Gevangenendilemma en Nash evenwicht - (economie uitleg)

www.osacademie.nl - economie lessen uitleg
In deze lesvideo krijg je uitleg over het bekendste voorbeeld van speltheorie: het gevangenendilemma. Ook leer je over het Nash-evenwicht, genoemd naar de beroemde (en in 2015 overleden) econoom en wiskundige, John Forbes Nash. Je krijgt antwoord op de volgende vragen:
- Wat is een gevangenendilemma (prisoners dilemma)?
- Hoe herken je het gevangenendilemma?
- Wat is een Nash evenwicht en hoe herken je het?
--
Klik hier om te abonneren! kzbin.info?sub...
Volg ons op instagram! / osacademie
Like ons op Facebook! / osacademie
--
Afspeellijsten met economie uitleg:
Concept Goede tijden, slechte tijden
• Conjunctuurgolf introd...
Concept welvaart & groei
• Bruto binnenlands prod...
Concept risico & informatie
• Video
Concept samenwerken & onderhandelen
• Speltheorie introducti...
Concept ruilen over de tijd
• Pensioen: kapitaaldekk...
Concept markten 1&2
• De wet van de vraag - ...
Concept schaarste & ruil
• De basis van Economie ...
--
De OsAcademie geeft economie en bedrijfseconomie uitleg in korte filmpjes van maximaal 15 minuten. Deze bedrijfseconomie lessen zijn een uitstekende manier om je voor te bereiden op proefwerken en je eindexamen. Denk er wel aan om de theorie ook toe te passen met behulp van verwerkingsopgaven!
De filmpjes zijn gericht op het examenprogramma van HAVO en VWO en worden gemaakt door Christiaan van Os, docent economie en bedrijfseconomie.
Op onze website vind je alle filmpjes in duidelijke volgorde terug en gerangschikt per onderwerp. Dit geeft jou meer overzicht. De ideale manier om wat extra bijles te krijgen. Zie www.osacademie.nl

[@stanassies5223]

10 jaar later en nog steeds goed bruikbaar! Thanks man

[@lottebolt238]

dat dave roelvink accentje maakt het nog zoveel beter ♥

[@Christy0330]

😂😂

[@lauradriesen2301]

Toevallig Harry Potter en Ron Weasley? (: Bedankt, ik begrijp het nu!

[@OsacademieNl]

Ha goed geraden ;-)

[@MisterOptimous]

scherp

[@arsenelupin2329]

Vlijmscherm

[@suneymivdb2619]

Kan je de hype doen ?

[@bartbobo007]

Ik wilde je even bedanken voor dit filmpje en het filmpje met de spelboom, met name omdat in het VWO examen van vandaag het nash-evenwicht weer naar voren kwam en er ook een spelboom was. Het heeft me ontzettend geholpen, waardoor ik die opgaven goed kon maken. Top!

[@OsacademieNl]

Bart Coomans Dank voor je berichtje :-) en super dat ik kon helpen. Hopelijk ging de rest van je examen ook goed.

[@Macpee18]

hele handige video! erg behulpzaam, duidelijk en snel ! ook heb je een fijne stem om naar te luisteren ilv van zon saaie stem.. ( die je meestal hoort ) : D

[@lennzeppelin396]

sappig stemmetje inderdaad hoor, gaat lekker

[@fedorheijneman1145]

Eens

[@olivierubachs1734]

Fedor Heijneman oh yeah yeah

[@vincentshepard9304]

i dont mean to be so offtopic but does someone know of a way to log back into an Instagram account..? I somehow lost the login password. I would love any tips you can give me.

[@jeremiasmiguel8143]

@Vincent Shepard instablaster =)

[@joostpaassen5728]

Harry daar heb je hem geweldig heldDeze video hielp me echt dankje!

[@xxmystoryxx831]

Morgen een toets, uw filmpjes helpen enorm!

