Ewolucja języka - który Homo wypowiedział pierwsze zdanie? | prof. Bogusław Pawłowski

👉 Zostań Patronem: patronite.pl/radionaukowe
👉 Wesprzyj jednorazowo: suppi.pl/radionaukowe
🎧 Posłuchaj na streamingu: ffm.bio/radionaukowe
🔔 Subskrybuj: / @radionaukowe
🌐 Strona: radionaukowe.pl
👍 Facebook: / radionaukowe
📷 Instagram: / radionaukowe
❌ Twitter: / radionaukowe
🎓 Odwiedź LAMU: / @letniaakademiamlodych...
🎬 Zobacz więcej: • Radio Naukowe poleca
📩 Kontakt: [e-mail]
Czy neandertalczycy potrafili mówić? Najprawdopodobniej tak! - Stosunkowo do niedawna uważano, jest zbyt mało dowodów, żeby przesądzić tę kwestię - mówi w Radiu Naukowym prof. Bogusław Pawłowski, jeden z najbardziej uznanych badaczy ewolucji człowieka. - Dzisiaj jest już na tyle dużo dowodów natury anatomicznej, dowodów związanych z artefaktami, które neandertalczyk pozostawił po sobie, co do których trudno sobie wyobrazić, że mogłyby by powstać bez ścisłej komunikacji między osobnikami… że mamy niemal pewność: neandertalczycy musieli porozumieć się w sposób złożony, poprzez język - wyjaśnia naukowiec.
Z prof. Pawłowskim spotykam się w jego pięknym gabinecie w Zakład Biologii Człowieka Uniwersytet Wrocławski Uniwersytet Wrocławski, której to jednostce szefuje.
Skoro neandertalczycy potrafili mówić, to od razu zaczynamy z profesorem rozważać, na ile skomplikowany mógł być ich język, jakie słowa byli w stanie wymawiać. Sęk w tym, że komunikowanie się językiem mówionym wymaga nie tylko zdolności umysłowych, ale również odpowiedniego aparatu mowy. Naukowcy wielokrotnie próbowali nauczyć mówić szympansy, orangutany czy goryle. Z miernym skutkiem. - Udawało się osiągnąć wymowę kilku prostych słów - przyznaje prof. Pawłowski. Natomiast, niektóre radziły sobie z migowym. Nauczyły się tego gorylica Koko czy szympansica Washoe. Potrafiły się porozumiewać nawet kilkuset znakami migowego. To znaczy, że zdolności poznawcze do tego, żeby komunikować się przy pomocy symboli u nich jest - podkreśla badacz. - To zresztą naturalne. Niektórzy zakładają, że tak fascynujące u człowieka cechy pojawiły się nagle. Nie, one powstały na bazie wcześniejszych adaptacji, które nie były doskonałe, ale które drzemią również w naszych najbliższych krewnych - mówi prof. Pawłowski.
To co takie spowodowało, że my ludzie akurat wypowiadać słowa potrafimy, a szympansy nie bardzo? Zdaniem wielu badaczy, jedną z kluczowych preadaptacji, które musiały zaistnieć, abyśmy mogli swobodnie mówić jest dwunożność. Pozwala ona na zupełnie inna koordynację oddechową. Pomyślelibyście?
A dlaczego w ogóle doszło do powstania tak skomplikowanego języka? Koncepcje są różne: m.in. być może po to… żebyśmy mogli plotkować. Jakie jeszcze są pomysły naukowców na wyjaśnienie tego fenomenu? O tym posłuchacie w podcaście! Gorąco polecam!
💛 Ten odcinek jest kolejnym efektem podróży Radia Naukowego, na które mogę sobie pozwolić dzięki wsparciu Patronów i Patronek. Jeśli podobał Wam się ten podcast - możecie mnie wesprzeć w serwisie Patronite. Dzięki! patronite.pl/radionaukowe 💛
POLECAMY INNE MATERIAŁY:
• Radio Naukowe - Wszyst...
• Fizyka
• Biologia
• Astronomia
• Psychologia
• Zwierzęta
• Religia
• Historia
• Historia życia
• Geografia
• Technologia
• Człowiek
• Kultura
• Medycyna
• Archeologia
🧠 Radio Naukowe - włącz wiedzę! 🧠
#RadioNaukowe #KarolinaGłowacka #BogusławPawłowski 🎬

[@agaagusia4726]

Chętnie posłuchałabym jeszcze o ewolucji samych języków ludzkich, jak się tworzyły, jak zmieniały. Ciekawa też jest struktura danego języka i jak wpływa na sposób myślenia ludzi posługujących się tym językiem i odwrotnie, jak sposób myślenia wpływa na kształt języka. Są języki w których nie ma np. czasu przeszłego, albo w jednym języku bardzo są rozbudowane określenia jakiejś emocji np. strachu, a w innym języku jest to określane jednym słowem. Spotkałam się z tym tematem w książce Very Birkenbil, dotyczącej sposobów nauki języków obcych.

