Рет қаралды 9,488
Tiu Bore
Tenore Santa Ruche
Oniferi
Cando enzeit sa gherra, Tiu Bore,
si fi’ parizzos annos ritiradu;
a sos fizos haiat affidadu
teraccos bestiamene e laore.
Custumaiat seder in cortile
subra una banca a ungher calchi soga,
mirende sos nebodes gioga gioga
che anzones cuntentos in abrile.
O a sa gianna bessiat ancora
nende contados de tempos antigos,
de ladrones famosos, de amigos,
o de calchi teraccu o selvidora;
Annadas bellas e annadas malas,
viaggios a Logudoro e Campidanu,
cun s’allegria de s’omine sanu
chi a dogni fatiga parat palas.
Bi fit totta sa zente a l’iscultare
in sos seros biancos de lugore;
ca contos bellos che a Tiu Bore
no nd’ischiat nessunu raccontare.
E naraiat: «Como so cuntentu
e mi poto cun coro riposare,
tribagliet chie cheret trabagliare
sutta su sole, nie o aba e bentu».
Isfido eo!… Teniat sos fizos
tres fizos mannos, parian gigantes;
pastores, cazzadores, camminantes,
chi conoschiant bassuras e pizos
In tottu sas istradas de Sardigna.
Omines ventureris, poderosos
che chercos giovanos, bonos, amorosos,
d’una razza su vantu e i s’insigna.
E torraian a caddu iffrenadu
cun fusiles, cun sogas e cun lana,
riende forte cun sa cara sana
a su babbu, chi sempere airadu
Pariat, mai cuntentu ’e sa cosa;
ma los istimaiat a macchine.
Cun tottu ch’est partu a mal’incrine
s’anima haiat troppu affettuosa.
Custu l’ischiat sa zent’e carrela
e i sos poveros de su ighinadu.
Mai a domo sua nd’hat intradu
senza cosa leare, o pannu o tela.
Tott’ind’una, m’amento, cale tronu
ch’ispaccat nodos e brugiat piantas,
sa gherra iscoppieit! Tottu cantas
sas familias sardas dar’in donu
Deviana sos fizos a gherrare.
E Tiu Bore cuddos tres ch’haiat
tottu cantos offèrrer los deviat
che tres lizos biancos a s’altare.
Poveru ezzu!… Alzeit sos ogos
a su chelu e nareit: «Custu puru!…».
E amenteit su cumbater duru
in Lombardia e in tottu sos logos
Contr’a s’Austria in su chimbantanoe:
«Austria isperde zente, impicadora
chi torras che una cane mossidora
a leare sos fizos dae noe!…».
E sos fizos parteini. Unu como,
unu posca, cun duru coro sanu,
a diffender su fronte Italianu,
e lassende in miseria sa domo.
E Tiu Bore dae su ritiru,
chi s’haiat chircadu esseit fora:
«Si Deus cheret, neit, pot’ancora
a fagher in su monte calchi giru».
Fatteit su procalzu, su pastore,
su massagiu cun animu cuntentu.
Che Abramu in s’antigu testamentu,
chi deit s’unicu fizu a su Signore,
Tiu Bore, s’eroicu soldadu
de su chimbantanoe, offertu haiat
tottu sos mezzus benes chi teniat
pro chi esset s’Italia operadu.
Donzi sero benian sos giornales:
«Cannonadas innoghe e in cuddae
areoplanos chi olant che ae…
Tottu sun valorosos!… Generales
E soldados avanzant a fiancos
de pare, pro chi s’incat custa gherra
est allutta de fogu donzi serra
e de gherrare mai sun’istancos!…».
E Tiu Bore cando si seziat
a iscultare novas de sa gherra
giughiat su coro apertu perra perra
e sa lagrima a rios l’iscurriat.
Ei sos fizos da onz’avanzada
iscridiana litteras de fogu.
Sa gherra lis pariat unu giogu,
fit sa Brigata Sassari famada.
Una die arriveit sa notizia
terribile a su sindigu de idda,
de avvisare su babbu, sa pobidda,
ca propiu a s’intrada de Gorizia
Rueit de sos fizos su maggiore.
E poi s’ateru e… s’ateru! Sos trese
gigantes fini mortos tott’in pese
in su campu terribil’e s’onore.
E Tiu Bore abbandoneit tottu,
belveghes, tancas; no neit faeddu,
e si esteit che colvu a nieddu;
issu pariat un’ilighe trottu,
Chi su entu sos ramos l’hat truncadu.
Isteit poveru ezzu senza paghe
tristu e nieddu che unu nuraghe
in su campu pedrosu abbandonadu.