Skąd pochodzą nazwy rzek w Polsce? Skąd nazwa Wisła? Hydronomia | Etymologia - odcinek #3

[@Thazerod]

Ogromny szacunek za wiedzę i pracę!

[@lechkowalski4904]

Zwróciłem uwagę, że drzwi w chacie nie mają framugi, zastanawiam się czy tak powinno być. Kiedyś, gdzieś czytałem że w językach słowiańskich były trzy liczby rzeczowników, tzn: liczba pojedyncza, liczba mnoga i liczba podwójna. jako przykład liczby podwójnej podawano właśnie drzwi, które to właśnie składały się z "drzwi właściwych" i framugi.

[@OsadaSlowianska]

słuszne spostrzeżenie!! Drzwi miały framugi, ale okazało się, że są za wąskie wg przepisów p poż i dlatego musieliśmy je usunąć :(

[@bartpaw6798]

@@OsadaSlowianska 😆

[@longinzaczek5857]

Żródłosłów nazw rzecznych zależy od przyjętego założenia - Niemcy mieli w swojej historii taki okres, gdzie wszystkie nazwy interpretowali trochę na zasadzie naszych zwolenników Wielkiej Lechii wywodzących rzekę Lech (po celtycku Kamienna) od Lecha. Stąd np. pojawi się u Niemców Warta od niemieckiego czasownika warten - czekać. Podobnie wiele nazw rzecznych o niepewnym źródłosłowie było w czasach PRL automatycznie wywodzone od jakichś niepewnych slów slowiańskich. Poza rzekami o nazwach pochodzenia bałtyjskiego na pograniczu z ziemiami Prusów jest w Polsce kilka nazw rzek sprawiających problemy: Wisła, Odra, Nida, San, Ślęza, Nysa, Łeba - tu w zasadzie uczciwie trzeba sie przyznać, ze nie wiemy z jakiego języka pochodzą - mogą być praindoeuropejskie (Nida), mogą też pochodzić od jakiegoś slowa starosłowiańskiego, które zanikło, mogą pochodzić od innych ludów (San), moga też być pochodzenia germańskiego z czasów wędrówki Germanów ku limesowi w czasach rzymskich. Za słowiańskością Wisły przemawiają nazwy rzek pochodne do nazwy Wisła: Wisłok, Wisełka, Wiślica. Mamy wyraźną słowiańską odmianę gramatyczną jakiejś nazwy własnej, źródłosłów może i słowiański (np. od wić się, czy wieść się - w sensie płynąć lub od nazwy jakiegoś słowiańskiego bóstwa - jest kilkanaście słowaińskich etymologii np. od zanikłej gwarowej formy wyrazu tereny wilgotne, mokradła z rdzeniem Wisł), ale może być też słowiańską odmiana jakiejś dawnej nazwy indoeuropejskiej. Podobną grupę nazw związanych z Odrą można znaleźć w różnych miejscach słowiańszczyzny - jest w Polsce Obra, w dorzeczu Dniepru Odra, w Czechach, Idrica w Słowenii, jezioro Drawsko. Jeden z wywodów jest od rekonstrowanego indoeuropejskiego słowa "dru" - płynąć, ale taka rekonstrukcja musiałaby zakładać, że z jakichś powodów w językach słowiańskich zachowało się jakieś słowo indoeuropejskie, które zanikło, albo że różne obce nazwy rzeczne zostały zesłowiańszczone w podobny sposób (jak Drawa). Odra nie występuje w źródłach rzymskich najprawdopodobniej dlatego, że pojawia się pod nazwą Vistula. Argumentację można znaleźć u Moczulskiego w "Tajemnicach dawnych Słowian". Być może istniały dwie rzeki nazywane Vistula (Odra i Wisła). Odra występuje jako Vistula w źródłach rzymskich, a Wisła pojawia się pod nazwą Gutalus (zapewne od Gotów) lub Chronos. Potem w jakiś sposób nastąpiło we wczesnym średniowieczu przemianowanie zachodniej Vistuli na Odrę.