[@rodydamman8257]

Als dit voor de 2de keer kijkt, is het gelijk zoveel helderder, bedankt voor het maken van de video!

[@lakeishasankes1201]

Dit is echt super goed uitgelegd man 😭💯❤️❤️super bedankt ❤️,want ik was bij deze les afwezig

[@OsacademieNl]

Graag gedaan! Thx voor je comment 🙏

[@jessievandenbroek8628]

dit filmpje helpt na 9 jaar nog steeds!

[@OsacademieNl]

Graag gedaan!

[@isharaautar4694]

goed filmpje, maaruhh, had je toevallig net Harry potter gekeken hahah, toen ik zag dat je de ene partij harry had genoemd en de andere partij ron, moest ik daar direct aan denken!!!

[@OsacademieNl]

+ishara autar je bent niet de eerste die het opvalt! Harry potter rulezz :-)

[@MarlieSummersMarlieTheSlayer]

Bedankt! Echt heel handig!

[@OsacademieNl]

Top! Graag gedaan :-)

[@sanderkoster7680]

Best wel handig voor CE. Thanks!

[@OsacademieNl]

You're welcome :-).

[@pepereter]

thx man, dit helpt heel erg

[@siceleys3202]

Dit filmpje als laatst kijken en dan knallen

[@OsacademieNl]

Succes straks!

[@GamesWithKenny]

super duidelijk uitgelegd!

[@OsacademieNl]

Fijn!

[@pieterschlooz1137]

Goede uitleg!

[@OsacademieNl]

Thanks!

[@AppieFTW]

Heel duidelijk. Ben gered.

[@rosannekuijvenhoven315]

Held!

[@legit9923]

Het is eigenlijk zo simpel maar het doet zich zo ingewikkeld voor

[@OsacademieNl]

Hopelijk is het met behulp van deze uitleg in ieder geval simpeler voor je geworden 😀

[@user-yh5hi2nz8m]

bedankt hiervoor

[@OsacademieNl]

👍

[@luciautjesinovic7437]

DANKU!!!!!!!!

[@buurmanwurm2862]

Is het nash evenwicht hetzelfde als een suboptimaal nash evenwicht?

[@OsacademieNl]

Als het nash-evenwicht tegelijkertijd een gevangenendilemma is, dan noem je dat suboptimaal. Het ontstane nash-evenwicht is dan voor beide spelers niet de beste uitkomst.

[@jureleveld3615]

Leuk om te kijken voordat je gaat slapen ook😉👍

[@OsacademieNl]

Haha, omdat je zo'n fan van economie bent? Of omdat ik zo'n rustgevende stem schijn te hebben 😉

[@jureleveld3615]

@@OsacademieNl haha ik denk een mengelmoes van beide

[@sakitsuchan5351]

Yess thanks

[@OsacademieNl]

Alsjeblieft 😀

[@alexanderdriessen7028]

hoe de fuck is een yt video van zeven jaar geleden duidelijker dan 3 hele lessen van mijn docent

[@OsacademieNl]

Graag gedaan ;-).

[@milouheijting9792]

Hoi, bedankt voor het filmpje, maar hoe weet je wanneer er wel sprake is van een gevangenen dilemma en wanneer niet ?

[@OsacademieNl]

+milou heijting door het evenwicht te bepalen en jezelf vervolgens af te vragen of het evenwicht wat ontstaat, ook het optimale evenwicht is. Is dat niet zo, dan weet je dat er een gevangenendilemma is. Zie voor uitleg over het bepalen van het evenwicht dit filmpje: kzbin.info/www/bejne/one5ZYWmg516iM0

[@BKoeze]

Heel erg bedankt! Heb er morgen een toets over en begreep niets van dat Nash-evenwicht.

[@OsacademieNl]

Graag gedaan! Leuk dat je het even laat weten en succes met je toets.

