Jaćwingowie. Czas konnych wojowników - Marcin Engel | KONTEKST 80

[@ArcheologiaZywa]

Jeśli macie ochotę wesprzeć naszą działalność polecamy zamówienie naszej prenumeraty np. w wersji cyfrowej: bit.ly/e-prenumerataAZ 👈

[@andrzejcisowski6308]

Jako że you tube rządzi się swoimi prawami, załóżcie patronite. Fundusze przeznaczycie na kolejne odcinki. To stałe dowolne kwoty od 5zl 10 zł 20 zł etc etc . Co miesiąc , co w sumie da dotacje na kolejny film od fanów kanału. Pozdrawiam.

[@matasvitkauskas5241]

Bardzo interesujonsy doklad. Jestem litwinem akurat z tego kraju.Ten krai na litewskim tak i nazywszie SUDUVA

[@genowefaj270]

Dolnośląskie słucha,jak ja lubię słuchać ludzi pełnych wiedzy i pasji. Wszystkiego dobrego doktorze.

[@maciekb6646]

Ciekawie się słucha. Oby jak najwięcej grantów na badania. Jesteśmy ciekawi dziejów naszych ziem.

[@krzysztofleszczynski1241]

Końcówka lat 80-tych. Mózgotrzep- jabol Jaćwing. Rzecz okrutna w smaku. Pity w nadbużnym Drohiczynie. Pozdrawiam 🔥.

[@dobzibuniek7061]

Gajnołka pozdrawia 😆🖐️

[@engradd]

W koncu! O Jacwiegach w wykonaniu Pana Engela moge sluchac kosztem nawet pracy i rodziny ((: pozdrawiam z Watford wszystkich Jacwiegofilow!

[@michalperczynski7924]

Ja was slucham i obserwuję z Londynu. Pozdrawiam i dziekuje za ten odcinek. Tym bardziej, ze mam znajomego z Mazowsza, ktory przez przorkow z Jacwingami wlasnie sie identyfikuje.

[@MariaMaria-jx8ht]

Dziękuję za ciekawy wykład. Pobrałam Pana książkę, będę czytać. Czekam na nowe odkrycia,

[@Czetwertynski]

Dziękuję za wykład.

[@wojciechwasilewski5605]

Pozdrowionka z Suwałk śwrtny materiał o moich okolicach, dodam że są jeszcze cmentarzyska w miejscowości Szwajcaria tuż przy Suwałkach, natomiast kilka kilometrów od Krukówka płynie rzeka Rospuda za miejscowością Raczki przy rzece jest tzw. Święte miejsce warte odwiedzin a w lesie wokół można też poszukać bo teren interesujący jest.

[@wojciechzelazo7703]

Święte miejsce obok tej rzeczki można znaleźć na mapie? Chętnie bym odwiedził w nowym roku 🙂

[@marlew5367]

Dziękuję i pozdrawiam z Wrocławia.

[@elerike]

Długo czekałam na filmik o tej tematyce. Super!

[@zamulan69]

Wspaniały wykład!

[@JanKowalski-pu5pi]

Łapka w górę i komentarz dla zasięgu 🏆 Pozdrawiam

[@adamkowalski9559]

Pozdrawiam serdecznie ze styku Jaćwieży, Galindii i Barcji!

[@leokadiarudzinska6295]

Olsztyn pozdrawia, fantastyczny wykład

[@karolw.5208]

Kiedys z Wroclawia, dzisiaj z Toronto. Badania DNA wykazaly, ze mam 16% genow z Baltow, wiec chetnie wysluchalem tego niezwykle interesujacego wykladu. Szacunek za pasje jaka doktor w to wklada.

[@leslawdymek6626]

Kiedys z Wroclawia teraz ,of 38 LAT w Carpentersville,USA

[@PhilipoT87]

Mocno czekałem na ten odcinek. Świetny wykład.

[@ukaszkwiatkowski3221]

Proponuję Wasz kanał jako obowiązkowe lekcje historii w szkole :D Taka nauka z przyjemnością wchodzi do głowy. Pozdrawiam z Włocławka

[@gregh182]

Pozdrowienia z Bristolu. Bardzo ciekawy material.

[@barteknowak831]

Oooo , mam czego słuchać , fajnie . Niewiele wiem o Jaćwierzy - wiec się przyda :))

[@conan148c]

Świetny wykład, oby więcej!

[@arekfarty7937]

Dzięki za waszą prace! Pozdrowienia ze Wschodniej Jaćwieży z pod Grodna).

