Cassatievlog

Hoge Raad 12 juli 2024
ECLI:NL:HR:2024:977 en ECLI:NL:HR:2024:978
In Aruba en Curaçao is het huwelijk nu opengesteld voor personen van gelijk geslacht. Dit is beslist in vonnissen van het Gemeenschappelijk Hof van Justitie, die door de Hoge Raad in stand zijn gelaten.
Sikke Kingma bespreekt het arrest.
Ga naar cassatieblog.nl en schrijf je in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Zo ben je altijd op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op het gebied van de civiele cassatierechtspraak in Nederland.
Hoge Raad 12 juli 2024
ECLI:NL:HR:2024:977:
deeplink.recht...
Hoge Raad 12 juli 2024
ECLI:NL:HR:2024:978:
deeplink.recht...
Artikel 1:30 van het Burgerlijk Wetboek:
wetten.overhei...
Hoge Raad 13 april 2007, ECLI:NL:HR:2007:AZ6095 (Oduber-Lamers/Aruba):
deeplink.recht...
Artikel 40 van het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden:
wetten.overhei...
Hoge Raad 12 mei 1999, ECLI:NL:HR:1999:AA2756 (Arbeidskostenforfait):
deeplink.recht...
---------------------------
In Aruba en Curaçao is het huwelijk nu opengesteld voor personen van gelijk geslacht. Dit is beslist in vonnissen van het Gemeenschappelijk Hof van Justitie, die door de Hoge Raad in stand zijn gelaten.
Mijn naam is Sikke Kingma, cassatieadvocaat bij Pels Rijcken.
Sinds 2001 staat in het Nederlandse Burgerlijk Wetboek dat een huwelijk kan worden aangegaan door twee personen van verschillend of van gelijk geslacht. Dat geldt ook op Bonaire, Saba, en Statia, die deel uitmaken van Nederland.
In de burgerlijke wetboeken van de andere landen van het koninkrijk, Aruba, Curaçao en Sint Maarten, is vastgelegd dat een huwelijk alleen kan bestaan tussen een man en een vrouw. In 2007 besliste de Hoge dat deze landen wel huwelijken die in Nederland zijn gesloten tussen personen van gelijk geslacht moeten opnemen in de burgerlijke stand. Want authentieke akten, zoals huwelijksakten, zijn volgens het Statuut voor het Koninkrijk in het hele Koninkrijk vatbaar voor inschrijving in de openbare registers. Waar verschillende maatschappelijke opvattingen heersen in de landen van het Koninkrijk, zijn zij bevoegd om onderwerpen in verschillende zin te regelen in hun wetgeving. Er bestaat dus ruimte voor verscheidenheid. Maar alle delen van het Koninkrijk moeten wel de gevolgen van die verscheidenheid aanvaarden, en dus elkaars huwelijksakten erkennen.
Waarom is nu dan beslist dat in Aruba en Curaçao huwelijken tussen personen van hetzelfde geslacht mogelijk zijn, terwijl in de Arubaanse en de Curaçaose wet staat dat dat niet kan? Dat komt niet door het Statuut of door de opvattingen in Nederland. Het oordeel is gebaseerd op de Staatsregelingen van Aruba en Curaçao, de grondwetten van deze landen. Die bevatten een discriminatieverbod. Anders dan de Nederlandse Grondwet, bepalen de Staatsregelingen dat wettelijke voorschriften geen toepassing vinden als die in strijd zijn met de klassieke grondrechten in de Staatsregeling. Het hof is hier nog een stapje verder gegaan door te bepalen hoe de wetsbepalingen over het huwelijk dan wél gelezen moeten worden.
Dat personen van hetzelfde geslacht niet kunnen trouwen, is discriminatie op grond van seksuele oriëntatie. Dit stond in cassatie ook vast. Bij de Hoge Raad ging het alleen om de vraag of het Gemeenschappelijk Hof hier de grenzen van zijn rechtsvormende taak te buiten was gegaan.
Voor het beantwoorden van deze vraag past de Hoge Raad de criteria toe uit het Arbeidskostenforfait-arrest uit 1999. Als discriminatie niet kan worden opgeheven door de wet buiten toepassing te laten, moet de rechter afwegen of hij zelf direct op een andere manier effectieve rechtsbescherming kan bieden. Tegenover het belang daarbij staat het belang dat de rechter zich bij het ingrijpen in wetten terughoudend opstelt vanwege het primaat van de wetgever. De wetgever is in beginsel ook beter dan de rechter toegerust om te beoordelen welke aanpassingen nodig zijn om de discriminatie op te heffen. Ook is in een democratie het doorlopen van het wetgevingsproces, mede door de betrokkenheid van het parlement, van groot belang, juist ook waar het gaat om maatschappelijk gevoelige kwesties.
Het Gemeenschappelijk Hof had deze afweging gemaakt. Het rechtstekort bestond al geruime tijd, de rechterlijke ingreep is niet ingewikkeld en de manier waarop het huwelijk moet worden opengesteld voor personen van gelijk geslacht is niet afhankelijk van nadere politieke keuzes. Daarom koos het hof ervoor om zelf in te grijpen. Dat kan zo, en dus heeft de Hoge Raad het cassatieberoep verworpen. In Aruba en Curaçao is het huwelijk daarmee opengesteld voor personen van gelijk geslacht.