[@seboho6938]

Co do zasady zgadzam sie z Tobą, że nazwy geograficzne sa w zbacznej mierze sumą ich wszystkich obserwatorów,ludzi, żyjących w jakims miejscu dłużej,czy krócej. Nazwa niosla sie między ludźmi, czasem zmieniała, pozostawała,byla zapominana - to jedyne fozumne tłumaczenie. Rzeczywiście,kiedy w badania dziejow wtrącają się politycy,albo wariaci z ideologią,zawsze dzieje się źle i głupio. Swiat jest prosty. Ludzie stosują rozwiazania proste. Szczególnie dawni - nie mieli czasu na pierdoły i dorabianie ideologii. Lepiej bylo zjeść dobrze, wyspać sie dobrze,bo czekał ich kolejny znojny dzień.

[@undefinednull5749]

Rzeka Narew od słowa narewać (naréwać -> narywać). A nie jakoweś gockie niby pochodzenia. Rzeka Odra jako przymiotnik od słowa odrzeć. Rzeka taka, która jest bardzo odra. TAK samo jak rzeka Warta, że taka która jest warta (wartka niezdrobniale mówiąc). Wartka -> wiertka to odmiana częstotliwości czasowników. Wraz z zanikiem odróżniania wszystkich odmian zatracają się też pochodzenia i mądrości z nazw sławiania Słowian. Rzeka Raba tak samo znowuż: Myślę, że to odmiana of słowa rzew*, że raba to przymiotnik tak jak słowo Warta (wartka niezdrobniale). końcówka -w* oznacza częstotliwość jak np. Dobrawa, latywać, miewać. Porównaj do odmian bez -w*. Trzeba pamiętać, że słowa mają każdą możliwą odmianę, choć słowniki podawają jedynie używane najczęściej. Ano też, że dźwięki b i w są sobie podobne i mogą być sobie zamienne w narzeczach m.in. przykład o czym mowa: Dobrawa -> dobra rzewna -> raba latéwna -> lotna. itd. Mniej prawdopodobnie, że od: rabać z długim a na początku, które z zanikaniem rozróżniania iloczasu w języku, to zmieniło się w ą czyli rąbać, choć to wszystko od niemieckiego raban, rabować -- tak rozumiane mam. to wszystko od niemieckiego raban, rabować tak myślę. Język polski i słowiański zamiera, bo nie tworzy już słów według odmian wszystkich swoich, a stopniowo przyjmuje cudze wyrazy. Trzeba nie mylić upraszczania z upośledzaniem, ani z niszczeniem.

[@undefinednull5749]

To dziwne, że mało kto przypomina zapomniane cechy języka jak np. liczba podwójna, iloczas, samogłoski pochylone, aorysty i inne zmiany, zamiast czego sięga po cudzéch języków wyrażenia. To świadczy o tym, że lepiej znają współczesne języki, niż ojczysty stary.

[@undefinednull5749]

Wisła to może być od którychś z poniższych choć to trzeba by więcej danych by jaśniej określić. wieś tula. Że taka która wieś tula. (inna odmiana czasownika niż słowo tuli). Albo wyż tula lub wyże/wysze tula. Tu zauważać trzeba bliskość - większe-> więc. I wyszemir np imię słowiańskie jako przykład odmiany wysze*. . Albo po prostu rzeka Wiéstła, że taka która wiéstła (zwiastowała), np. może nadejście wiosny swoimi rozlewami powodziowymi roztopowymi. É czyta to dźwięk e pochylony w dźwięk i lub y w zależności od poprz lub nast. dźwięków. Tak samo mamy ó czyli o pochylone w u, choć większość wymawia je jako zwykłe u, bo szkoły to bzdury. .

