Fizyka huśtawki - Odgłosy zestresowanego pomidora - Co zapamiętamy? | Czytamy naturę

W 164. odcinku "Czytamy naturę" opowiadam o:
1) 01:01 podstawach fizycznych huśtania się na huśtawce i obserwacjach, które są jeszcze bardziej skomplikowane;
2) 14:00 odgłosach wydawanych przez zestresowane rośliny;
3) 24:42 obrazkach, które łatwo i trudno zapamiętać.
Źródła:
1) Hirata, C., Kitahara, S. I., Yamamoto, Y., Gohara, K., & Richardson, M. J. (2023). Initial phase and frequency modulations of pumping a playground swing. Physical Review E, 107(4), 044203. journals.aps.o...
2) Khait, I., Lewin-Epstein, O., Sharon, R., Saban, K., Perelman, R., Boonman, A., ... & Hadany, L. (2018). Plants emit informative airborne sounds under stress. Biorxiv, 507590. www.biorxiv.or...
3) Kramer, M. A., Hebart, M. N., Baker, C. I., & Bainbridge, W. A. (2023). The features underlying the memorability of objects. Science Advances, 9(17), eadd2981. www.science.or...
Materiał powstał dzięki dofinansowaniu ze środków Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim.

[@wilczypasterz9940]

Fizycy wyszczegółniają dwa mechanizmy huśtania: 1. Huś 2. Tu

[@DevilsAdvocate929]

🤣👍

[@jakeflo8477]

Nie wiedziałem, że z Pana taki dowcipniś, bardzo to było dobre!

[@Potimus_Ripme]

Byłem na spotkaniu z panem Łukaszem i prywatnie wcale nie gorszy niż na youtubie :)

[@Zmiana_Pogody]

jako wegetarianka przez chwilę dostałam zawału 🤣🤣🤣

[@astat1]

@@Zmiana_Pogody Aspirynę protect przyjmować, pomaga w takich przypadkach.

[@adamkluska356]

​@@Zmiana_Pogody akurat rośliny boli gdy się je tnie czy inaczej uszkadza, ostrzegają się nawzajem przed drapieżnikami, cześć aktywuje system obronny polegający na aktywowaniu związków chemicznych celem otrucia konsumenta

[@LukaszLamza]

Trochę sucharyczne, ale naprawdę nie mogłem się powstrzymać. ;)

[@rafalrr7812]

Tylko maluchy huśtały się na siedząco, zawodowcy (tak gdzieś od 3 klasy) obowiazkowo na stojąco 😎

[@tennickniejestdostepny]

zawodowcy dodatkowo skakali z huśtawki kto dalej, albo kładli się pod huśtawkę, żeby ta przelatywała nad nimi. No i jeszcze level hard czyli obrót 360 stopni. :P

[@grawu]

​@@tennickniejestdostepny Na stojąco, z obrotem 360 stopni i z chwilowym zatrzymaniem na szczycie😃 wielka mi filozofia 😉

[@littleboy.7806]

Koniecznie ze tak zwaną "sztangą"

[@ukasz7073]

@@tennickniejestdostepny a zawodnicy level pro skakali "kto wyżej" nie tylko w dal.

[@belamortadela]

Skromny brodaty filozofie, dziekuje😂

[@x64Joxer]

dziękuję

[@panikrystyna1]

Moja siostra już kilkadziesiąt lat temu opowiadała , że jej rośliny doniczkowe sygnalizują jej pragnienie wody. Dziękują, pozdrawiam.😀

[@liyanam7888]

1. Hustanie na stojaco zawsze wyzej I szybciej unosilo hustawke. Kazdy buja sie inaczej. Antyczna Filozofia ❤ 2. Nie ma sie z czego smiac z bolu roslin. Od dawna wiadomo, ze, gdy plonie las drzewa daleko stojace odchylaja sie w druga strone, jakby chcialy uciec. A te pimidory nadaja alfabetem morsea. 😊 Pan wierzy tylko w zjawisko kawitacji? Hmmmmm ... :-))

[@zbigniewgotkiewicz]

8 nad ranem. Wreszcie ktoś umieścił tą godzinę we właściwej porze :)

[@berakfilip]

czemu ? ucieknie ?

