Porządek i chaos: efekt motyla, Sebastian Szybka

Zapraszamy do obejrzenia wykładu dra hab. Sebastiana Szybki (UJ, Centrum Kopernika) poświęconego teorii chaosu.
Sformułowanie machina mundi ("maszyna świata") pojawia się w trzynastowiecznym traktacie astronoma i matematyka Jana ze Świętego Lasu. Wizja Wszechświata jako mechanizmu zegarowego, którego stan obecny wynika, za pośrednictwem prostych praw, z jego stanu w chwili poprzedniej, przedarła się do powszechnej świadomości dzięki Newtonowi i sukcesom jakie odniosła jego teoria. Od Wszechświata krok tylko do człowieka, który wplątany w mechanizm zegarowy całości niknie i traci wolną wolę na rzecz podlegającej mechanistycznym prawom, przewidywalnej "duszy z błota". Jak wiemy, w latach dwudziestych minionego wieku, nadzieje na wyzwolenie od tej przygnębiającej wizji przyniosła nam mechanika kwantowa. Okazało się, iż nie wszystko jest zdeterminowane i że Bóg grywa w kości. Nie wszyscy jednak wiedzą, iż nawet newtonowski determinizm nie oznaczał przewidywalności. Newton i inni giganci minionych wieków przeoczyli prosty matematyczny fakt, który powoduje, iż ruch skrzydeł jednego małego motyla może odmienić przyszłość...
„Wielkie Pytania - przygotowanie i publikacja cyklu dodatków popularnonaukowych do »Tygodnika Powszechnego« oraz organizacja cyklu popularnonaukowych wykładów otwartych” - zadanie realizowane przez Fundację Centrum Kopernika, finansowane w ramach umowy 625/P-DUN/2016 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.

[@karolius4844]

Genialne i fascynujące, fraktale wydają się być jak wrota do innych wymiarów, świetny wykład

[@laudani2008]

Być może chaos, jest porządkiem którego nie jesteśmy w stanie pojąć. Wtedy pojawia się matematyka, lub fizyka kwantowa, które przez samą ingerencję zmieniają charakter i obraz zjawiska. A temu Panu wydaje się że poznał czym jest chaos. Gratuluję!

[@LukaszSkyWalker]

Wspaniała wiedza, serdeczne dzięki!!

[@greg1227]

Super wykład, w końcu zrozumiałem coś w sprawie chaosu

[@dawid7878]

Nie bez powodu mówi się, że Matematyka jest Królową Nauk, otaczający nas świat jest policzalny matematycznie. Jako jeden z najbardziej znanych przykładów można podać tzw. "efekt motyla" ściśle związany z układem E. Lorenza. Polecam film pt. "Teoria Chaosu" z J. Stathamem i W. Snipesem w rolach głównych. Nawet chaosie dostrzec można określony porządek.

[@grzesiekxitami3264]

dziwne, że ani słowem nie było o tem czemu nie możemy "jeszcze bardziej" bo przecie jeszcze niżej (znaczy ku podstawom) mamy Wernera Heisenberg'a Dziękuję za wspaniale spędzonom godzinkem (sorki, musiałem ) Jeszcze raz dziękuję Panie Sebastianie

[@przemek_woźniak]

Świetny materiał!

[@Pawel5837]

:) gdyby motylek usiadł, to by mu nogi zwisały. Ciekawy wykład.

[@1BEATTA]

Jak z plemnika i jajeczka stworzyć Frankensteina? Wystarczy go wychowywać w odpowiednim środowisku😇🦍

[@riddick9547]

Ten, kto pozna wszystkie algorytmy Wszechświata, sam zaprogramuje własny skomoresowany program wszechświata, by go rozpakować. Musi jednak dostarczyć mu energii z zewnątrz, jak każdemu programowi zgodnego z prawami termodynamiki.

[@34aniaj]

Rezonans...!

[@robertharaburda230]

Ile to wszystko do wszystkiego?

