Spinoza ve Kitab-ı Mukaddes Eleştirisi

Bu söyleşide, 17. yüzyılda, düş'ün karşısına us'u, imge'nin karşısına kavram'ı çıkaran, muhatabına boyun eğmek yerine özgürleşmeyi teklif eden bir düşünürün 1670 tarihli en tehlikeli yapıtı ele alınacaktır: TRACTATUS THEOLOGİCO-POLİTİCUS (Tanrıbilimsel-Siyasal İnceleme)
İnançları karşıt inançlarla defetme gayretlerinin en ironik yanı, kendilerinde inançları düşünceye dönüştürme gücünün bulunmayışıdır, nitekim "Türkiye'de din hep aşağılandı, hiç eleştirilmedi" sözünün bir anlamı da budur. İnanç, yerini düşüncenin alması gereken bir zihinsel aşamadır. İnanmak (tek yanlı olumlamak) bir erdemdir, ne ki düşünmek (yadsımayı göze almak) daha büyük bir erdemdir. İnanç aşamasında "karalama", düşünme aşamasında "eleştiri" ortaya çıkar, çünkü hiçbir inanç salt inanç olarak ne kanıtlanabilir, ne de çürütülebilir, oysa düşünce kanıtlanmak ve çürütülmek için vardır.
Katıl butonu için: / @ducanecundiogluresmik...

[@ejderturan8628]