[@zbigniewgotkiewicz]

@@berakfilip minie niezauważona

[@berakfilip]

@@zbigniewgotkiewicz To nie tv nie zniknie

[@zbigniewgotkiewicz]

@@berakfilip a, tekst o 8 nad ranem jest wyjęty od prowadzącego ten odcinek.

[@galanonim1763]

Kolego Brodaczu :) Autentyczne dźwięki pomidora brzmią jak strzały z AK47 na wojnie , natomiast wersja która zrobiłeś Ty - brzmi w sumie jak żołnierz na wojnie 🫢

[@igorblade8819]

Uwielbiam👍🥰🍻🍀

[@jarekkedziorko3314]

lewa noga,prawy bark....pierwsza zasada bujania się w Nowej Hucie

[@Potimus_Ripme]

Kawitacja to jest fantastyczna zjawisko i warto by zrobić o tym osobny odcinek w kontekście sonaru, torped i łodzi podwodnej

[@gyyethy]

No no... odcinek mistrzowski. Dzięki, miłego tygodnia!

[@pawelperkowski1971]

ten pomidor po prostu elegancko stepuje...

[@piotoja112]

Czy tylko ja uleglem autosugestii widząc dziwne zwierzę za plecami prowadzącego 30:24

[@DzikiFotograf]

A ja akurat wczoraj poszłam (sama) na plac zabaw i się pohuśtałam trochę. Mam 39 lat i często widzę dziwne spojrzenia w moim kierunku no bo to plac zabaw dla dzieci, a ja sama :D

[@bunin123]

A dzieci mosz?

[@DzikiFotograf]

@@bunin123 No właśnie nie :D

[@akonityn5827]

no i tak 3mać!💪🤗

[@bunin123]

@@DzikiFotograf to na co czekasz?

[@DzikiFotograf]

@@bunin123 Niestety, nie mogę mieć dzieci.

[@Potimus_Ripme]

Dobry tytul na piosenke heavymetalowa- suchy pomidor krzyczy 🍅

[@heeenryk]

thX C.

[@bartstelmach329]

Udanego tygodnia Panu i wszystkim zainteresowanym ;)

[@dzieckochaosu]

A dziękuję i również życzę dobrego tygodnia! :-)

[@jarekkedziorko3314]

zainteresowanym czym???? dobrym tygodniem????

[@j.pł.wm.publicz]

Kasia Nosowska śpiewała kiedyś o „koncentracyjnym parapecie”, ona słyszała 😉

[@isabell4414]

Ten kręciołek na placu zabaw nazywa się „karuzela” 😁

[@sebaxboro4025]

Nie chce "słodzić " ale twoje Materiały są konkretne. Masz pojęcie i o to chodzi. Oby więcej takich kanałów. Dziękuję

[@elkarwowska6124]

Wcześniej słyszałam ten dźwięk, ale i tak się dałam złapać 😹😹

[@asiakusy]

Pierwszy fizyk husta sie jak dzieci u mnie w Azji ❤

[@hardcorehc4272]

Proponuję wrócić do rozpoczęcia nagrywania z perspektywy podchodzącego gościa to było coś 😁

[@tomaszkrawczyk6146]

Pan Łukasz zaklina się że nie będzie już żartował z okrzykami krzywdzonych roślin. Czekam co to będzie za dźwięk, a tu...😮 Flamenco!!

[@wiktorsamsa9112]

Teraz czekam na interpretację ( w wykonaniu tego wybitnego myśliciela ) skrzypienia krzeseł, jako okrzyköw ich rozpaczy.

[@tomasz.7983]

30:25 W tle pojawia sie zwierzę (dziwaczny, nieznany nauce dwunozny gatunek), mniej wiecej w czasie, gdy proeadzacy mowi o dostrzeganiu zwierząt 😂

[@peblatki4272]

jak to kto normalny się tak huśta? Jako dziecko nie huśtałeś się na stojąca??