[@wandakorobowicz944]

Przepraszam, ale na studiach dowiedziałam się, Wisła jest istotnie pochodzenia protoindoeuropejskiego i znaczy RZEKA. POZDRAWIAM SERDECZNIE. WANDA KOROBOWICZ

[@wojciechmichalec7332]

jeżeli faktycznie nazwy rzek, miejsc czy innych charakterystycznych elementów - miały by stare pradawne nazwy świadczyło by to o ciągłości osadnictwa. Oczywiście możemy się spierać czy nazwy są germańskie czy słowiańskie - ale to bardziej kwestia propagand narodowych podobnie jak wyciąganie wniosków co do pochodzenia poszczególnych ludów na podstawie skorup czy innych elementów... Z jednej strony znamy nazwy z jakiś starych zapisków w starych księgach czy to rzymskich czy niemieckich - bo jak wskazuje historia pra Słowianie nie zostawili swoich zapisków czy ksiąg. Historią rządzą ci co piśmienni i ci co dają granty na badania wykopaliskowe... Obecnie biedniejsi polscy archeolodzy przytakują niemieckim fundatorom badań i wykopalisk, choć podobno badania genetyczne raczej wskazują na ciągłość osadnictwa miejscowych...

[@urszulabijak9654]

nazwy rzek to hydronimia, nie hydronomia!

[@mirosawkrol7593]

Urszula Bijak Oj tam, oj tam, jedna literka. Przebijam! Sad sadzi sad w sadzie. Sąd sądzi sąd w sądzie. Dla niektórych żadna różnica.

[@Zawadiaka77]

Jest różnica czy robisz komuś łaskę czy laskę

[@piortpiasecki3033]

Nazwa rzeki - Wierzyca, nie mylić z nazwą pobliskiego szczytu i miejscowością - Wieżyca, kończy się na a. Jednak podobno nie jest nazwą słowiańską. Ewidentnie nie jest to też nazwa germańska. Część naukowców wiąże ją z ludem Wenedów / Wendów, prawdopodobnie będących etnosem budowniczych Biskupina, a więc tworzących kulturę łużycką i niektóre późniejsze. Przekazanie Słowianom tych nazw, oraz na przykład podobieństwa w budowie grodów, mogą świadczyć o tym, że Wendowie i Słowianie, współistnieli na naszych ziemiach jakiś czas, że nie wszyscy Wendowie uciekli, aby założyć Wenecję. Poza tym, my Slowianie, byliśmy nazywani jeszcze długo Wenedami, przez Germanów, Finów, czy Estończyków, co sugeruje, podobnie jak przejęcie nazw rzek, bardziej pokojowy i długotrwały, niż się zakłada, proces zmian na naszych ziemiach.

[@peterkiedron8949]

Czapeczka ma foliowa podszewke?

[@wd2862]

A ja jestem pewny iż DNA R1A1 jest na ziemiach Polskich od ponad 10500 lat, tak stwierdził zespół badaczy (między narodowy aby nie było) więc jesteśmy autochtonami i z tym nie ma dyskusji. Wielka Szkoda dla niektórych innych nacji próbujących wynarodowić tę społeczność z tych ziem.

[@mariuszmajor9552]

Większość Europejczyków na północ od Alp ma geny kultury pocharów lejkowatych oraz szerzej grobowcow megalitycznych i megalitów, która była pierwszą wielką cywilizacją europejską w neolicie, szczególnie liczną w całej Europie środkowej, więc jakieś geny tu zostały. Nie ma w tym nic szczególnego, ani nie mówi to nic o etni genów.

[@radiozelaza]

Nie ma żadnych dowodów na R1a datowane na 10500 lat na ziemiach polskich

[@wd2862]

@@radiozelaza Badania przeprowadzone w Bydgoszczy, sprawdź, zobacz…

[@radiozelaza]

@@wd2862 link do artykułu naukowego albo milcz

[@wd2862]

@@radiozelaza Obejrzyj „Słowianie a Sanskryt” (Dariusz), na razie tyle. A skoro jesteś z ziem między Renem a Dnieprem to łatwo będzie znaleźć ci konferencję z chyba Bydgoszczy/ Poznania nawet na internecie i zamilcz tylko szukaj.

[@undefinednull5749]

Bug pochodzi raczej jako zapomniana odmiana słowa, z którego też buzia, że Bug lub jego źródło jest jakby ustami (buzią), z których wypływa woda. Dzisiejszymi czasy, mało kto kojarzy nawet, że słowo „usta” to odmiana od słowa „u(i/j)ście (ujście)”. Zniemczyć nas chcą. Czyli uczynić niemymi/niemcami, z Słowian, którzy znali słowa i sławianie (odmienianie słów, (wy)sławianie się). Być może nawet dzieje jakieś zapomniane opowiadano o tym jak np. może Swaróg czy inny Bóg Słowian z swoich ust rzekę począł? To by ciekawe było :).