[@zubry-xy3wj]

Grodno jednak należało do Rusi. Może w czasach starożytnych sięgali tam Sudinowie.

[@arekfarty7937]

@@zubry-xy3wj należało do Ruśi w ktòrym czaśie? Nazwiska Ejsmont, Trajgieĺ, Gintowt - napewno nie są ruskimi, a ich potomkowie mieszkają tu od stuleći. Gidronimia jest bałcka prawie na 100%, toponimów "Jaćwieź", to jest, raczej więcej, niż w Polsce.

[@marcinbukwas2438]

Świetny materiał.. słuchawki na uszy i słucham. Urodziłem się w Gołdapi pozdrawiam z Chester w Uka 🤠👍🏻

[@KatarzynaPoprawa-z8n]

Świetny ODCINEK 👏👍

[@agnieszkaacka6733]

Mazowsze, Warszawa słucha. Wspaniała wiedza!

[@dobzibuniek7061]

Jestem z Hajnówki. W puszczy ok osiem kilosów wgłąb w rezerwacie szczekotowo była masa kurchanów opisanych jako jaćwińskie. Rok temu przeszedlem po raz pierwszy od lat teren. Kurchany znikły.

[@wierzbieta]

Wspaniały materiał

[@jadwigakrzetowska468]

JACWINGOWIE , w szkole to była krótka informacja, że to bardzo waleczne Plemię , długo broniące się przed chrześcijaństwem. Dziekuje za duża WIEDZE o tak WALECZNYM PLEMIENIU, którego Potomkowie żyją napewno w Białostockiem i na Litwie. 🇵🇱♥️🇵🇱

[@zubry-xy3wj]

I na Suwalszczyźnie przede wszystkim. Krzyżacy w teorii wysiedlili Jaćwingów, ale w praktyce było to niewykonalne w 100%. Inaczej by nie przetrwały tam bałtyjskie nazwy wód, a nawet miejscowości, i to tam, gdzie nie było późniejszego osadnictwa litewskiego.

[@jaceknalepinski2855]

Dzięki, bardzo interesujące.

[@gretakedzierska5071]

Super wyklad 👏

[@qwertyqwertyuiop8581]

Zrobiliście mi wieczór tym odcinkiem. Na razie muszę wyłączyć, ale wrócę do niego późnym wieczorem.

[@chaber5555]

W jaki sposób "zrobiono Panu/Pani wieczór?

[@kotka_dorotka9517]

Super i jutro wracam do was!

[@zbyszekniziurski3460]

Dobry materiał dzieki

[@adboroutdoor..7662]

Dzięki za bardzo ciekawy i treściwy materiał, także za wskazanie dostępu do wspomnianej książki (jest tam, gdzie mowa, a poza tym znalazłem jeszcze trochę innych nie mniej interesujących rzeczy). Nie dziwi mnie, że Jaćwingowie budzą takie zainteresowanie. Jako jedni z ostatnich dawali odpór okrążającemu ich chrześcijaństwu, broniąc wiary i zwyczajów, świata swoich przodków. Połabie już padło, na pobliskich ziemiach zostali już tylko Prusowie, oni, Litwini, Żmudź. Niestety to, co ich tak długo zachowywało, przyczyniło się też do ich upadku. Ich krew jednak wciąż płynie, w ludziach, którzy często nie są nawet tego świadomi. Pozdrawiam

[@marvju209]

A ja myślę, wzbudzają zainteresowanie na podobnej zasadzie co Atlantyda. Minione bezpowrotnie + mgłą tajemnicy = fascynacja. Na tym bazuje cały nurt kulturowy (w Hollywood)

[@adboroutdoor..7662]

@@marvju209 I to w jakiejś mierze prawda, rozpłynęli się w innych ludach jak we mgle, choć mnie fascynują jak Połabianie, ostatni z tamtego, dużo bardziej barwnego moim zdaniem od chrześcijańskiego świata, bliższego naturze, dzielni "dzicy", poganie. Jest książka Strzelczyka "Zapomniane narody Europy", o nich i innych ludach, które podobnie rozmyły się w czasie. Polecam, jeśli jeszcze nie przeczytana.

