Τσ̆όλ’ κι’ έρημον Καραπουρούν - Καρσλίδικο τραγούδι του πολέμου. Γιώργος Ιωαννίδης - Polatidis

Το τραγούδι αυτό δεν είναι παραδοσιακό. Δεν γεννήθηκε στην πατρίδα μας τον Πόντο ούτε στο Κάρς. Η μελωδία είναι παραδοσιακή αλλά το ποιητικό κείμενο (το τραγούδι) γεννήθηκε εδώ στην Ελλάδα μέσα από τα βάσανα, τις κακουχίες και τις εξοντωτικές αρρώστιες που σάρωναν τις ψυχές και τα κορμιά των Ελλήνων εκ Πόντου. Το τραγούδι περιγράφει τις συνθήκες του βίαιου εκριζωμού των Καρσλήδων και την εγκατάσταση τους στην Καλαμαριά της Θεσσαλονίκης. Υπάρχουν παραλλαγές στο ποιητικό κείμενο. Παρακάτω καταγράφω όχι μόνο αυτό που ακούγεται ως ηχητικό υλικό στο παρόν βίντεο από την εξαιρετική φωνή αλλά και εκτέλεση του Γιώργου Ιωαννίδη, αλλά και το ποιητικό κείμενο της πρώτης καταγραφής απο τον λαογράφο μας κ Στάθη Ευσταθιάδη.
"Σην Ελλάδαν εχπάσταμε η ώρα έτον δύο,
σα μαντρία εφέκαμε δεμένον τον βίον.
Και-ν' ο Πυλορόφ εδι͜έταξεν γοσ̆έψτεν τ' αραπάδας,
εχ̆' κι' έρχουνταν οι Τουρκάντ', να κλέφ’νε τα νυφάδας.
Αδά ακούς κλαψίματα, ακεί παρακαλίας
και σο Γάρς και 'ς σο Σαρίκαμίς βαρκίματα λαλίας.
Έλα παπόρ έλα παπόρ έλα γιαλό-γιαλόν-ι,
φέρομαι και σην Ελλάδα και δέβα ΄ς σο καλόν-ι.
Τα νεότητα τ' εμά φαρμάκια ποτίζ'ατα,
την τύχη να βλαστιμώ, ΄ς σον χάρον κι δίγ'ατά.
Mε τ' άνθρωπίων τ' άψιμον το παραχότ επέγνεν,
τίλεος κύρτς πα έτονε π' εκάθουτον κι' ετέρνεν;
Σην Ελλάδαν έρθαμε ζεστά έταν τα μήνας,
ενέσπαλαμ' το βούτυρον και τρώγαμ' τα κινίνας.
Τσ̆όλ’ κι’ έρημον Καραπουρούν τριγύλ-τριγύλ ταφία,
ανοίξτεν και τερέστ’ α̤τά, όλια Καρσή παιδία.
Σαράντα μέρες πρόσφυγοι εκεί είχαν καραντίνα,
τα λείψανα ασό παπόρ' ση θάλασσαν εσύρ’ναν.
Ελεύθερη ποιητική απόδοση :
Ήταν δύο η ώρα όταν ξεκινήσαμε για την Ελλάδα, κι αφήσαμε δεμένο το βιος μας στα μαντριά.
Κι όσο διέταζε ο Πυλόροφ να φορτώσουμε τα κάρα, οι τουρκαλάδες έρχονταν ν' αρπάξουν τα κορίτσια. Εδώ ακούς κλαψίματα κι εκεί τα παρακάλια, στο Κάρς και στο Σαρικαμίς κραυγές ακούς και λόγια. Έλα βαπόρι, έλα βαπόρι έλα γιαλό γιαλό κι αφού με φέρεις στην Ελλάδα, πάνε στο καλό σου. Φαρμάκια ποτίζω τη νιότη μου και βλαστημώ την τύχη, το ριζικό μου, αλλά όρκο δίνω πως σε σένα χάρε δεν τα παραδίνω. Ανθρώπους ρίχναν στη φωτιά να προχωρά το πλοίο, τι λογής άραγε πατέρας ήταν που στεκε και κοιτούσε; Ήρθαμε στην Ελλάδα κι ήταν ζεστοί οι μήνες, ξεχάσαμε το βούτυρο κι'΄έτρωγαμε κινίνες. Άμοιρο κι έρημο Καραμπουρνάκι τριγύρω-γύρω τάφοι, ανοίξτε και θωρείστε τους Καρσλίδικα παιδιά έχουν μέσα. Σαράντα μέρες πρόσφυγες μας βάλαν καραντίνα, κι απ' το βαπόρι τα λείψανα στη θάλασσα τα ρίχναν.
Είναι εξαιρετικά δύσκολο να προσπαθήσει κανείς να μεταφέρει τους στίχους εκείνους που είναι ιστορικά φορτισμένοι αλλά και ποτισμένοι με τόσο πόνο και δυστυχία, μέσα σε μια ελεύθερη όχι μετάφραση, αλλά ούτε κατά διάνοια ποιητική απόδοση.
Ποντιακή Λαογραφία - Βασίλειος Β Πολατίδης - www.kotsari.com

