรี" ตามที่ปรกฏในจารึก
ภายในเมืองนครธม นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่มักให้ความสนใจกับความงดงามอลังการของปราสาทหินจำนวนมาก แต่มักละเลยเรื่องพัฒนาการทางศาสนาที่มีผลต่อรูปแบบการปกครองราชธานีแห่งนี้ โดยเฉพาะจุดเริ่มต้นของการสร้างศาสนสถานที่เกี่ยวเนื่องในศาสนาพุทธแบบเถรวาทขึ้นที่นี่ในช่วงท้ายของอาณาจักรเมืองพระนครก่อนที่จะล่มสลายลง
เช่น ที่ “วัดปรำปรีลเวง” (Pram pi Lveng) แปลว่า “วิหารเจ็ดชั้น” ตั้งอยู่บริเวณด้านหน้าของสระน้ำก่อนถึงเขตพระราชวังหลวง
ที่นี่เป็นที่ตั้งของกลุ่มศาสนสถานพุทธเถรวาท หนึ่งในหลายสิบแห่งในเขตเมืองนครธม สันนิษฐานว่าถูกสร้างขึ้นในช่วงสุดท้ายของพุทธศตวรรษที่ 18 ตามคติพุทธศาสนาแบบเถรวาท และยังสะท้อนความสัมพันธ์ทางศาสนาพุทธเถรวาทระหว่างไทยและเขมรที่มีมายาวนานหลายร้อยปี กระทั่งเจ้าสามพระยาจากอยุธยายกทัพบุกเข้ายึดเมืองพระนครหลวงแห่งนี้เอาไว้ได้สำเร็จในปี พ.ศ. 1974
ซากฐานเจดีย์ที่ “วัดปรำปรีลเวง” (Pram pi Lveng) ถือเป็นหลักฐานที่มีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะไม่เพียงแสดงถึงการเปลี่ยนผ่านทางศาสนามาสู่พุทธแบบเถรวาทของที่นี่ แต่ยังสัมพันธ์กับประวัติศาสตร์ในช่วงต้นของกรุงศรีอยุธยาด้วย
"วัดเทพพนม" เทวาลัยในศาสนาพราหมณ์ที่ถูกดัดแปลงให้เป็นวัดในพุทธศาสนาในภายหลัง โดยยังปรากฏซากฐานสถูปขนาดเล็กอยู่รายรอบให้เห็นอยู่จำนวน 27 องค์ และใบเสมาคู่ล้อมรอบ รวมทั้งยังมีพระพุทธรูปประทับยืนทำจากหิน 1 องค์ ซึ่งเป็นหลักฐานของพุทธเถรวาท โดยบางส่วนได้รับอิทธิพลจากอยุธยา ในช่วงเวลาที่เมืองนครธมกำลังเริ่มอ่อนแอ ก่อนจะเสียให้แก่อยุธยาในอีกเกือบร้อยปีต่อมา
ไม่ห่างจากวัดเทพพนม คือที่ตั้งของ "ปราสาทป่าเลไลยก์" สร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 8 หลังจากพระองค์ได้เปลี่ยนอาญาจักรจากพุทธมหายานในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 มาเป็นลัทธิพราหมณ์ฮินดู ดังหลักฐานที่ปรากฏอยู่ที่ตัวปราสาทประธาน อย่างไรก็ตามปราสาทหลังนี้ได้เปลี่ยนหน้าที่เป็นวัดในศาสนาพุทธแบบเถรวาทในรัชกาลต่อมา ตามภาพสลักบริเวณซุ้มประตู และทับหลัง ที่มีรูปพระพุทธเจ้าในอริยาบทต่าง ๆ รวมทั้งยังมีพระพุทธรูปหินทรายขนาดใหญ่ที่ตั้งอยู่ด้านหน้าซุ้มประตู พบร่องรอยการรับอิทธิพลศิลปะจากอยุธยาเข้ามา เป็นหลักฐานให้เห็นอย่างชัดเจน
ประวัติศาสตร์นอกตำรา ยังสำรวจพื้นที่ภายในเขตพระราชวังหลวงแห่งเมืองนครธม เริ่มจาก "สระสรง" สำหรับพระมหากษัตริย์ และชนชั้นสูงที่ถูกก่อสร้างขึ้นด้วยการสลักลวดลายนูนต่ำอย่างวิจิตรงดงามโดยรอบ
ไม่ไกลจากสระสรง เป็นที่ตั้งของปราสาทสำคัญประจำพระราชวังหลวง นั่นคือ “ปราสาทพิมานอากาศ” ที่ซ่อนความหมายอันเกี่ยวกันกับการกำเนิดอาณาจักรเขมรโบราณตั้งแต่ยุคเริ่มแรก
เมื่อเดินตัดผ่านประตูพระราชวังหลวงออกมาอีกด้าน ยังเป็นที่ตั้งของปราสาทสำคัญอีกหลัง นั่นคือ "ปราสาทบาปวน" อันเป็นต้นแบบของศิลปะแบบบาปวนโดยแท้จริง และยังเป็นศิลปะร่วมของปราสาทในประเทศไทยอีกหลายแห่งด้วยกัน อย่างไรก็ตาม ด้านหลังของปราสาทบาปวนได้ถูกดัดแปลงให้เป็นพระพุทธไสยาสน์ตามคติเถรวาทโดยกษัตริย์ในยุคหลัง ซึ่งเชื่อว่าได้รับอิทธิพลจากอยุธยา
จากปราสาทบาปวน เราเดินทางสำรวจปราสาทที่สำคัญที่สุดในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 นั่นคือ "ปราสาทบายน" มีชื่อเสียงไปทั่วโลก จากเอกลักษณ์อันโดดเด่นของพระปรางค์จำนวน 54 ปรางค์ ที่มีภาพสลักพระพักตร์ของพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรหันหน้าออกไปทั้ง 4 ทิศ
ระเบียงคดชั้นนอกของปราสาทบายน มีภาพสลักนูนต่ำที่เล่าเรื่องกองทัพพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ทำให้เราเห็นถึงการจัดกระบวนทัพ ยุทธวิธีการรบ อาวุธ รวมถึงเครื่องแต่งกายของนักรบ นอกจากนี้ยังมีเรื่องราวของพิธีกรรมและประเพณี รวมทั้งพระราชพิธีต่าง ๆ ที่เคยเกิดขึ้นเมื่อราว 800 ปีมาแล้ว
สิ่งที่ทำให้ภาพสลักแห่งบายนแตกต่างไปจากปราสาทหลังอื่น ๆ ที่ส่วนใหญ่มักเป็นภาพสลักเรื่องราวเกี่ยวกับเทพเจ้า หรือความเชื่อทางศาสนาเป็นส่วนใหญ่ แต่สำหรับบายนยังมีภาพสลักที่บันทึกเรื่องราวของวิถีชีวิตชาวบ้าน ทำให้เราเห็นถึงสภาพความเป็นอยู่ สังคม รวมทั้งสภาพแวดล้อมของเมืองพระนครในอดีตได้แจ่มชัดมากขึ้น
ปิดท้ายการเดินทางของวัน เราเลือกที่จะเก็บภาพความประทับใจกับแสงสุดท้ายของวันที่พนมบาเค็ง หรือเขาบาเค็ง ภูเขาลูกเล็ก ๆ กลางเมืองพระนคร โดยจะใช้เวลาในการเดินขึ้นสู่ยอดเขาราว 20 นาที
บนยอดเขาเป็นที่ตั้งของ "ปราสาทบาเค็ง" ซึ่งเกี่ยวข้องกับการสถาปนาเมืองพระนครขึ้นในครั้งแรก โดยพระเจ้ายโศวรมันที่ 1 พระองค์ทรงเลือกเขาพนมบาแค็ง ให้เป็นศูนย์กลางของราชธานี อันมีชื่ออย่างเป็นทางการว่า "ยโศธรปุระ"
บนปราสาทพนมบาเค็ง เราสามารถมองเห็นทิวทัศน์ของเมืองพระนครนครได้โดยรอบ ทั้งบารายขนาดใหญ่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งปราสาทนครวัดที่อยู่ห่างออกไปไม่ไกล บนจุดสูงสุดของเมืองแห่งนี้ ยังเป็นสถานที่ที่นักท่องเที่ยวนิยมเดินทางมาเฝ้ารอชมแสงสุดท้ายก่อนที่พระอาทิตย์จะลับขอบฟ้าที่นี่ด้วย