[@bs9675]

Ja powiem więcej... Wspaniała jest np. etymologia polskich przekleństw, bo dużo mówi o stopniu pruderyjności w Polsce. I to począwszy od prasłowiańskiego *xujь :-) Tylu rzeczy można się dowiedzieć z języka.

[@jaremaw2368]

Pierwsze zdanie Neandertalczyka: _"Spieprzaj dziadu!"_

[@simmade4243]

@@jaremaw2368 Myślę, że autorowi tych słów jest bliżej do australopiteka niż do neandertalczyka xD

[@Kabeba86]

Trzeba się wybrać na studia! :)

[@idylla5972]

Jeśli kogoś interesuje, jak dany język wpływa na myślenie i odwrotnie, to polecam poczytać o hipotezie Sapira-Whorfa. W skrócie chodzi o to, że język wpływa na myślenie, ale nie determinuje go. Nawet jeśli w danym języku nie ma określeń na kolor niebieski, to nie oznacza to, że jego użytkownicy nigdy nie zrozumieją konceptu niebieskości. Mimo że nie postrzegają oni niebieskiego jako odrębnego koloru, to mogą się bez problemu tego nauczyć.

[@michalorek3055]

Wspaniała rozmowa, pan profesor ma niezwykłą umiejętność przystępnego przekazywania swojej ogromnej wiedzy, ogromny szacunek dla jego dorobku naukowego

[@AlastorWitcher]

Tu nie 8ď6i

[@mon12342]

Moj kot jest bardzo rozmowny i musiałam sie nauczyć jego dźwiękow, inaczej informuje kiedy idzie do kuwety,inaczej kiedy widzi owada i chce aby mu pomóc w łowach,inaczej kiedy ma pretensje że późno wróciłam ,inaczej kiedy prosi o smaczka.Moduluje głosem tak że wszyscy domownicy go rozumieją.Najfajniej brzmi kiedy odpowiada na moje zawołanie go po imieniu ,to jest mniej więcej tak: mnhoooo,a kiedy oznajmia że idzie do toalety to: nnhę.

[@januszzdeb7721]

Bardzo dobrze wybierane są tematy, z mojego punktu widzenia. Świetnie przygotowywane są kolejne podcasty.

[@mariuszpoleszczuk8177]

TAK! Więcej o ewolucji, doskonała myśl

[@RadioNaukowe]

Niedługo będzie o Homo erectus :)

[@swiety_eligiusz]

@@RadioNaukowe trzymamy za słowo

[@bs9675]

@@RadioNaukowe Bosko!!

[@mysi69]

Ewolucja to tylko teoria.

[@ntcer]

​@@mysi69bóg i reszta hołoty to postacie SF

[@WeglowySzowinista]

Jak zwykle świetna rozmowa. Polecę przy okazji występ Suzany Herculano-Houzel "What is so special about the human brain?" twierdzi w nim, że eksplozja rozmiaru mózgu może być wprost powiązana z gotowaniem i tym jak zmieniły się proporcje czasu pożywiania i ilości dostarczania kalorii, "odblokowując" rozwój mózgu i cywilizacji. Fascynujące bo sprowadziła problem praktycznie do podstawowych kwestii czasu i energii.

[@RadioNaukowe]

Dunbar w „Człowiek. Biografia” też dużo pisze o bilansie energetycznym. Jemu wychodziło, że gotowanie to nie wszystko, choć szalenie istotne. Herculano-Houzel nie znam, chętnie przeczytam!

[@McMimax]

Tak, zgodnie z tym też weganizm to bzdura. uf

[@RadioNaukowe]

@@McMimax jeśli Pan mieszka w jaskini, to tak

[@tomaszrozborski7424]

Mamy w Polsce świetnych naukowców, pracowników uczelni i instytutów badawczych a Pan Profesor jest niewątpliwie jednym z nich. Cieszę się że mogłem wysłuchać niezwykle ciekawego wykladu. Dziękuję bardzo. Miło było być przez Państwa "iskanym".

[@Zmiana_Pogody]

naprawdę ultraciekawym tematem jest to, że dzieci z automatu ogarniają gramatykę - podane przykłady były bardzo fascynujące. nawet tak po ludzku mnie ucieszyło, że te dzieciaki tak dobrze sobie poradziły w realu w tych trudnych sytuacjach, w jakich były 👍👍👍

[@atamtaki9336]

Ten pan jest w błędzie. Gramatyka jest nie istotna ani w nauce a już tym bardziej w posługiwaniu sie językiem. Gramatyka to tylko obserwacja i opis tego co już istnieje.