[@user-vs6kv8rd8u]

Τα τραγουδουσε η γιαγια μου τα ακουσματα της ειναι στα αυτιά μου τα τραγουδουσε και εκλεγε τωρα τα ακούω εγω 😢❤❤❤

[@user-fu1ut6vl3q]

Ριγος! Ενα τραγούδι που ζωντανευει τις αφηγησεις της γιαγιάς μου.Νεκρα αδελφε, παλληκάρε, τα πετουσαν στη θάλασσα...Εικιτι Καραπουρουν. Εικιτι Καύκασε και Γαρσ..Εγέννεσες το χωρίο΄μ, το Νέο Καύκασο Φλωρίνης εκεκά ,Απαν σα σύνορα, ακρίτες του ΜεγαΑλέξανδου. .Να είσαι καλά Βασίλη Πολατίδη. Τρομερός Ιωαννιδης

[@VasiliosPolatidis]

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ. Ευχαριστώ πολύ για το ωραίο σας σχόλιο. Στέλνω τους χαιρετισμούς μου στους Πολατιδαίους του Νέου Καυκάσου Φλωρίνης τους οποίους ουδέποτε έχω γνωρίσει από κοντά.

[@anestiskourtidis7714]

Οσο υπαρχουν ανθρωποι σαν εσενα που εξηγεις κ σαν τον ιωαννιδη που κελαιδαει δσν θα ξεχασουμε ποτε τοις ριζες μας..νασε καλα

[@user-lp9ez5wd3m]

Ετσι ειναι η καρσκλοιδες τραγουδανε με ψυχη Μπραβο στον κ Γιωργο Ιωαννιδη για την καταπληκτηκη εκτελεση❤

[@ioanniskourou266]

Ίσως το ωραιότερο τραγούδι , ίσως ύμνος του ποντιακού Ελληνισμού !

[@VasiliosPolatidis]

Αν και γεννήθηκε ως ποιητικό κείμενο στην Ελλάδα , προκειμένου να περιγράψει τον πόνο, τη δυστυχία και την εξαθλίωση της προσφυγιάς, δίνει τον παλμό της ποντιακής ψυχής. Τις ευχές μας. Ευχαριστώ για το μήνυμά σας.

[@kostispontios]

Μπράβο ρέ παιδια ! Ιωαννίδη είσαι μοναδικός!