[@SuperDiasuke]

ฟังหูไว้หูนะครับ เรื่องลอยกระทง นักวิชาการอาวุโสของสำนักงานอัปราชาวเขมรที่ชื่อ Ang Choulean บอกเอง (ให้สัมภาษณ์สื่อ thmeythmey) ว่า ภาพบนกำแพงไม่ใช่ลอยกระทง เทศกาลน้ำของเขมรเพิ่งมีขึ้นในกษัตริย์นโรดมนี่เอง แต่แกบอกว่า ไม่อยากจะมาเถียงกับคนที่เชื่อว่าภาพบนกำแพงเป็นงานลอยกระทง

[@bpforever5094]

กระทงมันหมายความได้หลายแบบ แต่หลักๆเอาไว้ไหว้สิ่งที่บอกไม่เห็น ใส่เครื่องเซ่น แต่มันก็มีหลายแบบ พัฒนาไป ให้มีหลายความหมาย พอมาเป็นคติบูชาพระแม่คงคา ก็ปรับให้มันเป็นไหว้เทพ ธูป เทียน ดอกไม้ ไม่มีเครื่องเซ่นแล้วเอาไปลอยน้ำ ถ้าไหว้ผีก็วางไว้ตามสามแพร่ง เอาไปไว้ที่วัด อย่างภาพสลัก เจาไว้ต้นกระเพรา แต่ไหว้ในแบบพื้นถิ่น ทำกระธงไว้ ถ้าปกติตามคติฮินดู ต้องใช้ทองเหลือง แต่แถบนี้เขานับถือผี ก็เลยยังติดวิธีดั้งเดิมอยู่ จนมาเป็นการผสมผสานต่อมา

[@freejame3022]

​

[@techi9015]

ฟังผ่านๆครับ ประวัติศาสตร์มักมีหลายมุมมอง แต่ดูจะดูถูกท่านอื่นไปมาก

[@SUMATEKSHOW]

งานระดับบทคัดย่อ​ THESIS ข้อมูลอย่างเป๊ะ! สืบค้นหลักฐานแน่น กัมพูชา​สวยขนาดนี้เลยเหรอ? ไปเมื่อก่อนโควิดช่องจอม สมโพไพกุกไปดูปราสาทจาม ไม่สวยขนาดนี้แถมไปไหนต้องระวังระเบิดที่หลงเหลือจากสงคราม ภาพสวยมาก ถ่ายได้ฝีมือมาก ทริปแบบนี้ดึ

[@olivermurphy7763]

เพลิดเพลินไปกับภาพที่ตื่นตาตื่นใจ และเสียงบรรยายที่ไพเราะ ขอชื่นชมทีมงานทุกท่านจากใจครับ❤❤❤❤

[@Ritz168]

ชอบดูรายการประวัติศาสตร์นอกตำรามากๆครับ ภาพสวยมาก มุมกล้องดี บรรยายเข้าใจง่าย ถ่ายทอดเรื่องราวได้ดีเหลือเกิน ทั้งเสียงเพลงประกอบก็ลงตัวไปหมด เหมือนหลุดไปในยุคพระนครเลย ทุกอย่างคือดีงามมากครับ ขอบคุณท่านอาจารย์เละทีมงานทุกคนมากๆครับ ที่ทำรายการดีๆแบบนี้ขึ้นครับ ขอบคุณที่แบ่งปันความรู้ที่ไม่เคยรู้มาก่อน จะรอติดตามตอนต่อไปนะครับ ❤

[@bpforever5094]

อารยธรรมไทยและเขมรคนละแบบ ถ้าฟังแล้วได้ความรู้ ก็หยุดเคลม เขมรจู่ๆจะมาสร้างเจดีย์ไม่ได้ทันที ถ้าคนไทยไม่มาสอน ไม่มาช่วยสอน มันมีแค่บางช่วงที่เขมรมีอำนาจก็มาสร้างวัดฮินดู พุทธมหายานบนดินแดนพุทธเถรวาท แต่ไทยเขาสร้างเจดีย์ สร้างพระนอน รับอารยธรรมมอญมานานแล้ว ดนตรีไทยก็มีกลิ่นอายของลักษณะมอญผสม เหมือนเขมรมาเคลมรำไทย ดนตรีไทย เหมือนเคลมของมอญด้วย คนไทยลงมาจริง ของเขมรจริงๆเหลืออยู่แค่เขมรบนเท่านั้นแหละ เขมรล่างกัมพูชารับไทยมอญไปหมด และบอกเป็นของตัวเอง

[@Pawaridear12]

เอาความรู้ที่ได้ไปบอกคนในประเทศด้วยนะ

[@PheaRith-xc1ll]

ខំប្រឹងចូលCommtenទៅហែងស្មានថាថៃវាត្រេអរហី

[@user-jk2pm3to2b]

❤ ผมก็ด้วยครับ😊

[@comsonsincharoen9243]

​@@PheaRith-xc1ll คนที่เหลืออยู่คือเขมรแดง นั่นคือพ่อนายแต่เค้าไม่กล้าบอก เพราะฆ่าข่มขืนไว้เยอะ แล้วแฝงตัวมาอาศัยไทย ทำตัวน่าสงสาร

[@ktboom995]

บรรยายได้ดีมากค่ะ​เสียงดี​บรรยายดี ไม่เร็วเกินไป​ขอชมค่ะ​ ดูมาหลายตอนแล้ว​นะคะ

[@nutnut2686]

อยากให้รายการนี้ทำต่อไปเรื่อยๆ ไม่มีวันหยุดเลย ได้ความรู้มากๆ เลยค่ะ ติดตาม กดใจ กดไลค์ให้แล้วน๊า❤ ไล่ดูทุกตอนเลย 🙏🙏🙏

[@SUMATEKSHOW]

ดูจบ2รอบประวัติศาสตร์นอกตำรา พวกท่านยอดเยี่ยมมาก นับถือด้วยใจ มันส์มาก เหตุและผล ตรงไปตรงมาสมเหตุสมผล คงต้องดูอีกหลายรอบทำความเข้าใจ นี่คือคนโบราณจริงๆที่เขาสร้างศิลปะ เป็นรัฐโยบายการปกครอง ผลงานท่านยอดเยี่ยมมาก👍👏👏👏 ชอบมาก.... ปัญญา​เกิด "ความดูถูก​ดูแคลน​เหยียดหยาม​คนอื่น ไม่ได้ทำให้เราดูสูงขึ้นเลย ในทางกลับกันอาจจะทำให้จิตใจเราต่ำลงกว่าเดิมด้วยซ้ำไป" #​ถ้าเรามองคนด้วยความเป็นคน จะเข้าความเป็นคนเหมือนกัน เราผ่านอะไรมา เขาผ่านอะไรมา จะได้ไม่เบาปัญญา​และเห็นใจเพื่อนร่วมโลกมากกว่า​โลภโมโทสัน​เห็นแก่ตัว

[@SUMATEKSHOW]

