Wycinamy dżunglę dla zielonej energii - Masowy mikrodruk 3D - Wspaniałe kijki! | Czytamy naturę

W 203. odcinku "Czytamy naturę" opowiadam o:
1) 01:13 kosztach ekologicznych wydobywania pierwiastków potrzebnych do "zielonej energetyki", np. litu i pierwiastków ziem rzadkich do baterii elektrycznych albo neodymu do turbin wiatrowych;
2) 08:57 linii produkcyjnej do ciągłego drukowania 3D mikrostruktur, o detalach liczonych w mikrometrach;
3) 17:53 wspaniałych kijkach produkowanych 300 tys. lat temu przez neandertalczyków.
Źródła:
1) Junker, J., Quoss, L., Valdez, J., Arandjelovic, M., Barrie, A., Campbell, G., ... & Sop, T. (2024). Threat of mining to African great apes. Science Advances, 10(14), eadl0335. www.science.org/doi/10.1126/s...
2) Kronenfeld, J. M., Rother, L., Saccone, M. A., Dulay, M. T., & DeSimone, J. M. (2024). Roll-to-roll, high-resolution 3D printing of shape-specific particles. Nature, 627(8003), 306-312. www.nature.com/articles/s4158...
3) Leder, D., Lehmann, J., Milks, A., Koddenberg, T., Sietz, M., Vogel, M., ... & Terberger, T. (2024). The wooden artifacts from Schöningen’s Spear Horizon and their place in human evolution. Proceedings of the National Academy of Sciences, 121(15), e2320484121. www.pnas.org/doi/full/10.1073...
Materiał powstał dzięki dofinansowaniu ze środków Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim.
Wesprzyj kanał Copernicus:
/ @copernicuscenter
patronite.pl/copernicus
00:00 Wstęp
01:13 Wycinamy dżunglę dla zielonej energii
08:57 Masowy mikrodruk 3D
17:53 Wspaniałe kijki!

[@Potimus_Ripme]

Kto jeszcze pamięta kiżucze? :D

[@gonzogorf7019]

a to można o nich zapomniec?

[@lioness1075]

Ja nie znam takiego odcinka. Który to?

[@januszpietras2739]

Oczywiście.

[@Potimus_Ripme]

@@lioness1075 Nie mam pojęcia na pewno z zeszłego roku ale możliwe że to był jeszcze covid. Szukaj ryby na miniaturce filmu 😅

[@LukaszLamza]

Kiżucze. Nie zapomnimy.

[@akta1984]

"zaludnienie małp" ❤

[@jezuschrystus.onlycash]

"Kusi mnie żeby nacisnąć guzik." Mnie skusiło. 136 👍

[@generatortonu4645]

Wywożenie urobku: cieżarówki, spaliny, hałas. W ZSRR dawno już rozwiazano ten problem w latach 50 XXw ciężarówki elektryczne zasilane z trakcji takiej jak trolejbusy 🙂

[@KOSMICZNY_PEJZAZ]

Jak zawsze ciekawy materiał 👏 Koszulka z Tytusem hicior 👍! Pozdrawiam 🌌

[@billyjoe2178]

Gosc jest swietny! Pozdrawiam serdecznie, super sie oglada :) Polecam ! :)

[@Evalopesperfil]

Bom Dia Amigo 🤝 com muito carinho ❤ vim deichar meu Like 🤝 🙋🏻‍♀️

[@studiomedia-arttomaszzbore1251]

No a potem z takiego to kija powstanie ci takie cudo jak... łuk. Dzięki, Łukaszu.

[@Gadon357]

chyba powinni bardziej inwestować w reaktory jądrowe np. reaktory fali postępującej czy coś. samochody wtedy wodorowe - wiadomo litu też trochę potrzeba do buforowania zasilania oraz innych metali ziem rzadkich ale z tego co mi wiadomo mniej niż do elektryków. lub jakieś hybrydy oparte o LPG. LPG i tak będzie latami produkowane bo to odpad po produkcji benzyny, ropy, mazutu (paliwo do kontenerowców itp.). można też robić ogniwa paliwowe jak dobrze pamiętam na metanol...

[@preznyinseminator1199]

17:10 idzie Johny Bravo ! Ale się buja !

[@leszekwalinowicz5795]

I tu nawiąże do moich dawnych komentarzy: Dziś już chciałem ten ostatni temat dołączyć do tych dwudziestu procent, mniej interesyjących (nadmiernie nie pasjonuję się archeologią), jednak, słuchając dalej, wyszło, że nie tylko o archeologię, a o rozwój mózgu chodzi. I to u Pana lubię: temat z pozoru banalny, zaczyna być ciekawy. 🙂

[@karolm7405]

Potem trzeba było jeszcze pomyśleć komu tym kijkiem przyłożyć żeby nie oddał. Żeby nasi politycy byli tak bystrzy😉.