[@nihilistycznyateista]

Zasadę zachowania momentu pędu, ale w odwrotnym kierunku niejako, stosuje się też w lotach kosmicznych. Otóż rakieta ma często dość dużą prędkość obrotową wokół swojej osi i jeśli chcemy, żeby się nie kręciła + wyrzucamy kawałek masy na stalowej lince, co znacznie wyhamowuje ten ruch obrotowy. A co do maszynki obracającej się - pamiętam, jak robiliśmy z kolegami eksperymwnt i nie tylko rozpędzaliśmy się daleko od osi obrotu, ale wręcz wychyleni poza obręb maszyny ile tylko się dało, a następnie wskakiwało się szybkim ruchem, aby usiąść i objąć środkowy element, jakby przytulając się do osi obrotu. Przyspieszenie było bardzo gwałtowne, a prędkość dość ekstremalna.

[@slawek277]

Witam dobry człowieku

[@tennickniejestdostepny]

23:59 w książce "sekretne życie drzew" jest to opisane w jaki sposób rośliny się komunikują i to w dosłownym tego słowa znaczeniu. Drzewa, kwiaty, grzyby wydzielają specjalne substancje, które zazwyczaj poprzez rozbudowane systemy korzeniowe, ale chyba też poprzez wiatr ostrzegają się wzajemnie o niebezpieczeństwie, np. o szkodnikach. Co do komunikacji poprzez dźwięki bezpośrednio to nie pamiętam, ale chyba też jest to możliwe, bo skoro reagują na ludzką mowę, to tym bardziej powinny reagować na dźwięki wydawane przez inne rośliny.

[@akonityn5827]

grzyby nie mają korzeni, a drzewa komunikują się z innymi drzewami poprzez system korzeniowy właśnie za pomocą grzybni

[@gonzogorf7019]

3:59 na hustawce łancuchowej przysiadywanie na wychyleniach to najszybsza metoda rozbujania. Na sztywnej chyba w sumie tez trzeba by to sprawdzic...

[@vlad1209palovic]

Używajmy właściwych pojęć - łyżwiarka, składając ręce, zmniejsza swój moment bezwładności. Nota bene, kiedyś eksperymentowałem z huśtaniem się (w liceum miałem "fioła" na punkcie fizyki), ale żadna publikacja z tego nie powstała. 😉

[@Olashenco]

6:55 -Siema co robisz? -Pompuję wahadło. 😆

[@mymindmakesnoises]

TIL zestresowany pomidor beatboxuje

[@nza1985]

słabo rozpoznawane narzędzia => chyba ktoś tu robił ankietę wśród studentów psychologii

[@tennickniejestdostepny]

Pytanko: w jaki sposób wybierane są artykuły do filmików? Gdzieś ostatnio widziałem filmik z Pana udziałem, gdzie mówi Pan, że w ciągu roku pojawia się 5 milionów nowych artykułów naukowych, a w tej serii przerabiane jest około 150. Czy są one wybierane na podstawie ilości cytowań, jakiejś innej oceny popularności, konkretnego czasopisma czy jest to zwykłe subiektywne zestawienie najciekawszych, które akurat wpadły Panu w oko?

[@LukaszLamza]

Zaczynam od bieżących wydań "Science", "Nature" i "Science Advances". Potem zaglądam do "Editor Picks", czyli artykułów polecanych przez redakcje Nature i Science. Zwykle po tym przelocie mam 5-6 mocnych kandydatów. Kryterium jest dość proste, tzn. wybieram to, co mnie zainteresuje. Niby staram się jakoś nawigować między "obiektywną ważnością" a "interesującością", ale ostatecznie zawsze ufam swojemu instynktowi. Jeżeli mnie coś naprawdę zaciekawi, to wchodzi i tyle. :)

[@tennickniejestdostepny]

@@LukaszLamza Dzięki za odpowiedź i w ogóle super pomysł z tą serią. Nie każdy ma czas, żeby samemu na bieżąco śledzić najnowsze badania, większość treści na yt jest mało ambitna albo powiela te same tematy, a dzięki takim materiałom zawsze choć trochę człowiek się orientuje co tam ciekawego słychać w nauce, zwłaszcza że są to artykuły z wielu różnych dziedzin.