การซ่อมแซม ปรับปรุง​ แก้ไขเป็นเรื่องข้อสนธิสัญญา​โบราณสถานครับ ถ้าสืบค้นหรือเรียนรู้ ทำให้ทราบว่าการบูรณะ ถ้าไม่มีของเก่าหรือชิ้นส่วนชำรุด ต้องตกแต่งหรือแก้ไข เขาไม่ให้ทำซ้ำเลียนแบบของเดิม เพื่อให้รู้อันไหนของเก่า อันไหนของใหม่ ผมทราบเรื่องนี้ตอนไปชมปิรามิด​ชาวแอซเท็ก มายา ที่เม็กซิโก​ครับ ส่วนการควบคุมกัมพูชา เป็นผู้เชี่ยวชาญจากต่างประเทศครับ และคนกัมพูชา​ไม่ใช่คน"เขมร" คำนี้คนไทยเรียก เขาเรียกตัวเองว่า"ขแมร์"ครับ เมื่อพันกว่าปีไม่มีไทย ไม่มีกัมพูชา​ มีแต่อินทรปุระ มหิทรปุระ ยโสธรปุระ ถ้าตามทฤษฏี​คนชมพูทวีปแล่นเรือตามลมขึ้นฝั่งแต่งงานกับชนพื้นเมือง หลักฐานหาได้จากจารึกพิพิธภัณฑ์​ ไทย-กัมพูชา​-สปป.ลาว ถ้าอ่านจารึกออกนะครับ

[@user-rf2fc2gd1l]

ทำไมนักวิชาการไทยมักชอบไปเอาศัพท์ภาษาอื่นมาใช้ ทั้งๆที่ ศัพท์ภาษาไทยเองก็มี

[@chayanatchusiangjaew8054]

1. ตอนเรียน เขาแาจติดมาจากตอนเรียนครับ 2. บางคำ คำนอกมันเข้าใจกว่าคำไมยครับ😊

[@dearfillings8869]

เห็นคลิปก็รีบกดเข้ามาดู ขอบคุณอาจารย์วรณัย อาจารย์อดิศักดิ์และทีมงานด้วยนะครับที่พามาทัศนศึกษา

[@chaiyawatsripa2934]

ชอบมากๆช่องนี้ดูแล้วได้ความรู้จริงๆ

[@kittimaattakit9229]

ขอบคุณสำหรับคลิปนี้...ได้ความรู้มากเลยค่ะ...เคยมีโอกาสไปเยือน กัมพูชา ร่วมกับคณะโบราณคดี...ปลายปี 2565 ชอบโบราณสถานและประวัติศาสตร์ของอารยะ . อยากให้ประวัติศาสตร์นอกตำรา...พาไปชม "ปราสาทเบ็งเมเลีย"...ค่ะ

[@zurazakut-sa4107]

เคยสงสัยมานานตั้งแต่เป็นเด็ก กับคำว่า "นครธม" ว่าทำไมถึงสะกดด้วย ธ.ธง แม้โดยส่วนตัวจะรู้ภาษาเขมรพอประมาณเพราะเป็นลูกหลานชาวสุรินทร์ แต่ก็แอบแย้งในใจมาตลอดว่า คำว่า"ธม" อาจแค่บังเอิญพ้องเสียงกับคำว่า "ทม" ที่แปลว่าใหญ่ในภาษาเขมร(บรมทม-เบ้อเริ่มเทิ่ม) ด้วยความที่เป็นเมืองหลวงที่สร้างในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่7 ผู้ทรงศรัทธาในศาสนาพุทธ(มหายาน) ต่างจากกษัตริย์องค์อื่นๆที่นับถือฮินดู เห็นได้จากปราสาทที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในเมืองแห่งนี้อย่าง"ปราสาทบายน"อันเป็นศาสนสถานที่สร้างตามอุดมคติทางพระพุทธศาสนาและนับถือพระโพธิสัตว์ มิใช่พระศิวะหรือพระวิษณุเหมือนศาสนถานแบบฮินดู ดังนั้นชื่อเมือง"นครธม" ที่จริงมันอาจจะเป็นเป็น "นครธมฺ" อันหมายความว่า"เมืองแห่งธรรม(ะ) โดยอาจจะ(เคย)มีเครื่องหมายใต้ม.ม้า (ก่อนที่จุดเล็กๆนั้นอาจเลือนรางไปตามกาลเวลา-หรือ-ถูกจงใจ"ละ"จุดนี้ไป) เมืองหลวงอันยิ่งใหญ่ขนาดนี้ไม่น่าจะแปลทื่อๆว่า"เมืองใหญ่" ------- ก็เป็นได้

[@poodpad2525]

ถูกต้อง นครวัด และ ธรรม ที่เขียน ธม ไม่ใช่ ธม หรือ ทม แต่จุด ใต้ ม การสกัดหินไม่ง่าย คนเลยตีความหมายผิด

[@mechairungnaphawet7794]

เป็นการใช้ความหมายที่ผิดครับ และใช้ต่อๆกันมาโดยไม่แก้ไข ธม จริงๆ ก็คือคำเรียกศิลปะแบบพระปรางค์(ไทย) แต่ทางขอมจะเรียกพระธม มีเขียนไว้ชัดเจนในจารึกวัดศรีชุม(กรอมหมายถึงพวกพรามณ์ ไม่ใช้เชื้อชาติ ยุคนั้นไม่มีเชื้อชาตินะ มีแค่ ชนชั้น วรรณะ ความเชื่อ ศาสนา) เพราะนั้น นครธม จึงเป็นนครที่เต็มไปด้วยพระปรางค์ เหมือนทะเลเจดีย์ที่พม่าครับ ไม่ใช่นครใหญ่ และลักษณะเมืองก็เป็นแบบนั้น คือมีพระปรางค์แบบบายนเต็มไปหมด

[@Mykie890]

อักษรไทยกับอักษรเขมรมีสัมพันธ์กันและทุกตัวจะเทียบกันได้ ซึ่ง ធ=ธ และธมในภาษาเขมร ធំ เวลาไทยเอาไปเขียนให้ออกเสียงว่าธมก็ต้องธ ธงนั้นและ ไม่มีอะไรเกี่ยวกับธรรมะ😂

[@nuttybean5134]

นครธรรม ทำให้ นึกแบบนครแห่งธรรม พระเจ้าชัยวรมันที่7 ทรงศรัทธาพระพุทธศาสนามาก ด้านในเหมือนเต็มไปด้วยพุทธศาสนามหายาน ท่านอาจจะปรารถนาพุทธภูมิ ไม่แปลกที่จะสร้างนครแห่งธรรมขึ้นมา อะไรที่ออกเสียงคล้ายแนวไทยใครจะเชื่อ😂❤ ชื่อก็เหมือนนะชัยวรมัน ไชยาวรมัน ตระกูลที่มาจากไชยา ให้เดาไชยาอยู่ไหน จริงประวัติศาสตร์ตามนักประวัติศาสตร์ใช่ว่าจะถูกยังต่ออีก แต่มันก็จะเลือนหายตามไตรลักษณ์😂❤

[@Mykie890]

@@nuttybean5134 ธมคือธม ธรรมคืธรรม แต่ถ้าอยากเชื่อแบบไทยก็ได้ เพราะวิชาประวัติศาสตร์ไทยเขียนเอง เรียนเอง เชื่อเองอยู่ดี😂🤣

[@Blackliprim]

อยากให้ทำคลิปราชวงศ์อยุธยาตั้งแต่ต้นจนจบค่ะ ชอบเสียงบรรยาย

[@user-dp4qo3yo4i]