[@user-xh9jo7jz5o]

To tyle pierwiastków człowiek nie ma w sobie, bi żywność wyjaławiona

[@krystynakrankiewicz7454]

Dosc tego szalenstwa-

[@przemysawkot1888]

Baterie żelazowo fosforanowe dziękuje.

[@x64Joxer]

dziekuje

[@user-vf2th4ml3s]

Łysy z dredami ;)

[@lynxlynx1985]

W pierwszym temacie zwróciłbym uwagę na jeszcze jeden aspekt, czyli pewną formę neokolonializmu: Europa chce się "oczyścić" kosztem Afryki. A to przecież dopiero początek, bo przy spodziewanym przyśpieszeniu kursu na "zieloną energię" problem będzie się nasilał, bo będzie potrzeba coraz więcej i więcej pierwiastków z Czarnego Lądu. Ciekawy materiał, choć poruszył tylko bardzo niewielki wycinek rzeczywistości, bo co z innymi zwierzętami, z roślinami, ciekami wodnymi, ludnością tubylczą, zwłaszcza żyjącą poza cywilizacją. A przecież sama kopalnia i związane z nią procesy też pochłaniają określone zasoby, a pewnie nie pracują tam koparki elektryczne. A jakie będą skutki uwolnienia tych wszystkich pierwiastków z ziemi na etapie wydobycia, ich użytkowania oraz gdy zostaną wycofane z użytku? No i jak zawsze dzięki za fascynujący kącik archeo

[@kathyde1906]

Smieszne. Wszystkie kraje chcą minerałów które potrzebujemy nie tylko w "zielonych rozwiązaniach" ale i w komunikacji i innej produkcji. W tej chwili najwiecej minerałów (wg. WITS) kraje Afrykańskie eksportują do Chin. Następnie do państw EU, potem do Indii a w końcu do USA. Przy czym kraje afrykańskie mają też olbrzymie długi u Chińczyków. razem około 200 miliardów dolarów. A od dłuższego czasu mówi się o polityce kolonialnej Chin w Afryce.

[@astromatheo_pl6782]

Nie ma ekologii bez ograniczenia konsumpcji ogólnej - wychodzi szydło z worka. Po prostu 2 + 2 = 4. Nie ma, że zjeść ciastko i mieć ciastko.

[@generatortonu4645]

👍👍👍 za koszulkę

[@NiecodzienneTechno]

Generalnie chłopaki dalej żyją w epoce kijka. Jak się znajdzie taki fajny kijek to można pokazać innemu chłopu i on doceni, powie że bardzo ładny kijek. Tak nakazuje obyczaj

[@slawek277]

Witam serdecznie wszystkich witam serdecznie wszystkich witam serdecznie wszystkich witam serdecznie wszystkich

[@bartomiejmenazyk7466]

Witam

[@mymindmakesnoises]

18:18 Z czego składa się dzida? Dzida składa się z przeddzidzia dzidy, śróddzidzia dzidy i zadzidzia dzidy. Przeddzidzie dzidy składa się z przeddzidzia przeddzidzia dzidy, śróddzidzia przeddzidzia dzidy i zadzidzia przeddzidzia dzidy. Śróddzidzie dzidy składa się z przeddzidzia śróddzidzia dzidy, śróddzidzia śróddzidzia dzidy i zadzidzia śróddzidzia dzidy. Zadzidzie dzidy składa się z przeddzidzia zadzidzia dzidy, śróddzidzia zadzidzia dzidy i zadzidzia zadzidzia dzidy. Przeddzidzie przeddzidzia dzidy składa się z przeddzidzia przeddzidzia przeddzidzia dzidy, śróddzidzia przeddzidzia przeddzidzia dzidy i zadzidzia przeddzidzia przeddzidzia dzidy. Śróddzidzie przeddzidzia dzidy składa się z przeddzidzia śróddzidzia przeddzidzia dzidy, śróddzidzia śróddzidzia przeddzidzia dzidy i... Przepraszamy, osoba to pisząca nie wytrzymała psychicznie i musiała walnąć głową w blat.