[@sebaxboro4025]

Na wahadle nic nie wymusisz. To jest czysta grawitcja. Bez niej nie ma wahadła

[@bombadil7867]

Oczywiście, że huśtaliśmy się na stojąco! Gdzie pan doktor się wychował?

[@w.loczykij5354]

Slucham tych ciekawych obserwacji, ale mysle i o wielkich problemach co sa od dziesięcioleci tam gdzie były.. "Ziemię pomierzył i glebokie morze. Wie jako wstają i zachodzą zorze....." PS. Znanym juz jest ze w grupie przesuszonych heterogennych rislin kazda dba o siebie absorbując wodę na maksa. Kultura homogenna ma sklonnosci do dzielenia sie wodą. Dźwięki (np) mogły być tu kanałem -avz nie jedynym - tej komunikacji.

[@joannakusak6498]

1) czy moment wychylenia nie będzie zależał od wzrostu osoby wychylającej się? 2) dla mnie te dźwięki przypominały alfabet Morse'a

[@iraetyrrwaerrae3360]

Oczywiście, że człowiek bujał się z użyciem techniki "bujania pionowego", oczywiście na kilkuosobowej huśtawce do "belki" a jak belki nie było to byli tacy co robili obroty 360* :D

[@flepix]

Lol no przecie że huśtałem się za gówniaka na stojąco. To była najlepsza rozrywka, a potem jak już się miało dobry rozpęd to się wyskakiwało ;)

[@czarnyksiezycrogaty]

Pionowo to na huśtawce bez ogranicznika można bylo kręcić 360ki ;)

[@pw9568]

Trzeba sklonować Pana Łukasza i trzymać jako dobro narodowe

[@krystynaroguska2608]

Prawda, Dyzio Marzyciel widział w chmurach żarcie przecież.

[@barbara5477]

Ha, bardzo lubiłam huśtać się stojąc na hustawce. Nie tylko ja. Polecam 😀 i pozdrawiam ♥

[@buencamino7590]

Co do huśtania to świetnym przykładem jest botafumeiro, czyli wielkie kadzidło, które jest "huśtane" w katedrze w Santiago de Compostela pod sam sufit

[@mikgandii3897]

A co jeśli wahadło z mosiądzu odlane? ;D

[@ROWELEK]

W następnym odcinku w ramach żartu proponuję puścić 500 godzin nagrania doniczki.

[@annaa8765]

Puściłam moim dzieciom dzwieki pomidorow i „dźwięki pomidorów”. Teraz chodzą i piszczą „nie zabijaj mnie”😅

[@mieszkomynarczyk4364]

O ósmej nad ranem? O tej porze zazwyczaj zaczynam przerwę w pracy.

[@AdrianRamzes]

Czy zdażyło się Wam kiedyś podczas nagrywania odcinka, że ktoś Wam wszedł w kadr i przeszkadzał?

[@LukaszLamza]

Czasem tak bywa. Oszacowałbym, że tak raz na 2-3 tygodnie któryś segment musimy nagrywać z tego powodu kolejny raz. Ale to część ceny, jaką płacę za wybraną przez siebie konwencję, więc nie narzekam. ;) Miasto żyje.

[@wiktorsamsa9112]

Łukasz Lamża, dlaczego usuwasz Pan nagranie odgłosów zestresowanych świń podczas cięcia, a dokładniej - zagazowywania? Odgłosy trzaskającego pomidora to coś dla weganina, złośliwy pozerze, tak? .. to tym bardziej odgłosy zagazowywanej świni, to coś dla mięsożercy.. nie jest tak? no tak. Nie możesz Pan sobie odmówić, żeby nie usunąć, bo w zestawieniu tych odgłosów wyszedłbyś Pan na kretyna i narcyza? I drugie pytanie - jaki sens ewolucyjny miałoby wykształcenie przez rośliny nocyreceptorów ( odpowiedzialnych za odczuwanie bólu ) oraz jaki sens miałoby informowanie się o zagrożeniu i przeżywaniu stresu z nim związanego, jeżeli ogórek i tak nie może przed zagrożeniem uciec? Kto Pana uczył biologii?

