Hoe werkt een formatie?

In maart zijn we allemaal naar de stembus gegaan om te stemmen op onze favoriete partij of op D66. Nu is de politiek aan de beurt om een coalitie te vormen. Maar hoe gaat dat eigenlijk in z’n werk? De Speld vertelt!
Presentatie - Vera van Zelm
Script - Jop Eikelboom, Jochem van den Berg
Montage: Yanno Post
Beeldbewerking: Casper Steenbergen en Victor Bloemhof

[@gbekkema]

Wat nu als Mark Rutte geen actieve herinnering aan een formatie heeft, is er dan wel een kabinet?

[@StofStuiver]

Dan heeft ie gelogen, maar naar beste eer en geweten. Maakt niet uit trouwens; een kabinet heeft geen zin als er geen symptomen van een democratie zijn.

[@dutcherrct3]

Dat ligt eraan wat in de notulen van de ministerraad staat. Als deze worden gelekt en er ontstaan ophef over dat is er een grote kans dat er inderdaad een kabinet is waar de SP weer niet in zit.

[@dutcherrct3]

Ter toevoeging van mijn eerdere opmerking: ophef is van toepassing wanneer minstens 10 zetels van minstens 2 partijen (exclusief FvD) bezwaar aantekenen of wanneer de SGP een motie indient.

[@zandNL]

Dan valt het kabinet. Dan gaan ze demissionair verder. En een half jaar later komt er een nieuw kabinet Rutte. Maar dan met een hoger cijfer erachter.

[@Pincer88]

Geniaal!

[@kamielnuyens]

de speld was toch satire? Dit is gewoon een helemaal correct feitenrelaas (waar ik morgen geen actieve herinnering meer aan heb)

[@davidschaftenaar6530]

Ik denk dat de satire (of het sarcasme, eigenlijk) er in zit dat dit LSD-crack-circus sinds de verkiezingen als normaal wordt gepresenteerd, in de stijl van NOS op 3 voor extra effect. Althans, dat heb ik s'ochtends vroeg gehoord van een bron, een paar uur voordat de video uitkwam.

[@wilsonpaycheckii1015]

@@davidschaftenaar6530 dankjewel nu snap ik de humor

[@MarshallMathersthe7th]

Daarom juist.

[@merijnvanmoorsel2953]

Ik vond het wel een ingewikkelde video en verlang weer terug naar de tijd toen er alleen nog kwark was

[@SungazerDNB]

RIP kwark, never forgetthi

[@jappiegamez]

Dit is de enige video van de speld die compleet waar is

[@ribamarsantarosa4465]

tegenwoordig is geen verschil meer er tussen komedie en journalistiek

[@RudyBleeker]

Het blijft natuurlijk wel satire. Volgens de regels is het dan ook niet verplicht dat de informateur er een puinhoop van maakt. Het gebeurd echter zo vaak dat je gerust kan stellen dat het wel zo is. Dat zo brengen wordt in de comedy ook wel een hyperbool genoemd.

[@18bovende]

Was dit een video?

[@Rene1974833]

@@18bovende Ik vond van wel

[@anon36977]

Bedankt baardmans!

[@WongaCoup173]

02:14 Willy: "Zo doe je dat, paupers!"

[@daddyleon]

Ja he, wat een koekwous.

[@echtblikbonen]

Deze video had de like te pakken bij “of op d66”

[@j.p.ijsblok5304]

"De informateur gaat langs bij de partijen die willen samenwerken om te kijken welke punten in hun partijprogramma serieus bedoeld waren" Hij viel van ene verbazing naar de andere.

[@JoeyPsych]

Ik was al geabonneerd, maar dat is niet erg, ik vond het nog steeds een video, hoor.

[@teunrijken]

Hoe werkt een formatie? Niet.