Ders Notları • Akıl ile vahy arasındaki çatışmanın tarihi; M.Ö 5-4. yüzyıl Atina 9-10. yüzyıl Bağdat 14. yüzyıl Amsterdam • Bilimle din arasında birbirine karıştırılmaması gereken ciddi bir uçurum olmalıdır. • Kutsal kitabı akılla ve bilimle yorumlamanın ya da bilimsel görüşlerin altına ayet-hadis döşemenin bir kafa karışıklığı ve istismar kaynağı olduğunu düşünüyorum. • Bilimsel açıklamalar ile Kur’an ayetleri arasında zorlama bağıntılar icat etme meselesini bir tür ekran vaizliği olarak görüyorum. • Spinoza’ya göre bilim akla dayanır ve akıl insana ne yapacaklarını söylemez, doğrudan hakikatin peşinde koşar. Buna mukabil vahyin bir tek amacı vardır: insanların teslimiyetini sağlamak. Dolayısıyla ikisinin arasında hiçbir alaka yoktur. Vahy kendi yolundan gitsin, bilim kendi yolundan gitsin. İkisini karıştırmak büyük bir hatadır. • Bilim ile din arasındaki flört iki kurumun da hakikatine terstir. Bilimsel önermelerin dinsel bir mesajı olmaz, dinsel önermelerin bilimsel bir değeri olmaz. • Spinoza’nın kutsal kitabın yorumunda akla başvurmayı reddetmesinin nedeni din ile devletin ayrılmasıdır. (laiklik) • Spinoza’nın kitab-ı mukaddes eleştirisini bir teolojik okuma olarak değil, bir siyasal okuma olarak görmemiz gerekir. • Spinoza’nın Tractatus Theologico-Politicus eseri Avrupa tarihindeki en şeytanı kitaplardan biri olarak kabul edilmiştir. • (Yahudilik bir ırk bildirir, din bildirmez.) Spinoza bir Yahudi idi. Spinoza’nın yahudiği İbn Rüşd-Farabi bağıntısı bakımından önemlidir. • Spinoza eleştirisini iki isme dayandırır: Musa b. Meymun (Endülüs dilozoflarındandır.)- Al’Pakar • Hukema filozof demek değildir, bilge demektir. İslam dünyası filozofun üzerine sinmiş “kafir” kokusunun bedelini ödememek için umumiyetle “hukema” tabirini kullanır. • Batı’da din ve devletin ayrılması, bilimle dinin ayrılmasıyla mümkün olmuştur. • Farabi filozof ile peygamberi karşılaştırır. Peygamberlerin muhayyileye dayandığını, filozofların ise akla dayandığını, aklın muhayyileden daha üstün bir bilişsel yeti olduğunu, o bakımdan filozofların peygamberlerden üstün olduğunu söyler. Tıpkı felsefenin dinden üstün olduğunu söylediği gibi. • Tractatus’un olmadığı bir kütüphane yoksun bir kütüphanedir. • Spinoza bildiğimiz anlamda laboratuvarda çalışan bir bilim adamıdır. • Akıl ile vahyin birbirine (birinin diğerine) tabi olması gerektiğini söylemiyorum, ikisinin bahsettiği dünya aynı değil. • Dindar bilincin neredeyse tamamı akıl ile vahy arasında bir bağ olduğunu düşünür. Tevili/yorumu mümkün kılan da bu bağdır. • Kutsal metin karşısında iki temel tavır vardır: 1-kutsal metni nasılsa öyle kabul edenler: Şafiler, Malikiler, Hambeliler (bugün bunlara Selefi denir) 2-felasife (akılcılar): doğa ve us bilgisiyle yetinirler. Kutsal metni yaptıkları işe bir otorite olarak dahil etmezler. Geri kalan büyük kitle, akıl ile vahyin birbiriyle etkileşime girebileceğini kabul eder. • “Felsefeyi teolojiden ayırmayı bilmeyenler kutsal kitabın mı aklın hizmetinde yoksa tam tersine aklın mı kutsal kitabın hizmetinde olduğunu sorup dururlar. Bir başka değişle kutsal kitabın anlamının mı akla uyarlanması yoksa aklın mı kutsal kitaba uyarlanması gerektiği üzerine tartışırlar. Bu son sav aklın kesinliğini inkar eden kuşkucularındır. İlki ise dogmacıların savıdır. Ama daha önce söylenmiş olanlardan çıkan şu: iki savı da ileri sürenlerin ayakları yere basmaz.” -Spinoza • “teoloji aklın, akıl da teolojinin hizmetinde sayılmamalıdır. Her biri kendi alanında hüküm sürmelidir. Söylediğimiz gibi akıl gerçeklik ve bilgi alanını, teoloji de dine bağlılık ve itaat alanını elde tutar. İtaat için yeterli ölçüde yalnızca inancın dogmalarını belirler vahy. Akla karşı bir şeyi ne ister ne bunu yapabilir. Gerçekliğe ilişkin olarak onların nasıl anlaşılması gerektiğini belirleme işini de akla bırakır. Akıl zihnin ışığıdır. Onsuz yalnız rüyalar ve hayaller görülebilir. Kutsal kitbın otoritesini matematiksel kanıtlamalara dayandırmaya çalışmak tam bir yanılgı olur çünkü kutsal kitabın otoritesi peygamberin otoritesine dayanır, bilimin otoritesine değil.” -Spinoza • Spinoza’nın Tractatus’taki temel meseleleri: 1-niçin felsefeyi (bilim) teolojiden (din) ayırt etmemiz gerekir? 2-felsefe ve teoloji esas olarak neden oluşur? (felsefenini ve bilimin kaynağı nedir?) 3-felsefe de teoloji de birbirinin hizmetinde olmamalıdır. İkisi de diğerinin itirazı söz konusu olmaksızın kendi alanında hüküm sürmelidir. (bu ifade İbn Rüşd’e aittir.) 4- felsefenin ve teolojinin birbirine karıştırılmasından bir sürür saçmalık, sakınca ve zarar ortaya çıkar. • Vahiy sağduyu ile birleşir, akıl ile değil. İlahiyat çevreleri akıl ile sağduyuyu karıştırıyor. • “felsefenin tanrısı itaatin tam tersine, inananların tümüne verilmiş ortak bir armağan değildir. tanrının peygamberler aracılığıyla evrensel olarak herkesten istediği ve her insana gereken bilgi tanrısal adalet ve yardımseverlik bilgisinden başka bir şey değildir. İki savda kutsal kitaptan yola çıkarak kolayca kanıtlanabilir. ” -Spinoza • Spinoza’nın umutsuzluğu içinde bulunduğu koşullar dolayımında açıklanmalı. • Spinoza’nın dinle bilim arasındaki keskin ayrımcılığı İbn Rüşdçüdür. Ama peygamberin muhayyileye, filozofun akla dayanması konusunda söyledikleri Farabicidir. • “peygamberler hemen her zaman her şeyi mesellerle ve bilmecelerle kavrayıp öğrettiler ve tinsel olan her şeyi bedensel olarak dile getirdiler çünkü bütün bunlar hayal gücünün doğasına uygundur. Kutsal kitap olup bitenleri yakın nedenleriyle açıklamaz. “ -Spinoza • Kutsal kitabın akla uygun şeyler söylemek gibi bir amacı yoktur. Amacı etkilemek ve inananlarından bir şey yapmalarını istemektir. • Dindar bilinç asla muhataplarından bir şeye inanmalarını, bir şeyi düşünmelerini istemez, itaat ve eylem(emir ve yasaklar) ister. • “kutsal kitabın amacı akla yatan şeyler söylemek değil, insanların hayal güçlerini ve fantezilerini okşayıp ele geçirmektir.” -Spinoza • Dindar bilinç asla çelişkileri görmez. • “kutsal kitap bir siyasi bütünün çöküşünü siyaset tarihçilerinin genelde yaptıkları gibi anlatsaydı halk tabakası bundan hiç mi hiç etkilenmezdi. Ama tersine kutsal kitabın genelde yaptığı gibi bu çıkış tanrıya atfedilir. Ve şiirse bir dille anlatılırsa halk tabakaları bundan müthiş etkilenir.” -Spinoza • “salt hayal gücü özü gereği emin olunabilecek bir kesinlik içermez, açık ve belirgin her idede olduğunun aksine. Böyle olduğuna göre peygamberlik kendiliğinden emin olunabilecek bir kesinlik içermez çünkü gösterdiğimiz üzere salt hayal gücüne bağlıdır. “- Spinoza • Vahyin kesinliği ussal bir kesinlik değil ahlaki bir kesinliktir. • “kutsal kitap insanlardan itaatten başka bir şey istemez ve kutsal kitap bilgisizliği değil yalnızca itaatsizliği mahkum eder.” -Spinoza • Müslüman olmak belli bir biçimde düşünmek demek değil, belli bir biçimde davranmak demektir. • “inanç ve felsefe arasında hiçbir bağ olmadığı gibi hiçbir yakınlık da yoktur. Bu iki disiplinin hedefini yada temelini bilen hiçkimse ikisinin arasında gerçekten de uçurumlar olduğunu görmezden gelemez çünkü felsefenin tek hedefi hakikattir oysa inancın hedefi ayrıntılı olarak gösterdiğimiz gibi itaat ve dine bağlılıktan başka bir şey değildir. Felsefenin temelleri ortak nosyonlardır ve yalnızca doğadan çıkarsanmalıdır.” -Spinoza • Kutsal kitabı üreten zihin analitik bir zihin değildir. • Kutsal kitap, toplum haline gelmek için ihtiyaç duyulan toplumsal yasaların üretilmesi noktasında yüksek bir iradeye bağlanma ihtiyacını karşılar. Korku temelinde bunu yaparlar ve tanrıyı da onlara, onların anlayacağı gibi (antropomorfik) bir biçimde anlatırlar. • Us varsa vicdana (sağduyuya) gerek yoktur. • Spinoza’ya göre, dinin toplumu bir arada tutmak gibi bir yetisi vardır, akıl bunu yapamaz. • Tractatus’un temel önermesi, ifade özgürlüğüdür. Din (din üzerinden devlet mekanizmalarına sızan ruhban sınıfı) insanların istedikleri gibi özgür düşünmelerine ve konuşmalarına mani olurlar. • Öneri Eser ve Kayıtlar • Marmara İlahiyat: kzbin.info/www/bejne/ineVeIaNmtBohMk&ab_channel=D%C3%BCcaneC%C3%BCndio%C4%9FluAr%C5%9Fiv • İbn Rüşd : kzbin.info/www/bejne/g5WlmJZ6gtV8qdk&ab_channel=D%C3%BCcaneC%C3%BCndio%C4%9Flu • Spinoza - Tractatus Theologico-Politicus (Dost yayınevi)