[@c.m.-b.k2048]

Świat naszych przodków był bardziej personalny niż nasz. Rzeki, góry miały osobowe bóstwa które się nimi opiekowały. Lub nazwy odnosiły się do Bogów którzy zarządzają światem. Lub też nazwa mogła się odnosić do Boga, bogów czyli do Najwyższego czyli Vishnu.

[@markegirski7498]

Nazwy rzek są zazwyczaj przymiotami kobiet Mądra Warta Pilna Zdrowa Drwiąca itp

[@markegirski7498]

Wisła wistula wis tula WIEŚ TULI (opływa różne miejscowości na swojej drodze) . TULI było bardzo lubianym słowem przez słowian.W całej Europ można je znaleźć w różnych nazwach

[@jonatanlerner]

🤣🤣🤣🤣

[@markegirski7498]

@@jonatanlerner Co tylko srake potrafisz pokazać.

[@jonatanlerner]

@@markegirski7498 o, czyli wiesz, że napisałeś szuriowską głupotę i cię draźni moja kpiąca reakcja xddd

[@markegirski7498]

@@jonatanlerner Jeśli uważasz to za swoją opinię to znaczy że jesteś pustakiem i nie masz nic ciekawego do powiedzenia.

[@arturartur6303]

Dlaczego ściany chaty nie są obłożone trzciną i gliną z całą pewnością tak robiono.

[@dobramuzyka3764]

A może Wisła to wiosła ( bo wiosłowali po niej ) albo wiozła ( bo wiozła po wodzie ) ?

[@rafakucharski1903]

A ciekawe o Stradom i Stradomka

[@rolandkowalczak6746]

A gdzie te nazwy przedindoeuropejskie?

[@danbul3675]

Ciekawe

[@czarnypiotrus6975]

Ponoć starożytni Grecy na Wisłę mówili Erydan.

[@bartoszdymarski6482]

Po niemiecku Weiß czytamy "wais"

[@czarnypiotrus6975]

Moim skromnym zdaniem jeśli nazwy rzek mają przedindoeuropejske nazwy to na przestrzeni dziejów i ludów zamieszkujących przez tysiące lat ewulowały w taki sposób iż pierwotne nazwy zostały tak przekompilowane że językoznawcy mogą tylko wróżyć z fusów tak naprawdę i wymyślać a to na słowiańską a to na germańską,celtycką i kier wie jaką nutę..przykład dlaczego germanie jako lud indoeuropejski nie używa słowa pochodzenia indoeuropejskiego na określenie morza,mare..określenie see? jak najbardziej nieindoeuropejskie.

[@szopanawsi]

Co to za gród , gdzie sie znajduje ?

[@OsadaSlowianska]

gród Stobierna koło Dębicy

[@szopanawsi]

@@OsadaSlowianska Obejrzałem jeden z filmów o zbiórce na nowy gród i typowałem, że to Srzegocice 🤔. W poprzedni weekend byłem w Karpackiej Troi i nie miałem pojęcia o tych osadach , które są nieopodal . Chętnie zwiedzę w przyszłości nową osadę 😁 . A Stobierna jest już nieczynna ?

[@romans883]

kiedy wisla zostala zmieniona z Wanda ? to byla dawna slowianska nazwa tej rzeki

[@czarnypiotrus6975]

Interesujące są takie nazwy rzek,jak Wda,Wkra,Brda i tu do tego rodzaju nazewnictwa dodałby Odrę...ale to też dalekoidąca interpretacja..a ja nie lubię w nauce gdybologi sufitologicznej bo ja tak sądzę i moje zacne grono też to musi być prawdą.Czesto zwłaszcza zawzięci autochtoniści chcieliby różnorodne nazwy przypisywać 1:1 do dzisiejszego języka polskiego😳 nie zastanawiając się że nazwy słowiańskie jeśli się pojawiły to najpóźniej od innych indoeuropejskieskich nazw a co dopiero przedindoeuropejskich..obłęd.Pozdrawiam.