[@zubry-xy3wj]

Ziemie Prusów i Jaćwingów były schronieniem dla przestępców w całej Europy, którym nie pasowało jako-tako cywilizowane życie, którzy popalili za sobą mosty i nie chciano ich w żadnym kraju chrześcijańskim. To nie jest przypadek, że sąsiadujące z Polską plemiona Pomezanów, Golędzian czy Sasinów stały się na wpół słowiańskie. To była taka "zakazana dzielnica Europy", coś jakby terytorium opanowane przez mafię, z którą miejscowa ludność się utożsamia i tworzy z nią "brudną wspólnotę". Z czego, oczywiście, nie wynikało, że należało Prusów i Jaćwingów, zwłaszcza tych ubogich, najmniej winnych, stanowiących tylko podłoże dla rozwoju bandytyzmu możnych (często obwiesiów z innych krajów), traktować jak półniewolników, jak zrobili to Krzyżacy.

[@wojciechzelazo7703]

Bardzo dużo pięknej historii, z okresu IX, X, XI wieku. Dużo grodów i poszczególne miejsca na naszej mapie odpowiadające terenom dzisiejszych województw. Jakbym był milonerem to bym zafundował filmy lub seriale z okresu wczesnych Piastów. Marzy mi się serial na wysokim poziomie w tym okresie historycznym. 😊

[@krade0603]

Ciekawy wykład 👏

[@rudizdobywca3228]

Ja jestem potomkiem Bałtów. Nie wiem dokładnie jakiego plemienia. Ale z tego względu też bawię się w rekonstrukcję wczesnego średniowiecza, jako balt. Z miłą chęcią słyszy się o Bałtach. Która czesto myli się ze Słowianami

[@maxcom884]

Jest nas dużo więcej -> uszlachetnialiśmy genami, słowian i germanów choć słowianie wyrządzali naszym przodkom wiele krzywd. Piastowie utrzymywali swoje państwo ze sprzedaży niewolników, głównie z bardzo poszukiwanych plemion pruskich zbywanych intratnie na targach niewolników w Pradze.

[@mirosawswiniarski6275]

Pozdrowienia 👍 Super ciekawe

[@powstanie1234567890]

Jestem Lodzianinem a mieszkam w USA.Pozdrawiam serdecznie.

[@jaceks1562]

Całe szczęście że nie odwrotnie

[@remigijuslukauskas4517]

Może będzie ciekawie: XIX wiek. w drugiej połowie carskiego imperium rosyjskiego przeprowadzono spis ludności; 30 000 mieszkańców północno-zachodniej Białorusi, okolic Grodna, wskazało swoją narodowość jotvingową; nie mówili wtedy w swoim języku.

[@leszekkaczmarski3084]

O, ciekawe.. nigdy o tym nie słyszałem..

[@annadmowski881]

Bardzo ciekawe. Zastanawiałam się co stało się z.tym ludem. Gdzie mogą być ich potomkowie.

[@aleksandrakasperek5425]

Dziekuje bardzo.

[@grregu5299]

Opolanie siedzą w swych dwudziestu grodach i słuchają :)

[@genowefaj270]

Witam serdecznie i pozdrawiam 🙂

[@agnieszkaacka6733]

Dobrze mieć nawał pracy!❤

[@joannajoanna5655]

Super byłoby, gdyby we wspomnianej książce było coś o walkach Jaćwingów z Leszkiem Czarnym pod Łopiennikiem, gdzie przegrali. Dzięki tej bitwie pierwszy raz jest wspomniana nazwa tej miejscowości. Może w źródłach dostępnych tylko naukowcom byłoby coś więcej o Łopienniku i ludności tam zamieszkującej, z której strony były te walki (może nad Wieprzem🤔),jak przebiegały, może miejscowi pomagali? baaardzo mnie ten temat ciekawi i wspaniale, że powstał ten odcinek! Pozdrawiam z Łopiennika! 😊

[@zubry-xy3wj]

Miejscowi mieli obowiązek ścigania niedobitków w świetle ówczesnego prawa, z tego co wiem.

[@arturbadziu1]

Pochodzę ze wsi Białogrądy w Podlaskim. Jako małolat udało mi się znaleźć kamienną siekierkę obok domu. Niestety powierzyłem ją naszemu panu od historii i na tym moja historia i siekierki się skończyła. W dorosłym życiu zawsze nurtowało mnie pochodzenie tego artefaktu. Nie była kszemienna, była raczej bazaltowa. Pozdrawiam

[@robertrobski1013]

Pamietam tą siekiere ten od historji wywiòzł ją do Berlina i sprzedał do jakigos muzeum za 120 tysiecy euro

[@gopniktomek1009]

@@robertrobski1013 te siekierki kamienne to za tyle sie niesprzedanjom sa znacznie tańsze niż napisałeś. Co do nauczycieli złodziej to nie kompletnie zgadzam

[@robertrobski1013]

@@gopniktomek1009 co ty pierdolisz bylem tam w Berlinie i widzialem ile on kasy dostał a jego albo ciebie wyjebal jak papuga chłopa w sądzie

[@arturbadziu1]

@@robertrobski1013 mondrala

[@karolkrl]

Przepyszny materiał.