[@nesterenhanm5155]

Bu akşam notlarım yarım kaldı. :) Çok teşekkürler.

[@mehmetdogan5658]

Çok teşekkürler, her zaman tutmuş olduğunuz notlardan fazlasıyla istifade ediyoruz. Emeğin için; eline, dimağına ve yüreğine sağlık dilerim.

[@anonymokur9873]

Teşekkürler, not alışınız çok düzgün, nasıl bir başarı, hayranım, tebrik ediyorum, çalışkan arkadaşım 🌷🧿🐞

[@filiztekin9210]

👍🏻🙏🏻

[@mhmdkzgn1214]

teşekkür ederim.

[@bilgelikvesanat4369]

sizi her dinlediğimde düşünmenin ne kadar önemli, ne kadar ciddi, ne kadar gerçek, ne kadar acı verici olduğunu, piyasadaki düşünsel ve entelektüel gevezelik yapanların, okumaya gayret gösteren insanları nasıl aldattığını görme imkanı buluyorum. Sahih düşünme ile sahte düşünme arasındaki farkı ortaya koyuyorsunuz. Pandemi sürecinin en büyük kazanımı sizin bizlerle yaptığı bu derslerdir. Fakat mantık derslerinizi ve kitaplarınızı heyecanla bekliyoruz. Teşekkürler

[@ayselozkan7492]

Ulkemizin sizin gibi entellektuel bilgili gerçek aydinlara herzamankinden çok ihtiyacımız var. Ağzınıza saglik, gayretinizi çok takdir ediyoruz, sağ olun, var olun.

[@betelgeuse.337]

zihnimin ve dahi kalbimin en derininde yankı bulan, çok samimi bir yayındı. yalnızlık ve çaresizliğimin arkasına sizin gibi bir gücü koyabildiğim günden beri daha dik duruyorum. eksik olmayın sevgili hocam..

[@kamurancakiir]

ben kimim sorusuna hic bir dolayimdan cevap veremezsin. bu tur yaklasimlar zihnini bir sure tatmin edecek ve sonra yalnizlik ve caresizlik kisir dongusune duseceksin. kmi olduguna odaklan. zihnin sana sundugu bir kimlik ve kisilik olarak degil!

[@nesterenhanm5155]

En heyecanlı programlarınızdan birisi oldu, her zamanki gibi arada ipin ucunu kaçırsam da yakalamayı becerdim. Bu harika sohbete yasaklara değinen bir aforizma eklemek istiyorum. "... davulun sesini boğabilir, lirin tellerini gevşetebilirsiniz, ama hangi biriniz çıkıp da tarla kuşunu ötmekten alıkoyabilir ki? " (H.Cibran). 'Açlık Oyunları' filmindeki "alaycı kuş"u anımsamakta yarar var. Konuşmanızın son yarım saati tarihe düşülen bir not idi. Sesinize, soluğunuza, katkıda bulunan herkesin emeklerine sağlık.

[@ym55izmir]

süper güzel yazmışsınız.

[@mehmetylmaz196]

Çok okumak ve bilmek böyle bir şey. Söylecek sözü olmayanların özgürlüğe ihtiyacı yoktur.

