Report24 - Ιερά Μονή Παναγίας Έλωνας

Οδοιπορικό Ιερά Μονή Έλωνας - Γιάννης Παυλάκος
Η Μονή Ελώνης ή Ελώνα είναι μία μονή του νομού Αρκαδίας. Είναι γυναικεία μονή και σε αυτή μονάζουν με βάση την απογραφή του 2001 τέσσερις μοναχές.
Η Ελώνα είναι χτισμένη σε μία απότομη πλαγιά του Πάρνωνα. Με βάση τη διοικητική διαίρεση του νομού περιλαμβάνεται στην δημοτική ενότητα Κοσμά του δήμου Νότιας Κυνουρίας. Απέχει 35 χιλιόμετρα από τον Τυρό και 17 χιλιόμετρα από το Λεωνίδιο.
Η ιστορία της μονής ανάγεται στο 1300. Με βάση το ιστορικό, οι βοσκοί της περιοχής έβλεπαν σε ένα δυσπρόσιτο σημείο της πλαγιάς του Πάρνωνα ένα φως. Αρχικά δεν του έδωσαν σημασία, η συνέχιση του φαινομένου όμως όξυνε την περιέργεια τους με αποτέλεσμα να καταφύγουν στον επίσκοπο Ρέοντος και Πραστού. Ο επίσκοπος συγκέντρωσε το χωριό και επιχείρησαν να δώσουν μία εξήγηση στο αξιοπερίεργο περιστατικό. Το αποτέλεσμα ήταν να αντιληφθούν ότι επρόκειτο για το φως ενός καντηλιού, το οποίο ήταν αναμμένο μπροστά από μία εικόνα. Το ύψος, όμως, που βρισκόταν η εικόνα καθιστούσε αδύνατη κάθε προσπάθεια προσέγγισής της.
Μετά τις προσευχές τους η εικόνα κατέβηκε σε χαμηλότερο σημείο και οι τολμηρότεροι παρευρισκόμενοι σκαρφάλωσαν στο βουνό και διαπίστωσαν ότι ήταν μία εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας. Στη συνέχεια έχτισαν ένα πρόχειρο ξύλινο εκκλησάκι, όπου και τοποθέτησαν την εικόνα, ενώ για την πρόσβαση σε αυτό κατασκευάστηκε σχοινένια σκάλα.
Στην περιοχή που βρέθηκε η εικόνα ασκήτευαν δύο μοναχοί, ο Καλλίνικος και ο Δοσίθεος. Ο επίσκοπος τους ζήτησε να εγκατασταθούν στο ακριβές μέρος όπου βρέθηκε η εικόνα. Με τη βοήθεια των κατοίκων της περιοχής οι δύο μοναχοί δεν άργησαν να κατασκευάσουν ένα μικρό εκκλησάκι και δύο κελιά, δημιουργώντας ουσιαστικά τη μονή. Με βάση παραδόσεις αλλά και στοιχεία από χειρόγραφα οι δύο μοναχοί βρήκαν φριχτό τέλος στα χέρια δύο Τούρκων. Με βάση την ίδια παράδοση οι δύο σφαγείς έχασαν την όραση τους, όταν επιχείρησαν να συλήσουν το ναό της μονής και την ξαναβρήκαν μόνο μετά τις ικεσίες των κατοίκων του γειτονικού Κοσμά. Σε αυτό να οφείλονται ίσως και τα προνόμια που απέκτησαν την ίδια περίοδο οι κάτοικοι του συγκεκριμένου χωριού. Τα επόμενα χρόνια η μονή ακμάζει και αποκτά μεγάλο αριθμό προσκυνητών και δωρητών.
Μετά την αποτυχημένη επανάσταση του 1770 (Ορλωφικά) οι Τούρκοι καταστρέφουν σαν αντίποινα την Πελοπόννησο. Την περίοδο αυτή η μονή πυρπολείται και λαφυραγωγείται, ενώ οι μοναχοί της σφαγιάζονται. Η μονή ανακατασκευάστηκε την επόμενη δεκαετία.