Ötzi. Zbrodnia na lodowcu i zderzenie cywilizacji | Nasi przodkowie #13

Historia Europy naznaczona jest wojnami i migracjami, o których wszyscy uczyliśmy się w szkole. Także jej prehistoria obfituje jednak w dramatyczne wydarzenia, o których dowiadujemy się w ostatnich latach, głównie dzięki rozwojowi paleogenetyki. Mamy już całkiem dobrą wiedzę na temat tego, skąd wzięli się pierwsi europejscy rolnicy, jak wyglądały ich relacje z łowcami-zbieraczami czy skąd w Europie wzięły się konie.
Zapraszamy na kolejny odcinek serii „Nasi przodkowie”, w którym przyglądamy się największemu zderzeniu stylów życia w historii ludzkości - a także głośnej zbrodni sprzed ponad 5 tys. lat i jednym z najlepiej przebadanych zwłok w historii nauki.
Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki w ramach projektu „Nauka na żywo: wszechświat, życie, umysł". Kwota dofinansowania 540 200,00 zł, całkowita wartość zadania 600 200 zł.
Pozostałe filmy z serii "Nasi przodkowie": • Nasi przodkowie
Wesprzyj kanał Copernicus:
/ @copernicuscenter

[@arturkoszykowski9592]

Panie Kwiatek, Pan jest Mistrz! To jest jedna z najlepszych serii naukowych na świecie. Za co dzięki serdeczne! Dla całej ekipy i dla wszystkich naukowców, którzy tą wiedzę zdobywają.

[@Jonasz69]

Panie Łukaszu. Przyjemność Pana słuchać. Poprawna polszczyzna i niesamowita naturalność - rzadkość dzisiaj.

[@arturwisniewski3226]

Kwiecista mowa

[@konradzych4610]

Przecież on sepleni...

[@Jonasz69]

@@konradzych4610 Wokalista Tlove też....i co z tego

[@MrZabao]

⁠​⁠​⁠@@konradzych4610 Co za przytomna uwaga. Z rzeczy mających wpływ na polszczyznę i naturalność wymieniłbym jeszcze okulary.

[@zofiaagnieszkabiernacka826]

Ależ tego się słucha... fantastyczny materiał i o Otzim i o rewolucji rolniczej - wspaniałe. Mam nadzieję, że tak obszerny temat zasłużył na więcej filmów. Rewelacja😘

[@dariuszp.3240]

Nareszcie odcinek! Rzuć pan wszystko, rób pan filmy! Dziękuję za te już zrobione! Ukłony też dla niewidzialnej ekipy!

[@rojas00000]

Tak jak kolega wyżej napisał. Czuć moc tego filmu. Petarda.

[@grzegorzciechanowski4803]

Moja ulubiona seria

[@iwangrozny2835]

To jest czysta esencja tego co oczekuję po Internecie. W nawale śmieci znajdować takie serie-diamenty. Zawsze łapka w górę zanim zacznę oglądać. Dobra robota.

[@ms-ht1cj]

Zależy, co się ogląda. Jak śmieci, to yt proponuje śmieci. Mnie jutubowy feed proponuje 80% ciekawych filmów.

[@0stre]

Petarda materiał, dziękuję.

[@jarqdrogijarq]

Kapitalny wykład. Jedna uwaga od geologa - lodowce się nie cofają tylko topnieją. Posuwają się tylko do przodu. Pozdrawiam

[@lynxlynx1985]

Stanowczo domagam się, aby Pan Łukasz pojawiał się tu częściej - najlepiej co tydzień!

[@DiamondPol]

Panie Łukaszu, najlepsza seria dydaktyczno-naukowa na KZbin. Czekam na kolejny odcinek👍

[@anberg9561]

Wspaniały material. Słuchałam z przyjemnością. Dziękuję za pracę, jaka Pan włożył w przygotowanie . Wspaniały głos, do sluchania.

[@JaksaZCB]

Bardzo ciekawie i merytorycznie opowiedziana historia sprzed tysiącleci, aż człowiek ma wrażenie , że widzi to swoimi oczami, dziękuję i czekam na kolejne odcinki.