[@jannowak8394]

Tezm bym num podziękowałm.moze odpowiesz mi.moze nie.dlaczego ludzie robią tą tzw.przeze mnie walesowska 'om em'

[@ziemowit678]

Chaos moze wynikac takze z fluktuacji, ktore sa zakodowane w makroswcie dzieki splataniom kwantowym swiata kwantowego, ktory jest rekurencyjnie zakodowany w swiecie regul nad-podkwantowym. Odbiegam teraz o powiedzmy dwa wymiary postrzegania dalej niz nasze otoczenie. Pytanie jest zasadnicze, co steruje swiatem kwantowym. Byc moze stabilizacja ukladu ultrazewnetrzego, czyli swiat rownolegly, ktory dazy do tego aby zachowac w prawdzie zasade zachowania energii dla obserwatora swiata makro. My jako ludzie nie mamy wplywu na koleje losu zjawisk mega gigantycznych, ale mozemy wprowadzac zachwiania bedace promilem prawdopodobienstwa otoczenia bezposredniego. Reszta jest juz na to przygotowana, poniewiaz w funkcji czasu kosmos juz jest zaplanowany na swoj koniec. To jest podstawowa fala, poczatek i koniec istnienia masy nas otaczajacej. Fraktal odzwierciedla prawdopodobienstwo zjawisk, bo jest portalem informacyjnym. Jest niemateriany poniekad, dlatego ociera sie o swiat, w ktorym nie istnieje czas i masa. Nastepuje tylko ponadswietlna wymiana inrmacji stanow prawdopobnych tak nasterowanych zeby nie dopwadzic do anihilacji tego co musi sie zdarzyc dla Newtona.i Einsteina. Reasumujac my, ludzie, nigdy nie doswiadczymy tego wszytkie predzej niz mozemy sobie cos wyobrazic. Na szczescie mamy dar abstrakcji.

[@dp.9130]

vesli8 Kompletny bełkot z którego nic nie wynika.

[@mariusz76543]

zapomniałeś napisać że chaos mogą wywoływać skacowane koboldy ...

[@cieciurka1]

proces formowania się małych czarnych dziur za pomoca fal grawitacyjnych. Szybka, gdzie to kurwa jest? :D

[@ultimathule1000]

BŁĄD !!! Wrażenie "efektu motyla" to ZŁUDZENIE ! Gdy mamy pojemnik zawierający gaz i atomy mają określony stan początkowy, to mała zmiana stanu początkowego całkowicie zmieni położenie atomów po określonym czasie. Ale problem w tym, że gdy zsumujemy sobie wektory poruszania się tych atomów, to stan będzie TAKI SAM ! Bo ruchy atomów wzajemnie się znoszą i temperatura układu pozostaje taka sama. Zależy więc od tego, przy jakim założeniu badamy dany układ. Jeżeli śledzimy konkretne atomy, to mamy "chaos", a jeżeli interesuje nas zbiorcza energia tych atomów, to mamy taki sam stan za każdym razem. Jeżeli w atmosferze zmienimy stan początkowy, to "powstanie cyklon", ale tylko pozornie. Otóż powstanie cyklonu w jednym miejscu spowoduje niepowstanie cyklonu w innym. Suma stanów w atmosferze jest taka sama, a tylko w inny sposób się manifestuje.

[@jarosawbielski2301]

V

[@petergeebronee1232]

a ten z tylu tam co se glowe podiera, co on taki znudzony? hehehe jakis przychlast chyba

[@ysy5828]

Dziabsk dęba Tom pierwszy raz w tygodniu razy dziennie po Elo granie rymniak nie ma problemu z tym

[@tomaszwoch8415]

Mechanika kwantowa nie zakłada indterminizmu lecz jedynie nakłada ograniczenia poznawcze. Determinizm to koncepcja ontologiczna a nie fizyczna. Interpretacja Kopenhaska z przyczyn metodologicznych nie może formułować postulatów o "podstawowym poziomie rzeczywistości" - zazwyczaj to jedynie trywialny filozoficzny atomizm. Drugą kwestią jest całkowite mylenie porządku otologicznego i epistemologicznego. Mechanikwa kwantowa nie jest oczywiście dowodem na brak determinizmu.

[@grzegorzlesko9331]

Praca operatora kamery tragicznie amatorska

[@mariuszsoblik]

...pajac...sorry 📢

[@adamsmithson486]

Nie istnieje "efekt motyla". Jest to jeden z idiotycznych pomysłów brytyjskich meteorologow