[@YohiSzajbke590]

Wow! Dziękuję KZbin za wyświetlenie mi tego kanału w proponowanych, jestem zachwycona! ❤

[@PiterCP]

Czuję się totalnie wyiskany, dzięki. 😀

[@papidrugi]

Współczesny język Homo Sapiens również bardzo szybko ewoluuje. Wróciłem dzisiaj że starożytnego Krakowa i porównując z poprzednią wizytą, a nawet z wcześniejszymi, zauważyłem dziwne wachanie. Poprzednio więcej słowiańskiego, tubylczego, potem wpływ języków germańskich nordyckich, dużo indoeuropejskich języków ale wiele różnych, od Brytanii poprzez Franków Hiszpanów aż po Bałkany a nawet bliski i daleki Wschód reprezentujący żółtą rasę. A obecnie słyszę wszędzie wpływy bardzo bliskiego wschodu. A nawet przewagę.

[@jacekwidor3306]

Ale w zdecydowanej większości nie jest to ten język rozmnożony na biboardach, raczej język oficjalnie przynależny strasznym najeźdźcom.Choć alfabet ten sam.

[@zbyszek511]

Wciąż można spotkać na ulicach neandertalczykòw, z ktòrymi ciężko się dogadać...

[@pawelradlak]

Dzięki za kanał, bardzo lubię słuchać.

[@bartek4162]

Trafiłem tu po raz pierwszy i już słyszę, że będzie czego słuchać wieczorami :) super.

[@cybersim100]

bardzo interesująca audycja.

[@lewsoowiej5963]

Super rozmowa, dzięki! :)

[@agaagusia4726]

Bardzo czekałam na ten odcinek. Zaczynamy!:)

[@krenconypk]

Odkryłem przypadkiem zostaję mam dużo zaległości do odsłuchania :)

[@beddccom]

dlaczego dopiero tak późno tutaj wpadłem? Super się słuchało!

[@gonzogorf7019]

20:00 Problem nie leżał w Kalim! Jestem świeżo po lekturze "W Pustyni i w Puszczy" Kali nie mówił słowa po angielsku, nie znał nawet Suahili, używał jeszcze innego języka z którego to Staś znał jedynie pojedyncze słowa...

[@marianmrozinski8123]

Mam dwa dziennikarskie słoneczka to Cezary Łasiczką i Karolina Głowacka. Jesteście wspaniali!

[@zofiaagnieszkabiernacka826]

Świetny temat. Ciekawe czego jeszcze się dowiemy o neandertalczykach, bo jak na razie wszystko jest fascynujące. Na nazwisko pana profesora zawsze "kliknę"😀 Karolina- podziękowania i brawa .

[@Termidryna]

Dzięki. Co do języka kreolskiego to chyba chodziło o Karaiby, a nie Hawaje.

[@jarosawhenkie1735]

Kolejna bardzo ciekawa rozmowa. Szacun.

[@dariuszwedkarz5167]

Doskonała audycja wciągająca w myslenie o zagadnieniu przyjemniejsza tym bardziej że gospodyni programu merytorycznie przygotowana oraz śliczna

[@malgorzata-7064]

Dopiero dziś odkryłam ten kanał. Jest świetny. Dziękuję.

[@tadeuszjedrkowiak3161]

Bardzo lubię rozmowy intelektualne.Dziekuje.

[@andrzejkawa5491]

Dzięki za waszą świetną pracę!

[@adambogusawski9269]

Bardzo ciekawy materiał :) pozdrawiam

[@jakubmorawiecki7813]

Tak, tak! Więcej ewolucji i psychologii ;> Pozdrawiam Panią i z wyrazami szacunku dla Pana Profesora Pawłowskiego

[@ukaszant9669]

Piękne zdjęcie

[@jakubmorawiecki7813]

@@ukaszant9669 jeśli piszesz o moim profilowym - to dziękuję

[@mattfitkovsky1756]

@@ukaszant9669 ale brzydkie nazwisko

[@krystian9570]

Bardzo fajny temat. Proszę, niech pani drąży temat dalej i następne odcinki poświęci konstrukcji języka, systemom pisma, hipotezie Sapiro-Worfa i sztucznym językom. Co pani myśli o koncepcji języka o ,,idealnej gramatyce" Ithkuil i lojbanie? Jak mogą mówić kosmici?

[@zochens]

No przecież jak jest standardowa u wszystkich zmiana anatomiczna to świadczy o tym, że była używana, bo inaczej pojedyncza anomalia w stosunku do stanu wcześniejszego by się nie upowszechniła. Ergo- skoro wszyscy mieli anatomiczne warunki, to musieli mówić

[@Zavvorov]

Oooo, jestem zajarany tematem, mega mnie to inspiruje i ciekawi. Odroczę sobie przyjemność sluchania na jutro by byc w pelni wladz umyslowych :)

[@alicjamodrzewska1805]

Polecam książkę Williama Goldinga „Spadkobiercy” - fascynujące wyobrażenie o tym, jak mogło wyglądać spotkanie omawianych gatunków 😊

[@KamilWojbor]

Super interesujący odcinek 👍🏿

[@marlo1501]

Przebieg ich rozmowy: - Po co ja cię zabrałem na polowanie, jesteś jak piąte koło u wozu. - Piąte co? - Nowa technologia, dopiero nad tym pracujemy. ❤

[@mobbydysk]

Człowiek od zawsze, odkąd istnieje umiał mówić. To bardzo łatwe do udowodnienia.