[@wisienka207]

moja ulubiona seria! ❤ za krotkie odcinki, mogłabym słuchać godzinami!

[@krzysiek1234567890gu]

Chyba najciekawsza seria na tym kanale, a to konkurencja na prawdę wymagająca!

[@areksamsel1033]

Juz nie moglem doczekac sie nowego odcinka 😅 dzieki, Panie Łukaszu!

[@jarosawrzepecki]

Jak ja się zawsze cieszę jak pojawia się nowy odcinek z tej serii, która jest pod każdym względem (treści i formy) zrobiona mistrzowsko.

[@jerzynielepiec6003]

Świetny odcinek 😊

[@Phrog515]

Super odcinek! Chętnie jeszcze usłyszę o o historii prehistorycznej Europy, która wpłynęła na współczesną pulę genetyczną.

[@panikrystyna1]

Zupełnie jak serial "Kości" dziękuję, pozdrawiam.😀

[@tomaszluberek3677]

Dziękujemy.

[@kumaknizinny42069]

uwielbiam te filmy prowadzone przez Pana. Wszystko jest tak jak powinno być. Zawsze mega ciekawie. Proszę o więcej!

[@waldemarbiaek3549]

Dziękuję za bardzo ciekawy wykład, pozdrawiam i czekam na więcej.

[@tomaszluberek3677]

Dziękuję za ten film

[@user-sm3gl1ou8y]

Dzięki. Jak zawsze bardzo ciekawie i klarownie.

[@zenustajmir5609]

Świetny odcinek. Prosimy o więcej. Pozdrawiam serdecznie.

[@szymonmidura5582]

Czekamy na kolejny odcinek z tej świetnej serii!!!

[@enkamayo]

Świetny materiał! Cieszyłbym się na bezpośrednią kontynuację, czyli to wkroczenie "stepiarzy" do Europy.

[@magdalenabiedron5157]

Dziękuję bardzo.

[@jaimesantacana6294]

Aaaaaaa nowy kwiatek 😊 Idealnie!

[@mariuszpoleszczuk8177]

Dzięki za materiał, ciekawy jak zwykle, już czekam na kolejny

[@katianddav]

Świetna robota ! Jestem bardzo wdzięczny za to wideo, informacje które tam zamieścił Pan są dla mnie i myślę , że dla wszystkich bardzo cenne. Z niecierpliwością, czekamy na więcej ! ;-) Ötzi Jeden z najstarszych łowców (prepersów/survivalistów) na tej planecie , informacje nt tego czym się zywił, co przy sobie posiadał, gdzie wędrował , jak być może zginął - mega informacje. Thank you ;-)

[@grawu]

Dziękuję! Świetny film!

[@piotrgierach]

jak zawsze interesujący temat i doskonale przygotowany podcast!

[@rafw5291]

Świetny odcinek. Ötzi to mój ulubiony bohater historyczny 😉

[@AdamD-dz8pj]

Bardzo ciekawe.

[@magdalenawawrzynczak7026]

Wspaniały materiał

[@marcino.3859]

Mega materiał

[@leszeknitka7711]

Ciekawa historia. Pozdrawiam

[@syfonek64]

No jest p.Kwiatek no jest 💪

[@harcerzyk1232]

Taktyczny komentarz dla zasięgów. Bardzo dobra seria o naszych przodkach pokazuje że często o sukcesie lub porażce w ewolucyjnym wyścigu decydują czynniki całkowicie niezależne od przystosowania do środowiska. Pozdrawiam.

[@kamilolech5847]

Może uciekał w wyniku przewrotu? Obalony wódz?

[@andrzejoslizo9036]

Bardzo ciekawe relacje i koncepcje szczególnie te, które dotyczą unoszenia ogromnych kamieni. Pewna teorię w tej kwestii przedstawił prof.Jan Pająk w swoim Koncepcje Dipolarnej Grawitacji i teorii tzw Przeciw świata. Chętnie na ten temat podyskutuję.