[@mustafadurmus8986]

Hocam, harika bir dersti. Önceki derslere göre daha samimi, daha sıcak geldi bana. Özgürlük yolunda ilermenin nekadar meşekatli, bir yol olduğunu sizin kadar olmasa da en derin hissediyorum. Herkes aynı dinin içinde bile nasıl zihinsel kamplara bölündüklerini, farklı olanları aforoz ettiklerini yaşarken görüyorum.Çok zor bir durum. Şunu samimiyetle ifade edeyim ki bu derslerde çocukken baharda yayalara çıkıp çiçek kokuları karışmış yayla rüzgarlarını içme çektiğim, özgürlüğü içimde hissettiğim duyguları hissediyorum bu derslerle aforoz edilmekten sığındığımız bir liman gibi. Gönül sohbet etmek, . Us da kalııplarından çıkmak istiyor. Yıllar yılı aradığım bu. Çok teşekkür ederim. @

[@ozlemtekirdag1637]

Yürürken kulaklarımda siz ve bir yürüyüş bu kadar keyifli ve bilgilendirici olabilirdi:) Teşekkürler

[@DoganAtlas_1972]

Eskiler öyle dua ederdi Allah akıl (us) Fikir (düşünce) versin derlerdi, biz hakaret olarak anlardık meğer ne güzel duaymış.

[@feganihasim860]

“Yalniz adamlara borcluyuz” ben şahsen size kendimi borclu hissediyorum,iyi ki varsiniz ellerinizden operim,gercekler acı olsa da bize onları tatlı dille anlatan adam

[@omerbalaban688]

Yaptığınız her programı severek izliyorum. Emeğinize sağlık çok önemli ve değerli yayınlar yapıyorsunuz.🙏

[@mehdiyigit2779]

Bu videoyu izlediğimi unutmuştum. Tractacus'u yarılamışken acaba Dücane Cündioğlu bu konuyla alakalı bir şey söylemiş miydi diye araştırayım dedim ve videoya denk gelince izlemeye koyuldum. Bunun sonucunda nasıl anladığıma şaşırdığım kitabı anlayabilmemin sebebini öğrendim. Neleri öğrendiğimin belki bilincinde bile olmadan o kadar çok şey öğreniyorum ki ne kadar teşekkür etsem az.

[@muminegokce6178]

"Başımıza iş açılıyor. Ne güzel kendimizi güvende hissederken biri çıkıyor diyor ki: Pek güvende olduğunu söyleyemem. Emek harcaması lazım bireysel olarak emek harcayacak kaç kişi var bu toplumda?" Hocam o kadar haklısınız ki. Uzun zamandır rahatım yok. Bir şeyleri araştırmak yeni şeyler keşfetmek çok sarsıyor. Ve çevremdekiler araştırmalarıma anlam veremiyor. Öylece yaşamalı, bunları kafama çok takmamaliymisim. Bunu yapamam... Hele ki hayata bakışım ve yasayışım üzerine böylesine söz sahibi olduğunu iddia eden bana şunu yap bunu yapma diyen bir kurum söz konusuyken: din. Neyin doğru neyin yanlış olduğuna karar vermeliyim.

[@vedatturgut6066]

yeryüzünde özgürlüğü yayabilenler ve ayakta tutabilenler, yalnızca herkes ve her şey karşısında kendi özgürlüklerini koruyabilenlerdir. Teşekkürler Dücane Bey.

[@abulibrahim]

Emeğine sağlık kendi inandıklarımızı masaya yatırmamızı; kendimizi yargılaya bilme ve ölçmemizi öğretiyorsunuz. Din inanç, düşünce ve düşünebilme yeteneğimize derin güzellikler katıyorsunuz hocam. Dücane ismini 1990 yılın dan buyana duyuyor gezete yazılarınız dan tanıyorum ama bu videolar sayesinde çok değerler katıyorsunuz hocam.

[@tulaykanl1015]

Başımıza iş çıkardığınız için çok teşekkür ederim iyiki varsınız. 💕

[@muharremkaraoglu5594]

Çok kıymetli, çok değerli bir söyleşi olmuş. Emeğiniz için teşekkür ederim.

[@Zuleyha448_hoca]

Değerli vaktinizi ayırdığınız bu akşam için teşekkür ederim.Bu platformda toplananların öğrenmek için buradayız,eğlenmek için değil bu yüzden lütfen sıkıldığımızı düşünmeyin..Bu akşam bir konuda sayenizde netlik oluştu bende.Spinozanın kitaplarını okurken,spinozanın farabiyi konuşturduğunu düşünür ve öyle görürdüm..Bir tesadüf daha gelişti bu akşam oda gün içerisinde bana sorulan soruya ''hangi filozofları kendinize daha yakın hissediyorsunuz '' diye sorulmuştu,bende Aristoteles ve Kant demiştim.)) Sağlıkla kalın üstad,emeğinize sağlık.

[@ahmetdurak474]

Hocam iyiki varsınız ruhumu aklımı zihnimi kalbimi dinlendirdigim ve büyük bir aşkla sorgulayarak çözümlemelerim olmasına sebep olduğu için teşekkür ederim.... Sevgi ve saygılar

[@sedabisus]

" İnanç, yerini düşüncenin alması gereken bir zihinsel aşamadır. "

[@mehmeteminakbulut9772]

Hocam video konusuyla alakalı değil ama ‘Hangi kitapları okumalıyım?’ video serisinin devamı gelecek mi?

