Czyngis-chan. Podboje, imperium, śmierć | 1206-1227

Czterdziestoczteroletni Czyngis stał się wielkim chanem. Jego elekcja była wynikiem swego rodzaju umowy społecznej jaką nowy wódz zawierał ze stepową arystokracją, jego władza nie była absolutna. Nowy kagan doskonale pamiętał cierpienia jakich doznała jego rodzina po śmierci Jesugeja. Zdawał sobie sprawę z gehenny matki najpierw porwanej przez jego ojca a potem zmuszonej do samotnego wychowywania piątki dzieci. Proceder porywania kobiet dotknął zresztą także jego młodą małżonkę Borte, uprowadzoną przez Merkitów. Czyngis pod karą śmierci zabronił uprowadzania kobiet wśród wszystkich podległych sobie ludów żyjących od dzisiejszego Kazachstanu aż po Mandżurię.
Wesprzyj nas na:
patronite.pl/mrocznewieki
buycoffee.to/mrocznewieki
Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara. Mój podcast historyczny jest w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach. Nie przepisuję wikipedii :D
Patroni:
Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Oskar Niebylski, Maja Szwedzińska, Sylwia Tomecka, Piotr Wiśniewski, Piotr Zawada, Piotr Stani, Paweł Etmański, Kuba Cski, Marcin Wyroch, Szymon Barabasz, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych.
Cover: fot. Adwo, Shutterstock
Źródła:
Tajna historia Mongołów. Anonimowa kronika mongolska z XIII wieku, tłum. S. Kałużyński, PIW 1970
The Voyage of Johannes del Plano Carpini, Johannes del Plano Carpini, tłum. R. Hakluyt
Literatura:
Beckwith Ch., Imperia Jedwabnego Szlaku, PIW, Warszawa 2021
Gabriel R. E., Subotai the Valiant. Genghis Khan’s Greatest General, University of Oklahoma Press, 2004
Gumiłow L., Śladami cywilizacji wielkiego stepu, PIW, Warszawa 1973
Kałużyński S., Dawni Mongołowie, PIW, Warszawa 1983
Kałużyński S., Imperium mongolskie, Wiedza Powszechna, Warszawa 1970
Kałużyński S., Tradycje i legendy ludów Mongolii, Iskry, Warszawa 1978
Klebnikow P., Ojciec chrzestny Kremla, Wyd. Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2010
Weatherford J., Czyngis Chan, Świat Książki, Warszawa 2006
Wojna R., Wielki świat nomadów, Wiedza Powszechna, Warszawa 1983
Muzyka w tle:
• Hydra - Huma Huma (No ...
audiojungle.net/item/dark-eth...
• The Empty Moons of Jup...
• Dawn of Man
• Contact
• Mayan Ritual
audiojungle.net/item/mongolia...
audiojungle.net/item/battle/2...
Music by courtesy of Epidemic Sound:
www.epidemicsound.com/track/h...
www.epidemicsound.com/track/d...
www.epidemicsound.com/track/d...
0:00 Wielki kurułtaj
4:20 Jassa
13:01 Reforma armii
21:37 Teb-Tengri
30:07 Podbój Chin
49:10 Los jeńców
1:01:30 Podbój Kara-Kitajój
1:18:14 Rzeź w Otrar
1:26:08 Wojna z Chorezmem
1:55:53 Następcy i podział imperium
2:00:02 List Czyngis-chana
2:05:46 Eksterminacja Tangutów
2:08:00 Śmierć
2:17:37 Epitafium
2:20:15 Podziękowania i bibliografia

[@filipzajac7009]

Uwielbiam historię temudżyna, dziękuję za obydwa materiały

[@johnnyarchon9709]

To jest lepsze niż najlepsza powieść sensacyjna,tu się więcej dowiedziałem o czynach i postępkach Temudżyna niż na lekcjach historii,i ta opowieść pokazała że nie taki diabeł straszny jak go malują ;D

[@Beziamin]

Straszne że w podręcznikach historii w szkole nie ma za dużo o tym, tylko w kółko starożytność średniowiecze itp.