[@studiastudiumstudies]

Wspaniały odcinek!

[@pawetomczyk2289]

Dziękuję za podcast 👍

[@kontowielorazowe]

Bardzo interesująca rozmowa.

[@newsolution5669]

Uuu !! Uuu !! ;) Trochę skomplikowaliście sprawę ;) Ja myślę że głównym czynnikiem determinującym był strach... Czyli przekazania prostej informacji o zagrożeniu lub jego braku. Czyli możliwość wydawania jakiego kolejek dźwięku.... Ūūū !! Ùùù .... Potem pojawił się problem dwuznaczności... Bo założę się o kawał mięcha... Że jakiś geniuszu używam tego samego dźwięku na zagrożenie ze strony obcych/lub zwierząt i na określanie że np. Pogoda się zjebała i że Zara będzie padać "Uuu ⛈️⛈️⛈️". Więc prawdopodobnie wykształcenie dźwięku na różne zagrożenia (np. nie wrzucaj tego do ognia "Uuu 🔥🔥🔥 " lub "Ûûû💥💥💥" lub nie jedz tego lub tamtego "úúú 🐲🐲🐲" zmniejszało prawdopodobieństwo wystąpienia "fuckupy.u" i zwiększało szanse na przeżycie. Z czasem pewnie zaczęły się pojawiać różne odmiany tych dźwięków"słów" ... A może przez zabawę i przez przypadek powstało kilka .... Dźwięków i słów w ciągu jednego dnia... Np. jakiś geniuszu walnoł się karmieniem w palec lub w rękę....i zaczął drzeć się że go boli, lub idąc gdzie podknął się o coś i zrobił dwa fikołki i wpadł na drzewo. Po czym zaczął drżeć Ryja a inni widząc to zaczęli się śmiać. A następnego dnia próbowali sobie lub komuś to opowiedzieć"powtórzyć" . Całą tą zabawną "chistorie" ( tak celowo napisałem historię przez "ch" - bo 2 mln lat temu pisało się przez "ch" ;) - żart ) Pytanie brzmi które zdarzenie mogło być pierwsze ....oszczeganie o niebezpieczeństwie czy też dźwiękami ... A później próba przypisania i wykorzystania ich do innych sytuacji skoro my mamy wysoki współcznnik adaptacyjny różnych rzeczy i narzędzi... To może oni tak samo łatwo i szybko zaadaptowali nowe dźwięki lub zabawę do swojego życia nazywając rzeczy lub zagrożenia nowymi, Lub już znanymi dźwiękami . Mogli też podpatrzeć to u zwierząt lub lub naśladować szum wiatru lub mieć jakieś narzędzia za pomocą których się nawoływali. One nie musiały przetrwać. Po za tym mogło dojść do pewnego "uproszczenia " może zamiast ciągle szturchać kogoś by mu coś pokazać na pewnym etapie było łatwiej odezwać się (wydać jakiś dźwięk) niż zapiepszać np. 50m po towarzysza lub kobietę i z powrotem kolejne 50 m by pokazać że się coś znalazło (grzyby, jagody, nowy sklep z dzidami, lub obuwniczy ) 😁😂😂😇😇😈😈 Pokusimy się o zrobienie 20 najfajniejszych słów ? 1) uwaga 2) tam 3) nie 4) tak 5) woda 6) ogień 7) jedzenie 8) wtorek 9) dobre 10) paskudne ... 11) umyj się 12) wynieś śmieci 13) wstawaj 14) idź po jedzenie 15) zimno, 16)drewno 17) dzida 18) Kamień, 19) ona 2O) on ... Ps. Mi wystarcza do komunikacji 100 słów, kobiety wszystko komplikują z tymi kolorami. 😂😂😂😛😛😛😛😏😏😏😏 Ciekawe jakie były pierwsze słowa , zdania i o czym rozmawiali i kto z kim ? 😇😇😇💤💤💤🙈🙉🙊 ps: ciekawe jakie były pierwsze imiona lub pytania.

[@arturkoszykowski9592]

Kolejny, genialny odcinek. Jeden z moich ulubionych. Dziękuję Państwu.