[@MrLuthor6]

Dziękuję za ten odcinek, pozdrawiam z Uk.

[@olhacz]

Pozdrowienia z Oslo. Dziękuję za świetny wykład.

[@kotka_dorotka9517]

Pozdrawiam serdecznie.

[@krzysztofwroblowski7416]

Jest taka powieschistoryczna "kumat" i "skirmunt syn kumata". Opowiada o Jaćwingach w ich schyłkowym okresie. XIII wiek. Autor Ryszard Kraśko (o ile dobrze pamietam). W peerelu dziennikarz lokalny z Białegostoku. Ciekawe pokazuje tam kulturę, szczególnie wierzenia.

[@adboroutdoor..7662]

Oglądam końcówkę i mogę coś dopowiedzieć. Część ich wierzeń, szerzej bałtyjskich, była pokrewna słowiańskim, jednym z głównych bóstw był np. Perkunas, postać tożsama najprawdopodobniej z naszym Perunem, także poświęcone mu drzewo, dąb. Podobne miejsca kultu, święte gaje, dąbrowy, wzniesienia. Swojego rodzaju kult czy sakralne nacechowanie koni, wykorzystywanie ich do przepowiadania przyszłości, choć grzebanie ich z ludźmi to bardziej bałtyjska specyfika. U nas pochówki koni występują raczej sporadycznie, kojarzę jeden czy dwa z Chodlika, ale one chyba nawet nie są z całą pewnością wyjaśnione. No i ofiary z ludzi. Tak z grubsza.

[@marvju209]

To wspólne dla ludów indoeuropejskich

[@adboroutdoor..7662]

@@marvju209 Masz rację, to dużo szersze, choć jak wspomniałem, te pochówki końskie są dość wyjątkowe. Możliwe, że to wpływy koczowników ze wschodu.

[@zubry-xy3wj]

Grzebanie koni z ludźmi to przede wszystkim zwyczaj koczowników stepowych. Wpływy kultury Ariów to kolejna kwestia, jeśli chodzi o Bałtów. Wiadomo, że Prusowie, mimo niedostępnego terenu, hodowali w wielkich ilościach konie i nawet ich nazwa oznacza po prostu "Koniarzy". Arystokracja pruska piła kumys. Podobno kobiety jaćwieskie chodziły w skórzanych spodniach, a noszenie przez kobiety spodni to był zwyczaj koczowników (związany z powszechnością jazdy konnej) i ludów Dalekiej Północy (związany z zimnem).

[@lg.bus114-Mario.]

Jacwierz moja krew ❤

[@marvju209]

No to się poinformuj, jak to się pisze 😁

[@rafalmurarz4074]

Urodziłem się w Gołdapi pozdrawiam serdecznie

[@splifflord7851]

pozdrawiam z thetford, thx za ciekawy wyklad

[@dan-oh5tg]

Mistrzostwo

[@annadmowski881]

Mokobody- Budzieszyn. Jest to miejsce gdzie kultywowany jest obraz Matki Bożej, która obudziła rycerzy przed najazdem Jaćwingów w 13- 14 wieku.

[@Pat_Roll]

Czekam Czekam na wersje papier!

[@marcinmurawski8594]

Pozdrowienia od Sapera!

[@guciodestroyer2432]

Czy grodziska nad Sokołdą dopływem Supraśli (Trzcianka, Bachmatówka) to też robota Jaćwingów? Dziękuję za wykład i pozdrawiam!

[@jarosawzalewski]

Całe dorzecze Narwi zamieszkiwali Jacwingowie.W niedalekiej odległości ode mnie znajduje się Jaćwież Mała i Duża

[@zubry-xy3wj]

@@jarosawzalewski , na pewno nie całe dorzecze Narwi, a traktowanie historycznego Podlasia jako ich ojczyzny to pomyłka. Nazwy miejscowości w stylu "Jaćwież" sugerują raczej obcych osadników - tak, jak Niemce po Lublinem, Płowce (Połowcy) na Kujawach. Natomiast w szczegółach koncepcje zasięgu Jaćwingów się różnią i zresztą mogło się to zmieniać w czasie. Podejrzewam, że grodziska nad Sokołdą są najprędzej ruskie państwowe lub mazowieckie plemienne.