[@88majnoon]

I have a question about this. which numbers you can call nashevenwicht? -2,-2 or -1,-1

[@OsacademieNl]

-2 , -2

[@riekerttevelde4315]

Zou je kunnen zeggen dat het Nash-evenwicht dat evenwicht is wat ontstaat als beide spelers voor de dominante strategie kiezen?

[@OsacademieNl]

Dat lijkt me niet helemaal correct. De definitie van een Nash-evenwicht is: beide spelers hebben er geen baat bij om eenzijdig af te wijken van het ontstane evenwicht.

[@mecitkoca6820]

is er niet altijd sprake van een nash-evenwicht? aangezien je het vanuit het perspectief vanuit het evenwicht bekijkt, zo heeft harry bv al gekozen voor -2 dan gaat hij toch nooit naar -4 terug?

[@OsacademieNl]

+mecit koca nee er is zeker niet altijd sprake van een Nash-evenwicht. Er zijn ook situaties waarin het WEL loont om EENZIJDIG af te wijken van het evenwicht. In dit geval is het wel een Nash-evenwicht omdat het inderdaad niets voor Harry oplevert om van bekennen (-2) naar ontkennen (-4 te gaan).

[@lucjoey4768]

Krijg je altijd de keuze van de kolomspeler gegeven, om vervolgens het evenwicht te berekenen?

[@OsacademieNl]

Nee, je moet voor beide spelers gaan bepalen wat voor hen de beste keuze is. Dat doe je door jezelf constant af te vragen: "als de andere speler DIT doet, wat is voor mij dan de best keuze, en als de andere speler DAT doet, wat is dan voor mij de beste keuze". Dit proces doorloop je voor elke speler. Ik zou zeggen, check deze video over de basis van speltheorie nog even als je dat lastig vindt: kzbin.info/www/bejne/one5ZYWmg516iM0

[@Joep_0]

kan het zijn dat het voor een speler wel loont om aftewijken, maar voor de ander niet? is er dan sprake van een nash-evenwicht?!

[@steinklont7531]

Deze man blaast zo hard in de mice dat het lijkt op asmr

[@OsacademieNl]

Wel lekker rustgevend dus? 😉

[@brock5946]

Is het bij een vereiste bij een Nash Evenwicht dat het een suboptimale uitkomst moet zijn?

[@OsacademieNl]

Nee. Ook bij een optimale uitkomst kan het voorkomen dat het 'voor beide spelers niet lonen om eenzijdig af te wijken van het evenwicht'.

[@fedorheijneman1145]

Dus als de uitkomst optimaal is, is er altijd sprake van een Nash-evenwicht?

[@Caroline-mx5ci]

Wat is de link naar die spelshow?

[@OsacademieNl]

Zie hier: www.osacademie.nl/lessen/economie/samenwerken-onderhandelen/gevangenendilemma-nash-evenwicht/ (wel even naar beneden scrollen).

[@irisvandijk2744]

Kan het ook een nash-evenwicht zijn als het voor één speler voordelig is om af te wijken van het evenwicht?

[@OsacademieNl]

nope

[@irisvandijk2744]

+OsAcademie dus het moet altijd voordeliger zijn dan het evenwicht?

[@OsacademieNl]

+Iris van Dijk ik snap je vraag niet helemaal. Hoe bedoel je 'het moet altijd voordeliger zijn?'. Bij een Nash-evenwicht heeft het voor beide personen geen zin om EENZIJDIG af te wijken van het evenwicht, want dan gaat diegene die afwijkt er altijd op achteruit.

[@jordivanselm3201]

John Nash was op de datum van de plaatsing van dit filmpje nog niet overleden.. Heb je er later bijgeschreven dat hij 'allang' overleden was?

[@OsacademieNl]

+Jordi van Selm ik heb de tekst maar even netjes gecorrigeerd naar 2015, dat is preciezer. 'Allang' klopt natuurlijk niet. Dank voor het scherp houden :-).

