ჟან-პოლ სარტრი | ლევან ბერძენიშვილი

Рет қаралды 18,727

4 жыл бұрын

ლიტერატურული გადაცემა „წახნაგები“ რუბრიკით „პრემია“გთავაზობთ საუბარს მეოცე საუკუნის ევროპული ფილოსოფიისა და ლიტერატურის ერთ-ერთ უდიდეს წარმომადგენელზე, ათეისტური ეგზისტენციალიზმის შემოქმედზე, რომელმაც უდიდესი გავლენა მოახდინა თავის თანამედროვეებზე, ჟან-პოლ სარტრზე, 1964 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატზე ლიტერატურის დარგში. იგი ერთადერთი ადამიანია პრემიის ისტორიაში, რომელმაც ნებაყოფლობით განაცხადა უარი ნობელის პრემიის მიღებაზე (მანამდე მან უარი განაცხადა საპატიო ორდენის ლეგიონერობაზე, ხოლო შემდგომში - მისი სახელობის სტიპენდიის დანიშვნაზე სორბონის უნივერსიტეტში). სარტრი კარგადაა ცნობილი, როგორც მემარცხენე მიმართულების ფილოსოფოსი და საზოგადო მოღვაწე, ფიდელ კასტროსა და საბჭოთა კავშირის მეგობარი, რომელმაც შემდგომში დაგმო საბჭოთა ინტერვენცია უნგრეთსა და ჩეხოსლოვაკიაში. როგორც ფილოსოფოსს, ჟან-პოლ სარტრს იცნობენ „ყოფიერებისა და არარას“ ავტორად, მაგრამ როგორც მწერალი, იგი ცნობილია თავისი რომანებით „გულისზიდვა“ და ტეტრალოგიოით „თავისუფლების გზები“, ასევე პიესები, რომელთაგან ყველაზე სახელგანთქმულია გერმანული ოკუპაციის წლებში პარიზში დადგმული „ბუზები“. განსაკუთრებული მხატვრული ღირებულებისაა სარტრის 1938 წელს დაწერილი დიდი რომანი „გულისრევა“. რომანის მთავარი გმირი, ანტუან როკანტენი, 35 წლის დაუოჯახებელი მამაკაცი, მარტო ცხოვრობს ბუვილში, გამოგონილ ქალაქში, რომლის სახელიც ითარგმნება როგორც „ჭუჭყის ქალაქი“. იგი მუშაობს XVIII საუკუნის არისტოკრატის მარკიზ დე როლბონის ბიოგრაფიის კვლევაზე. როკანტენი წერს დღიურს და სწორედ მისი ტექსტით იქმნება რომანი, რომელიც პირველ პირშია დაწერილი. იგი ნელ-ნელა აღმოაჩენს, რომ რეალობასთან შეხვედრა მასთან გულისრევას იწვევს და საბოლოოდ რწმუნება, რომ თავისუფლების შეგრძნება არის გულისრევის შეგრძნება. „ადამიანს მისჯილი აქვს, იყოს თავისუფალი“ და იგი წყვეტს რომანზე მუშაობას. რა არის თავისუფლება; ვინ იყო როკანტენის ძველი სატრფო ანა; ვინ არის მისი ყოვლისმცოდნე მეგობარი; ტას ნიშნავს, იყო ზედმეტი; რატომაა თვითმკვლელობაც ზედმეტობა; რატომაა შეუძლებელი ისტორია, მაგრამ შესაძლებელია რომანი; როგორ შეიძლება რომანის წერისას მიუახლოვდე ჭეშმარიტებას, - ყველაფერ ამაზე იქნება საუბარი გადაცემაში.