[@tubas._kitchen]

Hocam bu kadar net ve samimi anlatınız icin teşekkürler . Çok istifade edeceğimiz bir ders olmuş...

[@Filozof2022]

Dinleyenleri düşünmeye davet eden derinlemesine yorum ve değerlendirmeleriniz ilham verici. Tebrik ve teşekkür ediyorum.

[@adenaden-t3m]

" Değişebilirsin, düşüncelerini değiştirebilirsin..." İki defa dinledim yayınınızı hocam, çok teşekkür ederim, emeğinize sağlık... yolumu aydınlattığınız için minnettarım. Saygılar, sevgiler hocam.

[@ejderturan8628]

Hocam Spinoza'nın Kitab-ı Mukaddes eleştirisini bitirdim hocam. Eserde bir konuyu anlamakta zorlandım. Spinoza dindar bilincin tabiat ve aklı hor görmesinin Kutsal Kitap'ın kendisinden değil onun yanlış yorumlanmasından kaynaklandığını ifade ediyor. Akla ve tabiata dair dindar bilinçteki bu "hor görme" tutumunda Kutsal Kitapların bizzat ifade ettiklerinin payı yok mudur? Yada Spinoza'nın bu ifadelerini "kılıç korkusu" ile değerlendirebilir miyiz?

[@DucaneCundiogluResmiKanal]

Kendini bu denli korumasına karşın yine de bütün Avrupa Spinoza'nın canına okudular. Sessiz sedasız küçücük bir kulübede geçti ömrü. Küçük bir grubun içinde. Bir ömür boyu fısıldaştı. Spinoza şimdi yaşasaydı ne yazardı, nasıl yazardı diye düşünmek gerekir. Siyasetin güttüğü halk tam bir canavardır.

[@ejderturan8628]

@@DucaneCundiogluResmiKanal Teşekkür ederim hocam.

[@baharli]

Amsterdamda yasiyorum ve sizin gibi Amsterdama hic bakmamistim. Sagol yuregi guzel ustam🌹

[@muhendisChe]

"Tanrının özü kudret, İnsanın özü arzudur." Dücane Cündioğlu

[@AYBARSO2]

İşte olay bu bence de. Sadece bu arzunun bir ilkesi var mı? Neye göre arularız bir şeyi? Kaynağı nedir? Bunla ilgili kimi veya hangi kitabı okumalı? Ulus Baker' i de rahmetle analım bu vesile ile.

[@filiztekin9210]

Önümüzü aydınlatıyorsunuz hocam sizden çok şey alıyorum çok teşekkür ederim🙏🏻🙏🏻❤️

[@hcetker]

yine "canımıza okudunuz" ..ve yine size muhabbetimiz arttı. siyah ölüm size, aydınlık bize.

[@sabahatandac8314]

Gercekten oyle

[@enveregemensalman7664]

Kıymetli büyüğüm... Katıla aktardığınız videoları buradan ücretsiz de izlemek istiyoruz. Pleaseeee

[@muratsagduyu1134]

Dolu dolu spinoza, dolu dolu özgürlük.. tşk.ler hocam..

[@kimseyiilgilendirmez7100]

Lütfen, üstada iletiniz. Teşekkürler. 38:00 “Opacar” İspanyolca da:: “Gölgeden bırakmak” “Işık sızdıran” Almanca’da “Überschatten” demek. Mesela “su belleza opaca a las de las demás;” İspanyolca’da “güzellikleri ile diğerlerini arka planda bırakan” demektir. İş bu halde “Opacar” denilmesi büyük ihtimal “Bilgeliği ile diğerlerini gölgede bırakan” manasında söylenmiş OLABILIR.

[@vuslatbektas2791]

Teşekkürler Hocam , Spinoza'ya ilişkin değerlendirmelerinizden çok faydalandım. Sağ olun.

[@nehirkaya6875]

Öyle sabırsızlıkla bekliyorum ki söyleşilerinizi canım Dücane hocam. Bilginiz karşısında saygıyla eğilmekle beraber insan olarak o kadar naif incelikli birisiniz ki çok seviyorum sizi🌹

[@aphokan]

Enfes bir programdı. Teşekkürler hocam.

[@mustafasenerarslan917]

Hocam emeğinize sağlık, çok teşekkür ederim... 🙏🏼

[@endermertural225]

Dikkat ediyorum hocam hep derslerinizin sonunda ya sizi göklere çıkarmaya , ya da söyleyeceğiniz kavramlarda terslik bulup veya hissedip sizi yermek adına boşluk arayan iki grup var. Ben bu ikisine de dahil değilim. Ne itaatkar ne de cehil-i mürekkep olmaya ihtiyacım var. Ancak şunu söylemeliyim ki bilmediğimi veya bu pencereden de hiç bakmadım dediğim her konu için getirdiğiniz yorumlara açığım. Ne bunları kayıtsız kabul ediyorum, ne de kati reddediyorum. Sonuçta us ile süzüp ayıklıyorum. Buradaki arkadaşlara da soruyorum bu kadar zor mu bunu yapabilmek ? Verdiğiniz ve vermek istediğiniz her bir bilgi için süzmeden kalan tortular bile değişik bir bakış açısı. Emeğinize sağlık. Teşekkürler

[@buketalkan2444]

Bravo...