[@alpispapispa]

Ile radości sprawiają Pana podkasty. Dziękuję z całego serca.

[@mrocznewieki]

Proszę :)

[@rademene1]

Jak zawsze swietne przygotowanie do tematu i wysoka umiejetnosc podania tego w lekkim i latwostrawnym przekazie, dziekuje

[@kubacski8454]

Fantastycznie się tego słucha. Bardzo doceniam próbę autora, do pokazywania perspektywy każdego z bohaterów filmu. Czy to Nerona czy Dzyngis Chana. Pod prąd i ciekawie

[@gorzaciunhg8863]

"Zamiast uczciwego pojedynku, jeden na jednego, skończyło się na bieszczadzkim solo, czyli trzech na jednego." Muszę sobie zapisać. Rewelacja na Bałtyku, lody, lody na patyku... :P -> od <a href="#" class="seekto" data-time="1658">27:38</a>

[@betelgezaa]

Czyli nigdy przyzwoitość się nie opłacała. Tylko brak honoru był korzystny.

[@viz12345]

@@betelgezaa to tak sam jak z wciskaniem bajek, ze należy oszczędzać. bullshit, trzeba brać kredyt za kredytem, a jak się wpadnie w spiralę zadłużenia to zasłaniać się bobasem i wyciągać rękę o pomoc od państwa...

[@betelgezaa]

@@viz12345 No tak. Najlepiej przekraczać wszelkie granice w szczególności honoru i przyzwoitości. Tsk jak to zrobił np anders.

[@tomekmackiewicz710]

Świetny odcinek. Opowiedziane genialnie w takim klimacie jakbym to wszystko widział.

[@jarosawnikiciuk]

Robisz świetną robotę , Dziękuję

[@cezary44.]

Świetny materiał czekam na kontynaucje serii mongolskiej ❤

[@andrzejsitkowski3084]

możesz ją obserwować w freakfight, co prawda nie ma żadnego chana ale bardziej europejski cesarz tego ludu Najman 😄

[@gilgamesh1644]

Magisterka obroniona, kolejny odnicek o Czyngis-Chanie wleciał na najlepszy kanał historycnzy na polskim YTbie. Czego chcieć więcej PS. Uwielbiam te nowy motyw muzyczny.

[@YodOne]

Gratulacje stary 🎉 Twoje zdrowie

[@mrocznewieki]

Gratuluję. Jaki temat pracy magisterskiej?

[@wiesawcelinski9756]

😎👊

[@betelgezaa]

@@mrocznewiekion pisał prace mgr na temat - „wpływ zjedzenia zielonych jabłek na decyzje Władysława lokietka o przestawieniu loża tyłem do okna”.

[@indyg385]

Może tego żeby za tytułem szło życie zawodowe i mial on realne przełożenie na życie:) bez tego jest tylko świstkiem i zmarnowanym czasem

[@robinlc23]

👍 Dziękuję za świetny materiał i kciuk dla zasięgów 👍

[@tamaraarmata3807]

Dziękuję bardzo za ten cenny przekaz 😮😮🎉🎉❤❤

[@fusek66]

Top kanałów/podcastów historycznych w Polsce.

[@Artekst11]

Podcast wjechał cały na biało jak akurat mam trasę do zrobienia. Dzięki wielkie!

[@pawelwa4981]

Co to znaczy caly na bialo? Czyzby 👃?

[@adamkruk5933]

Dobra kontynuacja. Dzieki👏

[@Marcin-ew9em]

Wspaniały poziom wiedzy i masa pracy okraszona ciekawym tembrem głosu. Życzę zasięgów i sukcesu. Słychać pasję w tym co Pan robi.

[@Lodowa88]

Jakże baardzo cieszę się że mój ulubiony twórca wrzucił doskonały materiał!! 😀

[@justynajurzynska7974]

Fantastycznie, bardzo dziękuję za intelektualną ucztę. Jak zawsze pełen profesjonalizm

[@krzysztoflanger6015]

To był wielki morderca. To mu trzeba zostawić. Nie pierwszy i nie ostatni..