[@gertjanvanderhoef4537]

Hoi, als ik het goed heb volgen beide spelers hun dominante strategie bij het nash-evenwicht. Nash-evenwicht: evenwicht waarbij beide speler voor hun dominante strategie gaan. Klopt dat?

[@OsacademieNl]

+Gertjan Van Der Hoef nee niet helemaal correct. Een evenwicht (situatie waarin beide spelers dezelfde dominante strategie hebben) is niet per se een Nash-evenwicht (een evenwicht waarbij het voor de spelers geen zin heeft om eenzijdig een andere strategie te kiezen dan het ontstane evenwicht). Het kan voorkomen dat het WEL gunstig kan zijn voor een speler om eenzijdig af te wijken van het evenwicht en in dat geval zou er wel een evenwicht zijn, maar geen nash-evenwicht. Snap je wat ik bedoel?

[@gertjanvanderhoef4537]

Helder

[@merijnwassens4853]

@@OsacademieNl heb je een voorbeeld: waarbij dat het voorkomt dat het WEL gunstig kan zijn voor een speler om eenzijdig af te wijken van het evenwicht en in dat geval zou er wel een evenwicht zijn, maar geen nash-evenwicht?

[@davidbeljaars8806]

De dominante strategie is toch ontkennen? Want ongeacht de mening can de ander levert hem dst het meeste rendement op?

[@OsacademieNl]

Nope, de dominante strategie voor beide spelers is bekennen. Ongeacht de keus van de andere spelers, zal er voor bekennen worden gekozen. In het filmpje leg ik stap voor stap uit hoe je dat kunt beredeneren. En juist omdat deze uitkomst niet optimaal is voor beide spelers, noem je dit een gevangenendilemma.

[@sylvianl2102]

Zou u een voorbeeld kunnen geven waarin er geen sprake is van een dominante strategie?

[@OsacademieNl]

+Sylvia NL een 'beroemd' spel zonder dominante strategie voor beide spelers is "the battle of the sexes", zie ook: en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_the_sexes_(game_theory) Op deze pagina staat een opbrengstenmatrix waarbij je twee evenwichten krijgt en beide spelers geen dominante strategie hebben.

[@sylvianl2102]

+OsAcademie Heel erg bedankt!

[@CuriousExposure]

Stel je voor Ron ontkennen en Harry bekennen was geen 0.-4, maar 0,0, is er dan nog steeds sprake van een gevangendilemma.

[@randomshittutorials]

quarter pounder... MET (BEKEN)!

[@OsacademieNl]

haha heeeel goed. Je moet ook de humor er een beetje in houden op KZbin.

[@randomshittutorials]

ja toch! goeie video.

[@jureleveld3615]

Deze video is tantoe lauw

[@OsacademieNl]

Jwz

[@levidijkstra4838]

Eens

[@berend8724]

Praat normaal

[@kailenties5295]

“Rôn”, muziek in m’n oren

[@WSmit97]

Hoi, ik heb morgen examen en ik heb nog één vraag over het gevangenendilemma. Als twee partijen in een gevangenendilemma zitten, dan kiezen beide partijen voor hun dominante strategie. Deze strategie zorgt er toch voor dat beide partijen NIET uitkomen in het Nash-evenwicht? Ik dacht namelijk dat: -In een gevangenendilemma beide partijen in een situatie terecht komen die voor beide beter zou kunnen. -In het Nash-evenwicht sprake is van een situatie waarin voor beide partijen geen neiging is om af te wijken.

[@OsacademieNl]

Wessel Smit Je twee onderste puntjes kloppen allebei. Wat betreft je vraag; spelers kiezen altijd voor hun eigenbelang (is de theoretische aanname) en vaak resulteert dat in een dominante strategie (als ze altijd dezelfde keuze maken ongeacht wat de ander doet), en soms is er geen dominante strategie. Het hebben van een dominante strategie staat los van of het een gevangenendilemma is; ook zonder gevangenendilemma kan er sprake zijn van een dominante strategie. In sommige gevallen komt het voor dat er een gevangenendilemma ontstaat. In dat geval is het evenwicht niet pareto-optimaal. Het is echter wel vaak zo dat het evenwicht wat bij een gevangenendilemma hoort, tegelijkertijd een Nash-evenwicht is. Begrijp je wat ik zeg? En is dit een antwoord op je vraag?