ไม่ค่อยเห็นด้วยกับรูปพระพักต์ที่แกะบนซุ้มประตู และปราสาทต่างๆ เป็นพระอวิโลกิเตศวร เพราะชื่อพระอวิโลกิเตศวร ถูกประดิษฐคำขึ้นมากี่ปี มันสะท้อนเจตนาการสร้างและแกะสลักพระพักต์ในยุคนั้นแล้วหรอยัง สิ่งเชื่อคือรากเหง้าของคนในดินแดนสุวรรณภูมิ รวมทั้งนครวัด นครธม ทั้งหมดรวมทั้งดินแดินชมพูทวีป มีความเชื่ออยู่สองกลุ่มเท่านั้น คือความเชื่อในศาสนาผี และศาสนาพราหมณ์สยาม ทั้งสองความเชื่อไม่ได้เกี่ยวข้องกับความเชื่อในอินเดีย ศาสนาผีมีความเคารพต่อพระอินทร์ เชื่อเรื่องมิ่ง กับขวัญ มีผีเป็นกฏหมายเพื่อจัดระเบียบสังคมให้เป็นไปตามกฏของธรรมชาติ ศาสนาผีจึงกุมความอุดมสมบูรณ์ ส่วนศาสนาพราหมณ์สยาม มีเความเคารพต่อพระพรหม (ไม่เกี่ยวกับพระศิวะ พระวิษณุ หรือพระนารายณ์แต่อย่างได) มีความสันโดด บำเพ็ญเพียร มีเหตุผลเชิงวิทยาศาสตร์ มีความเชื่อเรื่องวอญญาน กับ กาย สถาปัตยกรรมของศาสนาผีจะสร้างโดยอิฐ(ดินจี่)และปูนปั้น เรียกว่าพระธาตุ ส่วนพราหมณ์มรสถาปัตยกรรมเป็นหินตัดวางทับกัน และแกะสลัก ศิลปะผีจะเป็นศิลปะแบบอิยทรเทพ หรือลายไทยลายกนกไทย ลายเทพบุจร ลายเทวดาในจิตรศิลป์ไทยในปัจจุบัน สาวนศิลปะพราหมณ์หรือขอม จะเป็นลักษณะเทวะเทพ ภาษาของกลุ่มศาสนาผีจะพูดกันด้วยภาษาไทกะได บันทึกด้วยอักขระไทยน้อยและมคธ ส่วนพราหมณ์สยามจะพูด้วยภาษาบลู ภาษากุย ภาษาเยอ บันทึกด้วยอักขระขอม ศาสนาผีกับศาสนาพราหมณ์อยู่ร่วมกันในสุวรรณภูมิมาก่อนพุทธกาล และมีการสร้างอริยธรรมของตนเองเจีิญรุ่งเรื่องมาก่อนพึทธกาล มีความขัดแย้งเชิงเหตุผลแต่ก็อยู่ด้วยกันเชิงเครือญาติ มีการแต่งงานกันไปกันมา จากความขัดแย้งทางสองความเชื่อ ก็เกิดศาสนาพุทธจากท่ามกลางสองความเชื่อ ศาสนาพุทธจึงมีหลักธรรมและพิธีปฏิบัติทั้งสองศาสนา เพราะเจ้าชายสิทธัตถะเป็นเจ้าชายของแคว้นสักกะ ซึ่งแปลว่าพระอินทร์ หรือกลุ่มศาสนาผี พระชายาโสรยาเป็นบุตรีของเทวะทหะ ซึ่งเป็นเมืองขอม ทั้งสองความเชื่อมาอยู่ร่วมกัน จึงเกิดการสังเคราะห์ความเชื่อทางพุทธศาสนาขึ้นมาใหม่ และแพร่กระจายไปทั่วสุวรรณภูมิ พอสิ้นพระพุทธเจ้า หลังจากนั้น 1100 ปี แขกทมิฬจึงยึดคนองพระนครได้ด้วยการแต่งงานกับกษัตริย์ผู้หญิงนามโสมาราชินี แล้วสถาปนาตนเองเป็นกษัตริย์นามโกณฑิณญวรมันต์เทวะ แล้วขับขอมออกจากนครวัด ยึดนครวัดเป็นศาสนสถานของฮินดู และขยายอิทธพลด้วยการเพิ่มประชากร ด้วยพิธีบูชายันต์ และพิธีเกษียณสมุทร(พิธีแบบนี้จะไม่มีในศาสนาพราหมสยาม เพราะพราหมณ์สยามจะประพฤติพนหมจรรย์) ขอมที่ถูกขับออกมาจากนครวัดก็มาสร้างปราสาธตาพรหมด้วยแรงศัทธาของประชาชนพระนคร การวิเคราะห์ตามฝรั่งขี้ขโมยวัตถุโบราณทั้งอังกฤษและฝรั่งเศส จะทำให้หลงทาง เพราะนักล่าอาณานิคมเขาไม่สนใจความถูกต้องทางวิชาการ แต่เขาต้องการขายวัตถุโบราณที่ขโมยออกไปขายเท่านั้น เขาจึงเขียนเรื่อราวต่างๆ ขึ้นเพื่อสร้างความน่าเชื่อถือ และอวดตัวเป็นผู้เชี่ยวชาญเพื่อขายวัตถุโบราณได้ราคาสูงเท่านั้น จะถูกจะผิดเขาไม่สนใจ แล้วนักวิชาการไทย นักเล่าก็เอากรอบคิดที่ไม่ถูกต้องมาเป็นเนื้อหาสื่อสารแบบผิดๆ ถูกๆ ออกไป ก็เพียงเพื่อหสกินกับการขายข้อมูลกับคนไม่รู้ เรื่อราวเชิงปนะวัติจึงถูกบิดเบือนไปเรื่อยตามจินตนาการของคนเล่า เล่าผิดเล่าถูกก็ไม่สนใจ เพียงแค่ให้ผู้ตามไปเที่ยวด้วยพอใจในกาคเล่า เขาก็โอเคแล้ว เพราะมีรายได้จากอาชีพเล่าเรื่อง

[@kimmykung33]

พบรูปสลักพระนารายณ์ที่ศรีเทพ รวมทั้งสุริยะเทพ

[@user-dp4qo3yo4i]

@@kimmykung33 พบอยู่แล้วครับ เพราะทั้งพุทธกำมะลออโศกมหาราชนิกายมหายานก็พบ ทั้งพระนารายณ์ก็พบ รวมทั้งสุริยเทพก็พบ เพราะทั้งหมดมาจากอินเดียผู้รุกราน ซึ่งมันสอดคล้องกับการพบภาพแกะสลักพระพุทธเจ้ามหายาน พระนารายณ์ และพระศิวะ ในถ้ำวัดพระโพธิสัตว์ จังหวัดสระบุรี นั่นไม่ใช่พระพุทธเจ้าไปโปรดพระนารายณ์กับพระศิวะ แต่นั่นคือกลุ่มคนอินเดียเจรจากันในการยึดครองแผ่ดินสยาม ทั้งดินแดนและจิตวิญญาน ดังนั้นที่ศรีเทพย่อมพบทั้งคาถาเยธรรมมา ที่มีเนื้อหาเดียวกับธรรมจักรกัปปวัตนสูตร และธรรมจักรที่มีกงซี่ล้อมากกว่าแปดซี่ ซึ่งไม่มีนัยแห่งหัวในของธรรมจักรเลย นั่นคือการเคลมเพื่อยึดทั้งแผ่นดินและจิตวิญญานของคนสยาม

[@AKN639]

คุณดูถูกอาชีพนักวิชาการเกินไป

[@user-dp4qo3yo4i]

@@AKN639 นักวิชาการฝ่ายอวยโจรฝรั่งก็ประกอบอาชีพขายจิตวิญญาน จนจะทำให้คนไทยไม่รู้จักตัวตนของตนเอง

[@user-dp4qo3yo4i]

นักวิชิการที่เอาตัวหนังสือของยอร์จ เซเดย์ และเซอร์ อเล็กซานดอร์คันนิ่งแฮม โจรฝรั่งนักล่าอาณานิคม แล้วเขียนเรื่องผิดๆ ถูกๆ เพื่อชุบตัวเองเป็นผู้เชี่ยวชาญ ในการหลอกขายวัตถุโบราณที่ขโมยไป มาท่องเป็นนกแก้วนกขุนทอง กล่อมนักศึกษาทางประวัติศาสตร์แบบถูกๆ ผิดๆ จนคนไทยแทบจะไม่รู้จักรากเหง้าของตัวเอง ค้นหาตัวเองทางประวัติศาสตร์ไม่เจอ นักวิชาการพวกนี้ขายจิตวิญญานที่ไม่ยอมรับแม้แต่คนในท้องถิ่นบอกเล่า แล้วอ้างไม่มีหลักฐานโดยไม่ค้นหา แต่ก็เอาตัวอักษรที่โจรขโมยเขียนมาอ้างเป็นสำคัญ พอพูดมากๆ เข้าก็ยึดว่าสิ่งที่พูดมานั้นถูกต้อง ของคนอื่นผิด เพราะยอมรับไม่ได้ที่ตนเองพูดโกหกมานาน ด้วยเกียรติของความเป็นนักวิชาการค้ำคอ

[@arthitsuwanvigit6557]

ทำให้ได้รับประโยชน์มากๆ😊❤

[@AdamSiamnew]

นักประวัติศาสตร์ระบุบว่า อโยธยาคือเมืองเดิม(เมืองเก่าก่อนย้ายมาเกาะเมืองคืออยุธยา) ผมสงสัยว่า อโยธยาคือชื่อเดียวกันกับอยุธยา แต่เรียกต่างกัน นาที่ 10.50 แสดงว่านักประวัติศาสตร์ที่ระบุบว่าอโยธาคือเมืองเดิมไม่ใช่ อย่างนั้นหรือครับ.

