ТҮРКІСТАН ДЕГЕН АТАУ ҚАЙДАН ШЫҚҚАН? | ТҮРКІСТАН СӨЗІНІҢ ШЫҒУ ТАРИХЫ

  Рет қаралды 8,675

TURKI QAZAQ

TURKI QAZAQ

2 жыл бұрын

«Түркістан» сөзінің шығу тегі негізінде барша түркілердің түп атасы болып табылатын Түрктің есіміне барып тіреледі. Бұл түпкі атамыздың есімі Түрк болғандығы жайлы Шараф әд-Дин Әли Йаздидің «Тарих-и жахангир» кітабында егжей-тегжейлі баяндалған. Ондағы дерек бойынша, Жапастың сегіз ұлы болған302, олардың ең үлкенінің есімі «Түрк» еді. Содан оны «Әбу ал-Түрк», яғни «Түрктің әкесі» деп атаған және оның «Әбілжа хан» деген де лақап аты болған. Міне осы Түрк есімді ұлдан тараған ұрпақтардың барлығы «түркілер» деп аталады. Жапас Түрктің ұрпақтары тараған өңірлерде көшпенділік үрдісімен өмір сүрді. Ол дүниеден өткен соң адамдар өзара келісіп Түрк Жапасұлын өздеріне басшы етті. Түрк өте ақылды да әдепті және дарынды адам болған. Ол әкесінің иелігіне қарайтын барлық аумақтарды аралап шығып, өзіне өте ұнаған - Селенгей деп аталатын, ол жерде суы жылы шағын өзен ағатын, көптеген таулар мен мөлдір бұлақтар болған жерде қоныстанып, киіз үйлерін тігіп өмір сүре бастады. Негізінде киіз үй орнату оның ойлап тапқан өнертабысы болып табылады. Ал Селенгей деп аталатын өңір туралы айтар болсақ, оның атауы көптеген ғасырлар өте өзгеріске ұшыраған болуы керек. Сондықтан бұл өңірдегі өзенді Монғолиядағы Селенга өзенімен шатастыруға болмайды, өйткені ол үлкен өзен және оның су жылы емес. Біздің пікірімізше, бұл Селенгей өңіріндегі суы жылы өзен Түркістан облысына қарасты Төле би ауданындағы Қарасора өзені болуы мүмкін. Өйткені, ол жерде үш өзен (Сайрамсу, Қасқасу және Қарасора) бір жерде тоғысады. Қарасораның суы қысқы суықтарда ешқашан қатпайды және қыстың аязында буланып тұрады. Бұл өзеннің жанында XVII ғасырда Есім ханның ордасы болған. Археологтардың айтуынша, аталған орданың тарихы Есім ханның дәуірінен едәуір бұрын, яғни б.з.д. дәуірлерден бастау алуы мүмкін. Түркке әкесі Әбілжа ханнан өте үлкен иеліктер мұраға қалды және оның өзі де патша болғанынан кейін өз иеліктерінің аумағын әрі қарай кеңейтіп, олардың 302 «Біздің тарих» кітабында Жапастың тоғыз ұлы болғандығы айтылған. Дегенмен, ол дәуірден бері арадан 5000 жылдай уақыт өткендіктен бұл жайлы пікірталас жасау орынсыз. бәрі ұрпақтарына мұра болып қалды. Ол әділ де кәміл билік еткен патша болды, сөйтіп қол астындағы ел азаматтарына көп жақсылықтар жасады, сөйтіп оның билік дәуірінде халқы бейбітшілік пен мамыражай тірлікте өмір кешті. Сондай-ақ, түркілердің ең алғашқы мемлекеті де осы - Түрк есімді ұлдан бастау алады. Бұл жайлы «Тарих-и жахангир» кітабында «Жапастың ұлы Түрк Киумарстың заман дасы және түркі патшаларының ең алғашқысы еді. Ал Киумарс ажам (Парсы) патшаларының ең алғашқысы болатын. Түркістанда хандық түзімі мен мем лекетті басқару үрдісін Түрк енгізді. Сөйтіп белгілі бір мерзімде патша болып билік жасады» деген. Осы деректерден барша түркі халықтарының түп атасы Түрк Жапасұлы екендігі және ол мемлекет басқару үрдісіне хандық түзімін енгізгені, яғни хан басқаратын мемлекет құрғанын, сөйтіп Түркістан мемлекетінің ең алғашқы патшасы болғандығын аңғаруға болады.