[@VasiliosPolatidis]

Είναι ίδιον των Ελλήνων του Πόντου, όπως και όλης της Ελληνικής φυλής να τραγουδά όχι μόνο τις χαρές αλλά και τις λύπες, τους πολέμους και τα δεινά. Ας μη μας διαφεύγει εκείνος ο τραγικός στίχος : “Η κόρ’ έτονε δύψυχος, κι οι τούρκ’ με τα μαχ̌αίρια, έκοψαν την κοιλίαν ατς΄ και τη μωρί τα χ̌έρια̤” που περιγράφει την τουρκική θηριωδία και βαναυσότητα. Ο συγκεκριμένος στίχος εντάσσεται στα άσματα εκείνα που περιγράφουν τον θρήνο για τις απάνθρωπες καταστάσεις που βίωσαν οι πρόγονοι μας λίγα μόλις χρόνια πρίν απ την εποχή μας. Η μετάφραση στη νέα Ελληνική γλώσσα σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να αποδώσει το νόημα του στίχου. Mε τ' άνθρωπίων τ' άψιμον το παραχότ επέγνεν, τίλεος κύρτς πα έτονε π' εκάθουτον κι' ετέρνεν Οι άνθρωποι πέθαιναν στοιβαγμένοι πάνω στα καράβια ερχόμενοι απ τον Πόντο ή τον Καύκασο προς τη μητέρα Ελλάδα. Οι κακουχίες, οι αρρώστιες, η πείνα και οι λοιμοί αποδεκάτισαν εκατοντάδες ψυχές, γερόντων, νέων αλλά και παιδιών. “Με τη φωτιά απ τα σώματα των ανθρώπων πορευόταν το καράβι άραγε τι λογής πατέρας ήταν αυτός που καθόταν και κοιτούσε” Τραγική φιγούρα στον στίχο, αποτελεί ο ανήμπορος πατέρας που χάνει το παιδί του. Τραγική εικόνα η καύση των ανθρώπων που πέθαιναν εν πλω ή ερρίπτοντο στη θάλασσα. Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com

[@gaxatz]

Εκπληκτική και ιδιαιτέρως συγκινητική η καταγραφή αγαπητέ, πολλά συγχαρητήρια ...

[@user-gm9xe8mq2h]

Θα παρακαλούσα τον κ. Πολατίδη - αν και ξέρουμε πως η απόδοση των ποντιακών στίχων στη Νέα Ελληνική Δημοτική φθείνει - να μας κάνει την απόδοση αυτού του δημώδους άσματος.Έτσι ώστε να έχουμε όλοι την ευκαιρία να εντρυφήσουμε σ' αυτά τα υπέροχα νοήματα αυτού του ποντιακού θρήνου,που αναμφίβολα ανήκει και αυτός στα παραδοσιακά,Δημοτικά μας τραγούδια...

[@VasiliosPolatidis]

@@gaxatz Σας ευχαριστώ για την καλοσύνη σας, Ο έπαινος ανήκει στους προγόνους μας κι όχι σε μένα.

[@VasiliosPolatidis]

@@user-gm9xe8mq2h Χριστός Ανέστη. Η παράκληση σας ικανοποιήθηκε. Στα σχόλια της ανάρτησης μου μπορείτε να δείτε : α) όλους τους στίχους, β) σχολιασμό μου για το τραγούδι το οποίο δεν είναι παραδοσιακό & γ) την προσπάθεια μου για μια όσο το δυνατό προσεκτική ποιητική απόδοση του κειμένου και όχι απλή μετάφραση καθώς ο πόνος, ο ξεριζωμός, ο θάνατος κι η προσφυγιά δεν μεταφράζονται.

[@user-nd7ms6tj9s]

Εύγε. Ευτυχώς που υπάρχουν ακόμη λίγοι καλλιτέχνες και επιμένουν στην παράδοση. Εχω κουραστεί ν ακούω τους νέους μας καλλιτέχνες να τραγουδούν μόνο καψουροτράγουδα . Ελεος, Αυτό το πονεμένο μιλετι μας , δεν προοδεύει αλλού , στις επιστήμες, στις τέχνες για να τα μάθουμε μέσα απο τα τραγούδια ? Μονο τις ανεκπλήρωτες καψούρες ολων αυτών των μικρών στιχουργών πρέπει να σιγοτραδουδά η νεολαία μας ? Δεν μπορεί καποιος να τους νουθετήσει? (γίνομαι κακός , αλλα έχοντας εντρυφήσει το ποντιακό κίνημα απο αρχές τις δεκαετίας του 80, απο φοιτητής, δεν αντέχω άλλο την ανοησία που κυριαρχεί στο χώρο)

