,,ღვთისმეტყველების საათი” სამების დოგმატი.გადაცემის სტუმარი-დიაკვანი ლევან ჭანკვეტაძე.

[@levanipetriashvili9124]

ძე მამის ხატად ანუ მამის მსგავსი მატარებელი თვისებებით შეიქმნა, ისევე როგორც ყველა ზეციური არსებები [ანგელოზები]. მსგავსება აირეკლება ისეთი თვისებებში, როგორიც ღმერთს აქვს, მაგალითად, სიყვარული, სინდისი, ზნეობა, თანაგრძნობა და სამართლიანობა. ამიტომ სრულიად ლოგიკურია მამის სიტყვები, როდესაც ამბობს „შევქმნათ ადამიანი ჩვენს ხატად და მსგავსად“. ადამის შექმნის დროს, ძეც და ანგელოზებიც მამის მსგავსი თვისებების მატარებლები იყვნენ, თან ჩვენთვის წარმოუდგენელი დროის მანძილზე. სიტყვები „შევქმნათ ადამიანი ჩვენს ხატად და მსგავსად“ წარმოითქვა მას მერე, როდესაც ღმერთმა დაასრულა ცხოველების შექმნა. ღმერთს ცხოველები არ შეუქმნია თავის ანარეკლად და მსგავსად. მათში არ არის ჩადებული ისეთი თვისებების გამოვლენის უნარი როგორიც ადამიანებს აქვთ და რომელზეც უკვე ვისაუბრეთ. სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ბუნებრივი მოთხოვნილებების მხრივ, ანუ ფიზიოლოგიური განსხვავება პირუტყვსა და ადამიანს შორის არ არის: "ვინაიდან ხვედრი ადამის ძეთა და ხვედრი პირუტყვისა - ერთნაირია: როგორც ერთი კვდება, ისე - მეორეც; ერთი სუნთქვა აქვს ყველას, და არ აღემატება ადამიანი პირუტყვს, ამიტომ ამაოებაა ყოველივე. ყველა ერთ ადგილზე მიდის, ყოველივე მიწისაგან წარმოიშვა და მიწასვე უბრუნდება" (ეკლეს. 3:19-20). როგორც უკვე ზემოთ ავღნიშნე, ხატება და მსგავსება აირეკლება ზნეობრივი თვისებების გამოვლენაში. რაც შეეხება ამას "ღმერთმა ადამიანი (კაცი) შექმნა ორსქესად - მამაკაცად და დედაკაცად". ნუ დაგვავწყდება, რომ ყველა ცხოველი [ფრივნელი, თევზი, ქვეწარმავალი] შეიქმნა ორსქესად. სხვაგვარად გამრავლება ვერ მოხდებოდა: "ამიტომ მიატოვებს კაცი თავის მამას და დედას, მიეკრობა თავის დედაკაცს და გახდებიან ისინი ერთხორცად” (დაბ. 2:24). ამ სიტყვებიდან მკაფიოდ ჩანს ღვთის ნება და განზრახვა ქორწინებასთან დაკავშირებით, ასევე რა დამოკიდებულება უნდა ჰქონდეს ცოლ-ქმარს ერთმანეთის მიმართ და რა პრინციპებით უნდა იხელმძღვანელოს ოჯახისთავმა მეთაურობისას და ოჯახის დამოძღვრისას. როგორც ქრისტეა კრების თავი, ისეა ქმარი ცოლის თავი. ამ შედარებით ბიბლია ქმარს ასწავლის, როგორ უნდა უხელმძღვანელოს ცოლს, უყვარდეს ის და იზრუნოს მასზე, ხოლო ცოლს, როგორ უნდა ემორჩილებოდეს ქმარს (ეფ. 5:22-33). როდესაც ღმერთმა ევა თავის ქმარს მიუყვანა და ამნაირად კანონიერი გახადა მათი კავშირი, ქორწინების ინსტიტუტი და ოჯახი დააფუძნა, რომლის საშუალებითაც საზოგადოება ჩამოყალიბდებოდა. ერთ ხორცად ყოფნაში, ღმერთმა იგულისხმა თუ რამდენად მჭიდრო და მტკიცე უნდა ყოფილიყო მათი კავშირი. ორი პიროვნების [ცოლ-ქმრული] ურთიერთობა ვერანაირად ვერ ჯდება სამების ანაგოლიასთან. ორივე სქესის [მამაკაცს და დედაკაცს] ადამიანებს შეუძლიათ გამოავლინონ ღვთის თვისებები, მოიპოვონ მისი მოწონება და მიიღონ მარადიული სიცოცხლის ძღვენი (ინ. 3:16).

