Hoogstraten, Sint-Katharinakerk, luidklokken en beiaard

Hoogstraten, Sint-Katharinakerk, luidklokken en beiaard
4 luidklokken:
1. Rombout
.....Eijsbouts, Asten, 2018
.....b0+43 --- si2/do3
.....157.1 cm --- ~2400 kg
2. Katharina
.....Michiels Jr., Tournai, 1954
.....cis1+40 --- do#3-re3
.....141.0 cm --- ~1750 kg
3.
.....F. & P. Hemony, Antwerpen, 1655
.....e1+48 --- mi3/fa3
.....117.8 cm --- ~1020 kg
4. Antonis
.....g1-09 --- sol3
.....101.3 cm --- ~640 kg
.....Michiels Jr., Tournai, 1954
De beiaard van Hoogstraten werd in de jaren 1950 samengesteld uit de in onbruik geraakte kapittelbeiaard van de Antwerpse kathedraal gegoten door Hemony, met aanvulling van nieuwe klokken, gegoten door Michiels. Heel recent werd de beiaard gerestaureerd en aangevuld met enkele zware basklokken. De beiaard werd herstemd, maar er werd ons op het hart gedrukt dat de Hemonyklokken zo weinig mogelijk werden herstemd. Op de foto's zijn de recente stemsporen duidelijk te zien. De luidklokken zijn niet de zwaarste klokken in de toren. De as0 en bes0 zijn als beiaardklok in gebruik, maar aan een vaste as. Op 05:16 is duidelijk te zien dat de klokken achter tralies gezet zijn om te beletten dat ze nogmaals naar een andere toren zouden vluchten ;-) .
Het bezoek aan de toren was over twee dagen gespreid. Op 20 oktober werden de klokken geluid, op 26 oktober werd hoofdzakelijk de beiaard bezocht.
De luidtouwen konden moeilijk aan de luidwielen vastgemaakt worden omdat er geen diagonale stangen zijn, en er moest voor gewaakt worden dat de kettingen niet werden geklemd. Daardoor kwamen de ophangpunten van de touwen dichter dan gebruikelijk bij de luidassen, en moest er dus ook harder aan de touwen getrokken worden, maar al bij al is het manueel luiden mooi gelukt.
De opgegeven gewichten zijn maar schattingen. Waarschijnlijk zijn er nauwkeuriger gewichten gekend. De opschriften van klokken 2 en 4 vermelden de peter en de meter. Die staan naast elkaar, maar dat kon op de slides moeilijk weergegeven worden, en we hebben ze als twee blokken onder elkaar geplaatst. De allereerste foto is genomen vanaf de Grote Toren van Breda.
Op klok 4 staat verrassend "Antonis" en niet "Antonius". Deze klok is niet in de beiaard opgenomen, en dat verraadt zich al in de klankanalyse, waar de afwijkingen van de verschillende partialen veel groter is dan bij klokken 1, 2 en 3
Klok 3 is een Hemonyklok en vermoedelijk de eerste luidende Hemonyklok in een van mijn filmpjes. Met de manier waarop het touw vastgemaakt was, was ze moeilijk om luiden, en dat verklaart dat er veel tijd nodig is om op hoogte te komen. Deze klok vermeld Petrus Stevens, een invloedrijke Antwerpenaar die nog door Van Dyck geportretteerd is (research.briti.... De klok vermeld ook zijn wapenspreuk "O Heer wanneer alst u belieft ende niet eer", wat ik versta als "Op het ogenblik dat het u behaagt, en niet vroeger". Leuke anekdote: de klok is gegoten voor de kathedraal van Antwerpen, en het is alsof Hemony een voorgevoel had dat de klok zou verhuisen naar de Sint-Katharinakerk in Hoogstraten, want hij heeft "kathedraal" afgekort tot "CATH", zodat het ook nog als "Katharina" kan gelezen worden.
Klankanalyse: www.beiaardgent...
00:08 Sfeerfoto's met bespeling beiaard:
....................Marche pour la cérémonie des Turcs, Jean-Baptiste Lully
....................door Luc Dockx
04:06 Klok 4
04:10 ....Foto's
04:49 ....Opschrift
05:01 ....Luiden
08:10 Klok 3
08:14 ....Foto's
09:07 ....Opschrift
09:15 ....Luiden
13:40 Klok 2
13:44 ....Foto's
14:29 ....Opschrift
14:40 ....Luiden
18:43 Klok 1
18:47 ....Foto's
19:27 ....Opschrift
19:38 ....Luiden
26:01 Bespeling beiaard: improvisatie door Luc Dockx
27:37 Bespeling beiaard: La Paloma door An Lommelen
30:01 Volgelui
37:20 einde
Luiders:
...Solo's:
......klok 4: Thierry Pauwels
......klok 3: Thierry Pauwels
......klok 2: Joeri De Vreese en Kamiel Dockx
......klok 1: Joeri De Vreese en Thierry Pauwels
Volgelui:
......klok 4: XXXX
......klok 3: Thierry Pauwels
......klok 2: Joeri De Vreese
......klok 1: Tim Martens en Kamiel Dockx
Met dank aan beiaardier Luc Dockx voor de toestemming om de klokken te luiden en te filmen. Dank aan Luc Dockx en Kamiel Dockx voor hun gastvrij onthaal en hun tijd bij het opnemen. Dank aan Kamiel Dockx, Joeri De Vreese, Tim Martens en de aanwezigen voor de hulp bij het luiden, en aan Joeri De Vreese, Tim Martens en de aanwezigen voor de belichting, de luidtouwen en de hulp bij het meten van de diameters. Dank aan Tim Martens voor de organisatie van het bezoek aan de luidklokken. Dank aan Joeri De Vreese voor het vervoer. Dank aan de excursiecommissie van Campanae Lovanienses voor de organisatie van het bezoek aan de beiaard, en voor het vervoer. Dank aan Luc Dockx en An Lommelen voor de mooie bespelingen van de beiaard.