[@bartvos89]

Ik dacht even dat ik een NOS explainer aan het kijken was... ;) Leuke De Speld video maar schuurt ook angstvallig dicht tegen de werkelijkheid aan

[@Inforza]

duidelijke uitleg! Geen spelt tussen te krijgen :D

[@GeoDetective]

Je spelt dat verkeerd

[@Bruce954]

Ik vond het een video, ik ben inmiddels geabonneerd ;)

[@sanderschat]

Verkiezingen? Huh? Wanneer? Daar heb ik geen actieve herinnering aan. Wanneer zijn die geweest dan?

[@langph]

Ik begrijp het eindelijk, bedankt! Het maken van een typhusbende door de verkenner en het uit zijn kist trappen van een reeds overleden Tjeenk Willink hoort dus er dus gewoon bij.

[@pacator17]

Ik vond dit wel een video.

[@joostiscool100]

Zeker een video.

[@MemeLord42]

Dit was zeker een van de video’s van 2021

[@18bovende]

Ik vond dit wel een video. Bedankt.

[@aryanvanderlouw]

Foei Speld jullie moeten niet de waarheid aan de man brengen !

[@hayo919]

Ik vind dat de positie Tjeenk-Willink nog wat uitleg behoeft. Misschien kunnen jullie daar een apparte video van maken @despeld?

[@janneman7710]

het reclame spotje voor de vid was van groenlinks, het duurde een paar seconde voordat ik door had dat de vid nog niet was begonnen

[@wrnrt]

Kon slechts één feitelijke onjuistheid ontdekken op 02:37. "Een kaal poppetje die" ? 'Poppetje' is mannelijk (ghe ghe), dus "Een poppetje DAT".

[@allthatchas]

Onzijdig, maar verder de spijker van zijn kop.

[@markschouten_E-Track]

Ik kwam hier voor satire maar zowaar was het informatief. De Speld, wat doe je nu?!?!?

[@gio3061]

"Hoe werkt een formatie?" "Niet."

[@jairkerker2821]

Ik dacht dat de formateur door de Bilderberg groep aangewezen werd. Live and learn.

[@Benimation]

Ik vond dit zeker een video

[@iateyourkeysandyourwallet1380]

Ja dit vond ik wel een video ja.

[@gammaraider]

Ik stem alleen nog PTDB

[@Tymz89]

Wat is spelt/d/dt/brood?

[@Mirage8v]

Kabinet Rutte samenvoegen naar Kutte?

[@ZorbaTheDutch]

2:15 De David Brent (The Office) look.

[@dolsimon]

Dit is gewoon prachtig

[@shurelock3981]

Gewoon iedereen naar zijn/haar eigen kamer sturen!

[@gijskramer1702]

Vond je dit een video abboneer je dan hier, of hier, of... waar dat ding ook zit.

[@yanwillempasterkamp8454]

Johan remkes was dit keer het oliemannetje, nouja het ging gesmeerd.

[@Aragorn.Strider]

Nou ja, het kan ook zonder VVD, en als er wel VVD in zit kan het nog steeds zonder Rutte

[@Invading-Specious]

iemand die 24 uur beveiliging nodig heeft is eigenlijk zielig.

[@SK22520]

Ja, ik vond dit wel een video. Ik abonneer!

[@alexnowak1392]

Ik snap het niet helemaal, is er een commenter die zo vriendelijk is om het rustig nog een keer uit te leggen? Bvd

[@Ellen1600]

Ik heb geen zin t uit te leggen. Misschien hebben ze een herhaal knop?

[@superleipoman]

t is als stratego maar dan met de rechtstaat

[@JanSanono]

Speld op 3?

[@MartinJohnZ]

Ik zeg: Tjeenk Willik-NIET! En Mark ga-toch-RUSTE! Ik maak woordgrapjes, dus ik heb gelijk.

[@laak85]

Erg informatief Speld. Om door de satire heen toch een serieuze noot te plaatsen @2:43-2:45. Het kabinet betreft de ministers en staatssecretarissen. De regering bestaat uit de koning en ministers. Uiteraard is in beide gevallen de minister-president Mark Rutte, maar dat is logisch.