[@KamilMostowiak]

Ten podcast jest genialny !

[@kawaczarna1850]

<a href="#" class="seekto" data-time="106">1:46</a>:00 Wielki Chan był z pewnością człowiekiem rodzinnym. Nie ma to jak tradycyjne wartości: lojalność, honor i umiłowanie czci najbliższych.

[@MultiZaki13]

Dzięki wielkie super materiał Mam nadzieję że będziesz kontynuować po Temudzynie dalej historię podbojów

[@mrocznewieki]

Tak, Mongołowie będą kontynuowani.

[@MultiZaki13]

@@mrocznewieki świetna wiadomość

[@edek123]

Genialny film. Prosimy o więcej !

[@marcinwisniarski6265]

Moim zdaniem podcast bardzo dobry szczególnie pod względem źródłowym. Bardzo podoba mi się cytowanie Tajnej Historii Mongołów. Do tego świetna muzyka oraz styl opowieści nawiązujący do historycznego klimatu. Chciałbym jednak sprostować dwie rzeczy. Po pierwsze Dżurdżenowie nie byli dynastią chińską. Był to lud pochodzenia tunguskiego zamieszkujący Mandżurię. Podbili oni północne Chiny. Na południu zaś władała południowa dynastia Song. Ta z kolei została - jak i dżurdżeńska dynastia Jin - podbita przez Mongołów. Założyli oni dynastię Yuan. Sporo można o tym przeczytać w książce Chiny - portet cywilizacji autorstwa Michaela Wooda. Z kolei kwestia o nie możności rządzenia z grzbietu konia dotyczy pierwszego cesarza z dynastii Han. Jak czytamy w Wikipedii - Praktyka panowania Liu Banga była zgodna z teoriami legistów. Cesarz, osoba wywodząca się z nizin społecznych, pogardzał uczonymi. Zgodnie z tradycją zirytowany ciągłym cytowaniem przez konfucjanistę Lu Jia Księgi Pieśni i Księgi Dokumentów Liu Bang miał powiedzieć, że zdobył cesarstwo na koniu i nie potrzebuje studiować konfucjańskich klasyków. Lu Jia miał odpowiedzieć, że z konia nie da się cesarstwem rządzić i uświadomić cesarzowi konieczność przestrzegania obyczajów (li, 禮) i stosowania się do zasady humanitarności (ren, 仁) w rządzeniu krajem.,, Wspomina o tym również Piotr Plebaniak w książce Chiny zrozumieć imperium.

[@mrocznewieki]

Witam. W którymś z komentarzy wspominałem, że Dżurdżenowie byli Mandżurami. W samym filmie nie wchodziłem już w te detale ponieważ "tunguski lud Dżurdżenów, pochodzący z Mandżurii, który założył w Chinach dynastię Jin" dla słuchacza byłby zbyt dużą ilością informacji. Zwłaszcza, że wojna z Dżurdżenami jest jedynie fragmentem filmu. Co do cytatu to nie wiedziałem, że dotyczył cesarza z dynastii Han. Pozdrawiam

[@00700A]

Jesteście najlepszym podcastem do pisania raportów , dziękuję inaczej zanudził bym się na śmierć .

[@andrzejsitkowski3084]

co tu pisać, kolejny raz te same pochwały ? Twórca tego kanału to gwarancja jakości i klasa sama w sobie.

[@jarekonisz6762]

Świetna narracja, bardzo przyjemnie się tego słucha

[@piotrsliwinski3826]

Wspaniale prowadzona narracja, świetnie się tego słucha. Czekam na kolejny odcinek 😊

[@Juras_Chrobry]

Czyngis Chan byl najwiekszym I najmadrzejszym kozakiem na swiecie

[@andreborowski4954]

Czasem robie inspekcje maszyn do Mongolii...i tu ciekawostka, nawet na tabliczkach znamionowych róznych podzespolów byly wymagane napisy po angielski, rosyjsku..i w trzech aktualnie obowiazujacych (o róznej pisowni) jezyków mongolskich.