[@Domi_Nikkaa]

35:00 z mojego doświadczenia osobę wysoko wrażliwą bardzo ciężko oszukać. Mamy bardziej rozwinięte wychwytywanie subtelności w otoczeniu ... ale niestety musiałam parę razy zostać okłamana, by to później szybciej wychwytywać - tak jak z dzieckiem, nim nauczy się chodzić, wiele razy musi upaść

[@RysiekQwerty]

Gdy jedna z grup zdobyła wioskę mordując mężczyzn.... zabierali kobiety jako swoje. Stąd mieszanie sie genów poprzez czysty przymus. Stąd w nas geny neandertalczyka. Nie wyobrażam sobie by w tamtym czasie tak odmienne grupy miały przyzwolenie i ochotę na wspólne zaloty.

[@ewelinabaran2499]

Fantastycznie słucha się audycji. Czuję się wyiskana 😉😉😂😂

[@dominikkurek1155]

W pierwszej chwili przeczytałem anagram ostatniego słowa

[@gracjantriglav6141]

Od dzieciaka zakładałem że neandertalczyk nie mógł być niemy. Jest fajna, lekka książeczka - Neandertalska paralaksa (Hominidzi, Ludzie, Hybrydy - trzy części, podzielona na party z pobudek czysto marketingowych) która prezentuje alternatywną historię Ziemi - świat w którym przetrwał neandertalczyk, a homo sapiens jest archeologiczną ciekawostką... Polecam szczególnie mocno 15/25-latkom. Byłby z tego kasowy SF. To oczywiście fikcja, autora nieco ponosi, ale całość jest bardzo atrakcyjna i zdecydowanie niegłupia.

[@beatazapotoczna520]

Fantastycznie sie was słucha 👏

[@mariuszskoneczny2708]

Byli tak inteligeni Ze gdyby umieli rozmawiac to wcale nie chcieli by z nami gadac

[@majapelc]

Zawsze coś ciekawego w tym podkaście :)

[@mieczysawpastafarianski8901]

Zazwyczaj rozmowy są interesujące, ale tym razem Gość ma naprawdę wspaniałe zdolności oratorskie.

[@kambuzela]

najnowsze badania (czytałam o tym w 11/2022 roku) sugerują, że dwunożność pojawiła się co najmniej kilkukrotnie, a uzasadniane jest to rodzajem (różnego) chodu oraz budową stopy, nieewoluującej chronologicznie, jak początkowo myślano. Okazało się, że stopy nie ewoluowały w jednym kierunku, ani nie obserwuje się tzw. liniowego postępu. Więc i z tą mową może się okazać podobnie:)

[@nihilistycznyateista]

Obawiam się, że jeśli nawet w przyszłości będziemy mieli możliwość na jakiś czas stać się szympansem, czy dowolnym innym zwierzęciem i zobaczyć, jak się wtedy czuje i myśli, to i tak wracając do swojej pierwotnej postaci nie będziemy w stanie tego wyrazić i opowiedzieć, jak to jest, a być może w zasadzie nawet zrozumieć jak to jest, w momencie, kiedy udało się nam tego doświadczyć. To po prostu da się wyrazić wyłącznie w języku szympansów i dla ludzi jest to niedostępne.

[@ewam.6071]

Świetne, subik idzie!!!

[@lodzinjunior5952]

Dziękuję

[@LukaszSkyWalker]

Po prostu ŚWIETNE!! :)

[@renataszymanska9403]

Dziękuję!

[@mag9284]

Świetny wywiad!

[@darekr6271]

Git bardzo dobry wykład Zaciekawieniem wysłuchałem do końca nie przewijalem do przodu PETARDA Piona Dziesiona Oi. Ps.We starożytnej Grecji w sympozjach uczestniczyli tylko mężczyźni Twierdzono że z kobietami nie było o czym mówić i wprowadzały by haos a nie interakcje między rozmówcami Pozdrawiam 😜🙆💥🥸

[@margplsr3120]

bardzo ciekawe!

[@Vikisoton]

Bardzo ciekawy wykład na temat języka ludziego nie tylko Neanderkandczyka. Chyba jednak jesteśmy wyjątkowi🤔 Ale to prawda, że dziecko ma większe możliwości adapcyjne jeśli chodzi o naukę mówienia i nauczenia się kilku języków obcych jednocześnie. Dziękuję za ciekawą konwersację 🙂 Jeśli chodzi o gadatliwość, to myślałam, że to raczej kobiety są większe gaduły. Jeśli chodzi o polowania, myślę to nie tylko samców domena bo np lwice polują a samce im zabierają zdobycze. No ale nie są naczelnymi zwierzętami, więc daleko im do dżentelmenów 😉.

[@maciek3156]

Czy są jakieś pozycje naukowe /popularnonaukowe o pochodzeniu języków, istnieniu protojęzyka i jego dalszej ewolucji ?

[@Jezus-Wybawia]

Mogę dać Ci dowody tego, jak wyglądało to naprawdę.