[@VasiliosPolatidis]

Πολύ σωστές οι επισημάνσεις και τα παράπονα σας τα οποία σαφώς εδράζουν στην αγάπη που τρέφετε για την παράδοσή μας. Πολλάκις έχω τοποθετηθεί στο θέμα αυτό και ποικιλοτρόπως το έχω θίξει αλλά δυστυχώς αποδεικνύεται "το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον". Δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας οτι το μεγαλύτερο έγκλημα συντελείται μέσα στους συλλόγους οι οποίοι δυστυχώς απαρτίζονται απο μέλη (ήτοι διοικήσεων είτε απλά), τα οποία δεν έχουν την ανάλογη κατάρτιση, γνώσεις, αντιστάσεις και βιώματα για να στέκονται στο ύψος των περιστάσεων. Πάντοτε υπάρχουν σαφώς και οι λαμπρές εξαιρέσεις οι οποίες όμως σε καμία περίπτωση δε μπορούν να αναστρέψουν το κακό που συμβαίνει και πολύ ορθά το σκιαγραφήσατε παραπάνω.

[@1974tasos1]

Εξαιρετικό θαυμάσια δουλειά μπράβο, μόνο αυτό μου βγαίνει...

[@VasiliosPolatidis]

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ. Ευχαριστώ για το σχόλιό σας

[@pandelissteriopulos8468]

Εμορφα τραγούδι γεια σου Γιώργο

[@parthenaefthimiadou7811]

❤❤❤❤❤❤😢😢😢🎉

[@user-rs7id2yi5k]

Το χωριο μας ηταν στην Γκιόλια

[@vasilisdentolew4249]

Είναι εύκολο να γράψει κάποιος τα λόγια απ το 3:16 ως το 3:50

[@stathisathanasiadhs6720]

Mε τ' άνθρωπίων τ' άψιμον το παραχότ επέγνεν, τίλεος κύρτς πα έτονε π' εκάθουτον κι' ετέρνεν

[@pandelissteriopulos8468]

Δεν ξεχνώ 19 Μαΐου

[@olgaspiridonidou3126]

Στο τραγούδι λέει: τα λείψανα άσο παπόρ' ση θάλασσαν εσύρναν.." Ο παππούς μου μας έλεγε, όταν ηταν στο παπόρ ' , τους έδιναν έναν μαστραπά νερον και έναν με αλεύρι,η γιαγιά τα έφτιαχνε λαβασια για να ταίσει το τελευταίο παιδί που την έμεινε,τα άλλα πέντε χάθηκαν στην πορεία.. και αυτό δεν άντεξε και έφυγε μέσα στο παπορ ' Ο παππούς ηταν στον φούρνο, ρίχνανε κάρβουνα και όποιος πέθαινε δεν των ρίχνανε μέσα στην θάλασσα αλλά στον φούρνο,τους απαγορεύαν να τους ρίξουν στο νερό... Η γιαγια στα γεράματα τα έχασε, ξεχνούσε,οταν ξυπνούσε και μας έβλεπε έξω, φώναζε ,χαιτε χαιτε ας παμε σα ραχια ερταν οι τουρκαντ ,χαιτε θα ερταν τα λυκούδα και θα τρώνε σας αμον τα μωρά μ'

[@VasiliosPolatidis]

Τραγική και αποτρόπαια η ιστορία του ξεριζωμού των προγόνων μας . . .

[@user-iw3er9qu6y]

Ποιος τραγουδάει ?

[@VasiliosPolatidis]

Γιωργος Ιωαννίδης

[@VasiliosPolatidis]

kzbin.info/www/bejne/aojNYoV4ZceFeas

[@parthenaefthimiadou7811]

❤❤❤❤❤❤😢😢😢🎉