[@banceart1205]

„Naturalnie zimą, aby było trudniej” xD kisne

[@michasztuka8256]

przepiękny list: "-to nie jest tak że ja jestem jakiś wybitny, to moi wrogowie są debilami XD" świetny materiał, nie wiem czy lepszy czy gorszy, wszystkie wielkie podkasty historyczne masz Pan świetne, super robota

[@mrocznewieki]

Czyngis był jak widać realistą.

[@not2pun]

Wielki ale skromy ;)

[@maluch92]

Dziękuję dziękuję i jeszcze raz dziękuję jesteś najlepszy 😁😁

[@GokuRoman008]

Siemka, super materiał !!! Dzięki wielkie za pracę 😉👍💥💥💥

[@MarzenaSowik-vk7ee]

Co tam kryminały, powieści sensacyjne... TEN odcinek, jak zresztą wszystkie, które odsłuchałam , jest po prostu rewelacyjny. Chylę czoła. Tak nisko, jak kręgosłup pozwoli...😁

[@mrocznewieki]

Powstań z kolan ;)

[@mariusz7681]

doskonały materiał, czekam na kolejny, chętnie kontynuację. na pewno posłucham więcej niż raz.

[@grubylukasz]

Bardzo lubię Czyngisa jako postać historyczną to najbardziej

[@mateuszpekalski2452]

To jest dokładnie to czego teraz potrzebowałem, telepatia 😊 PS. Drobna uwaga: "naganka", a nie "nagonka" ;)

[@mrocznewieki]

Obie formy są dozwolone i stosowane.

[@konradknapik302]

Każde ostrze wkładane do ognia rozhartowuje się i przy tym bardzo łatwo się tępi, i to nie przesąd.

[@mrocznewieki]

Tak, ale tutaj ewidentnie chodziło o dobro ognia nie metalu.

[@krade0603]

Szacunek za włożoną pracę🫡 jak zawsze super się słuchało👏👏👏

[@tomaszlech1432]

Dziękujemy.

[@mrocznewieki]

Dziękuję również

[@sebastianboro1733]

Kiedy opisujesz początek jakiejś wyprawy to dawaj mapke. Skąd ja biedny mam wiedzieć gdzie mieszkali ci Tanguci bo Najmany to chyba w Częstochowie

[@not2pun]

Albo odnośniki do dzisiejszych państw miast. To chyba dzisiejszy Iran/Irak dawna Persja, przebija się czasem w opowieści.

[@blackbbbbiochip]

Podczas lekcji przydatna jest mapa wyobraźni👍

[@patryklepczynski5059]

Najlepszy kanał historyczny na YT dziękuję ślicznie za pracę

[@couwiekmaupa8967]

"Temudżyn był jak Rammstein" poezja

[@akow5749]

Świetny odcinek

[@grzegorz123]

Genialny film. Gratulacje!

[@adriantkacz2250]

Czekam z niecierpliwością na materiał odnośnie Timura

[@raijnx]

dziękuje, świetny podcast

[@mrocznewieki]

Dziękuję :)

[@oooppp1512]

O jaka kilka niespodzianka. Łapka w górę i słucham

[@piotrekgrzegorczyk8494]

Fenomenalne poczucie humoru, zostaje tu na zawszs.

[@mrocznewieki]

Witam :)

[@jaroslawmiszczuk8376]

Doskonały materiał, jak zawsze

[@nowakm1868]

Świetny materiał! Pozdrawiam 🙂

[@waldikowalski9821]

moze historie o rzezi grekow przez machabeuszy.. czyli poczatkach swieta hanuka.. zeby wreszcie nareszcie , wiadomo bylo , co jest zrodlem tej rocznicy.

[@gonzogorf7019]

Super-extra na maksa!!

[@Krzyk19ochan88]

Epicki podcast!