[@rexxgood9906]

Błagam bracie, zainwestuj w dobry mikrofon;) Słaby dzięki psuje film. Pozdrawiam!

[@julia.kowalsky]

popieram ;))

[@OsadaSlowianska]

nastanie niedługo ten dzień! :)

[@sebastianbuczynski]

Rexx trochę cierpliwości. Niedługo dotrą do osady kupcy z Pragi po skóry oraz niewolników :). Trochę drachm zostawią w Osadzie Słowiańskiej.

[@elektrux2293]

@@sebastianbuczynski Tylko zeby wymienili mikrofonu na prowadzącego ;-)

[@Lechoslaw8546]

@@sebastianbuczynski ciebie na pewno zabiorą, a najpierw wykastrują, cieszysz się?

[@mariuszmajor9552]

Te chaty powinniście robić na wzór starych, ale jednak z komfortem, jak dzisiejsze domy góralskie czy beskidzkie. To ma więcej sensu niż zimne klepisko.

[@jonatanlerner]

🤣🤣🤣🤣🤣🤣

[@undefinednull5749]

Wisła to może być od którychś z poniższych choć to trzeba by więcej danych by jaśniej określić. wieś tula. Że taka która wieś tula. (inna odmiana czasownika niż słowo tuli). Albo wyż tula lub wyże/wysze tula. Tu zauważać trzeba bliskość - większe-> więc. I wyszemir np imię słowiańskie jako przykład odmiany wysze*. . Albo po prostu rzeka Wiéstła, że taka która wiéstła (zwiastowała), np. może nadejście wiosny swoimi rozlewami powodziowymi roztopowymi. É to dźwięk e pochylony w dźwięk i lub y w zależności od poprz lub nast. dźwięków. Tak samo mamy ó czyli o pochylone w u, choć większość wymawia je jako zwykłe u, bo szkoły to bzdury. .

[@darekpasterczyk4715]

mam pytanko skad wzięła nazwa rzeki jasiołka

[@krzysztoffac3645]

Od Jasła

[@Lechoslaw8546]

@@krzysztoffac3645 Nie. Jest odwrotnie, to Jasło pochodzi od Jasiołki. Jasiołka pochodzi od słowa "jasny" lub od nazwy drzewa jesion/jasion.

[@markegirski7498]

@@Lechoslaw8546 a może od Jaskółki (ja z kółka)

[@tl7768]

Wisła = Wyszła (ze źródła) Pilica może od pili z niej :D Od Ra od Boga RA ;) Bug moze Bóg? Narew narwana

[@OsadaSlowianska]

bardzo ciekawe pomysły :)

[@kamillimak9885]

no jedna modra a druga wartka...

[@snowbaord]

dobrze kminisz

[@jaroslawstoch4837]

Podobno rzeka Raba (dopływ Wisły) to nazwa celtycka Raab i znaczyła porywcza. Z drugiej strony jest niemieckie "rabować" od rauben i słowiańskie słowo "raban" awantura, hałas ale też starogermańskie "raban" kruk. Może coś wiecie?

[@markegirski7498]

Rab=wa od (zd)rowa

[@stanislev]

ODRA po Kaszubsku WODRA od wody - i to jest wlasciwa slowianska etymologia tej nazwy OK?! Urodzilem sie nad rzeka BREN w Malopolsce (zmieczone "N") Sproboj wytlumaczyc pochodzenie, jak dasz rade (watpie).

[@Lechoslaw8546]

Odra w językach dolno i górnołużyckim to Wodra, nie wiedziałem, że także po kaszubsku. Oni mają zwyczaj dodawania przedrostka "w", jednak nazwa Odry nie pochodzi od wody, a od czasownika "odzierać", "odrywać", chodzi o odrywanie gruntów brzegowych. Nazwa "Breń" jest starosłowiańska i pochodzi od czasownika "brzęczeć"/"brenkati".

