Bóg nie żyje - Wokół cytatu #6

W kolejnym odcinku „Wokół cytatu” zajmujemy się jednym z twierdzeń, o których bez wątpienia słyszała większość z Was: Bóg nie żyje. Ten słynny aforyzm wygłoszony przez Friedricha Nietzschego szturmem przedarł się do kultury popularnej. Ale o co w nim tak naprawdę chodzi? Czy Nietzsche jest po prostu ateistą albo amoralistą? A może jednak korzenie tego stwierdzenia sięgają znacznie głębiej? O tym właśnie dzisiaj się przekonamy. Ale aby to zrobić, musimy najpierw przybliżyć postać niemieckiego filozofa (o podobno polskich korzeniach), a także kilka z jego skandalizujących myśli…
Jeśli uważasz, że moja twórczość jest tego warta, rozważ wsparcie mnie na Patronite! Mój profil to: patronite.pl/panodfilozofii.
Źródła i dalsza literatura:
Najbardziej bezboleśnie o Nietzschem traktuje:
Władysław Tatarkiewicz, Historia filozofii, tom 3, Warszawa: PWN, różne wydania, rozdział „Nietzsche”. (Podałbym strony, ale KUL zablokował mi dostęp do biblioteki…)
Kto potrzebuje więcej, ten może sięgnąć po
Frederick Copleston, Historia filozofii, tom 7, przeł. J. Łoziński, Kraków: PAX, 2008, s. 338-363.
John Searle pisze o demistyfikacji świata w:
John Searle, Umysł, język, społeczeństwo, przeł. D. Cieśla, Warszawa: WAB, 1999, zwł. s. 63-64.
Natomiast Charles Taylor zasłynął swoją książką A Secular Age, niedostępną niestety w języku polskim.
W filmie wykorzystano:
Fragmenty dzieła Friedrich Nietzsche, Wiedza radosna, przeł. L. Staff, Kraków: Zielona Sowa 2003, s. 110-111 oraz s. 287.
Ścieżka dźwiękowa: Kubbi - Up In My Jam z płyty Gas Powered EP. Utwór dostępny na licencji Creative Commons na stronie / up-in-my-jam-all-of-a-...
Podoba Ci się filmik? Daj kciuk w górę i zasubskrybuj kanał!
Pytania lub uwagi? Zapraszam do ich zgłaszania w komentarzach! W szczególności liczę na rekomendacje ciekawych lektur!
Znajdziesz mnie na:
Facebooku: / panodfilozofii
Instagramie: / panodfilozofii
Academii.edu: kul.academia.edu/JacekJarocki

[@alioth7677]

Nieśmiało wysuwam propozycję o analizę Wielkiego Inkwizytora, opowiadania Iwana Karamazowa z książki Dostojewskiego. Mogło by się wpisać w serię.

[@PanodFilozofii]

Wrzucam na listę, ogromne dzięki!

[@pawel4099]

Dzięki za nowy film. Pozdrawiam.

[@juliaogonowska4084]

Długo czekałam na ten odcinek. I było warto! 💓 Dziękuję!

[@ewelinachyrzynska5620]

świetny wykład!

[@marlenaa3503]

Super kanał! Oby coraz więcej takich filmów.

[@marekchwiecko7036]

Świetny wykład 👍👍👍

[@koraptd6085]

Rewelacyjny materiał.

[@ewanowakowicz2510]

Super, dziękuję.

[@piotrmaj3785]

Witam, twoje filmy są na prawdę dobre i merytoryczne. Konkretne bez żadnego owijania w bawełnę i lania wody. Chciałbym obejrzeć debatę/rozmowę między Tobą, a Szymonem z kanału Wojna Idei, mógłby wyjść z tego świetny materiał. Powodzenia w dalszych poczynaniach na yt.

