Wtedy zrozumiałem, że to jest do życia. Marian Turski o selekcji w obozie zagłady Auschwitz

Marian Turski urodził się w 1926 roku w Druskiennikach jako Mosze Turbowicz. Zgodnie z żydowską tradycją pierwsze dziecko Racheli i Eliasza przyszło na świat w domu rodzinnym matki. Ojciec Mariana Turskiego identyfikował się ze środowiskami syjonistycznymi - i takie przekonania polityczne próbował przeszczepić swojemu pierworodnemu synowi. W Łodzi rodzina Turbowiczów mieszka najpierw na ulicy Szkolnej, a następnie na ulicy Sterlinga. Uczęszczał do Pierwszego Gimnazjum Żydowskiego. Wybuch drugiej wojny światowej zastaje rodzinę Turbowiczów w Łodzi. Początkowo rozważają ucieczkę na wschód, do rodziny ojca w Klecku. W lutym 1940 roku zostaje ogłoszone zarządzenie o utworzeniu getta w Łodzi. Dzięki znajomościom ojca rodzina Turbowiczów wynajmuje pokój u handlarza warzywami w budynku przy ulicy Kościelnej. Getto zostaje zamknięte w kwietniu 1940 roku. W getcie ojciec Marian Turskiego otrzymuje posadę kierownika placu węglowego. Marian Turski wstępuje do podziemnej organizacji Lewica Związkowa i zaczyna być pod coraz większym wpływem idei komunistycznych. Rodzice oraz brat Mariana Turskiego zostają wywiezieni z getta transportem do obozu zagłady Auschwitz. On sam, dwa tygodnie później, w sierpniu 1944 roku, zgłasza się do ostatniego transportu - kierownictwo organizacji Lewica Związkowa stwierdza bowiem, że większe szanse na przetrwanie są w obozie, niż podczas potencjalnej likwidacji getta. Zostaje zarejestrowany pod numerem B9408 jako Maks Balsam. W obozie Brzezinka pozostaje parę tygodni; pracuje przy osuszaniu terenu, drenowaniu oraz robotach drogowych. Trafia do podwozu w Szonowicach Dziedzicach, do porządkowania rafinerii naftowej w Czechowice-Dziedzice. Uczestniczy w marszu śmierci z Auschwitz do Buchenwaldu, a następnie do obozu Theresienstadt, gdzie zostaje wyzwolony przez wojska amerykańskie. Od 1958 roku pełni funkcję kierownika działu historycznego w tygodniku „Polityka”. W 1965 roku uczestniczył w marszu przeciwko segregacji rasowej z Selmy do Montgomery w USA. Po wydarzeniach Marca 1968 roku zaczyna się jego krytyczny stosunek względem systemu komunistycznego. W 1985 odbywa się zjazd członków organizacji Lewica Związkowa, wtedy Marian Turski po raz pierwszy odwiedza Izrael. Wspólnie z Arnoldem Mostowiczem zakłada Stowarzyszenie Żydów Kombatantów. Marian Turski był członkiem Rady Prezydenckiej ds. stosunków polsko-żydowskich przy prezydencie Lechu Wałęsie, przewodniczącym Stowarzyszenia Żydowskiego Instytutu Historycznego, członkiem Rady Oświęcimskiej przy premierze Jerzym Buzku. Od 2009 roku przewodniczy Radzie Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.
Poznaj kolekcję historii mówionej Muzeum POLIN:
sztetl.org.pl/pl/historia-mow...
Wywiad: Józef Markiewicz
Zdjęcia: Piotr Boruszkowski
Montaż: Piotr Boruszkowski
Subskrybuj nasz kanał:
kzbin.info/door/GH_...
Odwiedź Wirtualny Sztetl:
sztetl.org.pl/
Dołącz do społeczności Facebook: / virtualshtetl
Inne kanały Muzeum POLIN:
POLIN: / mhzp2013
Polscy Sprawiedliwi: / polscysp. .
Napisz do nas: [e-mail]