[@raphaeldelannoy4805]

Belle volée avec les cloches en lancé franc. Sont-elles reliées au carillon ? Et combien de cloches possède ce carillon ?

[@thierrypauwels]

Cloches de volee 1, 2 et 3 sont reliees au carillon, probablement comme cloches 3, 5 et 8 du carillon. Cloche 4 ne fait pas partie du carillon. Il me semble que le carillon possede 54 cloches, mais c'est a controler. Il a ete restaure recemment et le site du VBV mentionne encore les anciennes donnees (50 cloches).

[@bartolinocourbois]

Prachtig❤🙏

[@NielsvanderGiessen]

De video is goed samengesteld! De beiaard en de luidklokken zijn mooi, Hoogstraten mag zeker trots zijn op haar klokken! Vooral als we de geschiedenis even vergeten van wat er in en na Antwerpen allemaal is gebeurd... De restauratie en aanpassingen lijken me zeer goed gelukt! Hoewel ik het niet goedkeur om te gaan stemmen aan historische klokken. Ze waren al eens gestemd door Michiels, dus dan heb ik er niet meer zoveel bezwaren tegen. Het enige wat ik niet zo mooi vind, is de grote Eijsboutsluidklok. Zij klinkt te hard bij de andere drie luidklokken en heeft niet zo'n warme klank. Toch klinkt het geheel nog goed!

[@thierrypauwels]

Helaas, hoeveel niet-herstemde Hemonyklokken blijven er nog over ?

[@NielsvanderGiessen]

De Hemonys stemden zelf ook hun klokken! In Nederland zijn er nog genoeg niet herstemde klokken en zelfs enige helemaal niet gestemde luidklokken. In Vlaanderen zijn er verschrikkelijke dingen gebeurd met de Hemony-klokken...

[@thierrypauwels]

Ja, uiteraard stemden de Hemony's hun klokken, maar net dat maakt dat de stemming door Hemony historische waarde heeft. Bij herstemming gaat de stemming van Hemony verloren. Men zegt dat de beiaard in Gent een Hemonybeiaard is. Ik zou eerder zeggen "een Eijsboutsbeiaard met omhulsels van Hemony". Hoe die klokken oorspronkelijk geklonken hebben, weet men gewoon niet meer.

[@NielsvanderGiessen]

Gelukkig zijn er van Antwerpen, maar zelfs ook Arnhem nog opnames bewaard gebleven. Wellicht het uitzoeken waard of dat in plaatsen als Gent ook het geval is!

[@thierrypauwels]

Wel, ik heb klankanalyses gedaan van enkele Hemonyklokken in Gent die aan herstemming in 1983 ontsnapt zijn. Ze hebben immers van 2 beiaarden 1 gemaakt, er waren dus een aantal klokken dubbel, en de tweede hebben ze toen niet herstemd. Daaruit blijkt dat de afwijkingen zo groot zijn, dat het geen originele Hemonystemmingen kunnen geweest zijn. Er zijn afwijkingen van bijna een halve toon. En dan stel ik mij de vraag of die klokken al niet eerder in de 19de of 20ste eeuw door ondeskundigen "ontstemd" zijn i.p.v. gestemd. Als zou blijken dat de beiaard al in de 19de eeuw zou herstemd zijn, dat is het weinig waarschijnlijk dat er een klankopname zou van bestaan.