[@PanodFilozofii]

Dzięki! Z Szymonem kontaktowałem się z rok temu. Rozmawialiśmy dłuższą chwilę. Plan był taki, żebyśmy podyskutowali razem o prawdzie. Jako że jednak w okolicach września zaczął się w moim życiu wyjątkowo gorący okres, który trwa do teraz, pomysł ten umarł śmiercią naturalną. Być może do niego wrócę, bo wyraźnie tego chcecie, ale... Chodzi mi po głowie pytanie: po co? :P Mój kanał to jawna popularyzacja: biorę temat/cytat/problem i o nim mówię. Natomiast debata zakłada, że ja sam angażuję się w jakiś spór albo zajmuję jakieś stanowisko. Nie o to chodzi, że nie mam własnych poglądów: po prostu filozofia nauczyła mnie jednego - niewiele jest poglądów, których broniłbym bez wątpliwości. (O ile w ogóle takie są). Debata z mojej strony to głównie stawianie pytań i mówienie "Może tak być, niewykluczone" albo "Tak, przy tych założeniach to wiarygodne". Nie wiem, czy jest to bardzo atrakcyjne :D O wiele bardziej wolę dawać Wam do ręki narzędzia, żebyście na podstawie tego, czego dowiecie się z moich filmów, umieli dyskutować. ALE... Ponieważ vox populi to vox Dei, jakieś nagranie z innym rozgarniętym KZbinrem będzie mnie z pewnością dręczyć, aż - znając siebie - pewnego dnia ulegę :)

[@piotrmaj3785]

@@PanodFilozofii Jak najbardziej się z Tobą zgadzam, że umiejętność używania odpowiednich narzędzi podczas dyskusji jest jedną z kluczowych rzeczy, natomiast debata na poziomie (uważam, że oboje jesteście świetni w przekazywaniu treści) i wyciągnięcie z niej wniosków przez oglądającego również jest rozwijające, co innego opowiadanie o tym na sucho, a wprowadzanie do rozmowy. Chociaż i tak uważam, że najlepiej jest samemu uczestniczyć w tego typu przedsięwzięciach, bo to najlepiej może pokazać na jakim jesteśmy ,,poziomie'''. Dzięki za odpowiedź :)

[@mataderpl4286]

@@PanodFilozofii proponuje taką formę rozmowy: jak wiadomo Szymon to gaduła i nie krępuje się obecnością gościa . W takim razie mógłbyś zadawać pytania/wysuwać wątpliwości co do opinii Szymona na dany temat (nawet jeśli się z nią osobiście zgadzasz). Np. Rozmowa o aborcji, Szymon komentuje naturalistyczne i pragmatycznie (do czego ma tendencję :p) , a ty zastanawiasz się nad zasadnoscia tego, stawiając pytania itd. Wedy nie ma potrzeby pprezentowac własnych poglądów, nie jesteś w roli samego siebie, a akuszerki Sokratejskiej ;)

[@mataderpl4286]

@@PanodFilozofii ps. Najlepsze w twoich seriach w okol cytatu to to jak ten cytat można rozszerzyć, do czego prowadzi jego konsekwentna akceptacja. Idealnie jak odcinek panta rei. Pzdr

[@Eddyi0202]

@@PanodFilozofii Myśle że rozmowa dotyczący prawdy byłaby bardzo interesująca na kanale Szymona.

[@feri6398]

Bardzo dobry filmik

[@ja1111112]

Fascynująca historia

[@loratymczyk6546]

pan jest po prostu swietny

[@przemysawrhodesian1233]

Gościu jesteś zajebisty.

[@marianjanuszpazdzioch6177]

Tak mi się skojarzyło, jeżeli chodzi o to jak widział moralność nitchze. 10 Udręczmy sprawiedliwego biedaka, nie oszczędźmy wdowy ani wiekowej siwizny starca nie uczcijmy! 11 Nasza siła będzie nam prawem sprawiedliwości, bo to, co słabe, gani się jako nieprzydatne. 12 Zróbmy zasadzkę na sprawiedliwego, bo nam niewygodny3: sprzeciwia się naszym sprawom, zarzuca nam łamanie prawa, wypomina nam błędy naszych obyczajów. 13 Chełpi się, że zna Boga, zwie siebie dzieckiem Pańskim. 14 Jest potępieniem naszych zamysłów, sam widok jego jest dla nas przykry, 15 bo życie jego niepodobne do innych i drogi jego odmienne. 16 Uznał nas za coś fałszywego i stroni od dróg naszych jak od nieczystości. Kres sprawiedliwych ogłasza za szczęśliwy i chełpi się Bogiem jako ojcem. . Grzech przesłania prawdziwe wartości 21 Tak pomyśleli - i pobłądzili, bo własna złość ich zaślepiła. 22 Nie pojęli tajemnic Bożych, nie spodziewali się nagrody za prawość i nie docenili odpłaty dusz czystych.