[@mrocznewieki]

Dziękuję

[@robfmd2099]

To gotowy scenariusz, przepiekna ballada ... pozdrawiam

[@Andi030592]

Ehh, pewnie swietne, szkoda ze w weekend nie mam czasu na YT, nie zebym narzekal czy cos ale bardzo podobalo mi sie jak odcinki dodawane byly w piatek okolo 13-14, idealnie pasowalo do zlagodzenia cierpienia ostatnich w tygodniu godzin pracowniczej mordegi. Teraz wiem ze jest material i bede caly weekend czekal do poniedzialku zeby wysluchac, ciezkie doswiadczenie, Michale dodawaj odcinki w piatki albo bede musial uzywac ich jako materialu dowodowego na rozprawie rozwodowej.

[@bilbobaggins2302]

😂😂😂

[@mrocznewieki]

Postaram się dodawać w piątki, zdecydowanie nie chciałbym przyczynić się do rozwodu wiernego słuchacza...

[@Andi030592]

@@mrocznewieki dzieki

[@panikrystyna1]

Dziękuję i pozdrawiam.😃

[@mvwasowski]

Super jak zawsze :)

[@arnoldsowikowski3341]

Po prostu dziękuję 👌

[@bartekzieba5511]

Świetnie się Ciebie słucha. B dobra robota 😊

[@pawiur5509]

Poprostu świetny materiał.

[@PaweJot-mb8pn]

Spaniały materiał boży ugułem

[@andrzejsitkowski3084]

wielką zaletą tego materiału jest odkrycie pochodzenia Cesarza Najmana 😁🙈🙊🙉😄

[@maciej2819]

wedłu mnie to co zrobiłęś to arcydzieło jestes 1 osobą którą tak doceniam jako twórce treści internetowych czekam z niecierpliwościa na kolejne odcinki

[@mrocznewieki]

A dziękuję, dziękuję.

[@kor6610]

Komentarz dla zasięgu tak zacnego materiału.

[@kzynkali461]

Świetny materiał.

[@pawekaczmarek2921]

Super

[@rafape5839]

Super chan

[@piotrkrasuski9467]

<a href="#" class="seekto" data-time="3259">54:19</a> genialna ironia 😆 Można dodać, że Stalin był wielkim liderem, gdyż potrafił natchnąć mniejszości zamieszkujące Związek Sowiecki do nadludzkiego wysiłku na rzecz wspaniałej idei komunizmu 😉

[@mrocznewieki]

O tak, to dobre.

[@user-yy2kv4gw2k]

Jesteś kozak.

[@not2pun]

<a href="#" class="seekto" data-time="105">1:45</a>:11 podobno zemsta satysfakcji nie daje, ale przekonać się o tym w tak okrutny sposob, to tez żal.

[@rafamizerek8694]

Super odcinek

[@marlenakranc1279]

To największy zdobywca w dziejach przewyższa zarówno Napoleona i Aleksandra Wielkiego . Nawet jego śmierć była bardziej wyjątkowa niż ich koniec!

[@kamilkujawa8614]

Dzieki!Heil! SLava itd. Czekałem jak matka za synem żołnierzem...

[@ewabjellqvist5280]

Super! Pozdrawiam!

[@arkadysheepskinner1503]

Dzięki o Panie.

[@Siarra1410]

BRAWO - Dziekuje

[@kristofd.8996]

Super jakośćowy materiał .

[@andreborowski4954]

Najman to Neumann (nie Neuermann) podobnie jak Najfeld to Neufeld...to jest wersja Jiddisch niemieckiego slowa i nazwiska.

[@mrocznewieki]

Ok, wiedziałem o istnieniu nazwiska Neumann ale podejrzewałem, że też jest zniekształconą niemczyzną. W rodzaju męskimi powinno być Neuer. Dziękuję za informację.

[@pawel085]

Ciekawe. Świetnie się słuchało,dobra muzyka w tle.