[@maciek3156]

@@Jezus-Wybawia Słucham :)

[@dariuszgaat5771]

Pierwotny język mógł być językiem migowym.

[@krzysztofgrabowski763]

Pani Karolino dzięki za super tematy a Pani głos można zak....c i to jest komunikacja werbalna na 100 procent

[@mincerz]

kolejny ciekawy materiał

[@StefanBrock_PL]

Bardzo interesujący wykład :-). Może jeden z dalszych tematów dotykał by języka uniwersalnego i prac prof. A Wierzbickiej ?

[@michanosewicz3504]

Ciekawy wywiad

[@avahiresport5349]

Fajny odcinek daje okejke

[@miragatka6263]

Nauka jest niesamowita 🙂 Bada człowieka sprzed 400 tys.lat, a niektorzy przedstawiciele naszego gatunku żyjący obecnie uważają, że homosapiensi istnieją na naszej Ziemi około 7 tys 😄😄😄 Robicie dobrą robotę 👍 Serdecznie pozdrawiam.

[@nosuchname247]

C więcej, niektórzy lekarze (sic!!) uważają, że ludzie wykończyli dinozaury za pomocą kamieni...

[@swiety_eligiusz]

@@nosuchname247 to jest ta świńska inteligencyja, która na ruskich tankach przybyła w 44/45r.

[@jankos4910]

@@nosuchname247 senatorzy?🤪

[@nosuchname247]

@@jankos4910 Blisko. Premierki.

[@pawmal1988]

​@@nosuchname247 Premierki ? To jakaś nowomowa ? Sama mówiła o sobie premier albo pani premier.

[@whatthefukc4436]

Komentarz dla algorytmu KZbin. Best game top 10 tik tok. Pozdrawiam.

[@Marek-ob1mi]

Wyczerpujacy wywiad 👌

[@grzegorzgorczak2982]

super wiecej o ewolucji

[@joansca4121]

witam i pozdrawiam

[@stann5920]

Dopiero dzisiaj miałam czas żeby odsłuchać. Bardzo interesująca rozmowa. 👌 Czy Pan profesor jest współautorem książki " Nagi umysł" , czy to zbieżność nazwisk ?

[@jiisjiis2836]

jak to o czym rozmawiali Neandertale ? jak uwalić mamuta ,o grilu , o browarku i o kobitkach :-)

[@emiprofisol184]

Wydaje mi się, że jako nastolatka słuchałam tej prowadzącej w radiowej jedynce, czy to możliwe?

[@dominikkurek1155]

Na pewno nie, chyba że gościnnie

[@thomasputko1080]

Swietny podkast...iskanie bylo interesujace i dlatego przyjemne. Pan prof. Pawlowski nauczyl sie pieknie i jasno wyslawiac. Chcialbym tego sie nauczyc... moze prof. Moglby mnie nakierowac?

[@teresacupryn]

Czytac, czytac, czytac jak najwiecej.

[@piotrnowak261]

Ponoć najbardziej imprezowym pra przodkiem był: Homo-Erektus😎

[@nihilistycznyateista]

"między człowiekiem, a neandertalczykiem". Ja wiem, że to skrót myślowy, ale nie zapominajmy, że neandertalczyk to też był człowiek. Dzisiaj jesteśmy przyzwyczajeni do jednego gatunku człowieka, ale to nie znaczy, że kiedyś nie występowały inne.

[@mobbydysk]

Neandertalczyk to taki sam człowiek jak my. To tak jak dzisiaj mamy eskimosów, pigmejów, tak kiedyś mieliśmy neandertalczyków.

[@nihilistycznyateista]

​@@mobbydysk Nie nie... to nie taki cżłowiek jak my. Zarówno Eskimos (swoją droga określenie obraźliwe, tak nazywali ich kolonialiści, oni sami o sobie mówią Inuici i na przyszłość używaj tej nazwy - bo mówiąc Eskimos, to tak jakbyś Afrykańczyka nazywał "czarny"), jak i "biały człowiek z Europy", to ten sam gatunek - homo sapiens. Z kolei neandertalczyk to inny gatunek - homo neandertalensis. ale dalej, jak nazwa łacińska wskazuje - był on człowiekiem, bo ma w nazwie to homo. To najbliżej z nami spokrewniony gatunek człowieka, ale no jednak nie ten sam. Czasami nawet się idzie krok dalej i się rozpisuje to jako homo sapiens sapiens i homo sapiens neandertalensis, żeby jeszcze bardziej podkreślić bliskość pokrewieństwa. Nie powiesz, że owczarek niemiecki, czyli tak zwany wilczur to to samo, co wilk - a;e mo blisko jednemu do drugiego, na pewno bliżej, niż każdemuj z nich do kojota. nazwy łacińskie to odpowiedni canis lupus familiaris dla domowego, canis lupus dla wilka i canis latrans dla kojota. Każdy z nich ma canis w nazwie, czyli jest psem, ale no nie tym samym. Aha i oczywiście nie musi to być wilczur - rasa nie ma znaczenie - po prostu chciałem wybrać taką rasę, która wizualnie się kojarzy z wilkiem.