[@levanipetriashvili9124]

„ღმერთი არ არის ის, ვინც შექმნეს. ღმერთი არის ის, ვინც ქმნის. იესო ქრისტე არის სიტყვა, მაგრამ ის არ არის მეტყველების მიზეზი. სიტყვა ღმერთისგან წარმოთქმული, არ ნიშნავს იმას, რომ სიტყვა არის ღმერთის შექმნის მიზეზი. ღმერთი უშობელია, სიტყვის შემქმნელია და არა სიტყვამ შექმნა ღმერთი. სიტყვა თუ შექმნა ღმერთმა და მიეცა მას დასაბამი, მაშინ შეიძლება რომ სიტყვას შეექმნა ღმერთი? თუკი ჯერ სიტყვა არსებობდა, შემოქმედის უწინარეს, მაშინ ვისგან მიეცა მას დასაწყისი? ჯერ იყო დაუსაბამო მამა ღმერთი და მერე იყო სიტყვა ქმნილი მისგან დასაბამად. სიტყვას დასაბამი მიეცა სამარადჟამოდ მამისაგან, ანუ ჯერ იყო დაუსაბამო მამა და მერე გაჩნდა სიტყვა, სიტყვა იყო დაუსაბამოსგან სატყვისი და იშვა სიტყვა ესე მრავალთა სახსნელად“

[@levanipetriashvili9124]

მამა იგივე არაა რაც ძე, ვინაიდან ისინი განსხვავდებიან თავიანთი არსებობის წესით. რადგან მამა არის მთლიანი სუბსტანცია, მაგრამ ძე არის წარმოშობილი და პორცია (ანუ რაღაც ნაწილი) მთლიანის, რომელიც აღიარებს რომ "მამა ჩემზე დიდია, ვიდრე მე ვარ." ხოლო ფსალმუნებში მისი მდგომარეობა აღწერილია როგორც "ცოტათი დაბალი ვიდრე ანგელოზების". მაშასადამე მამა განსხვავებულია ძისგან, და ბევრად აღმატებულია, იმდენად რამდენადაც ის ვინც შობს ერთია და ვინც შობილია მეორე (ანუ სხვა). ასევე ის, ვინც აგზავნის, ერთია და ვინც გამოგზავნილია მეორე; აგრეთვე ისევ ის, ვინც ქმნის, ერთია და ის ვინც შექმნილია მეორე. quia non sit idem pater et filius, vel modulo alias ab alio. pater enim tota substantia est, filius vero, derivatio totius et portio, sicut ipse profitetur, Quia pater maior me est: a quo et minoratus canitur in psalmo, Modicum quid citra angelos. sic et pater alias a filio, dum filio maior, dum alias qui generat alius qui generatur, dum alius qui mittit alius qui mittitur, dum alius qui facit alius per quem fit.(TERTULLIANO: Adversus Praxean IX) . "სული არის ღმერთი და სიტყვა არის ღმერთი, რადგან ღვთისგან მოდის, მაგრამ სინამდვილეში არ არის ზუსტად იგივე, ვისგანაც ის გამოდის. ამრიგად, ის არის ღმერთის ღმერთი. და მისგან გამომავალი არის რეალურად არსებული საგანი, ის არ შეიძლება იყოს თავად ღმერთი, რადგან არის მთლიანის რაღაც პორცია ანუ ნაწილი. უფრო მეტიც, უზენაესის ძალა არ იქნება თავად უზენაესი, რადგან ის არ არის რეალურად არსებული საგანი, როგორც სული - ისევე, როგორც სიბრძნე (ღმერთის) და განზრახვა (ღმერთის) არ არის ღმერთი: რადგან ისინი არ არიან ესენციები (substantiae), არამედ რაიმე არსის შემთხვევითი თვისებები (accidentia). ძალა დაკავშირებულია სულთან, მაგრამ ის თვითონ არაა სული." et ideo spiritus deus et sermo deus, quia ex deo, non tamen ipse ex quo est. quodsi spiritus dei, tamquam substantiva res, non erit ipse deus sed hactenus deus qua ex ipsius dei substantia, qua et substantiva res est et ut portio aliqua totius, multo magis virtus altissimi non erit ipse altissimus, quia nec substantiva res est quod est spiritus, sicut nec sapientia nec providentia: et haec enim substantiae non sunt sed accidentia uniuscuiusque substantiae. virtus spiritui accidit, nec ipsa erit spiritus. (TERTULLIANO: Adversus Praxean XXVI).