[@ym55izmir]

Bakın şimdi olay kabul etmek yada reddetmek değil .Olay söylenenleri anlayacak seviyeye gelmek. Pek tabi ki anladıktan sonra katılıp katılmamak size kalmış.

[@endermertural225]

@@ym55izmir sonuçta kabul etmediğinizde dinlememe özgürlüğünü kullanırsınız bunu sırf eleştiri malzemesi yapmak başka bir amaç , kabul ettiğinizde ise başka bir anlam taşır , benim söylediğim yorumsuz kendinizce alıp kullanmak. İster kullanırsınız ister yok sayarsınız. Ama bunu siz yaparsınız

[@buketalkan2444]

@@ym55izmir acıkcası ben sahsım adına konusursam, bu soyleşilerden kendime kattıgım, bilgi sahibi olmadıgım ve hatta kendi başıma bu yaştan sonra da olamayacağım bazı konularda bilgi sahibi olmak, konusmanın bakış açısından eger o gune kadar hiç bakmadıysam bir kafa uzatmak, muhayyile min işlevini ve tadını bilmek, aklımın ve vijdanımın sınırlarını benim dısımdaki diğer lerini tanıyarak az az ve ozumseyerek genişletmek.

[@mustafafatihkucuk7601]

Harika teşekkürler emeğinize sağlık. Üçüncü kez dinliyorum.

[@sencerbozoklu6079]

Kulak göz ve kalbimiz duyduklarına gördüklerine ve hissettiklerine hakikatte şikayet etmeden mutlu mesut bir zaman geçirdi hocam... Seağlık ve muhabbetle kalın inşallah

[@alisoytas9371]

emeğinize sağlık hocam,öğrettikleriniz ve zihnimizde açtığınız yeni ufuklar için...

[@joseph-ct3wi]

değerli sohbetiniz için teşekkür ederim

[@zelihafatmakahve3005]

Allah icin Dücane abi seni cok seviyorum Allah eksiklerini tamamlama imkani nasip etsin ellerinden öpüyorum.Aziz Kahhve

[@mehmetzaim2943]

Sizi zevkle dinliyorum. Dinlerken not tutuyorum. Düşünce tarihini daha güzel anlıyorum. teşekkürler.

[@ahmetcansun3561]

Peygamber Efendimiz (sav) yaşadığı ailevi problemlerde hiçbir zaman eşlerine vurma eylemine yönelmemiştir. Kur'an fiili olarak peygamberin eylemlerinde kendini gösterir. En doğru tefsir budur...

[@vedatseven4291]

Teşekkürler sayın Dücane..Çok güzel bir söyleşiydi.

[@halitaslan4759]

Hocam yine harika bilgilendirici düsündurucu yapi söküme uğratici artci şoklara gebe bir programdi. Sağ olun var olun hep olun siz.

[@ym55izmir]

Çok güzel söylemişsiniz.

[@mhmdkzgn1214]

çok teşekkür ederim hocam yine çok güzel bir söyleşiydi emeklerinize sağlık yoruldunuz iyi ki varsınız.

[@yalcnsabuncu6368]

9.42 valla haklısın hocam. Sıkıcı olmamaya çalışman buysa sıkıcı halini düşünemiyorum.

[@MrPatoloji]

Bardak gelince hocanın dikkati dağıldı😍

[@haktanerdogus2291]

Tekrar tekrar dinlenilmesi gerekip , üstünde düşünülmesi gereken bu ders için çok teşekkürler. (Laikliğin temeli imgelem ile usun ayrılmasıyla başlar.)

[@ahmetkonur6416]

Yine engin okyanuslarda dolu dolu bir yolculuk. Iyi ki varsınız Dücane Hocam....

[@henriyoung1492]

Değerli hocam, aklın tek gerçek rehber olduğunu anlayıp buna göre yaşamaya çalışan birinin yaşam motivasyonu nedir peki? Düşünce yaşamım sonunda bir hakikat bulacağım varsayımına dayandığında bir inanç yanılgısına dönüşür mü? "Düşünce yaşamını seçenler açısından insanın hedefi/amacı/anlamı/yaşam motivasyonu daim akletmenin en üst seviyesine ulaşmaya çalışmaktır" - cümlesi doğru bir cümle midir? Üzgünüm, söyleşilerinizi en baştan dinleyerek geliyorum. Sorumun cevabına bu veya önceki videolarda değinmişseniz, özür dilerim.

[@DucaneCundiogluResmiKanal]

Yaşamak için düşünmeye/usa gereksinim duymayız, conatus gerekli motivasyonu sağlar; ama iyi yaşamak için us olmazsa olmaz.

[@henriyoung1492]

@@DucaneCundiogluResmiKanal Sadece teşekkürler, hocam.

[@ajiavram]

hocam çok yararlandım. emeğiniz için çok teşekkürler.