[@wiktorsamsa9112]

Odgłosy znowu usunięte 😃 - za mało naukowe jak dla Pana były? A jakich odgłosów byś Pan nie usunął - odgłosy trzaskającego ognia mogą być?

[@rafalkaminski6389]

Przesuszone drewno też skrzypi i trzeszczy :)

[@zigi8nottin]

Moment w którym robimy "łiiiiiiiiiii" to moment w którym odfruwamy

[@blablak-rl2fc]

Ciekawe jak reagują grzyby na te trzaski?

[@WiadrovZupov]

hihi

[@MrKfadrat]

haha, usmialem sie z pomidora. musisz przeprosic za przepraszanie...

[@prjk7339]

uwaga troluje: jakim trzeba być człowiekiem żeby zabijać rośliny. rozumiem zabić psa który chciał pogryźć, lwa który chciał mnie zjeść ale jakim trzeba być zwyrodnialcem i psychopatą żeby zjadać pokojowo rosnącą np sałatę albo marchewkę. Rozumiem pokrzywe zabić ale co komu szkodzi kapusta na grządce😢

[@anima9908]

rozumiem ze ty jesz tylko samo mieso, a do wieprzowiny zamiast sałatki i ziemniaków jagniecina oraz cielęcina. "gratuluje" znieczulicy i głupoty

[@anima9908]

Rozumiem ze ty jesz tylko samo mieso, a do wieprzowiny zamiast sałatki i ziemniaków jagniecina oraz cielęcina. Jesli tak to zjadasz zdecydowanie wiecej roslin niz ja weganka która jem owoce i nasiona orzechy, powniewaz zwierzeta namnazane na rzeź zjadają hektary roslin, zeby nabrac masy ciała, a poza tym od smierci po stokroc gorsza jest niewola a roslin nie mozna zniewolic, nie mozna nimi orać, powozić , nie chorują z nadmiaru cierpirnia na stereotypie uderzajac z rozpaczy głowkami o kraty bo w naturze kochaja ruch, potrzebują wedrowac kilometrami, nie rozdziela sie idch brutalnie od dzieci dla kradziezy mleka i Nie do porównania sia tortury trzymanych w bezruchu zwierzat , transport do rzeźni w uple czy mrozie podaczas rozładunku sa bite kopane urwa im sie rogi , ogony, -poczytaj raporty i posmiej sie ogladajac filmy z rzezni

[@jankos4910]

A tak płaczą nad parówką! Wege judasze 💀😭

[@wiktorsamsa9112]

Dlaczego ty jesteś taki głupi? .. na skutek doznania stresu pourazowego, jako następstwa zerwania z drzewa śliwki?

[@jankos4910]

@@wiktorsamsa9112 mam POwcow w osiedlu 🤓💪

[@jankos4910]

@@wiktorsamsa9112 jabłka,🎅

[@arturbaginski795]

Większa roślina będzie wydawała dźwięki niższej częstotliwości - może da się usłyszeć to uchem

[@dramatqueen]

16:57 ostatni raz tak sie balem jak ogladalem egzorcyste majac 8 lat.

[@myoniwy]

Rośliny potrafią się komunikować. Emitują np H2O2 gdy są zainfekowane pasożytami (np mszyce). Wtedy sąsiednie rośliny potrafią zareagować zanim same zostaną zaatakowane. Jest to wykorzystywane np przez sadowników, opryskują rośliny bardzo małym stężeniem H2O2.

[@pangroszek3498]

Za małego żeby ruszyć dużą huśtawkę trzeba było na stojaka zaczynać.

[@KasiaOwczarek]

Aż mi się serce ścisnęło z bólu gdy usłyszałam biednego pomidorka 😂 Bardzo zabawny odcinek, dziękuję za porcję humoru.😊

[@gregorius790]

👍

[@grzegorzdudzik9884]

w sumie ..mnie ich glos .,przypominal...pisanie na maszynie.;))..ale zart byl...przedni.:) skupilem sie chyba za mocno..i sie przerazilem.!!!