Пікірлер: 38
@turkiqazaq
@turkiqazaq 2 жыл бұрын
ТҮРКІЛЕРДІҢ ҚАРА ШАҢЫРАҒЫ БІЗДІҢ ЕЛІМІЗДЕ ОРНАЛАСҚАН - БҰЛ БІЗ ҮШІН ҮЛКЕН МАҚТАНЫШ!
@Guli7373
@Guli7373 2 жыл бұрын
Керемет тарих ,мен іздеген .рахмет
@NAMYS_QAZAQ
@NAMYS_QAZAQ 2 жыл бұрын
Тарихты білген дұрыс зерттеи беру керек
@attan4187
@attan4187 2 жыл бұрын
стан деген мекен деген сөз
@attan4187
@attan4187 2 жыл бұрын
тұрык деген сөз өте ертеде быр станнан бұрын
@altynay.dossanova
@altynay.dossanova 2 жыл бұрын
Тұрақ деп те айтқан
@user-ef1no5fc9v
@user-ef1no5fc9v 2 жыл бұрын
Шәкәрім Құдайберген бабамыздың дастанын оқысақ "ҚАЗАҚТЫҢ түп атасы" 26-кублеттен тұрады сонда толық мәлімет берілген
@user-ef1no5fc9v
@user-ef1no5fc9v 2 жыл бұрын
Біздің тарихтан басталады бәрі
@nihatkara9387
@nihatkara9387 2 жыл бұрын
сары саитандар өшіріп тастады
@user-lg7uh9dt3x
@user-lg7uh9dt3x 2 жыл бұрын
Түркістанның атын өзгерту керек. Осы сияқты СЫРдария АМУдария өзендерінің атын өзгертуіміз керек дария деген сөзді алып тастайық дария парсы тілінде ТЕҢІЗ дегенді білдіреді🤦‍♀️🤦‍♀️🤦‍♀️🤦‍♀️
@user-bg5ce7ys9h
@user-bg5ce7ys9h 2 жыл бұрын
Түркістанның атын неге өзгертуіміз керек əдемі атқой. Мақұл сыр мен амударияны өзгерткеніміз жөн шығар айтып тұрғаның, бірақ түркістанның атын өзгертуіміз керек дейсің. Мəнін түсіндірші.
@user-lg7uh9dt3x
@user-lg7uh9dt3x 2 жыл бұрын
@@user-bg5ce7ys9h ТҮРКстан қазақ түрк жері. Стан парсы сөзі ЕЛ дегенді білдіреді. Біз неге өз елімізді парсыша атауымыз керек? ҚАЗАҚстан республикасы емес ҚАЗАҚ ҰЛҰСЫ болайық! Стан парсыша республика латын сөзі ұлұс 100% қазақ сөзі! Өз елімізді өз тілімізде атауға қақымыз бар шығар. Жалтақтауды доғарайық.
@user-bg5ce7ys9h
@user-bg5ce7ys9h 2 жыл бұрын
@@user-lg7uh9dt3x онда менің нұсқам мынандай: Түркі-қала ☺
@user-lg7uh9dt3x
@user-lg7uh9dt3x 2 жыл бұрын
@@user-bg5ce7ys9h дұрыс айтасың бұл ел емес қала 👍👍
@turkiqazaq
@turkiqazaq 2 жыл бұрын
Көне түрк жазуынан айырылып отырмыз ғой қор болып, көп сөздер ұмыт болды, жазуымыз бен бірге!
@user-bz2kq8sh2f
@user-bz2kq8sh2f 2 жыл бұрын
Түркі сөзі Бумын қағанның кезінде пайда болған 552 жылы шатастырмңдар
@turkiqazaq
@turkiqazaq 2 жыл бұрын
Бумын қаған Түркі қағанатын құрды! Түркі сөзі Бумын қағаннан әлде қашан ертеде болған! Түрк Нұх пайғамбардың немересі болып табылады және барлық түркі тектес халықтардың атасы! Ол өз мемлекетін Түркістан өңірінде құрған, сөйтіп ұрпақтары осы аймақты Түркістан деп атаған!
@user-bz2kq8sh2f
@user-bz2kq8sh2f 2 жыл бұрын
@@turkiqazaq Нұх пайғамбардың немересі екенін дәлелдейтіп тарихи құжаттарды айтшы маған
@turkiqazaq
@turkiqazaq 2 жыл бұрын
@@user-bz2kq8sh2f - Шараф ад Дин Әлийаздидің 《тарихи и жахангир》 кітабында егжей-тегжейлі баяндалған
@user-bz2kq8sh2f
@user-bz2kq8sh2f 2 жыл бұрын
@@turkiqazaq жақсы рахмет оқып көрейін
@user-it9pn8nv2r
@user-it9pn8nv2r 2 жыл бұрын
Неге біз өз тарихымызды қайдағы бір араб парсы қытай айтқан деректерден іздейміз олар сонда қазақтың ішінде тұрғанба көрінгеннен өзіміз туралы сүрап қазақ айтса сенбейміз сорлыелміз тоқтар абыз кітабын оқыңыздар ақиқат деген
it takes two to tango 💃🏻🕺🏻
00:18
Zach King
Рет қаралды 30 МЛН
Miracle Doctor Saves Blind Girl ❤️
00:59
Alan Chikin Chow
Рет қаралды 47 МЛН
100❤️ #shorts #construction #mizumayuuki
00:18
MY💝No War🤝
Рет қаралды 20 МЛН
Үш ауыз сөз.#ертегі#аңыз#әнгіме
8:16
Гулжанат
Рет қаралды 2,6 М.
Саяхат. 1500 жылдық тарихы бар Түркістан қаласы
10:04
Телеканал Хабар 24
Рет қаралды 30 М.
Қисса. Әмір Темір
2:50
Otbasy Hrestomatiasy
Рет қаралды 119 М.
Чья эта клубника ?
0:30
ЛогикЛаб
Рет қаралды 2,5 МЛН
Взял авто у перекупа @Chel-v-kepke @spiridonchik1
0:11
Декаэдр
Рет қаралды 4,5 МЛН
小丑和路飞竟然这样对天使。#天使 #小丑 #超人不会飞
0:37
🍁 Годный билет
0:10
Ка12 PRODUCTION
Рет қаралды 5 МЛН
Нашли меня? #софянка
0:12
Софья Земляная
Рет қаралды 2,5 МЛН