Wieczór autorski Kacpra Pobłockiego, Autora książki "Chamstwo" o historii pańszczyzny

Fragmenty spotkania autorskiego z Kacprem Pobłockim, autorem książki „Chamstwo”, opowiadającej o stosunkach społecznych na wsi w okresie pańszczyzny. Wydarzenie zorganizowane prze Dział Nauki i Literatury Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy, w sali audiowizualnej muzeum 8 października 2021 roku (ul. Gdańska 4).
„Hasłem naszym mizeria, okryciem nędza, napojem łzy”. Myśląc o historii niewolnictwa, niejednokrotnie nie pamiętamy o historii polskich chłopów i chłopek. Ale jak inaczej nazwać ich darmową pracę pod ciągłą groźbą kary cielesnej? Jedynie dzięki dokładnemu przyjrzeniu się tej przemilczanej historii możemy zrozumieć istotę strategii przetrwania w systemie pańszczyzny. Dopiero wtedy możemy również dostrzec nić łączącą niewolniczą pracę na polskim dworze ze służebną formą naszych współczesnych form zatrudnienia. Bo to nie rewolucja przemysłowa, tylko folwarczny przemysł okrucieństwa stanowił prolog do współczesności.
Antropolog Kacper Pobłocki w błyskotliwym i erudycyjnym Chamstwie rzuca nowe światło na zmitologizowaną opowieść o czasach Rzeczpospolitej szlacheckiej. Nie boi się stawiać trudnych pytań dotyczących chłopskiego niewolnictwa, obrazowo ukazuje krwawą przemoc panów i odważnie kreśli historię polskiego patriarchatu, dowodząc, że w tym splocie klasowych podziałów, okrucieństwa i wyzysku zaklęta jest nasza „ojczyzna-pańszczyzna”.
„Chamstwo” jest gruntownym, rewelatorskim studium pańszczyźnianego świata. Proponuje inną opowieść o naszych narodowych mitologiach, o polskich „przeklętych problemach”, gdyż oddaje głos tym, których nazywano Wielkimi Niemowami, bo mieli uszy wyłącznie „ku słuchaniu” - pańszczyźnianym chłopom. Kacper Pobłocki wywołuje klisze, często drastyczne, które przez stulecia pozostawały w ciemni oficjalnej historii. „Chamstwo” jest dziełem otwierającym nowy dyskurs o „pańskości” i „chłopskości”, o społecznych rodowodach i tożsamości kulturowej Polaków oraz o tym, komu wciąż „słoma wyłazi z butów”.
prof. Roch Sulima
Mamy do czynienia z monografią prawdziwie oryginalną pod względem konceptualizacji podjętego problemu badawczego, twórczą i stawiającą nowe pytania. Należy tym samym podkreślić pomysłowość i przenikliwość badawczą autora. Kacper Pobłocki w swojej pracy stara się zwalczać funkcjonujące jego zdaniem od lat mity historiograficzne, które w jego ocenie poważnie utrudniają - jeśli nie uniemożliwiają - rzetelną ocenę faktów dotyczących życia polskiego chłopa pańszczyźnianego.
prof. Jarosław Kita
Wartością dodaną Chamstwa jest skupienie się na doświadczeniu ciała, na tym, jak przemoc się w nim odkłada i jakie czyni spustoszenia w psychice. Bo choć panowie lubili mówić, że posiadają dusze, to o ciała przecież chodziło: męskie, które można było zmuszać do pracy, i kobiece, których oprócz tego można było jeszcze używać dla pańskiej przyjemności.
29 kwietnia 2021 Katarzyna Wężyk, „Książki Magazyn Do Czytania”, DM./Nr 2 z 04.21
Publikacja ta jest interesująca nie tylko z punktu widzenia przeciętnego akademika czy humanisty, ale również z punktu widzenia każdego współczesnego Polaka. Co więcej, autor daje się w niej poznać nie tylko jako międzynarodowej sławy naukowiec, ale także jako naprawdę dobry literat.
02 lipca 2021 Dezydery Bartowski, „Znak”, M./Nr 7/8 z dn. 07/08.21
To historia spływająca krwią, powinniśmy się jej nauczyć od nowa.
02 grudnia 2021 Magdalena Grzebałkowska, wyborcza.pl
Niesamowicie cenny dla mnie jest przejrzysty, oparty na konkretnych (wstrząsających) przykładach, sposób w jaki autor wykłada mechanizm wrastania poczucia gorszości i podporządkowania w DNA kobiet, zajmujących wraz z dziećmi najniższe szczeble społecznej drabiny okrucieństwa. Polecam, jeśli jeszcze nie było okazji sięgnąć. Ta książka jest terapeutyczna.
09 grudnia 2021 Paulina Młynarska, facebook.com
„Chamstwo” to książka o tym, czego o naszej narodowej historii nie chcemy wiedzieć, co zakrywamy coraz grubszym płaszczem polskości.
03 stycznia 2022 Kamila Dzika-Jurek, „Newsweek Polska”, T./Nr 1 z dn. 03/09.01.22
Pobłocki stawia odważne pytania i tezy, udziela bezkompromisowych odpowiedzi popartych rzetelną wiedzą. Jego opowieść jest erudycyjna, gorzka, ale też szalenie ciekawa, zmuszająca do myślenia i zrewidowania mainstreamowej wersji historii.
10 stycznia 2022 Agnieszka Warnke, culture.pl
W tym odważnym intelektualnie, momentami bardzo osobistym i intymnym eseju autor opowiada o przemocy, która definiowała życie klasy ludowej na przestrzeni wieków.
15 czerwca 2022 Michał Nogaś, Marek Radziwon, „Gazeta Wyborcza”, DZ./Nr 138 z dn. 15/16.06.22
W swoim wspaniałym eseju Pobłocki pisze o zniewolonym człowieku, zatrzaśniętym pomiędzy koniecznością służenia i czapkowania możnym, a chęcią odwetu, z której zrodziła się rabacja galicyjska czy koliszczyzna.
16 października 2023 Jolanta Nabiałek, forsal.pl