[@michalescott7075]

Wooo! Niesamowite, pozdrawiam.

[@ukaszka6755]

Jak zwykle bardzo ciekawy odcinek i zbiór aktualnych informacji na temat Otziego. To co może następnym razem jakieś mumie z bagien z człowiekiem z Tollund na czele😉

[@robertdon920]

Super

[@MegaKundzio]

Mega

[@panpaweboogie872]

Świetne, Panie Łukaszu 🖤🖤🖤

[@Orzeszekk]

Niech Pan założy własny kanał na którym codziennie będzie pan coś przez 10 minut opowiadać z pamięci, bez szykowania się 😁 widzowie będą 😁

[@krzysztof1058]

Łapki, komentarze, zasięgi! Pozdrawiam wszystkich.

[@TuskaDogLover]

Nie zapominajmy również o imponującym wkładzie Ötziego w rozwój austriackich szlagierów.

[@olowrohek9540]

Super 👌 praca Nareszcie

[@Marcinczerwinski84]

Tak tylko w kwestii technicznych. Czołówka jest dużo głośniejsza niż program. Jak się w nocy ogląda to strasznie hałasuje. Proszę o ujednolicenie poziomu głośności 😊

[@piotrkozlowski7249]

Top 🔝🔝🔝🔝

[@enkamayo]

Mam nadzzieję, że ta seria jeszcze potrwa! A zastanawiam się nad wyposażeniem Otziego. Dokładniej te rozżarzone węgielki. One się żarzyły ?! Jak długo może to trwać? Musiał wtedy od nowa rozpalić ogień, zanim całkiem wygasły?

[@januszdabrowski8564]

Dziękuje …znakomita praca ….🚀

[@lelumpolelum8554]

Absolutnie wspaniała seria. Drobna uwaga. 15:06 Neandertalczyk vs Homo sapiens. Rozumiem skrót myślowy, ale apeluję o prawidłowe nazewnictwo. Neandertalczyk i Homo sapiens to podgatunki jednego gatunku Homo sapiens, czyli Neandertalczyk to też homo sapiens - Homo sapiens neanderthalensis, a MY to Homo sapiens sapiens (wyróżnia się też inne podziały na podgatunki w ramach HS). Nierozeznanych może to wprowadzać w błąd. Jesteśmy bardzo zbliżeni genetycznie do HSN. Wielu współczesnych białych Europejczyków ma jakieś genetyczne pozostałości HSN (było nawet do 7% genomu)

[@Rybker]

Dzień dobry proszę Pana. Minęły dwa miesiące od publikacji tego materiału. Poproszę o nowy odcinek Naszych Przodków!

[@kurtasiak]

Bardzo ciekawy material i elegancka koszulka Co do nie ograbienia Otziego po smierci jego ,,No to moglo byc tak ludzie zajmujacy sie ratownictwem pierwsza pomoca i walka na noze , wiedza , Ze , przedmiotu wbitego w cialo nie nalezy wyciagac , ani samemu ani poszkodowanemu ,Wrecz nalezy taki przedmiot np noz jakis pret , ustabilizowac jakimis zrolowanymi recznikami w okol niego opatrujac bandazem by podczas transportu rannego,,cialo obce nie ruszalo sie w ranie lub oku ranie oka XD , Strzale z luku lub dlugi pret sie w miare mozliwosci przycina przy ciele ,Do tego trzeba miec specjalne szczypce jakie maja zespoly ratownictwa z strazy Reszte robia lekarze iuz na stole operacyjnym zamykajac takie naczynie , naczynia zaciskami przed usunieciem obiektu , poczym je zszywajac , Walka pokazuje natomiast ze po wbiciu noza , Wartogo lekko w ranie obrocic i wyjac pod innym katem , Dlatego ze duze naczynia . u mlodych osob sa jeszcze elastyczne ,,Testowane na zolnierzach wojen swiatowych,, Jesli niesa wpelni rozciete, po przekroju a tylko np polowicznie Nawet po wyjeciu ostrza z rany w tej samej plaszczyznie , Maja tendencje do samozasklepiania , co wydluza , przydatnosc ofiary do dalszej walki i stawiania oporu , Z wyzej wymienionych przeslanek mozna domniemywac , ze Otzi , dostal postrzal , ale uszedl przesladowania z strzala w ciele ,,,,,,,,,,,,,Moze osoba ktora go postrzelila , byla tez ranna , lub bala sie go scigac tak wysoko , ,,jakies tabu,, Lub brak przygotowania i ubioru, Natomiast otzi, Kiedy juz wiedzial ze nie jest scigany ,Mozliwe ze niemial zasiegu GSM i wiedzial ze bedzie sam musial oplacic gorska akcje ratownicza Postanowil sam pozbyc sie , ,,ciala obcego,, z rany ,,, odblokowujac szybszy wyplyw krwi , Dlatego nie zostal ograbiony bo osoba strzelajaca nie wiedziala gdzie zmarl