[@devilmood]

Dziękuję Ci bardzo za przybliżenie filozofii Nietzschego. Otworzyło mi to oczy na wiele aspektów jego myślenia. Jednakże mam wielką prośbę - czy mógłbyś mówić wolniej? ;)

[@telefonredmi1859]

Też wolałbym ale każdy naturalnie mówi po swojemu i na to nie masz rady. Możesz zwolnić nagranie w opcjach filmu.

[@kebs5086]

Nieco natrętnie znów zapytam o Jaspersa. Dasz radę powiedzieć o szyfrach, rozbiciu, trochę o sytuacjach granicznych?

[@hiob1422]

Dałeś radę ziom

[@gagaadzibum]

👍👍👏👏

[@mateusz.pakajigsaw5695]

Troche to przykre że żeby społeczeństwo trzymać w ryzach trzeba ich zastraszać jakimiś torturami.

[@Michal.s1554]

Hej,będzie coś o koncepcji nadczłowieka tego pana?

[@hiob1422]

Wybacz kimkolwiek jesteś, kobiecego głosu mi się ostatnio lepiej słucha... głodnemu chleb na myśli :D

[@TakiGosc427]

Chciałem tylko dorzucić swoje 2 grosze do tego co powiedziałeś: 1. Nie jestem panem od filozofii, ale czy nietzscheańska idea nadczłowieka mówiła, że powinno się kierować stworzoną przez siebie moralnością, ergo stwierdzenie z filmu "wreszcie możemy kierować się moralnością panów" jest błędne? 2. Czy jest jednak możliwość, że Bóg zmartwychwstanie? Niedawno skończyłem "Homo Deus" i mam wrażenie, że opisany tam dataizm lub "religia danych" to właśnie próba ożywienia Boga, ale trochę inaczej pojmowanego niż w przeszłości. Masz jakieś zdanie na ten temat?

[@PanodFilozofii]

AD 1. Świetne pytanie! Cała kwestia polega na tym: czy da się spójnie wyinterpretować etykę Nietzschego? To znaczy - konkretniej: w jaki sposób możemy nakazywać panom postępować zgodnie z moralnością panów? Wydaje się, że jest tu fundamentalna sprzeczność, bo moralność panów nakłada narzucanie norm panom. Nie bez powodu zresztą Nietzschego nazywa się relatywistą; obiektywne normy moralne są stwarzane przez same podmioty moralności. Ale z drugiej strony, Nietzsche wyraźnie ucieka przed groźbą nihilizmu, a więc utratą wiary w wartości. Nihilizm wydaje się jednak nieunikniony, a przynajmniej bardzo prawdopodobny, kiedy uczyni się człowieka twórcą wartości. Dlatego na Twoje pytanie odpowiadam: masz rację, ale spójna interpretacja wydaje się bardzo trudna, o ile w ogóle możliwa. AD 2. Nie mam zdania. Albo inaczej: dla mnie to science-fiction. Po pierwsze, dataizm to kolejna odsłona sporów o cybernetykę albo o "prymat danych", co było najpierw modne w latach 60., potem 80., a dziś wraca pod innym przebraniem. Religia danych? Cóż, religię można utworzyć ze wszystkiego, zaś brak definicji religii sprawia, że da się pod nią podciągnąć każde zjawisko. Ale tu pojawiają się wątpliwości: czy "religia danych" ma Boga, który godny jest czci - albo chociaż podziwu? Czy ma "święte księgi"? Czy ma obrzędy? Jeżeli nie, to dataizm korzysta z homonimii słowa "religia", a nie jest religią. Jeżeli chodzi o religię przyszłości, to dużo bardziej przemawiają do mnie rozważania Johna Schellenberga nad ultymizmem. Tyle, że to jest nie religia, lecz pewien jej ogólny projekt.

[@talboot01]

7:35 Tylko ten kto nie przeczytał Ewangelie ze zrozumieniem, może uważać Jezus był słaby i uległy. Jezus cały czas szedł na konfrontację z ludźmi co mogli mu zrobić krzywdę. Nie raz było napisane, że chcieli Go zabić, za to co mówił. On non stop wymierzał "emocjonalne" policzki ludziom co żyli w kłamstwie. Łagodny był tylko dla ludzi, którzy byli świadomi swoich słabości i nie udawali, że było inaczej. Polecam przeczytać książkę pt "Męka Jezusa Chrystusa według Ewangelii Jana" autorstwa Ignace de la Potterie SJ Tam jest obraz Jezusa, który świadomie wybiera to co się ma z nim dziać. Innymi słowy, to nie inni byli "panami" jego losu, tylko on był cały czas "panem" swego działania, tylko pozwalał innym na działanie. Nawet w Ogrójcu cały czas kontrolował to co ma się stać. Po pierwsze, wyszedł na przeciw straży która miał go pojmać -wiedział, że idą, a i tak wyszedł im na przeciw (cały czas nie bał się konfrontacji). Po drugie, jak strażnicy słysząc słowa za pierwszym razem "Ja Jestem", upadli na kolana -Bóg/Jezus pokazuje nadal, że jest panem sytuacji.