[@WSmit97]

***** Ik begrijp alles tot de laatste zin. U zegt: ''Het is echter wel vaak zo dat het evenwicht wat bij een gevangenendilemma hoort, tegelijkertijd een Nash-evenwicht is.'' Ik dacht dus dat een gevangenendilemma ervoor zorgt dat je in een evenwicht terecht komt terwijl beide partijen in een betere situatie terecht kunnen komen, terwijl het Nash evenwicht het voor beide partijen meest gunstige evenwicht is. Met andere woorden: als er sprake is van een gevangenendilemma, is het niet mogelijk dat de partijen in het Nash-evenwicht uitkomen. Maar dat is dus niet correct?

[@OsacademieNl]

Wessel Smit nee, het Nash-evenwicht hoeft niet per se het meest gunstige evenwicht te zijn, daar ga je de mist in :-). Nash-evenwicht betekent alleen dat EENZIJDIG afwijken van het ontstane evenwicht, ongunstig is voor degene die afwijkt. Dat staat los van of het ontstane evenwicht wel of niet optimaal is voor beide partijen.

[@WSmit97]

***** Ah, top dat beantwoordt mijn vraag! Maar hoe noem je dan het evenwicht dat voor beide partijen het meest gunstig zou zijn?

[@OsacademieNl]

Wessel Smit een pareto-optimaal evenwicht.

[@guusgare3797]

Wat nou als er twee verschillende evenwichten zijn?

[@OsacademieNl]

dan is er dus niet 1 oplossing voor het spel en de spelers zullen moeten onderhandelen met elkaar. Een beroemd voorbeeldspel is "the battle of the sexes" (Google maar eens).

[@guusgare3797]

+OsAcademie Okay thanks! Examenstress haha, nog 2 uurtjes en dan eco

[@OsacademieNl]

Succes en keep it cool :-).

[@subaruthecar2217]

Speelt vertrouwen ook niet een rol hierbij? Je kunt niet garanderen dat wat Ron zegt, de keuze is die hij maakt. In dat geval zijn alle vier de situaties mogelijk (als er geen externe factoren zijn)

[@OsacademieNl]

Onderliggende aanname bij speltheorie is dat spelers rationeel handelen. Elke speler zal dus zijn of haar individueel belang nastreven en een keuze maken die, ongeacht wat de ander doet, de beste keuze is. In dit geval (gevangenen dilemma) leidt dit tot een niet-optimale uitkomst voor beide spelers. Om gezamenlijk tot een andere keuze te komen (beide ontkennen) is vertrouwen zeker een factor. Het moet geloofwaardig zijn voor beide spelers om tot een andere keuze te komen. Zie ook dit filmpje over hoe dit dilemma op te lossen: kzbin.info/www/bejne/fKfUXouBl5pgp9k Let op: zij zullen in ieder geval nooit EENZIJDIG hun keuze veranderen. Als één van beide spelers vanuit het evenwicht (-2 , -2) een andere keuze maakt en de ander houdt vast aan z'n keuze, zal degene die veranderd is van keuze slechter af zijn (-4).

[@moord]

EcoGod slaat weer toe!

[@OsacademieNl]

🙏

[@tristanvh3477]

7 jaar later en het helpt nog

[@OsacademieNl]

Mooi! 😁

[@TheRealCaViewer]

Noem je dit nou een (1) nash-evenwicht of twee nash-evenwichten ?

[@TheRealCaViewer]

of vinden twee nash-evenwichten alleen maar plaats als er sequentele beslissingen worden gemaakt.