[@paulamaecka7721]

STRESZCZENIE Otzi zmarł w 3300 r. pne. Zwłoki nie zostały ograbione, bo Otzi miał przy sobie toporek z miedzianym ostrzem, który był wtedy b. cenny (możliwe, że zabójstwo wskutek zemsty). Dokonujący Otzi być może sam resztkami sił zdołał wyszarpać promień strzały, która przebiła mu lewę ramię i przecięła tętnicę podobojczykową. Dożył 45 lat, miał wysportowaną sylwetkę, ważył 50 kg przy 160 cm wzrostu. Jednak pod koniec swego życia nie był okazem zdrowia, bo miał zwyrodniałe stawy, ślady po złamaniach kości, płuca poczerniałe od dymu wskutek przesiadywania przy ogniu, mizerne zęby. Miał 61 tatuaży o prostych geometrycznych wzorach; niektóre z nich były zlokalizowane w miejscach uważanych za punkty akupunktury dla chorób, na które cierpiał. Na paznokciach są widoczne charakterystyczne poziome linie, powstające w czasie poważnego niedożywienia. Jest pierwszym znanym człowiekiem zakażonym bakteriami Borrelia. Wykazano 92% podobieństwo genetyczne Otziego do populacji anatolijskich rolników.

[@adamkluska356]

Nie wiadomo czy do niego należało - może ukradł i dostał za to nagrodę

[@ijontichy471]

Kurde plecak ze stelażem?! :)

[@jeanlesgoise7740]

Ciekawe gdzie otsi trafil po smierci, nieba czy piekla

[@rafaryszardpaweek3961]

Cóż, łowcy-zbieracze nie potrafili uwieść córek rolników, bo nie posiadali takich zasobów, jakie potrafili wytworzyć rolnicy. Taka nasuwa się hipoteza, gdyby wziąć pod uwagę głos Stevena Stewarta-Williamsa z jego książki "Małpa, która zrozumiała Wszechświat".

[@domine88523]

POV: - Jesteś sobie zwykłym jaskiniowcem - Cierpisz na wszelkie możliwe dolegliwości - Jesteś najstarszym nosicielem bakterii wywołującej boreliozę w historii - Myślisz sobie, że nic nie osiągnąłeś w jaskiniowym życiu i w sumie to jest ono bez sensu - Nikt w twoim świecie cię nie zna, nikogo nie obchodzisz - Giniesz od strzały bo sąsiad pomylił cię z dzikiem - Jesteś sławny po 5000 lat i wszyscy nagrywają filmy o twoim życiu

[@arturkoszykowski9592]

Żadna z tych rzeczy nie ma potwierdzenia w faktach. Ani ten film tego tak nie przedstawia.

[@kumaknizinny42069]

​@@arturkoszykowski9592 żart to był

[@szymon-df4ww]

.. Jak to, toporek z ostrzem odlanym z czystej miedzi. Kto mu go zrobił?...

[@gorskitomasz81]

Komentarz taktyczny.