[@r4inm4n90]

Nietzsche, Rand, Peterson, powidz mi synek, kto wincyj dol?

[@SoUlNiKuSSS]

Sam niewiele czytałem jeszcze Nietzschego, słyszałem jednak opinie, że był on oczywiście „kapłanem” nadczłowieka, ale chodziło właśnie o jednostkę, czyli wszelakie nacjonalizmy, takie jak NSDAP, byłyby dla niego raczej niewłaściwe.

[@rambookomando8837]

Tak nazizm nawołujący do solidaryzmu ludzi odwołuje się do Nietszchego który hołduje kultowi silnej jednostki xD niezłe fikołki intelektualne robiła ta siostra/robił Goebells

[@PanodFilozofii]

Oczywiście, że Nietzsche to czystej wody elitaryzm. Gdyby ktoś się go zapytał, czy naród może być rasą panów, to Nietzsche chyba by się udusił ze śmiechu. No ale historia bywa przewrotna: co jak co, ale Hitler spełnia warunki bycia nadczłowiekiem. Przy czym daleko mu do paradygmatycznego nadczłowieka w rozumieniu Nietzschego: Cezara z duszą Chrystusa. No chyba, że nic nie wiedział o obozach XD

[@rafakurowski9057]

Chciałbym zapytać się Pana z nadzieją iż zostanie zweryfikowane twierdzenie jakie miałem przyjemność przeczytać, A mianowicie iż siostra Nitzschego miała wpisywać swoje różne poglądy do dzieł filozofa

[@PanodFilozofii]

Tak twierdzi przynajmniej wydawca, Christian Niemeyer. To ona właśnie skompilowała Wolę mocy, ale podobno sfabrykowała od początku do końca aż 60 listów Nietzschego, a wiele innych zmieniła. Z tego, co widzę, książka sama Niemeyera nie zebrała zbyt wielu recenzji, zaś sama próba oczyszczenia Nietzschego z niewygodnych poglądów w takim stopniu, jak robi to ten autor, nie jest zbyt popularna. Mimo to siostra Nietzschego, jako prekursorka nazizmu, z pewnością manipulowała jego pracami - tu, jak się zdaje, nie ma żadnych wątpliwości.

[@ukaszmizioek8826]

Mam pytanie. Jeśli ktoś chciałby się rozwijać filozoficznie, szuka inspiracji, towarzystwa to co ma zrobić? Oczywiście nie mam od razu na myśli doktoratu. Kariera akademicka jest dla wybranych. Chodzi mi o hobby. A być może coś kiedyś z tego wyjdzie. Czy poza wakatem na uniwersytecie jest jakaś alternatywna opcja?

[@PanodFilozofii]

Zależy, o co dokładnie pytasz. Jeśli o coś na studiach - masz zapewne jakieś koło zainteresowań, możesz znaleźć jakąś postać na Wydziale Filozofii, z którą będziesz współpracował, a może nawet zaczniesz drugi kierunek studiów. Jeśli chodzi Ci o coś poza studiami, to czasopismo Filozofuj! organizowało przez długi czas - i chyba nadal organizuje - spotkania filozoficzne w największych miastach Polski. Ja sam parę lat temu prowadziłem w Lublinie Warsztaty Filozoficzne, i gdyby mnie tak nie ciągało po świecie, to chętnie bym do tej idei wrócił. Można też wystartować z własną inicjatywą, stworzyć grupę na FB, a potem nawet przenieść ją offline. Pasjonatów - nauczycieli i naukowców jest sporo. Wszystko zależy od tego, gdzie mieszkasz, co robisz i czego oczekujesz :)

[@oliwiadrazyk3171]

Mam bardzo ważne pytanie. Czy ten incydent z okładaną batami kobyłą ma związek ze snem Raskolnikowa w 'Zbrodni i karze'?