[@13master29]

เรื่องข้อมูลสุดยอดอยู่แล้วครับ ขอชื่นชมเพลงประกอบในทุกๆตอนครับ ได้อารมณ์ได้บรรยากาศมากๆ

[@lumpao]

ภาพรวม อาจารย์อธิบายได้มีเหตุผลมากครับ น่านำไปคิดพิจารณาต่อ

[@MaHaDeF]

ผมชอบมากเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ สมัยเรียนชอบมากวิชาประวัติศาสตร์

[@ZillaChannel]

ขอบคุณครับแต่พอดูถึงตอนอาจารย์คนนี้อธิบายเรื่องอโยธยากับอยุธยาก็รำคาญ อัตราแกสูง อยู่ดีๆก็ไปดูถูกนักวิชาการคนอื่นๆ ทั้งๆที่ตัวเองก็ไม่ใช่นักประวัติศาสตร์สักหน่อยมีความเห็นอะไรก็ว่าไปสิ คนดูคนฟ้งเค้าตัดสินเอง

[@hilatchikkakul8980]

มันไม่ใช่การดูถูกครับ ถ้าจะคุยแบบนักวิชาการ เขาไม่ถือกันหรอก มีการเห็นด้วย หรือไม่เห็นด้วยกับนักวิชาการคนอื่นๆ เป็นเรื่องปกติ เพราะเรายึดเอาความจริง ไม่ใช่ยึดตัวบุคคลครับ ที่แกเชื่อว่า อโยธยา ไม่น่าจะมีจริง แกก็สำทับด้วยเหตุผล ว่ายังไม่เจอสิ่งก่อสร้างหรือหลักฐานทางวัฒนธรรมใดที่เก่าไปกว่าอยุธยา มีแค่พวกเครื่องถ้วยจีนสมัยหยวน สมัยซ่ง ซึ่งมันเป็นปกติของการตั้งบ้านเมืองก่อนหน้าอยุธยาอยู่แล้ว เป็นเมืองเล็กๆ ซึ่งไม่ได้ชี้ให้เห็นได้ว่าเป็นเมืองใหญ่อย่างอโยธยา ที่นักวิชาการบางคนเชื่อ ทั้งหมด มันก็แค่ว่ากันด้วยหลักฐาน เหตุผลครับ ไม่สนใจเรื่องดูถูกคนอื่นหรือไม่ (ซึ่งฟังจริงๆ ก็ไม่ได้พูดดูถูกใครเลย) การที่คุณยกข้อกล่าวอ้างมา ก็ควรต้องอธิบายตามด้วยเหตุผล ว่าทำไมถึงเชื่อแบบนั้น ทั้งฝั่งที่เชื่อว่ามีอโยธยา ก็ยกเหตุผลมาอธิบาย ฝั่งที่ไม่เชื่อว่ามีอโยธยา ก็ยกเหตุผลมาอธิบาย คนที่ฟัง ก็ตัดสินกันเองตามเหตุผล เชื่อกันเองตามเหตุผล บางทีเราอาจยึดติดตัวบุคคลมากไป เกรงว่าพูดแย้งกับคนนั้น แล้วจะหมายถึงไปดูถูกเขา หรือไม่เคารพเขา แต่แท้จริงในทางวิชาการ เขาไม่สนใจเรื่องพวกนี้เท่าไหร่เลยครับ มันไม่ได้เป็นสาระเลย ความรู้ต่างหากที่สำคัญ มันก็ช่วยกันคิด ซึ่งความคิดมันมีแตกต่างกันอยู่แล้ว

[@user-bj2fh4qy5q]

❤นักวิชาเดามากกว่า เพี้ยน

[@hilatchikkakul8980]

@@user-bj2fh4qy5q ทุกคนก็เดาแหละครับ แต่ขึ้นอยู่กับว่า เดาบนพื้นฐานของหลักฐานมากน้อยแค่ไหน ซึ่งสิ่งที่เขาพูดในคลิปนี้ ก็อธิบายว่ามาจากหลักฐานอะไรบ้าง

[@user-bj2fh4qy5q]

@@hilatchikkakul8980 คือแค่คำอธิบายก็ยังว่าอยุธยาไม่น่าจะมิจริง ก็ดูออกถึงว่าคนอธิบายมีความคิดประมาณนั้น ไม่คิดว่าเขาพัฒนามาขนาดไหน ไม่ใช่อยู่ๆโผล่ขึ้น มาเลย พระเพณี วัฒนะที่สวยงาม ไม่ใช่ว่าจะสร้างในบัดดล ทุกวันนี้ ไม่ใช่สื่อพูดอะไรใครจะเชื่อหมด บางคนพยายามโน้มน้าวให้คนอื่นตามที่ตัวเองคิด คนดูคนฟังเขาคิดเป็นอยู่นะ

[@hilatchikkakul8980]

@@user-bj2fh4qy5q ก็ใช่ไงครับ คนอธิบายเขามีความคิดว่า อโยธยาไม่น่าจะมีจริง ก็ถูกแล้วไง นั่นคือความคิดของคนพูด ส่วนเรื่องวัฒนธรรม ประเพณี มันไม่ได้อยู่ๆจะโผล่มาอยู่แล้วครับ แต่มันมีคำอธิบายอื่น ที่ไม่จำเป็นต้องมีอโยธยาก็ได้ เช่น การเคลื่อนย้ายของคนที่มีวัฒนธรรมพวกนี้อยู่นแล้ว เข้ามาตั้งบ้านเมืองอยุธยาตรงนี้ มันก็อธิบายได้ และคนในพื้นที่เดิมก็มี แต่ไม่น่าจะเป็นเมืองใหญ่ จากหลักฐานที่พบ คนพูดเขาจึงโน้มไปทางไม่เชื่อว่ามีอโยธยา แต่ละคนเขาก็มีความคิดของเขา คนฟังก็ตัดสินกันเองสิ

[@sasilekha]

สนุกมากค่ะ

[@iamwhoiam1554]

golden boy เป็นศิลปะพิมาย ไม่ใช่บาปวน มีความต่างกัน

[@13master29]

เปิดฟังตอนทำงานไปดูไปฟังไป ดูแล้วดูอีกซ้ำแทบทุกคลิป คลิปล่ะหลายๆรอบ แล้วไปศึกษาต่อ ขอชื่นชมทีมงานและผู้บริหารทุกท่านครับ🙏🏻🙏🏻🙏🏻♥️♥️♥️#ทิมคุณพระช่วย

[@user-apiromsomjai]

ได้ความรู้มากมาย..ต้องวางแผนตามรอย..