[@naturabliskonas1794]

SŁAWA TOBIE

[@mariuszgadomski3860]

Zapoznajcie się z tematyką Kurpii, ich pokrewieństwem z Prusami w ich tradycji stylu budownictwa chat zachowały się wpływy północne.

[@zubry-xy3wj]

Akurat z tym budownictwem to było raczej na odwrót. Styl drewniany, obowiązujący na Kurpiach, powstał na Mazowszu i Podlasiu w XVII-XVIII w. i był początkowo stylem miejskim. Był on zresztą pokrewny zachodnioeuropejskiemu budownictwu okrętowemu. Potem upowszechnił się na Litwie i Białorusi, a jak Rosjanie wysiedlali w XVII w. masowo ludność miast WKL do siebie, to trafił do Rosji i rozpowszechnił się aż do Oceanu Spokojnego. Na Mazurach występuje bardziej archaiczna wersja tego budownictwa, z XVII w. Natomiast, owszem, na Północnym Mazowszu są bałtyjskie wpływy językowe, bałtyjskie nazwiska, nazwy miejscowe, podobne stroje. Chociaż w wypadku tych ostatnich to nie jest skutek jakichś wpływów bałtyjskich, tylko tego, że Mazowsze z Białorusią należało do tego samego kręgu kulturowego. Tu też była peryferyjność, a warunki życia były podobne. Geografia również zbliżała Mazowszan/ Mazurów do Bałtów, szczególnie, że powodowała ona też, że wchłaniali oni różne ich grupy. Dawniej Mazowszanie mieli nawet uzbrojenie w stylu bałtyjskim - np. pawężki.

[@mariuszgadomski3860]

@@zubry-xy3wj Styl budownictwa Kurpii nie powstał na Mazowszu. Dotarłem do przedwojennych prac, książek etnografów Polskiego badawcza Kurpii oraz Wschodnio Pruskich/ Niemieckich prac innych niezależnych badawczy w niemieckim języku. Do tego stare kroniki opisujące Prusów przez Niemców/ Prusaków jak mieszkali. Kurpie i Mazurzy dawniej to jedno i to samo. Na Mazurów ok 1500-1600r ludność składała się z Dawnych Prusów -Niemców (lub imigrantów z zachodu) - Mazowsze w stosunku 4:3:3 . Dopiero później stopniowo niepiśmienni Prusowie wymieszali się z resztą ludności nastąpiło to ok 1700-1800 r ostatecznie. Po dawnych Prusach pozostała w tradycji wiejskiej w najbiedniejszych wsiach Prus Wschodnich zabudowa drewniana i pewne elementy. To wszystko znikało już w 19 wieku na rzecz budownictwa murowanego czerwona cegła, dachówka typowo Niemieckiego nowoczesnego z zachodu. Najdłużej pozostałość przetrwała u Kurpii będących odłamem Mazurów w zapomnianym biednym pograniczu Polsko- Pruskim. To wszystko jest opisane w Niemieckich Kronikach bibliotekach przez etnografów. Żadne wzory ciesielskie nie zostały przeniesione z Mazowsza na Kurpie czy Mazury. Chaty Mazowieckie to wogóle co innego. Inny dach inaczej zestawiona więźba, inaczej ciosane krokwy inny rodzaj zakładu inne ozdoby. U Kurpii i Mazurów oraz dalej na północ liczne śparogi i inne ozdoby w drewnie. Mazowsze to jest wogóle co innego. Sam język kiedyś u starszych osób był ciężko zrozumiały i jak bardzo odmienny od mazowieckiego. I nie brzmiał jak staropolski . Ludność powstała z zamieszania zlania się 3 kultur z czego powstało coś odmiennego jak Mazurzy/Masuren

[@zbigniewkieliszek9429]

Podobny temat co do pochówków z końmi "PALĄ SIEBIE W OGNIU, GDY UMRZE IM KRÓL LUB WÓDZ - I PALĄ RÓWNIEŻ JEGO WIERZCHOWCE. WCZESNOŚREDNIOWIECZNY POCHÓWEK CIAŁOPALNY ZE SZCZĄTKAMI KONIA Z CHODLIKA, POW. OPOLSKI, WOJ. LUBELSKIE" by Lukasz Miechowicz

[@zubry-xy3wj]

Czyli na terenach słowiańskich?

