Рет қаралды 40,133
Qədim Bakı kəndləri - Maştağa
Bakı şəhərinin ən böyük yaşayış məskənlərindən olan Maştağa kəndi qədim tarixə malikdir. Kəndin adı və tarixi haqqında müxtəlif fikirlər var. Görkəmli Azərbaycan tarixçisi A.Bakıxanov “Gülüstani-İrəm“ əsərində Maştağa toponiminin eramızdan əvvəl V-VI əsrlərdə yaşamış “massaget“ türk tayfalarının adından götürüldüyü fikrini irəli sürüb. Digər mənbələrdə isə Maştağa “məşq meydanı, “məşq edilən yer“ mənasını verən “Məşəqqətum“ sözündən yaranması fikri də ehtimal edilir. Bəli, Maştağanın hər küçəsi, hər döngəsi onun qədim tarixini yaşadır.
Maştağa Bakıda ən çox məscidi olan kənddir. 1939-cu ilin məlumatına görə, kənddə 36 məscid və 4 pir olub. Cümə məscidinin ətrafında aparılan tikinti işləri zamanı Maştağanın qala divarlarının qalıqları, çəkisi 40 kq olan böyük bir küpün içərisində XII-XIII əsrlərdə Şirvanşahlar dövlətində kəsilmiş mis pullar aşkar edilib.
Kənddə üç böyük məhəllə var. Bunlardan ən əsası Hunxarlar məhəlləsidir ki, bu əhali soy-kökü etibarilə qədim Hun türkləridir. Seyidlər məhəlləsində isə Rəhmkəndi, Kühəç məhəlləsi yerləşir. Onlar İrandan Maştağaya gəlmiş axına aiddir.
3-cü böyük məhəllə isə “Keçərlər“ adlanır.
Hər məhəllənin özünəməxsus məşğuliyyəti varmış. Seyidlər məhəlləsi heyvandarlıqla, Xunxarlar məhəlləsi bağçılıqla, Keçərlər məhəlləsinin
sakinləri isə əkinçiliklə məşğul olublar.
Maştağada Qum Hamamının, ovdanların, qəbirüstü abidələrin, bir çox məscidlərin mövcudluğu göstərir ki, bu ərazidə yaşayış məskəninin tarixi çox qədim dövrlərə gedib çıxır.
Maştağanı digər Bakı kəndlərindən fərqləndirən faktlardan biri də kənddə bir neçə ziyarətgah və çıldağların olmasıdır. Çıldağların ən tanınmışı isə
“8 qapı “, “Qorxu piri” adları ilə tanınan Aqil baba türbəsidir. Maştağa əhalisi 1918-ci ildə erməni daşnak birləşmələrinin azərbaycanlılara qarşı soyqırımı zamanı böyük qəhrəmanlıqlar göstərib. Ermənilərə qarşı döyüşdə Qoçu Mürsəlin dəstəsi
daha çox fərqlənib. Maştağalı Miribrahim Ağanın, general Həbibbəy Səlimovun xidmətləri xüsusi qeyd edilməlidir.
Tarixən qoçaq, mərd olan maştağalılar Böyük Vətən müharibəsində də silaha sarılaraq döyüş meydanlarında əsl qəhrəmanlıq nümunələri göstəriblər. İgid təyyarəçi Məzahir Abbasovun, Midhəd Əkbərovun adını daim ehtiramla xatırlayırlar. Azərbaycanın hərb tarixində Heybət Heybətovun böyük xidmətləri var.
Maştağa həm də görkəmli elm, mədəniyyət və sənət beşiyi olub. Təsadüfi deyil ki, Bakı kəndləri arasında ilk dəfə Maştağada “Kəndli klubu“ yaradılıb.
Bu kənd meyxana oçağı kimi tanınır. Bakının tanınmış meyxanaçıları əsasən bu kəndin yetirmələridir.
Bəli, Maştağa kəndi gündən-günə müasirləşir. Ölkədə aparılan islahatlar qəsəbənin ümumi fəaliyyətində də öz əksini tapır. Qəsəbədə yeni-yeni sosial obyetklər tikilib istifadəyə verilir. 2001-ci ildə qəsəbədə açılmış müasir idman kompleksi Maştağanın ictimai-siyasi həyatında mühüm yer tutur. Qəsəbədə yeni ev muzeyi fəaliyyət göstərir.
Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə Maştağa qəsəbəsindəki 21 saylı "Təbəssüm" uşaq sanatoriyası yenidən qurulmuş və müasir avadanlıqlarla təchiz olunaraq istifadəyə verilmişdir.