[@undefinednull5749]

​​@@Lechoslaw8546zgadzam się, choć trzeba zauważyć, że dodanie w to zmiana znaczenia trochę, że np. lać -wlać, mieszać -> wmieszać. TAK samo może być odrzeć -> wodrzeć.

[@markegirski7498]

ODRA może też być RODA(czyja?) tak jak NORD NaRÓD Nasz RÓD

[@undefinednull5749]

nie, to po prostu przymiotnik od słowa odrzeć. Taka rzeka, która jest odra. Ziemie ona odra (Odrze, odrywa) swoim nurtem wartkim.

[@markegirski7498]

@@undefinednull5749 Raczej nikt tak by nie nazywał.Chyba ważniejsze i ładniejsze nazwy są od mĄDRA RODA dla rzeki kóra jest największą w tej okolicy.

[@pradivarta]

Albo z ... Sanskrytu gdzie VIŚ= wieś, osada, naród i LACH/LEKHYA = widzieć i czynic znaki, pisac czyli VIŚLACH = osada, naród tych którzy widzą, stawiają znaki, piszą. Dalej z Sandkrytu: VARTA = to co utrzymuje przy życiu, daje pożywienie, np. Ariavarta - region w którym żyli Ariowie w Indiach. UDRA = płynąca, rozlewajaca się woda Przykładów jest więcej...

[@73marian33]

Tylko w jakim jezyku mówili Grrmanie? Raczej nie po niemiecku itp.!

[@OsadaSlowianska]

w języku pra-germańskim, z którego niemiecki się wywodzi

[@73marian33]

@@OsadaSlowianska tak jak i większość nadanych nazw miejscowości na terytorium dzisiejszych Niemiec ;). Może trochę proszę poczytać i uzupełnić wiedzę:)

[@Lechoslaw8546]

1:48 "Ja będę zupełnie innego zdania, uważam że te źródłosłowy są jeszcze starsze, praindoeuropejskie" A co to znaczy praindoeuropejskie, czyli PIE? No właśnie, to nic innego jak prasłowiańskie. Więc tylko wydaje Ci ię, że masz inne zdanie, naprawdę masz zdanie dokładnie to samo co autochtoni. PIE jest rekonstrukcją i naprawdę niczym nie różnił się od prasłowiańskiego.

[@kayailetisin8339]

Zgadzam sie calkowicie. Tzw. "praindoeuropejskie" to tak naprawde praslowianskie albo praruskie. Te z kolei maja podobienstwo z jezykami altajskimi np. bol (бол) - большой jest podobny do tur. büyük czy tez tunguskiego бий skad wzielo sie angielskie "big" i wiele innych wiec trzeba mowic o pochodzeniu od wspolnego prajezyka albo o jezykach jafetyckich. Nazwa "jafetyckie" pochodzi od imienia jednego z synow Proroka Nuha (Noego) pokoj mu - Jafeta podobnie jak semickie i chamickie. Termin "jezyki jafetyckie" wprowadzil niemiecki uczony lingwista Marr, ktory wywodzil pochodzenie wszystkich jezykow od jezyka gruzinskiego spokrewnionego z wajnachskim (czeczenskim i inguskim) czyli od Urartu bedacego wspolnym przodkiem jezykow kaukaskich i semickich. Jako przyklad mozna przytoczyc czeczenskie Ош/osz i arabskie akhi Co znaczy "brat". A na temat jezykow slowianskich i etymologii polecam zajrzec na strone prof. Dragunkina www.5sens.dragunkin.ru

[@Sattivasa]

🤣🤣🤣

[@Sattivasa]

@@kayailetisin8339 🤣🤣🤣

[@marvju209]

Co za bzdury! Z praindoeuropejskiego wykształciły się różne i liczne grupy językowe, np. pragermańska, bałto-słowiańska, iliryjska, irańska czy sanskryt

[@Lechoslaw8546]

@@kayailetisin8339 Słuszna uwaga Kayu. Nasze królewskie imię Bolesław też wywodzi się z tego samego rdzenia. Większość rzek Europy od Hiszpanii po Ural ma prasłowiański źródłosłów. Zdrawiam.