[@user-bz5kr9fz7w]

ขอบคุณมากครับอาจารย์ ติดตามตลอดครับ

[@happyphone797]

ขอบคุณทีมงานมากๆครับ

[@SUMATEKSHOW]

ถ้าตามที่นักสำรวจต่างชาติ โดยเฉพาะ​ฝรั่งเศส​ หลักฐานการพบปราสาท ยุคสมัยล่าอาณานิคมปราสาทหิน(น่าจะหมายถึงบ้านตามไฟด้วย)​ ในเขตของ​กัมพูชามีเป็นพันกว่าที่ ที่ได้รับการบูรณะและแก้ไขเฉพาะที่สำคัญ ศูนย์กลาง แม้จะมีอุปสรรค​จากสงครามการเมือง การครอบงำจากชาติอำนาจต่างๆ ถ้าจะรอคนของเขาทำเองหรือสร้างใหม่ ก็คงยาก อีกประเด็น ปราสาทในกัมพูชา บอกถึงพัฒนาการจากยุคสู่ยุค ศิลปะ วรรณคดี​ เศรษฐศาสตร์​ รัฐประศาสนศาสตร์​ ความเชื่อการเมืองการปกครอง​ นี่สำหรับผู้ทรงปัญญา​ไปเพื่อศึกษา​หาความรู้ ในep.แรกผมจึงยินดีกับคณะที่ได้ไปเพราะ คนในสังคมปัจจุบัน​ไปศึกษาคนในอีกสังคม โยงไปถึงความเข้าใจความเป็น​คนในยุคโบราณ​ ว่ามีวิวัฒนาการ​ อัจฉริยะ​ ความรู้พัฒนา​มาได้อย่างไร เป็นนักวิทย์เหมือน ชาลส์ ดาร์วินเจ้าของทฤษฏี​วิวัฒนาการ​สมัยใหม่ ไม่แนใน40ชีวิตอาจจะมี เลโอนาร์โด ดา วินชี ที่ค้นพบโค้ดลับไขรหัส ดาวินชีโค้ด ก็ได้ นี่แหละ การได้เห็นจริง สมผัสจริง ของผู้ทรงปัญญา​ความสมเหตุสมผล​ตรงไปตรงมา​ด้วยหลักการ​เหตุแลผล นอกคอกไม่นอกกรอบ แห่งประวัติศาสตร์​นอกตำรา​ พวกคุณเยี่ยมมาก ทำปัญญา​ให้หนักแน่น ไม่เบาปัญญา​ด้วยอคติ👍

[@samsungmanmobile6475]

ขอบคุณครับทีมงาน

[@nunnun26]

❤❤❤สุดยอดมาก,,ช่องนี้,,,ขอปรบมือรัวๆๆๆๆๆๆๆๆๆ🎉🎉🎉🎉🎉🎉🎉🎉

[@vivotrue9663]

อยากไปแบบนี้จัง ได้ความรู้ด้วย😊

[@pitchayaneesriampai2907]

ไปด้วยจ้ะ

[@eimmybb_five-o7899]

เยี่ยมเลยคร้าบ❤❤❤❤❤❤❤

[@adulpu4630]

อาจารย์ก็ว่าไป หาว่าทัพสยามมา กวาดต้อนเขมรไปสร้างอยุธยาอีก เป็นรัฐเขมรในอยุธยา

[@user-wj1ri3rr7o]

เอาแต่หลักความคิดตนเองเป็นหลัก ความคิดคนอื่นผิดหมด ฟังได้เพลินๆ

[@tiam06]

กวาดต้อนผู้คนไปเป็นทาสรับใช้ ทำนาให้กิน เป็นแรงงาน สอนให้เชื่อฟัง ทั้งการเมืองการปกครองแล้วส่งคนระดับผู้นำกลับมาครองเมืองเดิมเพื่อส่งสินทรัพย์เป็นบรรณาการให้อยุธยา เป็นดินแดนและ เป็นอาณานิคมของอยุธยา

[@mrion447]

เขาทำมาหากินในเขมร ต้องอวยเขมรซักหน่อย

[@navaga413]

กวาดต้อนชาวเขมรที่แพ้สงครามไปที่อยุธยาจะเป็นรัฐเขมรไปได้อย่างไร พูดไปเรื่อย ถ้าแบบนั้นพม่าก็เป็นรัฐอยุธยาสิ เพราะชาวอยุธยาถูกกวาดต้อนไปมากมาย

[@Blackliprim]

ถ้าไม่พูดแบบนั้นก็ทำงานในประเทศนี้ไม่ได้😂😂

[@jp7cr729]

ชอบมากคลิปยาวๆๆ❤

[@tshgame4359]

อยากไปร่วมด้วยมาก แต่ไม่มีเวลาอย่างน้อยตอนได้ดูก็ได้ความรู้สึกว่าไปด้วยผมคนนึงวัยรุ่นแต่ชอบเรื่องพวกนี้มากขอบคุณทีมงานทุกๆท่านเลยครับให้ความรู้ร้ากเหง้าและเพื่อนบ้านไกล้เคียงมีคุณค่าจริงๆ

[@oeunok8308]

ฟังแล้วรู้สึกเพลินครับ

[@guitarthongyaem7656]

อยากให้ทำเทวรูปGolden boy ,เทวรูปสำริดสระกำแพงใหญ่ครับ

[@user-wt6ml4tt2n]

สวยมากกกกครับ

[@sompongmoan5163]

😂 ขอบคุณอาจารย์และทีมงานทุกท่าน ที่ช่วยเพิ่มเติมความรู้ให้มากยิ่ง จะรอชมติดตามตอนต่อไปด้วยใจระทึก ครับ😂

[@oppoooppoo9546]

สุดยอด สาระดีมากครับ 👍👍

[@orachoonhnagaviroj2560]

รอชมตอนต่อไปครับ

[@user-sf8rm9hc8b]

ดู ฟัง ไม่ต่อเนื่อง สับสนไป..บรรยาย..ดนตรี..

[@artitmunghamanee6308]

ขอบคุณมากครับ

[@katepcn7289]

ขอบคุณค่ะ ได้ความรู้ดีมาก เหมือน สารคดีชุด "The Lost Empire" เกิดอาการเดจาวูเลยค่ะ คือเคยฝัน ได้ยินเสียงผู้หญิงสูงวัย มีอำนาจ พูดว่า "รู้ตัวหรือไม่ว่าเราคือใคร " ก็ตอบงงๆ ว่าไม่รู้ แล้วหนูคือใคร ท่านก็ตอบว่า "คือทรรศิกา วิภู อยู่นครธม เป็นชายาคู่บารมีพระเจ้าธมบุรี มีพี่ชายปกครองนครวัด" ประมาณว่าต่อมา 2 เมืองนี้ขัดแย้งความเชื่อเรื่องศาสนา นครธมนับถือพุทธมหายาน พระโพธิสัตว์ เน้นเมตตา ส่วนนครวัดนับถือศิวะลึงค์พึ่งคุณไสย์ เจ้าลัทธิมีดาบอาคมสะกดผีขอมพันปีสิง ชื่อพระขรรค์ชัยศรี จะข่มขืนก่อนฆ่าผู้หญิงบริสุทธิ์เวลาบวงสรวงบูชาขอนั่นนี่ เลยรบฆ่ากันนองเลือดที่ปราสาทพระขรรค์ นครธมชนะ จึงสะกดขังวิญญาณผีขอมที่ถูกสะกดสิงดาบพระขรรค์ชัยศรีไว้ในน่าจะเจดีย์ทรงลังกานี้ ก็ไม่รู้ว่า จะใช่ พระขรรค์ชัยศรีเดียวกับที่ มรว.คึกฤทธิ์เขียนเล่า ในหนังสือ ชื่อ "โครงกระดูกในตู้" ว่า ร.1 ได้จากอาจารย์เขมรผู้รอบรู้คุณไสย์ที่ท่านเชื่อถือมาก ให้ไว้คุ้มครองตระกูลมาจนทุกวันนี้ 1 ในของสำคัญที่ใช้ประกอบพิธีฉัตรมงคล ตอนกษัตริย์ราชวงศ์ร.1 ขึ้นครองราชย์ค่ะ บังเอิญตัวเองเกิดวันฉัตรมงคลของ ร.9 เลยวินาทีแรกที่ลืมตาดูโลก ใน ปทท ก็ได้พบ ผีขอมพันปีที่สิงในพระขรรค์ชัยศรี ซึ่งคงยังไม่ได้ผุดได้เกิด จำเราได้และยังแค้นเราสุดๆค่ะ😢