[@DecrepitTherapist]

maar.... Ik begrijp er niks vaaaan

[@tamarahagenbeek]

Door te stemmen zeg je het beleid van de afgelopen tijd was goed Nu kunnen we weer verder op dezelfde voet Vol goede moed Maar wat komt er nog meer uit Ruttes grote hoed?

[@e8gj4jg84u]

Vera van Zelm, ik ben fan!

[@joboone8641]

Oh, is het niet Swabinet Rutte XXX?

[@thijs199]

Ik heb SP gestemd, eerste keer dat ik stem. Werkte averechts. Ik had niet moeten stemmen

[@RCvandervelde]

Als het enige troost is maakt het toch niet uit op wie je gestemd hebt. Ik geloof niet dat iemand zich van te voren afvroeg wie dit keer premier zou worden 😉

[@uremomisepic]

@@RCvandervelde je kan wel hopen dat het een keer niet dezelfde demente clown is.

[@joeltheboss47]

Nee sorry, ik vond dit geen video.

[@MarshallMathersthe7th]

Ehmm het werkt juist niet?

[@frankyfew]

Goede uitleg! Nu begrijp ik eindelijk hoe vriendjespolitiek werkt..

[@megajeroen]

Maar als Mark nu eens gaat praten met Denk en Bij1, dan is er misschien wel een minderhedenkabinet mogelijk....

[@reuireuiop0]

Met PVV en Forum, een anti-minderheden kabinet. Handig in de kamer!

[@dontspikemydrink9382]

@@reuireuiop0 die kamers, kunnen die op slot

[@TimmyM]

🎶Dat is het voordeel van video...🎶

[@dontspikemydrink9382]

das zeker

[@eefneleman9564]

Hoe dat werkt? Niet.

[@ZWD2011]

Ik weet niet meer waarom ik in maart ook alweer naar de stembus ben gegaan. Gewoon om eens te kijken hoe dit keer 27 partijen het land gaan versturen?

[@foppr8666]

Sorry, ik snap het niet helemaal. Zou iemand het nog rustig uit kunnen leggen?

[@Sierra-Whisky]

Stap 1: Ga naar de gemeente en neem een willekeurige identiteitsbewijs mee Stap 2: Laat je uitschrijven uit de Basisregistratie Gekwalificeerde Kiesgerechtigden Stap 3: Plak het identiteitsbewijs op je voorhoofd en ren gillend door het gemeentehuis Duidelijk zo of moet ik het een keertje voor doen?

[@ItsJustJara]

@@Sierra-Whisky ik vind het niet zo duidelijk, kan je het even voordoen?

[@MrRundervinkje]

Ik vind het erg laf dat je het bij de koning dan zo op de man gaat spelen, zonder het recept erbij te vermelden.

[@Sierra-Whisky]

Als je het na deze uitlegvideo nog steeds niet begrijpt, moet je naar de gemeente om je te laten uitschrijven uit de Basisregistratie Gekwalificeerde Kiesgerechtigden.

[@janklaas6885]

🇺🇳2:23 ik dacht dat die pechthold toen allang niet meer in de politiek zat, almeer dan een jaar.

[@gemmeburger7899]

Ik snap het niet

[@usha3938]

dit was een video

[@liedjesvanjelle]

Ik heb net iets gekeken. Maar of het een video is, heb ik zo gauw even geen herinnering aan.

[@gemmeburger7899]

Ik snap het niet

[@BiggestNightmareJim]

Wist niet dat FvD ook een sleutelpartij was tegenwoordig.

[@EagleDarkX]

Gek, ik heb een vermoeden dat dit al de 20 keer is dat ik hier naar kijk, maar ik heb er steeds geen actieve herinnering aan.

[@fvansoldt]

Veel te ingewikkeld!

[@JaapVersteegh]

Ik snap het nog steeds niet... maarrrrr ik vond het wel een video!

[@wimmaas777]

Top! 👌

[@magerehenk7579]

ik vond het een video maar ik ben al geabonneerd. wat nu?