[@hiob1422]

Lepiej

[@antonizapaa6361]

F. Nietzsche Gott ist tot Bóg jest martwy. Gdy zmarł F.Nietzsche Bóg powiedział F.Nietzsche jest martwy.

[@talboot01]

To chyba ktoś wyrył na jego grobie, pod cytatem "Bóg jest martwy", ale może ktoś wykonywał wolę Boga ;) PS. To jest pośredni dowód, że Bóg też ma poczucie humoru :)

[@pawex4723]

To przykre że KUL zablokował dostęp do biblioteki.

[@PanodFilozofii]

To się czasem zdarza, zwłaszcza kiedy są jakieś "niezapowiedziane zmiany na serwerze". W takich sytuacjach zwykłem resetować hasło, ale okazuje się, że zanim przetworzą to ichniejsze bazy danych, to mija więcej czas (coś ok. doby) nim następuje odblokowanie dostępu przy starym haśle. Ot, państwowa informatyka w praktyce.

[@nat6851]

[@pawex4723]

Bardzo sobie cenię cytat z książki Nietzsche pt Ludzkie arcyludzkie - Winni niewinni a niewinni winni

[@PanodFilozofii]

Bo Nietzsche to aforysta niezrównany (a potem niezrównoważony...). Tyle że - wbrew powszechnej opinii - znacznie trudniejszy w lekturze i iinterpretacji niż się wydaje większości ludzi :)

[@pawex4723]

@@PanodFilozofii Dziękuję za odpowiedź. Ten cytat moim zdaniem bardzo odpowiada naszym przemianom i transformacji ustrojowej i dnia codziennego.

[@radzirojas]

Moim zdaniem należałoby dodać że struktura moralności wg. N to oś rozpostarta pomiędzy czynem niewolniczym a czynem pańskim. Każdy ludzki czyn na tej osi można umieścić lecz żaden nie jest stuprocentowo pański czy niewolniczy. Należy to traktować jako dwie skrajne idee wyznaczające spektrum.

[@marcindziurbacz2033]

Tak wiem już wszystko...dzięki.. ha ha ha.

[@rambookomando8837]

Jak czułbyś się na siłach na zrobienie materiału o genezie i tematyce postmodernizmu?

[@PanodFilozofii]

Geneza i tematyka - OK. Ale błagam, zero omawiania jakichś bardziej zaawansowanych kwestii niż teoria kłączy albo koncepcja wiedzy-władzy. Dlaczego? W poniedziałkowym odcinku okaże się to nad wyraz jasne :) Natomiaast samo przedstawienie to coś, co z pewnością powinno pojawić się na kanale. Wciągam na listę, dzięki!

[@ukaszmizioek8826]

Nie wiem czy to było odkrywcze ale Nietzsche zrozumiał, że platonizm jest chrześcijaństwem. To jest widoczne np. w Państwie. Czy ludzie jak np Saddam Husajn reprezentują rasę panów? Dla mnie moralność niewolników nie jest, z tego co słyszę, moralnością chrześcijańską. Silnym można być też w Bogu, kiedy się moc oddaję w miłości. I to jest bardziej spektakularne np talent niż przemoc.

[@PanodFilozofii]

Dzięki! Mam pytanie: w jakim sensie platonizm byłby chrześcijaństwem? Co do zaś stwierdzenia, że silnym można być w Bogu, Nietzsche zapewne powiedziałby, że to nie jest ta siła, o którą mu chodzi. W tym przypadku siła jest rozumiana metaforycznie; niewolnik oddaje moc w miłości, bo nie jest w stanie oddać mocy w sile. Dla Nietzschego te słowa to kolejny dowód resentymentu :) (PS. To nie jest moje zdanie!).

[@iistopienfilozofia1282]

@@PanodFilozofii Tak jest napisane u Tatarkiewicza w rozdziale o Nietzsche. W takim, że to wybrzmiewa z tekstów Platona w Fajdrosie w micie o duszy czy Państwie w fragmencie o świetle. Ale też w Timajosie. Nie znam wszystkiego. Kobieta oddaje swoje ciało w miłości bo nie jest w stanie się oprzeć mężczyźnie, który jest silniejszy fizycznie i ją uwiódł. Uwodzenie (rozkochanie) to też przemoc. Wychodzi na to, że kobieta oddaje moc w miłości, bo nie jest w stanie oddać mocy w sile. Tylko dlaczego trzeba deprecjonować miłość. Niewolnik oddaje moc w miłości, bo nie jest w stanie oddać mocy w sile. Gdyby nie było miłości byłby sadomasochizm.