[@jarek12061960]

Panie Łukasz słuchając to co Pan opowiada o kopalniach, drukarkach 3D i kijkach. Spoglądam od czasu do czasu na cień domu przemieszczający się po ulicy. Nagranie trwało lekko licząc jakieś cztery godziny. ...ile kaw Pan i kamerzysta wypiliście ? 🤔🤭

[@Maximus1ize]

Dałoby radę zrobić odcinek czysto poświęcony technologii drukowania 3D?

[@panikrystyna1]

Diabeł tkwi w szczegółach a elegancja Łukasza w filiżankach do kawy. Dziękuję, pozdrawiam.😀

[@piotrjuszczyk1]

Nie ma nic za darmo. Do tego sprowadza się większość problemów. Każde rozwiązanie - to także koszty.

[@adasok]

Witaj. Mój komentarz ad1. Tekst z Avatara "jeśli ktoś siedzi na szjasie który chcemy, robimy z niego wroga. Wtedy po prostu to bierzemy". Ad2. Fajne... Miliony szt mikro plastiku, no brawo, pewnością nam pomoże. Ad3. Kijek to najstarsze i najprostsze narzędzia. 300 tys lat... To w historii planety jak by w wczoraj... Gdzie będziemy za kolejne 10 tys lat?

[@olowrohek9540]

Super 👌 praca Mozna prosic o update o Plutonie?

[@gregorius790]

👍

[@patrycjaignaczak9311]

Nie mogę się skupić przez koszulkę :D

[@majorll1005]

Mózg - litr z ćwiartką🥃😂 wtedy nawet taki kijek staje się wielkim osiągnięciem 🤣

[@larwa5789]

Dzien dobry. Czy, jako naukowiec, moglby Pan wyjasnic w jaki sposob odnawia sie energia sloneczna? I, czy jako filozof, nie zauwazyl Pan, ze zwrot "energia odnawialna" to oksymoron? Dziekuje za wszystkie programy i czekam na wszystkie nastepne!

[@LukaszLamza]

Słuszna uwaga. :) Oczywiście, w skali kosmicznej żadna energia nie jest odnawialna, ale w sumie żadna też nie jest tracona. Hm. A z innych - zaczniemy zauważać skończoność energii słonecznej dopiero, kiedy przekroczymy poziom II w skali Kardaszowa i nauczymy się przyspieszać tempo nukleosyntezy słonecznej dla własnych potrzeb - więc mamy jeszcze przynajmniej trochę czasu swobodnego korzystania ze Słońca. Pozdrawiam. :)

[@jaroslawogrodnik3544]

@@LukaszLamza Dziekuje bardzo :) Wiem jak cenny jest Pana czas, a ja tu sie troszke wyzlosliwiam. Przynajmniej nietoksycznie :) Pozdrawiam

[@user-up6qf2qm3d]

witam i pozdrawiam

[@MarcinGustaw]

Co do koszulki, to mam nadzieję, że nikogo w Izraelu nie kusi, żeby nacisnąć jakiś (pewnie czerwony) guzik (apropo odc.4 Jądra ciemności), bo wtedy możemy jako ludzkość, potrzebować tych rysunków do tworzenia drewnianych narzędzi (o ile będziemy mieli szczęście).

[@KingOzz87]

Kijki sprzed 300 tys lat miały by nie być interesujące 🙈!?

[@pawelperkowski1971]

Dzida bojowa (nawet stara, nawet z brzozy) składa się z zadzidzia, śróddzidzia i przeddzidzia. Zadzidzie składa się z zazadzidzia, śródzadzidzia oraz przedzadzidzia. Śróddzidzie składa się z zaśróddzidzia, środśróddzidzia oraz przedśróddzidzia. Przeddzidzie składa się z ...

[@leszekwalinowicz5795]

Jak pojawiało się drukowanie w 3D to patrzyliśmy na to jako ciekawostkę. Na sztuczną Inteligencję (AI), też patrzyliśmy ze sceptymizmem. Dziś otacza nas świat wydrukowany w 3D w mikro i makro skali. Rozmawiamy z AI, nawet nie wiedząc o tym. Jutro...

[@pawelprzezdziak]

Jutro umrzemy.

[@leszekwalinowicz5795]

@@pawelprzezdziak ...i to nas ocali ! 🙂

[@jacekswiech530]

Dlaczego gęstość "zaludnienia" małp tak mnie rozbawiła? Dalej: syntetyzować? A co to syntetyza? 😅 No ale jeszcze w technikum popełniałem ten sam błąd, a posypując głowę popiołem - nawet alkohol pisałem przez "ch".

[@kacper7516]

Porównanie zaawansowania technologicznego drewnianych narzędzi do masowego druku trójwymiarowego wywołało na mojej twarzy uśmiech.