[@dzikgh3]

Nie znajdziecie pochówków końskich, jako mój ród od wieków wywodzi się z doliny rzeki szelmentki to wśród starej ludności mięso końskie jest bardzo znane. W tych rejonach ludzie nie lubią marnować i mają przkonanie że lepiej zjeść niż spalić i zakopać bo dusza konia wolaby przydać się niż zmarnować (co na to zimy w tych rejonach nie pozwalały na marnowanie takiej jakości i ilości mięsa). Tereny o których mówię to dzisiaj wliki wyją wieczorem a góry nie jednego górala by zdziwiły tym bardziej wzdłuż doliny rzeki na krzekroju granic państwa Polskiego i Litewskiego. Z tego co mi wiadomo żadnych poszukiwań tam nie było rejony do dzisiaj bardzo dzikie a potencjał na badania niesamowity. Pozdrawiam 😊

[@dzikgh3]

I mam pytanie jak Jaćwież różniła się od reszty pod kątem wędkarstwa i osprzętu

[@zubry-xy3wj]

@@dzikgh3 , myślę, że nieszczególnie, a zwłaszcza od Prusów, Mazowszan, Litwinów i obecnych Białorusinów, gdyż był to ten sam krąg kulturowy i wiedza o metodach przeżycia musiała być podobna.

[@bigfinger3690]

Czy udało się odnaleźć u Jaćwingów jakieś ślady pisemności?

[@jacekracinowski8162]

Dzwonki wydające infradźwięki. Ta wiadomość sama w sobie jest rewelacyjna. To sugeruje, że były raczej elementem uprzęży końskiej. Niesłyszalne przez człowieka, lecz słyszalne dla ucha końskiego, wprowadzały zamęt w szeregi konnicy przeciwnika. Podobnym zabiegiem (niestety to tylko teoria niepotwierdzona badaniami) byłyby skrzydła husarii. Konnica niemiecka pod Wiedniem, wstrzymała oddech - według świadków, a konnica turecka załamywała szyki w jakiś magiczny sposób, w momencie rozpędzania się skrzydlatej armii. W tej teorii odpowiedzialne za to miałyby być skrzydła husarskie wydające infradźwięki, dźwięki obce koniom przeciwnika.

[@zubry-xy3wj]

Z tymi skrzydłami husarskimi to by można było sprawdzić. Trzeba zresztą pamiętać, że strona turecka też miała skrzydlatych jeźdźców.

[@olowrohek9540]

Ciekawe Czy sa badania genetyczne Czy mieli tez ten gen R1a Pozdrawiam

[@JanKacprowski-gl3yn]

Witam.Gmina Suchowola ( podlaskie) pozdrawia ...A kilka km na zachód ,są miejscowości : Jatwieś Duża ( z dawna Jatwież Wielka oraz mała ) Kurhan jaćwieski na polu obok wsi ( foto z lotu ptaka w necie;) Warte przez panów ,być może zainteresowania ???

[@Duchludozjad]

Wołomin jest!!!

[@adamgrochowski8390]

Przepraszam że spóźniony o dzień. Ale jestem!

[@ViktorMagnus]

Witam. 27,01 - z której to kroniki jest ten rysunek?

[@qwertyqwertyuiop8581]

Pozdrawiam z ziemi Sasinów

[@zubry-xy3wj]

Pozdrów Jacka Sasina 🤣.

[@ViktorMagnus]

O tych charakterystycznych elementach kultury materialnej i ich rozpowszechnieniu - geografia jakbym czytał Nabruta 😄

[@joannarossa8272]

Na terenie pobytu dawnych Jaćwingów jest miejscowość Dąbrowa Białostocka. Jest tam dość wysoka góra ,tzw. Miedzianowska ,w której kilkadziesiąt lat temu można było wykopywać kości ludzkie kolory brązowego. Wart byłoby sprawdzić ,co się tam znajduje. Obok , na niższej jej powierzchni znajduje się żydowski cmentarz. Kości były znajdowane tam ,gdzie obecnie stoi niski budynek.

[@zubry-xy3wj]

Nie wiadomo, czy Dąbrowa Białostocka była kiedykolwiek zamieszkana lub chociaż rządzona przez Jaćwingów, ale na pewno były tam ich wpływy.

[@tomek777777777777777]

Czy są jakies źródła z których mogłbym się dowiedzieć gdzie Krzyzacy przesiedlili Jaćwingow? Haplogrupę YDNA mam bałtycką R-Z92

[@pawel_filipk]

W książce Wojciecha Giełżyńskiego "Jaćwingowie są wśród nas", pojawiają się następujące kierunki emigracji: Sambia, Merecz, Grodno, Wołkowysk, Podlasie, Mazowsze, a na Litwie pod Lidą i nad Świsłoczą.