[@bozenagepert3363]

@@PanodFilozofii Tak, bo u Nietzchego był bełkot.

[@tibijskijopek146]

Jakie mogą być skutki demistyfikacji religii. Czy może być możliwość, że papież uzna że religia już nie jest tym czym była i rozwiąże kościół albo zmieni religię na ateistyczną morlaność?

[@PanodFilozofii]

Nie sądzę. Efektem będzie raczej narastanie innego, obecnego już od dekad zjawiska, zwanego sekularyzmem, czyli zeświecczeniem. Chodzi nie tylko o postępującą ateizację, ale też o coraz większą "letnią" religijność ludzi Zachodu. Swoją drogą, zawsze mnie zastanawiają określenia w rodzaju "ateistyczna moralność". Trudno mi sobie wyobrazić, jakie fundamenty etyczne, poza byciem dobrym czy przyzwoitym człowiekiem, może mieć taka moralność. Po co ateista miałby być dobry? Chyba tylko po to, żeby się lepiej ze sobą czuć. Tu jednak pojawia się pytanie, czy nie zamieniamy etyki na psychologię dobrego samopoczucia :)

[@tibijskijopek146]

@@PanodFilozofii a czy to nie są zjawiska bardzo podobne z perspektywy tego, że bycie dobrym jest unormowane przez chrześćjańską formę i łamanie tego budzi w osobach wieżących i nie wierzących ale wychowanych w naszym kręgu kulturowym złego poczucia. Pozatym chyba moralność zawsze będzie jakoś powiązana z psychiką człowieka bo niejednokrotnie jak zrobimy coś dobrego to czujemysię dobrze i dumnie.

[@rambookomando8837]

@@PanodFilozofii hmm no właśnie czy motywacja do przestrzegania etyki nie leży niezależnie od bycia wierzącycm/ateuszem gdzieś między czuciem się dobrze (jeśli ktoś się mi za coś dziękuję to czuję dobrze) a rozumową analizą poczynian (zrobiłem źle bo ktoś doznał krzywdy)?

[@PanodFilozofii]

Swoją odpowiedź kieruję też do @RamBoo KomaNdo. Teoretycznie etyka nie ma wiele wspólnego z dobrym samopoczuciem. Etykę wymyślono m.in. po to, żebyśmy wiedzieli, jak działać, bez bazowania na własnych przeżyciach i emocjach. Weźmy eutanazję. Matka A ma Alzheimera. A zastanawia się, co powinien zrobić. Etyka ma mu powiedzieć: masz zrobić to-a-to, bo to-a-to jest dobre. A tak postępuje. I choć A może powiedzieć, że działanie moralnie słuszne poprawiło mu samopoczucie, to poprawa samopoczucia jest SKUTKIEM - a nie jak obaj sugerujecie - PRZYCZYNĄ postępowania moralnego. Stwierdziłbym zatem, że w Waszych przykładach pomieszano przyczyny ze skutkami. Czujemy się dobrze lub źle, bo przestrzegamy norm, a nie uważamy coś za normy, bo czujemy się z nimi dobrze lub źle. Tymczasem ateista mówi: "Wolę zrobić X, bo po X lepiej się czuję, przez co uważam X za moralne". Żeby nie było, że jest tak prosto: nawet w w etykach katolickich pojawia się koncepcja sumienia, czyli "subiektywnie ostatecznej normy moralności". Innymi słowy, nawet w katolicyzmie, gdzie są przykazania i Bóg, element subiektywnego poczucia słuszności odgrywa kluczową rolę. Tu oczywiście pojawia się jeszcze problem sumienia zafałszowanego, ale nie wypływajmy na głębiny. Moje pytanie jest proste: co sprawia, że ateista uważa pewne działania za słuszne, a inne za niesłuszne? Odpowiedzi na to pytanie było wiele: etyka niezależna Kotarbińskiego, etyka obowiązków prima facie Davida Rossa... Wszystko jednak zawodziło, bo brakowało normatywnego fundamentu dla naszych przekonań moralnych. Stąd moje wątpliwości, czy taka konsekwentna etyka niezależna od religii jest w ogóle możliwa. Nie mówię, że nie; po prostu nikt mi jej jeszcze nie pokazał :)

[@PanodFilozofii]

Wołam Cię tutaj, bo nie wiem czy wołanie przez @ działa ;) Komentarz wyżej odnosi się również do tego, co napisałeś.