[@mobbydysk]

@@nihilistycznyateista nie ma żadnego dowodu na to że Neandertalczyk to inny rodzaj człowieka. Wiem, tak byłem uczony że to inny człowiek niż my , ale to było 20 lat temu. Teraz nie ma wątpliwość co do tego że to po prostu inna ' rasa' rodzaju ludzkiego. Neandertalczycy nie wyginęli ani nie wymarli, po prostu wygląd się zmienia.

[@mobbydysk]

@@nihilistycznyateista pies to wilk tylko że ma wyeliminowane niektóre geny odpowiedzialne za wygląd

[@nihilistycznyateista]

@@mobbydysk absolutnie nie ma takiego konsensusu. Jak najbardziej znany w miare dobrze genotyp neandertalczyka i za wiele jest różnic, nie tylko w zakresie wyglądu, które wskazują, ze to coś więcej, niż rasa. Aczkolwiek nie ma konsensusu, czy to oddzielny gatunek, bo nie ma konsensusu czym dokładnie jest gatunek. Dzieje się tak dlatego, ze teoretycznie nie da się rozmnażać międzygatunkowo, a współczesny człowiek ma domieszkę genów neandertalskich, więc musiały następować krzyżówki. Ale różnica genetyczna jest zbyt duża mimo wszytko. PS pies od wilka bynajmniej nie różni się wiele ze względu na geny wpływajace na wygląd. Tu głownie ch9odzi o gospodarkę hormonalnąi wpływ na uległość i przywiązanie. Ale dla mnie największą ciekaowstą co do psa, pokazującą jego fenomen kulturowy jest to, że to Canis lupus familiaris - czyli niejako członek rodziny, a nie domestica, co masz u większości zwierząt hodowlanych, czyli świnia udomowiona, bydło udomowione itd. Pies jest wilkiem wciągniętym na członka rodzinny;]

[@robertkozio7580]

Nie w tą dziurkę....dobre to było, słychać chwilkę zastanowienia😂

[@daved140585]

Jest teza, że język angielski jest językiem kreolskim, jako fifty fifty mieszanka anglosaskiego i francuskiego/łaciny

[@jerzyzaranski3801]

Myślę, że język neandertali podobny był w brzmieniu do dzisiejszego japońskiego.. A o czym rozmawiali? Oczywiście o pewnej części ciała Maryni.

[@bartton]

Chodzi o uda?

[@jerzyzaranski7155]

O pewnej części ciała Maryni. Do dzisiaj to się nie zmieniło.

[@rangartons]

9:10 ależ jest to jak najbardziej możliwe, wystarczy zostać politykiem i udać się na obrady sejmu :)

[@robertzubkowicz6549]

23:55 czy dobrze usłyszałem: "... to już jest technologia moskiewska"

[@gretam3260]

Super ciekawy temat, b dobrze opracowany i przystepnie przedstawiony dla laika np. takiego jak ja. Proponuje temat na przyszlosc “ historyczny jezus “ - z naciskiem ze taka osoba to fikcja. Pozdrawiam !

[@RadioNaukowe]

No to proszę 🙂 kzbin.info/www/bejne/bIGulKqLjbR7aaM

[@gretam3260]

@@RadioNaukowe Super, dziekuje. Poslucham i dam znac jak mi sie podobalo. Kilku audycji juz sluchalam i generalnie jestem pod wrazeniem wyborem tematow, przekazem i doborem expertow. Fajnie by bylo gdyby bylo video :). Pozdrawiam !

[@andrzejwodynski]

30:00 wydaje mi się że języki wcześniej były bardziej skomplikowane gramatycznie, nawet teraz zrobienie listy słów we współczesnej książce a takiej napisanej 100 lat temu to pierwsza lista będzie trzykrotnie krótsza. Wydaje mi się że powodem jest to że teraz rozmawiamy z całym światem i komunikacja musi się uprościć, ja państwa nie znam, mieszkam 1000km od Polski a kiedyś ludzie rozmawiali z ludzi których znali 30 lat i tylko z nimi rozmawiali tworząc większy zasób komunikacji językowej unikając obcych. Ponoć współczesne osoby bezdomne komunikują się przy użyciu tylko 200 słów.

[@andrzejwodynski]

ostatnio czasownik w zdaniu jak w mowie zachodniej na końcu stawiam.