[@LukaszLamza]

To proszę dopiero pomyśleć o takiej skali rozwoju technologicznego, przy której obydwie te technologie są równie proste i archaiczne. Lekko licząc, dajmy sobie tak jeszcze ok. 500 lat rozwoju nauki i technologii - to chyba odpowiednia perspektywa. To dopiero wywołuje ciekawy wyraz twarzy...

[@waldemarbiaek3549]

Pozdrowienia dla Tytusam Romka i Atomka oraz papcia Chmiela.

[@wiadran]

Z tym kijkiem co jest narzeczy. w klasycznej szkole pruskiej te dzięki kijkom intelekt uczniów szybciej się rozwijał ;)

[@marekso6418]

3:09 - nie prawda. Istnieją generatory obcowzbudne nie korzystające z magnesów trwałych

[@MrRGBable]

Szympansxow jest tylko 300 tys? :O to nie za dużo

[@michamusic1359]

Gęstość zaludnienia małp? Chyba raczej gęstosc zamałpienia, lub wskaznik zagęszczenia małp. Pozdrawiam :)

[@user-vu4qr7cv7b]

Tytus...to były czasy...

[@zofiaagnieszkabiernacka826]

:)

[@paweldraws7800]

Ogólnie z ekonomią i gospodarką jest jak z kordłą.

[@zofiapietkiewicz361]

🇵🇱🇵🇱🇵🇱

[@anon_24]

Fajna koszulka z Putinem.

[@zxcvbnm2959]

Tylko Ty zauważyłeś chyba ten żarcik pana Łukasza.

[@riddick9547]

Znając zachłanność korporacji....nic więcej nie dodam, a jedynie to, że nie da się zjeść ciasteczko i mieć ciasteczko. Z resztą jest to wbrew termodynamice tej skorupy. Im większy ,,postęp", tym większe przeludnienie, im większe przeludnienie, tym gorsze warunki, im gorsze warunki i przeludnienie, tym bliżej redukcji populacji i zapaści cywilizacyjnej. Chwila oddechu dla przyrody dla regeneracji do kilku milionów lat....i kolejny cykl na nowo. Nieśmiertelność , to utopia niepoprawnych optymistów przeczących samym sobie i wcześniejszym założeniom. Akwarium nie jest z gumy i się nie rozciągnie.

[@adamdobr396]

Proszę o maila do autora

[@Wielebny33]

[@Tomasz_Kowalski]

Kopalnia na Pandorze i lokalna zagłada..

[@leszekwalinowicz5795]

Panie Łukaszu (przepraszam, że po imieniu, ale słucham Pana od lat), popatrzyłby Pan na aspekty "zielonej energii" ? Jej wpływ na nasz klimat, też nie jest obojętny. Wiatraki zakłucaję przepływ mas powietrza. Elektrownie wodne zakłucają swobodny przepływ wód na kontynentach. Nawet panele fotowoltaiczne, na tak masową skalę, ograniczają dostęp energii słonecznej do gruntu. Wymieniłby tu jeszcze kilka aspektów, które pomijają "zieloni". Czy "zachwiań klimatu" nie powinniśmy szykać gdzie indziej ?!!!

[@nohumanst.6694]

jakiego "zaludnienia małp"? "populacji małp" albo po prostu po polsku "zamałupienia" ;)

[@adamkluska356]

Samochód elektryczny żeby był bardziej ekologiczny od 20 letniego diesla musi przejechać ponad 200 tys km. Jeśli takie auto zrobi mniej kilometrów w swoim życiu to stare spalinowe auto jest bardziej ekologiczne. Tyle więcej brudzi się środowisko przy tworzeniu aut elektrycznych niż spalinowych

[@Bender-Rodriguez]

Dokładnie, zwykły samochód to tylko stal, amelinium, szkło, guma i plastik, z czego plastik jest najgorszy, bo trudny do nietoksycznego zniszczenia.

[@VailDjarum]

W Polsce tak. W Norwegii wystarczy 20 tys.