[@Michał_Markowski]

już widzę huśtających się studentów w zamkniętym labolatorium kiedy ktoś otwiera drzwi a oni krzyczą "proszę zamknąć drzwi! trwają badania!" xd

[@GrafRamolo]

Odnośnie tego huśtania to jeżdząc na mtb uzywa się tego samego ruchu, pompuje sie na małych nierównościach co pozwala nam jechać szybciej i płynniej bez padałowania. Są nawet fajne miejsca typu pumptrack gdzie można się tego pouczyć. Polecam, mega frajda i trening.

[@rafalkaminski6389]

Można tez nagrać zestresowanego człowieka, żeby zobaczyć jakie dźwięki produkuje?

[@akonityn5827]

"Niestety nie udało się znaleźć huśtawki w centrum Krakowa. Musiałbym z niej zepchnąć jakieś dziecko". Mus to mus Łukasz 🤷 Dla dobra nauki 😉

[@Yreq]

Mieszkając w Holandii byem na placu zabaw gdzie była taka jednoosobowa karuzela wykorzystująca właśnie te mechanizmy, ponadto nieprostopadle do ziemi. To dopiero był fizyczny bajzel:D

[@Dzidekification]

Richard P. Feynman, " If you cannot explain something in simple terms, you don't understand it".

[@RP-ci8qe]

Ja się zawsze huśtałem pionowo….. kurczę ale mi się poprzypominało. Dzięki.

[@michas4761]

W latach 70 tych badano dźwięki wydawane przez ogórki w szklarni...

[@mbomam89]

"... natura MUSI przyspieszyć" I wszystko się wyjaśniło :)

[@robojb17]

Żarcik dobry! I tak podziwiam pana za tą powagę czytając niektóre artykuły.

[@krzysztofturski9070]

W drzewie to najczęściej ludzie widzą Matkę Boską.

[@przeciag]

był może appendix o wpływie magnonów na chuśtanie się?

[@phridax]

Proszę odwrócić playlistę, bo nie da się oglądać po kolei odcinków od pierwszego.

[@krystynakrankiewicz7454]

Proszę o artykuł o bólu roślin lub niechęci roślin do obcych ludzi wielu hobbistów wie ze wiele roślin nie lubi obcych

[@evalexis01]

A ja zawsze tylko machałam nogami. Nie odchylałam tułowia nigdy :D😆

[@cyjanek1496]

Zestresowany pomidor klaszcze jak i Rubika😂

[@DevilsAdvocate929]

🦶🦶🦶🦶 ciekawe czy stopy wygeneruja lapki w górę 🤔

[@dyabeu942]

Zdecydowanie chcę zobaczyć stopę w minaturce od teraz! :P

[@aaavvv9525]

Bujaj się

[@tennickniejestdostepny]

30:24 xD

[@Mike_XC]

W teście zapamiętywania zabrakło podziału na płeć!

[@Aga_Ta_]

O Ty bandyto pomidorowy, prawie dałam się nabrać :D dzięki!

[@kamolsamol4730]

to już wiem kto podkładał głos pod mandragory w Harrym Potterze 😆

[@MrTranceFun]

Łukasz, mam pomysł na pracę badawczą. Pewna publikacja w Nature. Czy osoby z wadami wymowy mają wyższe IQ. Zauważam taką prawidłowość, że większość inteligentnych osób, naukowców itp. z wadami wyomowy ma wysokie IQ - narazie to dowód anegdotyczny. Czy Copernicus ufundowałby takie badania?

[@over-kill8778]

#164

[@sebaxboro4025]

Wydaje doniczka z ziemią odgłosy. Wez świeżą ziemię i zalej ja czystą wodą . Poczekaj troche i posłuchaj. Ech...

[@aleksanderkielpinski]

Jedzenie zwłok jest poniżające

[@lemurbb]

Hahaha zrobiles mi dzien tym pomidorem 😂

[@ratunkuuu]

A moze suszony pomidor trzeszczy?

[@Fra110]

Kręciołek-Karuzela 👍😅😂

[@aleksanderkielpinski]

Świnie jesz? Żywe czy uschnięte?

[@ddaa44kkuuss]

4:39 to uczucie gdy wiesz więcej niż pan Łukasz. Karuzela! bezcenne (;

[@LukaszLamza]

No rzeczywiście. :)