[@gnosnob4629]

นครวัดกับนครธมเมืองเดียวกัน นครวัดนับถือพระวิษณุ

[@katepcn7289]

@@gnosnob4629 เหตุการณ์อาจจะอยู่ในช่วงเวลาที่ไม่ได้นับถือพระวิษณุ เพราะการนัยถือศาสนาของเค้าเปลี่ยนไปมา ตามนโยบายกษัตริย์ คือเดจาวู ระลึกช่าติจำความโหดร้ายสงครามนี้เกิดตอนดูภาพยนตร์เรื่อง Killing Fields (ทุ่งสังหาร) ส่วนพระขรรค์ก็ตอนอ่านหนังสือ "โครงกระดูกในตู้" ที่ มรว.ตึกฤทธิ์เล่าว่าตอนนำพระขรรค์ชัยศรีเข้าประตูพระบรมมหาราชวังครั้งแรกเกิดปาฏิหาริย์ ฟ้าผ่าหลายประตู ค่ะ

[@AKN639]

​@@katepcn7289 ลัทธินับถือพระศิวะสมัยนั้นไม่มีการบูชายัญครับ เคร่งครัดเรื่องการฆ่าแล้วเป็นบาปกว่าพุทธศาสนาอีกครับ และไม่มีความเชื่อเรื่องผี

[@neerachapudna3545]

​@@katepcn7289....นครวัด หรือ บรมวิษณุโลก ... ไม่ใช่เมือง แต่เป็น ศาสนสถานค่ะ ครองนครวัดนี้...หมายถึงเป็นคนดูแลวัดหรอคะ 😅

[@katepcn7289]

@@neerachapudna3545 เคยดูสารคดีที่พวกฝรั่งสำรวจใหม่่ เล่าว่าพยซากเมืองขนาดใหญ่มากบริเวณนี้ค่ะ แต่ยังไม่ได้สำรวจต่อ น่าจะส่วนหนึ่งของคลิปชื่อ"การค้นพบใหม่เมืองพระนคร" ที่ฝรั่งสำรวจกลางปราสาทเกาะแกรฺ์ ะบว่านำคนตัวเล็กๆ (น่าตะส่วนบริสุทธิ์)ไปทำพิธีฆ่าบูชาเทพเจ้า ซึ่งคือลักษณะคล้ายท่อนไม้ อยู่ในกล่องอย่างดีฝังใต้แท่นบูชา

[@tianmemee3398]

อยากเคลียร์งานหาเวลาไปทัวร์กับรายการสักทริปจังเลยค่ะ ได้เที่ยวได้ความรู้

[@user-zh2jn9un1l]

ติดตามตลอดครับ

[@dekchaiyaphum1088]

ชอบรายการนี้มากจร้า

[@sobarxr._7500]

ชอบมาก

[@phimvattphimvatt4463]

🎉🎉🎉🎉ยอดเยี่ยมมากค่ะ

[@ambition6667]

อยากไปแบบนี้ค่ะ น่าจะเปิดทัวร์ให้ลงชื่อไปด้วยได้จะดีมากค่ะ

[@user-qr7yr9yv4f]

ติดตามข่าวสาร เร็วนี้ค่ะ

[@user-dm7is9ny1r]

ชอบมากครับ

[@PPM-fi2er]

จุใจเต็มๆ ไปเลยครับ ตอนนี้ ครับผม

[@chenlove8576]

ខេត្តសៀមរាបជាគោលដៅទេសចរ ជុំវិញពិភពលោក និងមានភ្លៀវទេសចរ ថៃជាច្រើនដែលមកទស្សនាប្រាសាទផ្សេងៗនៅតំបន់អង្គរ សូមអរគុណសម្រាប់ការផ្សព្វផ្សាយវីដេអូមានប្រយោជន៍ និង ចំណេះដឹងជាច្រើនសម្រប់មនុស្សជាតិ❤

[@poomsurakunchannel4857]

อาจารย์ดูใส่ความคิดส่วนตัวลงไปมากเกินปกติ ไปทับถมนักวิชาการท่านอื่นอีก ฟังแรกๆเกือบคล้อยตามละ พอมาถึงภาพสลักวิถีชีวิตเจออาจารย์บอกว่าอย่าไปคิดเยอะ จินตนาการใครจินตนาการมัน แล้วแต่เราจะมอง จบเลย หากินในเขมรไม่จำเป็นต้องอวยเขมรจนด้อยหลักวิชาการของไทยขนาดนี้ก็ได้ครับจารย์ โกลด์เด้นบอย นักวิชาการหลักฐานพยานและอเมริกาเขาสืบจนรู้ว่ามาจากพิมาย แต่อาจารย์ก็พยายามเหลือเกินว่าจะให้เป็นของเขมรให้ได้

[@user-qr7yr9yv4f]

เราพร้อนฟังความคิดเห็นนะคะ แต่ไม่มีประโยคใดเลยที่กล่าวว่า golden boy เป็นของเขมร มีเพียงข้อโต้แย้งกันว่า golden boy เป็นศิลปะพิมาย หรือบาปวน ลองใช้เวลาศึกษารูปแบบศิลปะที่อยู่เหนือคำว่า ไทย หรือเขมร จะได้สนุก และไม่ปวดหัวค่ะ เป็นกำลังใจนะคะ

[@user-xm6od3ix4p]

ได้ความรู้ดี

[@user-pq8ni1ld1v]

มีประโยชน์ ทำให้รู้อดีต ทึ่งในฝีมือช่างและทุกขั้นตอนการก่อสร้างอลังการมากครับ❤

[@seksanseksan5275]

อ เก่งมาก สุดยอดเลยยยย

[@tyboonyong]

ขอบคุณครับ ชอบมากๆครับ

[@user-qr7yr9yv4f]

ขอบพระคุณนะคะ

[@noommeawmeaw9239]

ภาพสลักหินเป็นของดั้งเดิม หรือซ่อมทำขึ้นใหม่

[@user-be4tr7go9p]

สอบถามหน่อยครับแล้วลูกหลานของพระเจ้าวรมันตอนนี้ไปไหนหมดครับไม่หลงเหลืออยู่เลยเหรอครับ?

[@good1809]

ไม่มีรัชทายาทต่อ มีขุนนางที่ต้องหลีกภัยมาอโยธยาแน่นอนเพราะละโว้รวมกับสยาม เป็นอโยธยา จึงมาอยู่พวกกันดีกว่าเป็นเชลยพระเจ้าแตงหวาน

[@user-by9vr4bk3c]

น่าจะมาอยุธยาค่ะ หน้าตาคล้ายๆกัน

[@user-jj7ly2qm3r]

ผมอยากฟังดูเมืองชากังราว.. กำแพงเพชรครับ

[@RAMOFFICIALTH]

สุจิตต์ มีเคืองนะ ที่บอก อโยธยา คือ อยุธยา

[@user-eh8ol9zd6p]

อยากไปด้วยจัง🎉🎉🎉

[@user-pm2om2lw5j]

สวยงามสุด

[@yutazwajaz2933]

อีกอย่างรายการโคตรคุณภาพเลยครับ สุดยอดมาก

[@joobcti]

สวัสดีครับ ติดตามครับ

[@nttk.5861]

อยากไปเที่ยวกับรายการแบบนี้บ้าง

[@TK_Khanapos]

ตื่นตาตื่นใจมากครับ ไม่มีความรู้ แต่เห็นหมู่ปราสาทเก่าๆ แล้วมีความสุขจัง..