[@grzegorzkubicki7581]

No to możemy się żegnać z małpkami. Już po nich... Może mi ktoś wyjaśnic jaką odpowiedzią są panele fotowoltaiczne? Panele bez akumulatorów są G warte bo nocą nie będzie prądu.... Bez sensu . A na małpkah krzyżyk

[@Chocobooo92]

a kogo obchodzą małpy? Człowiek jest ważniejszy. Po za tym nie mówimy tutaj o mordowaniu małp, ani o znęcaniu się nad nimi. Po prostu zabierzemy im pewną część terytorium, a one się z niej przesiedlą w inne miejsce. Prawdopodobnie na przestrzeni czasu ich populacja się zmniejszy, ale będzie to bezbolesny proces. To tak jakby mówić o wielkiej tragedii, gdy przyrost naturalny ludzi w miejscowości X jest w tendencji spadkowej. Czy komuś się dzieje realna krzywda z tego powodu? Nie. Ludziom nie współczujemy (założę się, że Pan też nigdy nie rozczulił się), więc dlaczego mamy przejmować się jakimiś małpami? Nie róbmy z igły widły. Tą wrażliwość, którą Pan wykazuje zalecam przekierować we właściwą stronę - na ludzi. Moja życiowa dewiza w tym temacie brzmi: Najpierw pomagajmy ludziom, a potem zwierzętom - pod warunkiem, że zostaną wolne zasoby tj. czas, pieniądze, energia. Mówiąc inaczej, dopiero jak ostatnia potrzebująca osoba na ziemi uzyska pomoc i wsparcie, to wtedy zacznę pomagać zwierzętom. W życiu trzeba mieć priorytety, a nie kierować się emocyjkami i ulegać stereotypom. Mam wrażenie, że rozczulanie się nad zwierzętami stało się modne.

[@zxcvbnm2959]

Chococostam. Wykazałeś się wyjątkowa bezmyślnością.

[@Chocobooo92]

@@zxcvbnm2959 xyzcośtam, oświeć mnie mędrcze albo zamilknij na wieki.

[@Ad4x4W]

Bardzo często popełnianym błędem jest zaliczanie litu czy kobaltu do metali ziem rzadkich. Należą do nich skand, itr, lantan, cer, prazeodym, neodym, promet, samar, europ, gadolin, terb, dysproz, holm, erb, tul, iterb i lutet. Jedynym wymienionym przez autora materiału pierwiastkiem ziem rzadkich jest więc neodym. Reszta nimi nie jest.

[@velvet_blond]

Wyjaśnisz dlaczego?

[@GromKuba]

W dodatku historyczna nazwa Ziemie Rzadkie jest niezbyt trafna bo na przykład ceru jest na ziemi więcej niż miedzi

[@GromKuba]

​@@velvet_blondNazwa oznaczała tlenki pierwiastków otrzymywane z pewnych rzadkich minerałów, które nie należały do innych wyróżnianych grup pierwiastków. Głównie chodziło o pierwiastki występujące w Monacycie, minerale którego masywne złoża nie były znane. Wydawało się, że występują bardzo rzadko a chemicznie były na tyle podobne, że starymi metodami otrzymywano mieszanki zamiast czystych. To historyczna klasyfikacja wynikająca z łącznego występowania, podobnie jak "platynowce" czyli grupa metali będących częstym zanieczyszczeniem w rudach platyny. Więc skoro nadal używamy tej nazwy, to ma ona pewne określone znaczenie, nie jest określeniem "pierwiastków ważnych w elektronice" ani nawet "pierwiastków bardzo rzadkich" bo niektóre z tej grupy okazały się stosunkowo częste w różnych minerałach.

[@tomaszhowaniec5409]

Chodzi o terrorystów. Żeby dać pracę 20000 terrorystów i dostać miliony militarnie chronionych dolarów do własnej kieszeni i na działalność partii kosztem milionów ludzi i zwierząt co umrze z tego powodu.

[@feliksvietri2615]

.

[@antares1233]

Oby tylko to nie był TEN czerwony guzik... :) Ciekawe, czy gdzieś we wszechświecie na jakiejś planecie nie doszło do globalnej wymiany jądrowej w wyniku zwykłej pomyłki. 🤔

[@filipek7553]

Jak to co? Małpy na to ugabuga

[@ansuz3653]

Potem zielona energia trafi do kosza a lewoskrętni ekolodzy będą nakręcali histerię na inne zabawki przypadkiem produkowane w niemieckich fabrykach. Potrafię zrozumieć wykreowaną co sezon nową modę (jednak nie kultywuję jej i nie popieram), która skłania lewoskrętnych do marnowania zasobów naturalnych, ale zmuszać ludzi do marnotrawstwa zasobów to zbrodnia.

[@boloz8805]

Powinienes siedziec! Planeta plone , kwasne deszcze nas zabija a tobie jakis malpiotek szkoda . Dzungla powinna byc zrodlem ekologiczej energi a nie malpiarni. Nigdy w histori klimat na ziemi sie zmienial. Palneta musi byc jak pokoj z klimatyzacja. Ustawiamy co2 i czekamy.

[@zxcvbnm2959]

Takich jak ty nikomu by żal nie było.