[@TonBil1]

Dat heb ik nou ook. Ik denk dat er niks anders opzit dan een eigen partij oprichten.

[@dontspikemydrink9382]

@@TonBil1 Pvda.. nee, niet DIE pvda, partij van de abonnementen

[@werwar27]

deaboneren en dan weer abonneren

[@nathanthof3652]

Zouden we een update kunnen krijgen? Ik snap het allemaal niet meer zo goed

[@HenkvanVliet]

Kunnen jullie een update maken, alsjeblieft 🙏🏽 🤣

[@emdeo]

Het allerleukste aan dit De Speld filmpje is dat de KZbin aanrading erna er een van de NOS is over de formatie die alweer op de kop staat. Mooi.

[@MustiAksoy]

Hoe werkt een formatie? Nou niet blijkbaar

[@DeStaatsmongool]

Ik begrijp er nog steeds geen hol van

[@heddevh]

Ik vond dit een video, dus ik ben geabonneerd.

[@HansPostCumulus4]

Helemaal duidelijk: Geen speld tussen te krijgen!

[@kolendamp3360]

Bij stratego zitten een heleboel bommetjes

[@Ardjano234]

Zie je Beatrix al pannenkoeken bakken? Waar gaat het heen met dit koningshuis?

[@DennisJanssen75]

Ik denk niet dat Beatrix ooit nog koning gaat worden.

[@MrRGDO]

Geabonneerd! Geweldig 😂

[@Stormfox93]

Ja, ik vond dit een video

[@JolanRensen]

Ik begrijp het niet.

[@WarriorSam]

Ik vond dit geen video

[@TheGrimravager]

>te veel aan sleutels hebben geroken ik heb lang niet zo hard gelachen

[@TheGrimravager]

@drttyu liqm dat zou wel echt heel mooi zijn, lets hope so :D

[@_M_o_n_k_e]

Die werkt niet lol

[@antnz3095]

Hahah did wel leuk

[@ernstdevos3700]

leuke uitleg.

[@arposkraft3616]

heerlijk

[@hanslodder6158]

Ben jij het Vera?

[@DoeMaarDJwii]

geweldig

[@krullert]

Ik snap ut niet!

[@The.NetherIands]

Dat is goed, dan heb je het begrepen.

[@markschouten_E-Track]

Omdat het waar is. ;)

[@durrrhurrrderpderpderp9932]

Ik snap het niet echt

[@corjan8057]