[@erselguler2683]

teşekkür ederim. saygılarımla

[@ym55izmir]

Muhteşem bir söyleşiydi. Bunu bir methiye, övgü olsun diye değil ama gerçekten en yüksek derecede takdiri hakkettiğini vurgulamak için söylüyorum. İçinde düşünce fikir yiğitlik olduğu kadar duygusallıkta çok yoğun olarak vardı. Özellikle final bölümü sanki Beethoven’in en güzel senfonilerinden birinin finali kadar yoğun coşkulu ve bir maksimiumu yaşattı şahsen bana. İyi ki varsınız. İyi ki fikirlerinizin yanındasınız. 🙏🏻

[@Nayyermoh]

Hocam değerli anlattığınız konular için çok teşekkür ederiz 🌷🌷

[@ilkayylmaz9231]

kesınlıkle sıkıcısınız ama sizi seviyoruz.iyiki varsınız ara ara da olsa sizi dinleyip feyz alıyoruz

[@MEZURA.]

Teoman Duralı hoca;"Kişiler gibi milletlerinde yetkinlikleri var,felsefe bizim millete göre değil,boşa kürek çekmişiz önü anladım".diyor.sizin fikriniz nedir?Teşekürler hocam

[@attila.turkoglu]

Süper anlatmış. Spinoza değil, hayatın kendisine değinmiş hoca. Keşke herkes böyle olsa

[@rizasuatbilgini1241]

Teşekkürler..

[@necdetcagl646]

Nefis bir tespit; dini iki alandan uzak tutmak esastır; siyaset ve laboratuar (bilim). Doğrudur..

[@abdullahsnszlk9879]

Hocam sizden ricam geniş bir nietzche video dersi yapmanızı istiyorum teşekkürler

[@gulserenkadayifci8666]

Sevgili hocam cok tesekkur ederiz emeginize saglik

[@muhendisChe]

Victor Hugo, Vicdan insanın içindeki tanrıdır derken yanlış mi söylemiş?

[@aslanmustafazadeh4371]

Dogrudur...sefillerde soylemisdir

[@servetsehirli1064]

Vicdan sağduyu aynışey, sağduyu tanrısal kaynaktan beslenebilir.

[@aliabdullayev1463]

Her şeyin sonuna bir tanrı eklersen zaten her şeyin tanrı olduğunu varsayabilirsin. Bunu söylemek mesela "aşk"insanın içindeki tanrıdır demek gibi bir şeydir. Sen şimdi aşkın içimizdeki tanrı olmadığnı ya da olduğunu ispat ede bilir misin? Victor Hugo-da aptalın tekiymiş.

[@aliabdullayev1463]

Ve ayrıca edebiyyatla felsefeyi karıştırmamak gerek. O bir edebi cümle mantıksal deyeri yok. Felsefe mantığı ele alır ve bir ideyi analiz eder.

[@serpinhanoglu5227]

Çok teşekkür ederim

[@mehmeterbas6742]

Eyvallah ustad

[@necdetcagl646]

50.ci dakikadayım, hala Spinoza'nın Kitabı Mukaddes kritiği ortalıkta gözükmüyor. Üstad peşrev-i kelamda şimdilik berdevam.. Bekliyoruz, bakalım,

[@yldrmkucukkeles7022]

Merhabalar, Kuran'da Kadınlara başınızı örtün diyen ayetin hangi ayet olduğunu söyleyebilir misiniz? Esenlik Dilerim.

[@muratsagduyu1134]

Türkiye de spinoza dendimi ulus baker adı öne çıkıyor, merakım, spinoza ulus hocayla mı keşfedildi acaba?

[@JSBacho]

Elbette hayır, mesela Hilmi Ziya Ülken Etikanın ilk çevirisini yaptığında Ulus Baker doğmamıştı henüz. Ama Baker’in Spinozanın alımlanması için katkısı çok çok büyük.

[@muratsagduyu1134]

@Ayşegül Demirbaş büyük ihtimalle, u. Baker odtü,de onunda hocasıdır..

[@taxi3landshut]

Üstad Vicdan konusundaki sözleriniz sarsıcıydı. Saygılarımla.

[@altayalperen1664]

Hocam artık ses düzelmiş. Eskiden biraz kısıktı. Selamlar.

[@ayselaltun3355]

“ Der İrsinnige ist nicht ein Mensch, der die Vernunft verloren hat; vielmehr ist der Mensch der alles verloren hat nur nicht die Vernunft.”

[@user-gc9se7zn8m]

Bu kardeşi yeni tanidim bir hafta oldu yas 63 oldu benim dusuncelerim demekki dogruymus öbür dünya yoktur bu dunya icin vicdanin varsa hic bir seye ihtiyacin yoktur

[@fatmaerol1919]

Emeğinize sağlık Hocam çok teşekkür ederim saygılar selamlar

[@hakanalbayrak6951]

Hastaların kalbini hoşnud etmek, tesellî vermek, mühim bir sadaka hükmüne geçer. Allah kabül etsin bu çalışmalarınızı, tesirini halk etsin.

[@emraholez9035]

Adam Allah a inanmıyor ki , peygamber ve kutsal kitaplara inanmıyor ki daha doğrusu adam vahyi değil aklı önder seçiyor:) herhalde videoyu izlemediniz

[@hakanalbayrak6951]

@@emraholez9035 Allah'a inanmadığını nereden çıkardınız? Dücane hocayı iyi dinlememişsiniz herhalde.