[@pawel_filipk]

Słowa profesora Jerzego Wiśniewskiego, cytowane właśnie przez Wojciecha Giełżyńskiego: "Tych rycerzy jaćwieskich, którzy szukali azylu na Litwie, osadzano pod Lidą, Grodnem, nad Świsłoczą i to oni bez wątpienia stanowili awangardę późniejszej ekspansji litewskiej na ziemie pojaćwieskie, bo znali je najlepiej - i bory, i rybne jeziora."

[@tomek777777777777777]

@@pawel_filipk dziękuję dobry człowieku. Moi przodkowie w XVIII wieku zyli dokladnie pokiędzy Lidą a Wołożynem. Od ostatniego komentarza dokonałem kolejnego odkrycia. W inwentarzu z 1738 roku moj przodek Hryszko zamiast nazwiska miał wpisane Zemoycium. Co oznacza że był Żmudzinem. Ciekaw jestem czy przypadkiem duża obecność bojaròw i żmudzinòw nie wynika z faktu że ziemie te mocno zostały zdepopulowane po minionej wojnie pòłnocnej.

[@zubry-xy3wj]

Wg Wikipedii: "Zakon przesiedla resztki Jaćwingów na wyludnioną po powstaniach pruskich Sambię (powstaje tym samym tzw. kąt sudowski - niem. Sudauische Winkel, który zachowa swą odrębność kulturową do XVI w.)". Niestety, nie udało mi się znaleźć, gdzie też ten Sudowski Kąt się znajdował.

[@Kerakles]

Czy to prawda jakoby Łuków, który był siedzibą biskupstwa 1250 r. został powołany w tym miejscu w celu chrystianizacji Jaćwingow? Skoro tak, to czy przedstawiana mapa w materiale terenów zamieszkiwanych przez pleniona nie jest trochę za mała? Po co miałby ktoś powoływać ośrodek w Łukowie, skoro od granicy ziem Jaćwingów dzieli to miasto niemal 200 km?

[@zubry-xy3wj]

Łuków należał do Ziemi Sandomierskiej, a więc do Małopolski i był najbliżej Bałtów położoną ziemią, podlegającą jej księciu, Bolesławowi Wstydliwemu. Jeśli istotnie biskupstwo miało służyć temu celowi, to wynikało to stąd, że najazdy bałtyjskie uważano za problem OGÓLNOPOLSKI. A nie, że dalej na północ nie było Mazowsza ani Rusi. Zresztą, wg tej hipotezy biskupi łukowscy mieli chrystianizować również Litwinów, których siedzib nikt na Podlasiu nie umieszcza.

[@jolaf8648]

Na czym bogacili się Jaćwingowie bo z opowieści wynika że wojownicy byli dość dobrze i bogato wyposażeni. Czy byli rabusiami jak wikingowie? Czym handlowali?

[@zubry-xy3wj]

Pewno Jaćwingowie obsługiwali lądowy szlak handlowy, łączący najbogatsze bursztynodajne tereny na Sambii z Rusią i dalej z krajami Południa, gdzie był duży popyt na ten surowiec. Wiadomo, że przez ziemie pruskie wiodły ważne szlaki handlowe - duże znaczenie miał np. mazowiecki Grudusk naprzeciw Nidzicy, co można wytłumaczyć tylko wiodącym tam, przechodzącym dalej przez Prusy szlakiem handlowym (ważna droga na północ biegnie zresztą tamtą okolicą do dziś). Wiadomo też, że jezioro Wigry miało duże znaczenie komunikacyjne, co da się uzasadnić chyba tylko handlem. Być może ponadto, Jaćwingowie, podobnie jak inni Prusowie (na pewno Pomezanowie), specjalizowali się w hodowli koni i sprzedawali je za granicę. Szurpiły były MIASTEM - a miasto musi mieć podstawy gospodarcze.

[@chrostekmarcin]

Czy można skorzystać u archeologów z Self Publishing?

[@leszekdudek7183]

Jaćwież idzie

[@gorskitomasz81]

Północno centralna Polska pozdr. Gda. Narobiło się, moje rodzinne miasto stało się tak modne , iż przedstawianiem się nazwą tego starego miasta portowego czasami wywołuje koment. Typu wozisz się!? Nie wstydzę się jestem dumnym gdańszczanem ale robi się śmiesznie. 3m ta się.