Direct na de Nederlandse Tweede Kamerverkiezingen begint de kabinetsformatie. Tijdens de formatie wordt de basis gelegd voor een nieuw kabinet en voor het beleid dat dit kabinet zal voeren. Over de (in)formatie zelf bestaan geen wettelijke bepalingen of regels. Alleen het begin en het einde van de kabinetsformatie worden behandeld: het ontslaan van het oude kabinet en het benoemen van het nieuwe kabinet door het staatshoofd. Door de jaren heen is de procedure tot het tot stand komen van een nieuw kabinet continu gewijzigd. Wel doorloopt iedere kabinetsformatie over het algemeen de volgende stappen: verkiezingen, informatie, coalitieakkoord, formatie en beëdiging. Voor 2012 vroeg de Koning advies over een nieuw te vormen kabinet aan de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer, de vicepresident van de Raad van State, de fractievoorzitters in de Tweede Kamer en eventueel de Ministers van Staat. Daarna verzocht de Koning een of meerdere informateurs om de mogelijkheden te onderzoeken van een nieuw kabinet dat op voldoende steun in de Kamer kan rekenen. Hoewel het staatshoofd niet meer het initiatief neemt bij de kabinetsformatie en hiermee geen procesleider is, wordt de Koning gedurende het hele proces wel geïnformeerd door zijn vaste adviseurs en de informateur(s) en formateur. Volgens de theorie van Walter Bagehot is dit immers een van de drie klassieke rechten van een monarch: "Het recht om te worden geïnformeerd, het recht om aan te moedigen en het recht om te waarschuwen". Naast ontvangst van de drie vaste adviseurs brengen de informateurs regelmatig een bezoek aan het Staatshoofd en ontvangt de Koning de nieuwe voorzitters van de fracties voor een kennismakingsgesprek. Tijdens de formatie ontvangt de Koning in het licht van de relevante bepalingen van de Grondwet de formateur. De ministers en staatssecretarissen worden nog steeds bij koninklijk besluit benoemd. Op verzoek van het presidium van de Tweede Kamer is de kabinetsformatie nieuwe stijl geëvalueerd door een commissie bestaande uit wetenschappers van de Universiteit van Nijmegen. De commissie concludeerde in december 2014 dat de nieuwe stijl goed werkt. De wijziging stuitte niet op constitutionele bezwaren. De commissie concludeerde wel dat de Koning, als staatshoofd en in zijn hoedanigheid als enige constante factor in de regering, in het vervolg beter geïnformeerd dient te worden. De Koning benoemt immers de nieuwe bewindspersonen en dient als staatshoofd betrokken te zijn bij de kabinetsformatie.[4] Tijdens de kabinetsformatie in 2017 werd de koning, in lijn met het rapport van de Commissie Bovend’Eert, totaal 22 keer geïnformeerd over de stand van zaken door de voorzitter van de Tweede Kamer, de informateurs en de formateur. Ook ontving de koning de voorzitter van de Eerste Kamer en de vicepresident van de Raad van State twee keer om zich te laten informeren over de politieke actualiteit.[5] De evaluatiecommissie die de kabinetsformatie van 2017 evalueerde oordeelde dat de koning deze formatie, conform zijn staatsrechtelijke positie, op correcte wijze was betrokken bij het proces.[6] Verkennende fase: optreden informateur De informateur onderzoekt welke combinaties van politieke partijen mogelijk zijn om tot een nieuwe regeringscoalitie te komen. Hij of zij voert hiervoor gesprekken met de fractievoorzitters en doet daarvan verslag. Daarna wordt een nieuwe opdracht aan dezelfde of een andere informateur gegeven. De informateur gaat onderhandelen met de fractievoorzitters van de coalitie die het meest haalbaar lijkt. Onderwerpen van de onderhandelingen zijn het regeringsprogramma en de verdeling van de posten. Het resultaat hiervan is een conceptregeerakkoord, dat de informateur opneemt in het eindverslag. De informateur beveelt hierin ook een formateur aan. Vaak is dit de toekomstige minister-president. Over het conceptregeerakkoord vindt alvorens de formateur benoemd wordt een debat plaats in de Tweede Kamer waar de fracties hun mening over kunnen geven. Op grond van de grondwettelijke rol en op verzoek van de Tweede Kamer, wordt de Koning tijdens het gehele proces van verkenning en informatie voortdurend geïnformeerd over de gang van zaken. Als de onderhandelingen geen resultaat opleveren, kan de informateur zijn opdracht teruggeven, er wordt dan op basis van adviezen een nieuwe informateur benoemd. Het is overigens ook mogelijk dat direct een formateur wordt aangewezen en de informatiefase wordt overgeslagen. Formateur vormt kabinet Zodra de beoogde coalitiepartners een conceptregeerakkoord zijn overeengekomen, wordt een formateur benoemd met als opdracht een kabinet te formeren. De formateur benadert vervolgens, in overleg met onderhandelaars van de toekomstige coalitie, kandidaat-ministers en kandidaat-staatssecretarissen. In de gesprekken wordt aan de kandidaten gevraagd of ze de afspraken in het regeerakkoord ondersteunen. Kandidaten krijgen de mogelijkheid alle niet-vertrouwelijke en niet-geheime dossier-stukken van hun beoogde portefeuille of departement indien gewenst of noodzakelijk in te zien om een goede afweging te maken voor hun eventuele toetreden tot het kabinet. Daarnaast wordt volgens een vaste procedure nagegaan of er voor de kandidaat mogelijke bezwaren zijn om als minister of staatssecretaris tot het kabinet toe te treden. De formateur laat de achtergrond van de kandidaat onderzoeken: Justitie, de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst en de Belastingdienst kijken of er een dossier over de kandidaat aanwezig is en of dit bezwaren oplevert.[7] Ten slotte stelt de formateur in een persoonlijk gesprek, eventueel met een derde aanwezige van een andere politieke kleur, de vraag of er nog andere feiten 'uit heden of verleden' zijn, 'die op enig moment van negatieve invloed kunnen worden op het functioneren van de kandidaat als bewindspersoon, dan wel het kabinet in een moeilijke situatie zouden kunnen brengen'. De kandidaat moet alle betaalde en onbetaalde nevenfuncties neerleggen en afstand doen van (de zeggenschap in) overige zakelijke of financiële belangen. In het licht van de relevante bepalingen van de Grondwet, stelt de formateur de Koning van zijn werkwijze op de hoogte. Als de nieuwe ministersploeg compleet is, komen zij bijeen in een constituerende vergadering (beraad). Tijdens deze vergadering onderschrijven de ministers het regeerakkoord en wordt de portefeuilleverdeling en vervangingsregeling vastgesteld. In het eindverslag vermeldt de formateur welke ministers en staatssecretarissen bereid zijn toe te treden tot het nieuwe kabinet. Benoeming en beëdiging De Koning tekent de koninklijke besluiten waarin de ontslagaanvraag van vertrekkende bewindspersonen wordt geaccepteerd en nieuwe bewindspersonen worden benoemd. De nieuwe minister-president contrasigneert zijn eigen benoeming en de benoemingen en ontslagen van de andere ministers en staatssecretarissen en neemt daarmee de verantwoordelijkheid voor deze besluiten op zich (artikel 48 van de Grondwet). Van ministers die reeds deel uitmaakten van de vorige regering wordt eenvoudigweg de ontslagaanvraag niet ingewilligd. Zij worden ook niet opnieuw beëdigd. De nieuwe ministers en staatssecretarissen zweren of beloven vervolgens trouw aan de Koning, het Statuut voor het Koninkrijk en de Grondwet, en leggen ten overstaan van de Koning een zuiveringseed af.[8] In 2012 werd dit voor het eerst live op televisie uitgezonden.