[@lukasz_p_]

Skąd niby to zdziwienie u naukowców, że miał miedziany toporek? Wszak to początek chalkolitu (epoki miedzi), nawet na terenach Polski liczymy go od drugiej połowy 4 tys. p.n.e. Otzi chyba jest datowany na 3300 p.n.e. Nie szukajmy taniej sensacji, tam gdzie jej nie ma.

[@darekbaszczyk5972]

Gdyby jeszcze tylko wymawiał Pan prawidłowo nazwy. Nie oci, tylko eci, nie similau, tylko zimilau, etc.

[@marcinkrzyzynski5894]

Po co w ogóle on tam właził?:))

[@myczycz]

Fascynujące, jakie technologie mieli już wtedy ludzie. Otzi był naprawdę dobrze przygotowany do stylu życia swoich czasów. Z drugiej strony, przykro słuchać o chorobach, które go trapiły. Życie musiało być wtedy naprawdę brutalne i pełne cierpienia.

[@michatemplariuszmarten9976]

ładnie czyta z kartki ładnie :D brawo Kwiatkowski

[@marekgugu2676]

Czekaliśmy jak na szpilkach i jest fantastyczny materiał 👏🏻👏🏻👏🏻👏🏻

[@homerecordsinc.2653]

Brak na YT dobrego materiału o Człowieku z Janisławic może Wam sie uda nagrać o tym odcinek ? Bylo by super 😊

[@beddccom]

fascynujące. Szkoda że nie można podejrzeć tak bezpośrednio jak żył, jak mówił, co czuł Ostzi

[@pawegorka8589]

Dzień dobry

[@pawegorka8589]

Wniosek na dziś jak sobie coś wbijesz nie wyciągaj tego sam 😅

[@pan_dreptak]

Jakoś nie przekonuje mnie ten argument że to klimat wytępił neandertalczyków, oni żyli w tym zimnie od dawna, byli masywniejsi, pewnie odporniejsi na tutejszy klimat niż przybysze z Afryki i nie zniknęli z całej Europy w jednym czasie ale sukcesywnie wraz z ekspansją homo sapiens. Może nie celowo ale jednak sądzę że to my ich wytepiliśmy, może czynników było więcej ale ta zbieżność ich znikania z pojawianiem się nas nie jest przypadkowa.

[@arturkoszykowski9592]

Skąd to założenie, że Neandertalczycy zostali wytępieni? To dość odważne założenie i nie mające chyba zbyt wielu podstaw. Bo to by znaczyło, że gatunki odchodzą zawsze na skutek wytępienia.

[@pan_dreptak]

@@arturkoszykowski9592 jak inaczej wyjaśnisz takie zastępowanie jednego gatunku drugim zgodnie z migracja homo sapiens? Neandertalczycy siedzieli tu kilkaset tysięcy lat, przetrwali pewnie nie jedną zmianę klimatu i nagle przyszedł z ciepłej Afryki inny gatunek i przetrwał a tamci nie. Nie ma w tym żadnej logiki .

[@mysteriesinvintagestyle5754]

Homo sapiens wchłonął neandertalczyka. Mamy w sobie ich geny.

[@pan_dreptak]

@@mysteriesinvintagestyle5754 no mamy 2 procent ich genów, to wchłonięcie polegało pewnie na zapedzeniu kobiet do swojej jaskini po wymordowaniu mężczyzn. Tatarzy postępowali podobnie, nazywało się to jasyr, też uważasz że to wchłonięcie?

[@arturkoszykowski9592]

@@pan_dreptak dowody naukowe jakie posiadamy mówią o dość powolnym i obuplciowym krzyżowaniu się nas i neandertalczyków. Podobnie denisowian i nas i neandertalczyków i denisowian. Znając mniej więcej zagęszczenie obu odmian człowieka wtedy, to sienkiewiczowskie wizje o zapędzaniu kogoś, gdzieś są dość absurdalne. Zapewnie kontakty seksualne były podobne do tego, co obserwować można wśród jeszcze dziś żyjących plemion łowiecko zbierackich.

[@skesicki]

Dziękujemy.

[@marekwierzba1338]

Dziękujemy.