[@levanipetriashvili9124]

სამების დოქტრინა არასოდეს არ ყოფილა ზეგარდამოვლენილი სწავლება, არამედ ეს აზრი ვითარდებოდა თეოლოგების გონებაში, რასაც შემდეგ ავრცელებდნენ, ნიკეის კრებამ უფრო გაავრცელა ეს 325 წელს, ხოლო 381 წელს კოსნტანტინოპოლის კრებამ საბოლოოდ შეაფასა ეს და ქალკედონის კრებამ 451 წელს გაამყარა ეს სწავლება. ესეიგი ეს რას გვეუბნება ჩვენ. ეს ამბობს იმას რომ 400 წლის შემდეგ, როცა იესო აღარ იყო, მიიღეს მისი საწინააღმდეგო სწავლება. პირველივე საეკლესიო კრებაზე, რომელიც 325 წლის ივნისში გაიმართა ქალაქ ნიკეაში და რომელსაც წარმართი იმპერატორი კონსტანტინე ხელმძღვანელობდა, სატანა თავისი აგენტების მეშვეობით ზუსტად ამ ცრუ სწავლებას უწევს ლობირებას: იესო - ყოვლისშემძლე ღმერთია. ამგვარად იქცა ღმერთის ძე - ძე ღმერთად. რომის კათოლიკური ეკლესიის თეოლოგი განს კიუგი იძახის რომ არ არის დოქტრინა ერთი ღმერთის სამ სახეში, არ არის დოქტრინა სამერთიანი ღმერთის. მოციქულებს შორის არ იყო ისეთი ქმედება, რომელიც ასახავდა სამებას, მოციქულთა მხრიდან არ იყო ნაქადაგებები ისეთი რამ, რაც სამებას დაამტკიცებს. პირველი მცნება: არ იყოლიო სხვა ღმერთები ჩემს გარდა (გამ. 20:3), ანუ არ მიუძღვნა ღმერთს ტოლი, არავინ არ გაუტოლო ერთადერთ ღმერთს, რადგან ღმერთა ერთია, ეს არის იესო ქრისტეს მამა. ბიბლიის სამ ადგილას იესო ამბობს, რომ ღმერთი ერთია: ისმინე ისრაელო, უფალი, ღმერთი ჩვენი, ერთადერთი უფალია (მთ. 12:29), ის არ უმატებს ზედმეტ რაღაცეებს, და არ ცდილობს ახსნას თუ რა არის სამება, მაგრამ თუ თქვენ სთხოვთ ქრისტიანს გითხრათ რაიმე ღმერთის შესახებ, ის გეტყვის რომ ღმერთი ერთია მაგრამ სამია, სამი რათქმაუნდა სამია, მაგრამ ამავდროულად ერთია და ა.შ. თუ ისინი ხსნიან ამგვარად, მაშინ რატომ არ მოიქცა ასე ქრისტე? იესომ თქვა, ისრაელის შვილებო ღმერთი ერთია და მორჩა, სხვა მეტი არაფერია ნათქვამი, იმიტომ რომ მეტი არც არაფერია სათქმელი. თუ მას უნდოდა რამის ახსნა, ის ახსნიდა საუკეთესო სახით, მას არ უთქვამს ეს ერთხელ, მან თქვა ეს სამჯერ, კერძოდ სიტყვები ერთღმერთიანობის შესახებ (მრკ. 12:29; მთ. 24:36; ლუკ. 10:21-22).

[@levanipetriashvili9124]

