Рет қаралды 3,251
Hospitalımızın neyrocərrahı Uzm.Dr. Röyal Mehtiyev yeni videomuzda sadlanan mövzulara toxunub:
-Onurğanın quruluşu
-Boyun yırtığının əmələ gəlmə səbəbləri
-Yırtıqlar yarandığı zaman baş verənlər
-Problemi aradan qaldırmağın yolları
İzləməyi unutmayın.
Bildiyimiz kimi, onurğamız bədənimizin ən önəmli hərəkət struktrudur. İnsan bədənində bir çox hərəkət strukturları var. Bunlara çanaq oynağı, ondan əlavə, dirsək oynağı, diz oynağı daxildir. Amma bunlardan ən hərəkətlisi, ən önəmlilərindən birisi onurğamızdır. Onurğamız bədənimizin ən önəmli hərəkət struktrudur. Digər oynaqlardan fərqli olaraq onurğamız bir çox müstəvi üzrə hərəkət edə bilir. Məsələn, əyilərkən yana əyilmək, yana əyilərkən arxaya əyilmək - bu kimi hərəkətləri icra edə bilirlər. Günümüzdə, yəni müasir dövrdə şəhər həyatında yaşamaq, ondan əlavə, ağır işlərlə məşğul olmaq onurğamızda çox zərərli təsirlər yaradır. Bu təsirlər nəticəsində onurğamızdakı oynaqlar zərər görməyə başlayır. Bu zərərlər nəticəsində nələr baş verir? Aşınmalar yaranır, sürtünmə yaranır, onurğamızda deformasiyalar yaranır. İnsan onurğasında 32-33 ədəd fəqərə var. Bu fəqərələrdən 24 ədədi hərəkətlidir. Bu hərəkətli fəqərələr arasında qığırdaq disk dediyimiz strukturlar var. Bu strukturlar da bizim onurğamızın deformasiyasını, bir-birinə sürtünməsini əngəlləyən qığırdaqdan ibarət strukturlardır. Bu qığırdaqlar 2 hissədən ibarət olur. Xarici hissə və mərkəzi hissə. Mərkəzi hissə gelə bənzərdir. Onun içərisində su çox olur və nə olur? Bədənimizdə yay amartizator bənzəri funksiya icra edərək insan onurğasının həm hərəkətli olmasını, həm yük daşımasını tənzimləyir. Əgər bu qığırdaqlar zamanla aşınarsa, nə olur? Müəyyən onurğa xəstəlikləri yaranmış olur. Bunlardan ən vacibi də yırtıqlardır. Yırtıqları onurğanın yerlərinə görə ayıra bilərik. Məsələn, boyun yırtıqları, döş fəqərəarası yırtıqları, bel fəqərəarası yırtıqları şəklində ayıra bilirik. İnsan bədənində yırtıqlar ən çox bel nayihəsində görsənir, amma onurğa xəstəlikləri yırtıqları olan insanların 8%-də boyun nayihəsində yırtıqlar yarana bilir. Boyun yırtıqları kimlərdə olur? Boyun yırtıqları ağır işdə işləyən insanlarda, ondan əlavə, elmi işlə daha çox məşğul olub, boynunu önə doğru əyən insanlarda, bundan əlavə, günümüzdə ən böyük problemlərdən biri ağıllı telefonlar, yəni “smartfonlar” dediyimiz telefonların istifadəsidir. Yəni bunun istifadəsi zamanı, əslində, telefon istifadə etməməliyikmi? Etməliyik. Amma ki, müəyyən faktorlara diqqət etməliyik. Boynumuzu önə doğru əyərkən çox əymək deyil də mümkün olduqca telefona düz baxmalıyıq. Bunlar bizim onurğamızı qoruyur. Qorumadığımız təqdirdə bayaq da vurğuladığımız kimi yırtıqlar yaranır. Yırtıqlar yarandığı zaman nələr baş verir? 2 sümük bir-birinə sürtünməyə başlayır və bunun nəticəsində osteoxondroz və müəyyən xəstəliklər yaranır. Qığırdaq da bayıra çıxdığı zaman nə olur? Sinirlərə təzyiq edir və bu səfər insanlarda simptomlar yaranır. Bu zaman deyirik: “Boyun yırtığının siptomları nələrdir?”. Boyun yırtığının simptomları boyun ağrısı, qollarda ağrı, əllərdə keyləşmə, çox irəliləyərsə, ayaqlarda gücsüzlük və qollarda gücsüzlüyə səbəb ola bilir. Əgər boyun yırtığının diaqnozunu zamanında qoymasaq və yaxud da ki, zamanında müalicə etməsək, nələr baş verə bilir? O zaman sinirlərdə qalıcı zədələr meydana gəlir. Bu səfər əllərimizdə “atrofiya” dediyimiz əzələ gücsüzləşməsi, əzələlərin zəifləməsi meydana gəlir. Boyun ağrısı, qol ağrısı, əllərdə keyləşmə, gücsüzlük kimi şikayətləriniz varsa, ilk başda bir neyrocərrahla məsləhətləşməyiniz doğru olar. Neyrocərrahla məsləhətləşdikdən sonra həkiminiz sizə nə edir? Sizi öncəliklə danışdıraraq şikayətlərinizi dinləyir. Şikayətlərinizin ciddiyətinə görə sizin “fiziki müayinə” dediyimiz refleks çəkici ilə və yaxud da ki, müəyyən avadanlıqlarla, qolunuzun gücünə, ayağınızın gücünə və hissiyyatınıza baxır. Bu problem əgər boyun yırtığıdırsa, o zaman müalicəyə qərar verir. Hansı müalicə edilməlidir? İlk başda əlbəttə ki, həkimlər də cərrahi müalicəni tərcih etmirlər. Nə edirlər? Bu müalicələr əgər ciddi gücsüzlüyünüz, ciddi şikayətləriniz yoxdursa, 4-6 həftəyə qədər davam edə bilir. 4-6 həftə müalicə aldınız, əgər şikayətləriniz geriləmirsə və sizin ağrılarınızda azalma olmursa, belə ki, yeriş problemləriniz başlayırsa, o zaman təkrar həkiminizlə məsləhətləşirsiniz və sizi əməliyyat yönündən dəyərləndiririk. Əməliyyat etdiyimiz pasiyentlərdə dəfələrlə bu sualla qarşılaşırıq: “Boyun əməliyyatı oldum, bundan sonra yırtıq təkrarlaya bilərmi?”. Yəni bel yırtıqlarında təkrarlama ehtimalı olsa da, boyun yırtıqlarında doğru əməliyyat edildiyi zaman o əməliyyat olunan yerdə yırtığın təkrarlama ehtimalı 0-a yaxındır. Çünki biz o qığırdağı oradan tam götürürük və onun yerinə implant qoyuruq. Bel yırtığında isə belə edilmir. Bel yırtığında yerinə implant qoyulmadığı üçün nadir də olsa təkrarlaya bilir. Boyun yırtıqlarında təkrarlama ehtimalı 0-a yaxındır.
Daha ətraflı videoda izləyə bilərsiniz.