[@zecoansu]

Bez Boga istniała , istnieje , i będzie istnieć : "moralność"

[@kubaj98]

Mam pytanie: czy porównania między chińskim taoizmem, a greckim stoicyzmem są ... na miejscu? Obie te szkoły jakby nie patrzeć hołdowały poddawanie się woli niezależnych od człowieka prądów, czy dziejów historii - naturalnemu biegowi rzeczy.

[@feliksiwanczenko2297]

Ta niby data na nagrobku wgląda jak rozwiązanie maturalne podaj przedział liczbowy do której należy x

[@michalhaake698]

Nieztsche był kiepskim teologiem:)

[@MrBeliever69]

A czy poprawnym tłumaczeniem cytatu "gott is tot" nie jest bóg jest martwy?

[@PanodFilozofii]

Nie jestem filologiem - w tym względzie poszedłem za przekładem Leopolda Staffa. Ogólnie w polskim powinno się unikać strony biernej, zwłaszcza w tym wypadku, gdy zabójcy Boga są dobrze znani :) Ale to tylko domysł - mój certyfikat z niemieckiego to ledwie A1, więc się nie wypowiadam :P

[@MrBeliever69]

@@PanodFilozofii Ja też nie znam zbyt dobrze języka Niemieckiego, ale tak słyszałem. Ogólnie zwrot "nie żyje" sugeruje że kiedyś żył. Martwy może być na przykład kamień który nigdy nie żył. Jeśli wziąć pod uwagę to co mówisz w filmiku to tłumaczenie "bóg umarł" ma sens. Ja jednak kiedyś słyszałem inną interpretacje tego cytatu do której bardziej pasował "jest martwy"

[@PanodFilozofii]

Dzięki za wyjaśnienie. Jak powiedziałem na końcu, Nietzschego można interpretować na wiele sposobów. Jeżeli na przykład uważamy, że nigdy żadnego boga nie było, to w porządku - stwierdzenie "Bóg jest martwy" ma sens. Ale nie bez przyczyny w Wiedzy radosnej Szaleniec mówi "Bóg umarł" - co sugeruje, że że kiedyś żył. Powiedzmy jednak szczerze: większość dzieł Nietzschego to - jak mawiał Moritz Schlick - poezja, a nie solidna filozofia :) Nie umniejsza to nic Nietzschemu - Platon też był poetą - ale dobrze pokazuje, że możliwe są różne interpretacje.

[@baio52]

KOPYTO;)

[@paulo13q32]

Pierwszy!

[@mrkafkaesque8299]

Wydaje mi się, że nitscheowska krytyka chrześcijaństwa wynika w dużej mierze z jego niezrozumienia.

[@bozenagepert3363]

Człowieku, gadasz głupoty. Nie rozumiesz chrześciajństwa, niewiele wiesz o Jezusie. Nie był ona na pewno słaby. Jasno i zdecydowanie wyrażał swoje poglądy, wskazywał zło . I dlatego spotykał się z nienawiścią. Nietzsche był p prostu chorym, biednym człowiekiem, a nie wielkim filozofem.

[@PanodFilozofii]

Hm, rozumiem, że określanie kogoś jako chorego psychicznie potrafi skutecznie oddalić jego argumentację, ale przypomina trochę metodę Stalina i jego bezobjawowej schizofrenii. O ile mi się bowiem wydaje, Nietzsche zachorował w roku 1889, czyli 20 lat przed wydaniem swojej pierwszej książki. (Jeżeli się mylę, to będę wdzięczny za odpowiednie źródła). Prosze również o źródła do twierdzenia, że Frederick Copleston (nawiasem - katolicki ksiądz), na którym opieram ten odcinek, również gadał głupoty. Jeżeli takich nie ma, to dyskusja wydaje mi się raczej mało filozoficzna.

[@PabloTheOne]

to wytłumacz sens nadstawiania drugiego policzka Bożeno

[@talboot01]

@@PabloTheOne Pierw, żeby móc nastawić drugi policzek, trzeba go "mieć". Innymi słowy, nadstawianie policzka z leku, jest tylko tchórzostwem, a nie miłosiernym wyborem.