[@emraholez9035]

@@hakanalbayrak6951 eğer bu kanalı açtığından beri olan videolarını izleseydiniz anlardınız,kendisi Allah in varlığı ve yokluğu konusuna kayıtsız kaldığını söylüyor bir videosunda

[@hakanalbayrak6951]

@@emraholez9035 O onun felsefik söylemi dili, bu inanmadığı anlamına gelmez. Resmi felsefi duruşu...

[@emraholez9035]

:)

[@ozerekiz1665]

Özgür düşünme ve onu ifade edilme birey olmanın insan olmanın yegane unsuru

[@zaferbasar1301]

Öncelikle bu doyurucu konuşma için hocamıza teşekkür ederim. Hoca konuşmalarında düşünce yolculuğundaki yapı taşlarını ortaya çıkarmaya başladı. Sorum şurada; acaba hoca bu metinlerle( Spinoza, İbni Rüşd ve Farabi) daha önce(eski D. Cündioğlu olarak) karşılaştığında bunları nasıl içselleştirdi?

[@yusufustuntas4114]

Hocam hangi kitapları okumalıyım videolarının devamı gelsin,değerli kütüphanenizdeki kitapları görmek isteriz(ilham için), bize kitaplığınızı çekip kitapları tanıtabilir misiniz?

[@menderesyildirim4930]

Sayın Hocam; gerçekten değerli bilgiler veriyorsunuz ama bu değerli bilgileri dinleyip nemalanmak için daha değerli bir SABIR ve sıhhat da gerekir. Çoraklaşmış TEVHİDî CEPHE'ye karşı borcunuz büyük olduğundan; sunumdan önce az daha "sistematik, dökümanla.." girseniz ŞİFA verirsiniz. Mangal yüreğinize güveneek dedim.. Teşekkürler.. **Bibexşîne Mamo..! Saygılar.

[@gunestorun5978]

İyi ki varsınız

[@gustopya]

Teşekkür ederim.

[@ckaraahmet1]

herhangi bir ideolojiye hayatimi dayandirmasam da ve bir filozof ya da peygamber(ki kanimca o da bir filozof:) ) fikirine gore hayat surdurmenin gruplasmanin farkli sekilleri oldugunu dusunsem de, anlattiklarinizdan sunu anliyorum: felsefeciler akillarini kullanarak digerlerinin de bunu yapmasi icin uğraşırken peygamber filozoflar ise akillarini cook daha iyi kullanarak digerlerinin bunu yapmasini istememislerdir. sanirsam tum meselemiz budur. agziniza saglik. mutlu gunler

[@hilmiyigit2714]

Ağzına sağlık hoca..

[@mithynightingale8356]

Hocam derslerinizden istifade ediyoruz. Emeğinize sağlık.

[@eylmy5544]

emeğinize sağlık hocam hayata daha farklı pencerelerden bakmamı sağladığınız için

[@thisking7657]

Reis videoyu şimdi izleyecem hangi konudan bahsediliyor, Spinoza ayetler ile itiraz falan yapıyor mu

[@MunzeviMuhteriz]

Hocam, Saint-Simon, Proudhon, Auguste Comte 3'lüsü ne de değinirseniz çok seviniriz. Teşekkürler

[@semihaozdemir7343]

Emeğinize sağlık 🙂

[@anonymokur9873]

Teşekkürler Dücane hocamız🌷

[@oz4105]

İçimdeki yalnızlığa ve umutsuzluğa en iyi gelen konuşmanızdı. İyi ki varsınız.

[@serkanmugla7]

Çok keyifli bir anlatımınız var

[@Evin00071]

Sayın hocam en son kitaptan (Kuran-ı Kerim)den sonra çokkkkk şey değişti neden tabii oluyoruz ki kitaba

[@mesutiskara9022]

Sayın hocam, güçlü teorik temellendirmeler, pratik örneklere geçildiğinde su götürür argümanlarla dönüşüyor kanımca.

[@emretimur]

2:26'dan itibaren anlatılan vicdan konusu çok mühim

[@ibrahimemiroglu5726]

Teşekkürler

[@mutasarrufsarraf1955]

Arkadaşlar hangi seviyede katilim ücreti ile dersleri dinleyebileceğiz?

[@furkanozel2826]

Merhaba hocam, Max Weber ve Werner Sombart gibi isimlerin( bizde Sabri Ulgener)ortaya koymus oldugu dinin ekonomik yasamdaki kurucu rolune dair bu video dogrultusunda yorumunuz nedir ?

[@meralozkok7626]

Büyücüler ordusu dedi niz ya hocam, kesinlikle doğru bi tesbit ,din adamları nin yorum tekelinde bulundurduğu şeyin adı büyücülük

[@muhendisChe]

Vicdanın dayandığı temellerden biri empati değil midir? Empati, insanı nasıl zalim ve acımasız biri yapabilir?

[@Moonstone103]

Çok iyi bir söyleşiydi hocam iyiki varsınız

[@Levent_Berlin]

Üstadım spinoza üzerine yazılmış almanca veya türkçe kitaplar tavsiye edermisiniz?

[@halukatmaca3983]

Çok güzel program teşekkürler