Орыс хан Алтын Орда таққа талас

Орыс (Ұрыс) хан (1361-1377-1374-1375) - Алтын Орданың билеушісі, қазақ хандары әулетінің атасы.
Өмірбаяны
Орыс хан қазақ хандары әулетінің негізін салушы және Ақ Орданың даңқты билеушісі ретінде белгілі. Орыс хан араб-мұсылман деректерінде Мухаммед атымен белгілі. Ортағасырлық деректерде «(7)76 (12.VI.1374-1.VI.1375» жылдары бұл хандықты (Ақ Орда - авт.) Урус атты адам бастады. Айбек ханды тақтан тайдырған сол еді. Оның аты Мухаммед, ал Урусь лақап аты болар» деген мәліметтер сақталған
Орыс ханның есімі әдебиеттерде әртүрлі жазылып келеді. Ұрыс хан немесе Орыс хан деген атпен белгілі болды. Зерттеуші Т. Султанов ханның лақап есімінің Орыс деген атпен белгілі болуын «Орус» этнонимикасының фонетикалық түрі деп түсіндіредіЗерттеуші З. Қинаятұлы да оны Орыс хан деп жазады және бұл лақап атаудың шығуын ханның түр түсінің орысқа ұқсауымен, яғни сары шашты, сары түсті болуымен байланыстырады.
Орыс ханның туған жылы белгісіз.Осы мәселеге арнайы тоқталған З. Қинаятұлы «Әкесі Шымтай орда тағын билеп тұрған 1345-1361 жж. оған «Сарай билігін қолға алу» жайлы ақыл-кеңес бере бастағанына қарағанда, ағасы Мүбәрәк қожаның тәуелсіз саясатын қолдаушы, жалғастырушы ретінде еліне танылғанын ескерсек, ол әкесінің көзі тірісінде Ақ Ордадағы саяси тұлға ретінде қалыптасқанын көре аламыз. Моңғолдардың ата дәстүрі бойынша қол бастау 25-30 жастан, ел бастау 40 жас шамасынан басталады. Моңғол жұртында «Дөч Хүрсэн эр, дөрөв дарсан ат» деген ұлағатты ұғым бар. Бұл «Қырыққа толған ер елдің жүгін, төрт тісті атан үйдің жүгін көтерер» деген мағына береді. Шыңғысхан 44 жасында дүйім моңғолдың, Жошы 44 жасында Жошы ұлысының хан тағына көтерілсе, бұл әулеттен шыққан төрт ұлы қағанның барлығы да қырықтан асқан шағында қаған тағына отырғаны белгілі. Қанша батыр болса да 25-30 жасқа толаған ер қол бастамаған. Орыс ханның ұлдары (Тоқтақия, Құтылық Бұға) 1374-1375 жж. Тоқтамысқа қарсы жорықта қол бастап шықты. Осыларға қарағанда Орыс хан 1361 жылы 40-45 жас шамасында таққа отырып, 50-55 жас шамасында (1377-1378) дүниеден өткен болуы мүмкін бе деп пайымдауға мүмкіндік бар. Олай болғанда 1323-1325 жылдар шамасында дүниеге келуі мүмкін» деген пікір білдірген.

[@user-et6mw2ge5m]

🎉🎉🎉🎉

[@user-bl2ni3qw5k]

Керемет

[@paidalikenes2023]

Тамаша

[@daddyfreeman6054]

Ассалаумағалейкум, Қазақстандықтар Рахмет, Балам Маған керек , материал еді Қазақтың тарихы , Мәңгілік ел,- деп мақтану емес, Өз мұсылмандығыңды бағалап, шүкіршілік етіп , Тәубеге келу тарихы болуы керек. 751 ж мұсылман болып , арабтарға жалынып , Талас шайқасында құтылғанымызды ұмытып, Өзіміз бақаға құл болып отырып, мұсылманды - арапқұл дейміз . Тарихты Өз сеніміне тартатын тарихшы қазақтардың бүйрегі Шыңғыс Хан мен әртүрлі сенімді Жәнібек ұрпақтарына ( Хақназар емнм) бұруда . Ал , Бату , Берке , Өзбек, Бердібек , Жәнібек ( 1342-1357) , Тыныбек, Керей, Мұрындық, Хақназар хандар жайлы тым тырыс . мұсылман Хақназар - Алаш ханнан ( қырғыз бен қазақ ханы) Ресей отары, орта жүз ханы , Аруаққа табвнушы Абылай ханның дәоежесі жоғары. Кенесарының шынайы мұсылман екенін Марал Ишанның Құраны табылғаннан білдік . Мақтпп жүрген Тәукенің шншесі жоңғар . Шамаоған - Чема деген жрңғар қызы алған жер. Неге Шамалған - Үш қоңыр емес ? Тарих , дініңе қарамай , шынайы болуы керек. Бүгін тәңіршіл болсаң, ертең ұлың мұсвлман болуы мүмкін. Дін бостандығы осы мәселені шешеді

[@Oisana2023]

Рахмет қолдауынызға таратып тыңдарманым болғанызға рахмет

[@daddyfreeman6054]

@@Oisana2023 Әлхамдулилла , қай Дін сенімде болсаң , жасырма. Бірақ тарихты жазғанда шындықты жазсаң Халыққа пайдалы . Хақназар хан Қврғыз бен қазаққа Берке хан сияқты Дін бостандығына жол ашты . Одан кейінгі әртүрлі сннілюдегі Қалмақ пен Қазақ ханы Тәуекккел сияқтылар ( Тәуке, Анасы жоңғар ) , Мұсылмандарға қысым жасады . Кіші жүз ханы Әбілхайыр хан ,тегі пұсылман болғасын , әртүрілі сенімді қазақ Хандығынан бөлінді ме, белгісіз . Хақназардан қалған Мұра , Оларда Дін бостандығы . Маеасы сақталған . Қазір мыңнан асар Қарилары бар. Бізде Аягөзде Құанбай ашқан Мешіттен басқа дұрыс Мешіт болмаған. Семейдегі Мешіт Патша бақылауындағы Абайдың көңіілі толмаған Мешіт . Қазір Бізде қалай? Парламентте Отырғандар Зайырлы Мемлекет дененді әдейі түсінбегенсиді . Көбі бвсқа сенімді қпзақтар . Кім Намаз оқыса , Хиджаб кисе Салафит . Ал , Мектепте тәңіршілдер жайлы аңыздарды Асан Қайғы мен Қорқыттан бастап , ой қатырады. Ал , тарихи тұлға Мұзаммед САС өмірі жайлы Дінтану сабағында айтқылары келмейді . Көп Ата Аналар жазда балаларын ертіп Зиратқа барып түнейді ( поезда қазақтардан сұрап көр) Зиратта Балаға жын кіріп кетсе, суицид содан болады. Ммнпросс РК Муфтиятпен бірлесіп оқушылардың Діни сауатын ашпаса , кейін қазақ тілді сары орыс нағыз бауырың болады . Себебі, орыс христиан . Екі дін тез түсініседі. Қпзақ епес , Өзбек ұлтын қалыптастырған Керей мен Мұрындық. Керей хан мұсылман көшпелі Өзбектің ( қазақ тілінде сөйленен) сұлтаны Керейлер христиан болғандықтан ( ашамайлы) исламды тез түсінген. Кейін , Керейи, Шуда Өз Керейлері мен ұйғыр Қараханидтерді араластырып , қазіргі қзбек ұлтвның қалыптасуына жол ашқан ( Өзбек, өз Ағам)

[@jazira..1990]

Керемет