[@antekp2965]

'Ponoć współczesne osoby bezdomne komunikują się przy użyciu tylko 200 słów' jeżeli rozmawiają o najbardziej fizjologicznych rzeczach to wiele więcej nie potrzebują. zasób słownictwa nie zależy od bezdomności czy nie tylko raczej od inteligencji i ewentualnie poziomu zaniedbania intelektualnego. w 21. wieku mamy wgląd w najbardziej prymitywne kultury odseparowane od świata (jak dżungla amazońska) i każdy zasób leksykalny raczej składa się z co najmniej kilku tysięcy słów

[@dominikp4341]

Osoby bezdomne porozumiewają sie tylko za pomocą 5 słów "kierowniku daj pan dwa złote" .

[@DiriaMeneam]

XVI w. polszczyzna miała... kilka milionów słów, i to bez makaronizmów :-)

[@andrzejwodynski]

@@DiriaMeneam proszę o źródło

[@kubacski8454]

👍

[@marcinzbawca7752]

Na pewno przesądziliśmy. Do przeczytania gazety, chińczyk potrzbuje znajomości 1200 znaków. Maturzysta, zna ich kilka tysięcy. Profesor uniwersytetu zna od kilkunastu, do kilkudziesięciu tysięcy. Europejczyk do sprawnego porozumiewania się potrzebuje znajomości 60 czasowników i około 1000 rzeczowników. O czym wieli pra- pra rozmawiać? Na pewno nie musieli znać listy - asortymentu sklepu internetowego.

[@nataliaanne100]

Niedawno odkryłam ten kanał i jestem zafascynowana (szczególnie tym, jak mało wiem). Jako nauczyciel języka obcego chętnie posłuchałabym o akwizycji języka w środowisku kilkujęzycznym, tzn. np w sytuacji kiedy rodzice rozmawiają w innych językach, rówieśnicy w innych, a w szkole dziecko uczy się jeszcze innych. Czy są jakieś limity? Czy jest to dobre dla młodego człowieka?

[@kdunski]

Myślę prawie ze 100% pewnością, że podczas burzliwych konwersacji wiele tysięcy lat temu, opracowywali skuteczny plan pozbycia się chwilowo wiodącego gatunku sapiens sapiens, co jak dzisiaj widać, realizuje się doskonale!

[@margplsr3120]

hehe

[@panikrystyna1]

😀🌹

[@moniuszko9193]

A czy to możliwe że kobiety przez tą chęć większej komunikacji niż mężczyźni, uzewnętrznia swoich emocji, że to one byly tą grupą która zapoczątkowała język i komunikację taką jaką znamy teraz?

[@pawel6034]

Różnica w wiedzy i potencjale intelektualnym między interlokutorami jest szokująca, ale na szczęście pan profesor nie zraża się i próbuje dotrzeć do słuchaczy "ponad" prowadzącą. :D

[@jarosawwartacz1864]

Faktycznie. Kreolski na Hawajach, Kali u Robinsona, że o gatunkach zwierząt nie wspomnę. Co nie zmienia faktu, że rozmowa bardzo interesująca.

[@jankowalski9817]

Czy to było zdanie "ja pobruszę, a ty poczywaj"?

[@radekmokrowiecki9065]

Mindblowing!!!!!

[@foboSDeimoSHack3r]

Bravo Pani Karolino dzieki pani moglismy poznac wiedze pana profesora :D pan profesor w momecie kiedy tylko zaczyna pani zadawac pytanie jego glos odrobine przyspiesza i po chili jest to copani powiedzila czyli obalil hipoteze o ktorej opowiadla

[@MassiRPM]

A możesz bardziej zrozumiale napisać co masz na myśli?

[@s3rverius]

@@MassiRPM Nie może, ma gonitwę myśli i palce mu nie nadążają za głową xD

[@ultimathule1000]

Pierwsze zdanie wypowiedział Archimedes i brzmiało ono: Eureka!

[@Eklektyczny_albert]

Pani profesor środa powiedziała, że nie ma żadnych różnic między kobietą i mężczyzną.

[@piotr8090]

Bardzo podoba mi się określenie "sapiensica" 😁😁

[@drhakim8365]

Nie wiemy ,który homo wypowiedział pierwsze zdanie, ale wiemy jaka była reakcja Polaka - O! Qrwa ! Od tego momentu człowiek zaczął sie uwsteczniać w rozwoju.

[@jerzygniazdowski6228]

Pan Profesor powiedzial ze malpa ma buzie, wiec logicznie myslac inne zwierzatka tez maja ""Buzie "", a moja babcia, mnie pouczala, sun, mowila, tylko czlowiek ma buzie i twarz, krowa ma morde, kon, pies, ma pysk, a kotek ma mily pyszczek. Moja sasiadka czesto darla morde, a kapral czesto walil w pysk szeregowca w armi niemieckiej. A dzisiaj w czasach demokracji liberalnej bialko ozywione, tak wszyscy maja Buzie. 🙄🙄🙄🙄🙄