[@Mheelumyai]

สุดยอดด😊😊

[@user-ru7re4pg8n]

ทรงคุณค่ามากครับ

[@jatuponbomb6058]

อยากไปด้วยเลยครับ

[@good1809]

เข้าไปภายใน อย่าไปภายในโบราณสถานคนเดียว จะมีคนทำแบบเนียนพาชม ไกด์ดูๆก็ไม่น่าใช่ ระวังทรัพย์ด้วย ที่ภายในเปลี่ยวคน

[@kruaum8774]

เที่ยวกับรายการดีอย่าง ไม่ร้อนดีจ้า

[@user-fm9zn2mn3d]

เพลินจิตร

[@user-qw8or7iq2w]

3ปีไม่เคยทำไห้ผิดหวังเรย เรื่อง ประวัติศาตร์ ทำไปเรือยๆนะคับ รอชมๆ

[@user-jx7cb2xr9c]

ยากไปมากๆค่ะ ยากไปเห็นกับตา

[@sheneeshoun2591]

1. วรนัย บอก ไม่เคยมี เมือง อโยธยา 2. สุจิต บอกมี เมือง อโยธยา ก่อน อยุธยา ....

[@mrion447]

หลง พอกันทั้งคู่

[@datata3719]

😂😂😂 ตลกเนอะ อโยธยาชื่อนี้มาจากอินเดีย เมืองพระรามฯ วัฒนธรรมล้วนนำมาจากอินเดียใต้ที้งมวล มั่วแปลกๆ

[@AKN639]

​@@datata3719มีหลักฐานอื่นเอามาแย้งได้ครับ

[@surachaipukdeechon4405]

พอๆๆกันทั้งคู่เเหละ😂😂😂😂 มันก็เกิดไม่ทัน

[@user-cd1kd8wk4o]

อยากไห้รายการทำ ช่วงอาณาจักรศรีวิชัยจังครับ ประวัติศาสตร์มันพารวมทราวดีหมด

[@thgg8338]

37:06 อาจจะเป็น อ่างล้างเท้า อ่างอาบน้ำจากุชชี่

[@golfaiampalad603]

รายการดีมาก ขอให้ทำต่อไปนะครับ ผมติดตามตลอด

[@Wanchai-im7us]

❤❤❤

[@user-nf9yd3ql9p]

อยากไป

[@triplepwinner3189]

จะมีทริปไปนครวัดอีกไหมคะ อยากไปมากกกก

[@kimmykung33]

มันมีหลายอย่างมาก ที่ถูกสร้างขึ้นใหม่ มีฝรั่งอัดวิดีโอไว้ตอนค้นพบนครวัด ไปถามคนแถวนั้นไม่มีใครรู้จักยักษ์

[@pangtanpitcha2701]

ลึกมาก จึ้งมาก

[@lumpao]

อาจารย์ไกด์บอกว่า อโยธยาไม่มีจริง ขัดแย้งกับอาจารย์ใหญ่หลายท่านนะครับ 😂

[@surachaipukdeechon4405]

พอๆๆกันทั้งคู่เเหละ เพราะความคิดตัวเองใส่ ไปทั้งนั้น ถ้าคนอื่นพูดอีกแบบคือผิด55555

[@surachaipukdeechon4405]

พอๆกันทั้งคู่นั้นเเหละ เพราะเอาความคิดตัวเองใส่ไปว่าถูกต้อง ถ้าคนอื่นพูดเเบบอื่นไม่ใดั เพราะใส่ความคิดตัวเองใส่ไปแล้ว55555

[@chafuby3202]

ดีที่เขาไม่ราดยางหรือคอนกรีตล้อมรอบต้นไม้เลย ทำให้มันเจริญและสูงใหญ่ สมเป็นโบราณสถาน ของเราตรงข้ามหมด

[@krabaikarlekofficial]

ดีจังเลย ได้รับความรู้ใหม่ๆที่ชัดเจนมากขึ้นครับ

[@user-hg4sh9gr8s]

ชอบเรื่องราวปราสาทขอมโบราน

[@panidamanmao8061]

อยากไปเที่ยว

[@user-xj7lw8md9i]

สุดยอดสารคดี😊😊😊😊

[@Ktin-ku2wx]

มาทำรายการที่เมืองเชียงแสนโบราณบ้างวัดร้างคือเวียงกำแพงเมืองน่าจะสมบูรณ์ที่สุดมีรถรางพาชมรอบกำแพงเมืองโบราณเมืองโยนกนครอ.เชียงแสนจ.เชียงราย

[@user-hh2wn5oj9k]

เคยไปเที่ยวนครธมเมื่อหลายปีมาแล้ว ตื่นตาตื่นใจกับสถาปัตยกรรม ปฏิมากรรม กับความรู้ประวัติศาสตร์แบบงู ๆ ปลาๆ ดูรายการตอนนี้ก็เลยต้องค้นภาพถ่ายเก่า ๆ ที่เคยถ่ายไว้ เพื่อทบทวนค่ะ ขอบคุณทีมงานมาก ๆ นะคะ

[@surachartboontham]

มาแล้วคลังความรู้ของฉัน ประวัติศาสตร์ ที่เรียนรู้ร่วมกัน ที่ยังไม่แบ่งเขต การปกครอง

[@ko_funny_food]

❤❤🎉🎉

[@user-qw6mt3cu8e]

อ คนนี้เก่ง

[@sunthornphong1285]

❤❤❤❤

[@meemeena943]

ไกด์อยู่เป็น อธิบายไปเทียบประเทศไทยไป ทำไมไม่อธิบายไปเฉยๆ ต้องมาเทียบเรื่องที่เป็นประเด้นแทบทุกจุด ยัดข้อมูลไป ผิดถูกไม่รู้ แต่เอียงทะเล่เลย ขะแมร์เค้าแซรกแซงไกด์บ้างไหม มีอบรมให้ชุดข้อมมูลมา ถึงไปทำอาชีพนี้ในประเทศเค้าได้

[@MrChang14279]

ก็ศิลปะมันคาบเกี่ยวกัน ได้รับอิทธิพลไหมล่ะ เขาก็ต้องศึกษาอธิบายว่ามันวิวัฒนาการยังไง อธิบายความแตกต่างให้คนเข้าใจ จะมาอ้างแทรกแซงอะไรเอ่ย รัฐบาลกัมพูชารวยกว่ารัฐบาลไทยมั้ง มาจ่ายเงินซื้อไกด์ซื้อนักวิชาการไทยได้น่ะ ศิลปะเขมรเป็นองค์ความรู้ ที่ช่างศิลป์ช่างประติมากรรมไทยหรือนักวิชาการโบราณคดี เขาเรียนหลักสูตรที่หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิษกุลเป็นคนเขียนหลักสูตรให้กับคณะโบราณคดี ศิลปากร มาตั้งแต่สมัยไหนแล้ว ไปถามภัณฑารักษ์ที่จบศิลปากรมาดิ เขาก็พูดเหมือนอาจารย์วรนัยทั้งนั้นแหละ

[@user-wj1ri3rr7o]

เห็นด้วยแกมั่วๆแถไปเรื่อย

[@chaliemhee180]

😂😂😂😂😂

[@mrion447]

ทำมาหากินในเขมร ก็ต้องอวยเขมรไว้ก่อน

[@Blackliprim]

กลั้นขำแล้ว😂

[@m-sh8ow]

ทำสารคดี golden boy ได้มั้ยคะ ว่าเป็นพระเจ้าชัยวรมันที่6หรือทวารบาล

[@neerachapudna3545]

เขาแค่เทียบกับผ้านุ่งกับทวารบาลค่ะ อ.วรณัย สันนิษฐานว่า เป็น พระศิวะ จากสระกำแพงใหญ่ ที่ศรีสะเกษค่ะ

[@user-sc4iz8ue3b]

ทริปหน้า มีอีกไหมครับ อยากไป

[@user-qr7yr9yv4f]

รอตามข่าวสารนะคะ