ძე არაფრით ჩამოუვარდება მამას, რადგან ეს უკანასკნელი ადიდებს მას. მაგრამ ამ დროს, თუ შეუძლიათ, ნება მიეცით მათ, ვისაც სწამს, რომ შეუძლიათ გამოიყენონ ძის ეს სიტყვები, რათა გამოავლინონ მამის უპირატესობა ძეზე: მამაო, განმადიდებ მე (ინ. 17:5). გთხოვთ გაითვალისწინოთ, რომ სულიწმიდაც განადიდებს მას (ინ. 16:14). მაშ, ისიც ძეზე აღმატებულია? თუმცა უნდა აღინიშნოს, რომ თუ სულიწმიდა ადიდებს ძეს იმით, რომ მიიღებს ძისაგან, რადგან ყველაფერი რაც მამას აქვს ძისაა, ცხადია, რომ როცა სულიწმიდა განადიდებს. ძე, ეს არის მამა, რომელიც ადიდებს ძეს. აქედან ვხედავთ, რომ ყველაფერი, რაც მამას აქვს, ეკუთვნის არა მხოლოდ ძეს, არამედ სულიწმიდასაც, რადგან სულიწმიდას ძალუძს ადიდოს ძე, რომელსაც მამა განადიდებს. თუ განმადიდებელი აღმატებულია მის მიერ განდიდებულზე, დაე, მაინც იყოს, რომ ისინი, ვინც ადიდებენ ერთმანეთს, თანასწორნი არიან. ახლა წმინდა წერილში ნათქვამია, რომ ძეც ადიდებს მამას: მე - ამბობს ძე - განგადიდებ შენ დედამიწაზე (ინ. 17:4). ფრთხილად იყავით, რომ სულიწმიდა არ მიიჩნიოთ მამაზე და ძეზე მაღლა, რადგან ის ადიდებს ძეს, რომელსაც მამა განადიდებს, მაშინ როცა წმინდა წერილში არ არის ნათქვამი, რომ იგი განდიდებულია არც მამის მიერ და არც ძის მიერ. (St. Augustine hippo: De Trinitate - Il Figlio non è inferiore al Padre, perché questi lo glorifica 4.6). ჩვენ უნდა შევთანხმდეთ ერთ რამეზე, ღმერთის გარდა არავინ და არაფერი არ უნდა მივიჩნიოთ დაუბადებლად და შეუქნელად. აბრაამზე ხო წერია რომ ღმერთი სამი ანგელოზის სახით ესტუმრაო, და სამიდან ერთერთი ღმერთი იყო და ის დარჩაო აბრაამთან დანარჩენი ორი წავიდა, ანუ ღმერთი დარჩა აბრაამთან? და დანარჩენი ღმერთები არ იყვნენ? სამი ანგელოზის სახით ღმერთი რანაირად მივიდა მითუმეტეს თუ ერთ-ერთი მათგანი ღმერთი იყო, მაშინ ანგელოზი როგორღა იყო? მაშინ ორი ანგელოზი და ერთი ღმერთი ესტუმრა, ერთდროულად ანგელოზიც და ღმერთიც როგორ იქნებოდა ის, ვინც აბრაამთან დარჩა და ორი წავიდა? დანარჩენები ვინ იყვნენ ეგ ვინმემ იცის? სამების ერთიანობაში არ უნდა ყავდეთ ამ სამს ერთმანეთი ღმერთებად, მაგალითად მამა არ უნდა იყოს ძის ღმერთი, და ძე არ უნდა იყოს მამის ღმერთი ანდა სულიწმიდა ამ ორივეს ღმერთი, თუმცა წმიდა წერილიდან ნათლად ჩანს რომ უკვე მკვდრეთით აღმდგარი განდიდებული სხეულის მქონე იესოსაც კი ზეცაში ყავს ღმერთი და მამა. არც ის არ უნდა ეწეროს ბიბლიაში რომ იესო მოვიდა თავისი ღმრთის და მამის ნების შესასრულებლად და არა თავისი ნების შესასრულებლად როგორც ღმერთი. ქრისტემ კაცობრივი ბუნებით რატომ არ იცოდა რაღაცა თუკი ის იყო ღმერთი? დიდება რომელიც მას ჰქონდა ქვეყნის შექმნამდე მამასთან დატოვა და თვითონ ევედრება ღმერთს მომეცი ეს დიდებაო? გამოდის მას აკლდა ეს დიდება საკუთარ თავში? ე.ი. ის როგორც კაცი ის ამავდროულად იყო ღმერთი და როგორც ღმერთი მოკვდა? ღმერთი თუ მოკვდა მაშინ რომელი სულით ჩავიდა ჯოჯოხეთში თუკი ღმერთი უკვდავია? და რომელი სული შეავედრა ღმერთს ღმერთმა? თუ მამა ძეა და იდენტურია გამოდის თავისი თავი უშობია? თავის თავს უთხრა დაჯექი ჩემს მარჯვნივო? თავის თავს ევედრებოდა რატო მიმატოვე მამაო ან ამარიდე სასმისიო? ვის შეუძლია ცოდვების მიტევება თუ არა ღმერთსო, ხოდა ვისგან აქვს ეს ძალაუფლება ქრისტეს, თავისი თავისგან? იესო არის ღმერთის მორჩილი მოციქული და ღმერთი თავისი თავის მიმართ იყო მორჩილი და თავის თავს ემსახურებოდა როგორც თავისი თავის ძე? როგორ შეიძლება ღმერთის მორჩილი იყოს სხვა ღმერთი, რომელიც თავის თავს ემორჩილება? შენ თუ ჩემგან ხარ ამავდროულად აღიარებ რომ ჩემგან გამოხვედი მაშინ ჩემნაირი როგორ ხარ? მე თუ შენგან გამოვედი და ვაღიარებ რომ ჩემი ღმერთი ხარ, შენნაერი იდენტური ანუ იგივენაერი როგორ ვიქნები? შენგან თუ გამოვედი და ჩემს ღმერთს გიწოდებ, მე როგორ ვიქნები შენნაერი იდენტური სხვა ღმერთი?