[@mrocznewieki]

Cieszę się, że się podobało

[@YodOne]

Zajebiscie robisz co robisz. Nie przestawaj

[@mrocznewieki]

Nie przestanę

[@tomek711-cv1xy]

Podoba mi się ten fragment z elitami, o brytyjskiej rodzinie królewskiej idącej pod nóż na równi z poddanymi, nie są bezkarni jak obecnie; komuniści nie docenili go za ten rodzaj sprawiedliwości społecznej...

[@boguslawskierka6272]

Muzyka przerażająco szokująca trudno jej słuchać pozatym wszystko ok.

[@mrocznewieki]

Mongolskie śpiewy gardłowe dla podkreślenia atmosfery.

[@rojas00000]

Kot ma 7 żyć chociaz to i tak bajka wiec można mówić 9. Dzięki za kolejny bardzo ciekawy material.

[@mrocznewieki]

W kulturze anglosaskiej koty mają żyć dziewięć. Dziewiątkę jako liczbę szczęśliwą łączono z nimi jeszcze w starożytnym Egipcie i stąd wzięła się moda na kocie życia po życiu. Potem w Europie doszła jeszcze siódemka, też gdzieniegdzie szczęśliwa.

[@rojas00000]

Zgadza się właśnie wyczytałem i chciałem sprostować. 7 to liczba szczęśliwa i dlatego 7 żyć . Dziesiątka wzięła się od Atum Ra boga Egiptu ,którego przedstawiano jako kota a symbolizowała go liczba 9. Oczywiście kot ma jedno życie, gdyby komuś przyszło do głowy sprawdzać.

[@rojas00000]

@@mrocznewieki oczywiście ma pan rację bo 9 też jest szczęśliwe( nie wiedziałem). Mądruje się bo jestem Polakiem cebulakiem. Widziałem chyba pana wszystkie filmy, bardzo cenię sobie wiedzę i sposób jej przekazywania. Pozdrawiam i czekam na więcej.

[@possumawesome1296]

Akurat nowy materiał podczas sprzątania ile by czyścić i szorować jak czingis.

[@mrocznewieki]

Tak, Czyngis był czyściochem, niewiele pozostało po jego czystkach.

[@Levael]

Dynamiczna muzyka (zatem nie ta spokojna) trochę psuje. Ddobór to pół biedy, gorzej, że po prostu jest, irytuje ucho (lewe, co ciekawe). Raz tam padł wybór na "jeżeli" gdzie "gdyby" byłoby o niebo lepsze - ale to chyba tyle z mankamentów. Dobry materiał, podziękowanie za niego :)

[@usunac1]

Pozostaje tylko prosić o kontynuacje tematu. Wspaniała robota

[@huta42]

Dziękuję.

[@adrianbartoszek6635]

To jest świetny podcast, uwielbiam tu wpadać

[@marekf413]

Pięknie .

[@ukaszbedziechowski6028]

W przypadku naszego Marcinka Najman nie oznacza osiem, tylko osioł. Taka literówka

[@MsIwanHo]

dobra robota!

[@WojciechMiszczak]

To może odcinek o Bułgarach?

[@mrocznewieki]

Są w planach.

[@monikapycinska9978]

Może coś nt. Tamerlana?

[@mrocznewieki]

Będzie.

[@monikapycinska9978]

Bardzo dziękuję, już awansem.

[@AleksanderBednarski]

❤

[@TheKrzywol]

Ok trzeba rozkręcic dramę dla zasięgów: nie ma, powtarzam nie ma żadnych dowodów że Temudżyn wiedział o tym, że Braun zgasił świece w sejmie!

[@mrocznewieki]

Tak, to jedynie pomówienia. Zresztą Temudżyn "zgasiłby" cały sejm zamiast paru świeczek.

[@annawodzirej7976]

To może kolejny odcinek; Harald Sinozęby!

[@banceart1205]

<a href="#" class="seekto" data-time="113">1:53</a>:30 Oj na polach śmierci przecież tak nie było. Tam torturowano ludzi aż się przyznali - do czego? Do tego czego oczekiwał przesłuchujący, który nie informował o założeniu torturowanego

[@majsterszef11]

Wspaniałe.