[@duncanhw]

Maakt niet uit, Durrr hurrr derp derp derp

[@jemied2480]

IK sNaP hEt NiEt, KaN iEmAnD hEt UiTlEgGeN?

[@bertvandorp273]

Ikdachtffdatikhetsnapte, maarikbegreephetniet.

[@bertijnbruinhorst7905]

sterk!! d66 is niemands favoriete partij

[@Epic-Struisvogel]

Zohééé dude, kijk naar die kleuren op de muur vogel, weet je...

[@HEROplanetX]

Heeft zij ook Only Fans? Love zelm, hoeft niet gerookt voor mij. mag wel....

[@enzicoxe]

eyo lekker

[@enzicoxe]

gekke uitleg

[@GyurkaJansen]

Kritiek is goed, maar dit is gewoon bashen,

[@p4l4d1n7]

Welk kritiek?

[@Tyler_B1tch]

Welk kritiek? Dit is gewoon zo'n beetje de waarheid en als je er niet tegen kan ga lekker die klote regeltjes volgen en naar ome Mark Rutte luisteren en niet gaan commenten op deze video

[@ItsJustJara]

Opzich is het ook satire

[@simondeun9692]

Alle logo-these komen in beeld in het begin van de video, behalve PVV, JA21, FvD. Dan ben ik al klaar met deze kut video.

[@XX-es8vg]

Pauzeer even op 3s, dan zie je Fvd en Ja21 langskomen, linksboven in de video. Bij 4s zie je de PVV van boven langskomen. Hebben ze in Venlo geen opticiens?

[@UncleButt]

Zo te zien doet ze nog steeds mee met Expeditie Confusion Island