[@OsacademieNl]

Dit is gewoon 1 nash-evenwicht, namelijk 'bekennen, bekennen'

[@juliacalismusic8572]

Subtiele verwijzing naar Harry Potter hahhaha

[@OsacademieNl]

😆😎

[@jelmerjacobs]

Er is dus sprake van een gevangenendillema als BEIDE spelers zich kunnen verbeteren door bijv. samenwerking? Niet als 1 speler zich kan verbeteren door een andere keuze te maken?

[@OsacademieNl]

Jelmer Jacobs Juist. En zoals ik in deze video ook laat zien, heeft het geen zin als één van beide spelers gaat afwijken van het evenwicht door een andere keuze te maken, omdat hij/zij er dan alleen maar op achteruit gaat.

[@jelmerjacobs]

Dankjewel! Glasheldere filmpjes!

[@OsacademieNl]

Graag gedaan en dankjewel! :-)

[@JB-wf9oq]

Klopt het dat het nash-evenwicht -2, -2 is en het gevangenendilemma de -1,-1?

[@jodyr1371]

De dominante strategie is de strategie die jou het beste uitkomt. Maar waarom is hier de dominante strategie dan dat er 2 punten van af gaan i.p.v 0 punten?

[@OsacademieNl]

De dominante strategie is helemaal niet de strategie die jou het beste uitkomt. De definitie is als volgt: 'een speler heeft een dominante strategie wanneer dezelfde beslissing/keuze maakt ongeacht wat de ander doet. En die beslissing hoeft dus niet per se de allerbeste uitkomst te hebben. Wanneer dit het geval is noem je dat een 'gevangen dilemma'.

[@jodyr1371]

Dan ben ik een beetje in de war. Bij de meeste sites staat het uitgelegd als: ''De dominante strategie is de voordeligste strategie die iemand kiest onafhankelijk van wat de ander kiest.''

[@OsacademieNl]

Dominante strategie wil zeggen dat iemand 'de voordeligste' keuze maakt, gegeven de keuze van de ander. Dus: "als speler B de prijs verlaagt, dan is de beste optie voor mij om ook de prijs te verlagen en als speler B de prijs niet verlaagt, dan is de beste optie voor mij om wel de prijs te verlagen". Je probeert als speler dus constant de beste keuze te maken, gegeven de keuze van de ander. Dat betekent niet automatisch dat de uiteindelijk gemaakte keuze ook de beste uitkomt is, het was alleen de beste uitkomst gegeven wat de ander doet. Ik hoop dat je het verschil een beetje snapt.

[@jodyr1371]

Ahaaa, ik snap het! Morgen examen economie, moet helemaal goed komen. Bedankt :)

[@siemkranenburg9690]

Jody R zo maar jij bent dom

[@milanv22]

Is het ook een gevangendilemma als voor één van de 2, het ontstane evenwicht niet de béste optie is?

[@OsacademieNl]

Definitie van gevangenendilemma is dat het evenwicht voor BEIDE spelers niet 'pareto-optimaal' is. Alleen dan.

[@falkovanraaij610]

Nummer 1 tip: kijk in 1,5 snelheid

[@fretkoe]

2x als je over 2 uur je toets hebt

[@falkovanraaij610]

fretkoe ik deed het in de kleine pauze voor mn toets

[@them4601]

het klopt hier eigenlijk niet helemaal omdat de twee spelers elkaar kennen

[@OsacademieNl]

+The m volgens de theorie (en de aanname dat de mens rationeel handelt) maakt dat nog steeds niets uit voor de uiteindelijke uitkomst.

[@them4601]

+OsAcademie okey , had vandaag eco pta en hij ging super dankzij de filmpjes , hartstikke bedankt!

[@OsacademieNl]

+The m top! Leuk dat je het even laat weten :). Graag gedaan!

[@jonasgrooff3758]

cameleron

[@karlijndemijn]

Held!

[@OsacademieNl]

:)