[@jacekbakalarczyk8961]

Takie pytanie/podpowiedz do tegich glow: Czy istnie juz etniczno/genetyczna mapa Polski? Mysle ze we wspolpracy z firmami ktore juz maja jakies swoje bazy danych daloby sie to jakos tanio ogarnac. Sam wywodze sie z Lasowiakow i tak po znajomych i rodzinie jaka mi ancestry znalazlo jest tu bardzo duze zageszczenie baltyjskich genow(1282/83?), sam mam 8%. Aaa bo bym zapomnial, ciekawym moze byc tu watek "muzyczny" haslo: lasowiacka "dzika muzyka". Skad to sie wywodzi?

[@ArcheologiaZywa]

Sprawa nie jest taka prosta jak mogłoby się wydawać. Pisaliśmy o tym kiedyś na naszej stronie: archeologia.com.pl/test-dna-na-pochodzenie-wyniki/

[@jacekbakalarczyk8961]

@@ArcheologiaZywa Slowianie to nie pepek swiata, ja akurat mam 1% zyda, 2% norwega (viking/wareg), 8% balta (nieudowodnione ale w naszych lasach to moga byc Jacwingowie) no i 89% slowianina i tu z nazwisk i historii rodzinnych sa pewnie Polacy, Rusini i Czesi. Malzonce wynalezli 1% balta i 1% celta ( kultura przeworska). Badzmy dobrej mysli, nauka sie ciagle rozwija, tymczsem wiemy co mamy, zawsze to cos. Jakby komus zalezalo mam ciekawa mape najblizszej genetycznie rodziny, latwo mnie znalezc. Idealnie pokrywa sie z Lasowiakami, sa bardzo odrebni od otoczenia. Jedna mozliwosc to ci baltowie inna moze i ciekawsza, to moga byc jakas pozostalosci po kulturze przeworaskiej, jak przetrwac to gdzie jak nie tu. Pozdrowienia z Florydy

[@zubry-xy3wj]

@@jacekbakalarczyk8961 , tylko którego Żyda? Bliskowschodniego, etnicznego, czy Chazara? Waregowie to byli raczej ze Szwecji, a nie z Norwegii. Prusów po podboju krzyżackim można było akurat napotkać w całej Polsce, bo mieli tu w sumie najlepiej (nie byli dyskryminowani, jak w u Krzyżaków i nie było zamordyzmu, jak na Litwie). Kultura przeworska to nie Celtowie. A poza tym, utożsamianie genów z jakąś grupą etniczną jest "popkulturowe". W rzeczywistości geny mówią tylko o stałości zamieszkiwania przez daną populację terenu, a i nawet to jest zniekształcane w celach polityczno-demagogicznych.

[@tysprag]

Ciekawe. Znaleziska nie wykluczają chyba tego że arystokracja Jaćwingów i Prusów byli pochodzenia Warskiego?! Może stąd też najazdy wareskie z ziem ruskich podporządkowanych waregom?

[@michal1989b]

Mount and blade !

[@mirosawsigma4101]

Dzwoneczki równie dobrze mogły być doczepiane niewolnikom. Pokaźna ich ilość w grobach może wskazywać że ta teoria ma sens ( niewolnych stracano wraz z właścicielem) . Że niektóre wydawały dźwięki słyszalne dla zwierząt , pomagało by to w tropieniu ewentualnych zbiegów.

[@zubry-xy3wj]

Niewolnicy na pewno pierwsze, co by zrobili po ucieczce, to by oderwali owe dzwoneczki. Ale może chodziło np. o ostrzeganie niedźwiedzi, żeby się na nie niespodziewanie nie natknąć i żeby niedźwiedź, czując się zagrożony, nie zrobił człowiekowi kuku?

[@wojteksobinski6449]

Ciekawe

[@UPP1TY_L4CH]

"Jaćwieże", miało być wytarte z kart historii... "Krew za Ojców kości"

[@AlfKowalski]

Jeżdzili na SokólskichJaćdźwing.

[@CHUDY73POLSKA]

Pozdrawiam z Menczesteru.

[@zbigniewkaszubowski6487]

Kilkadziesiąt lat temu zetknąłem się z notatka w prasie o jaćwingach którzy mieli duży wzrost i jakby dwa rzędy zębów. Czy coś z tego było prawdą ?

[@ArcheologiaZywa]

Zależy jak duży jest duży wzrost? Raczej nie wyróżniali się w tym aspekcie od sąsiadów. A dwa rzędy zębów to teoretycznie ma każdy z nas z racji mleczaków, u dorosłych zaś to wyłącznie w przypadku hiperdoncji - zaburzenia rozwojowego polegającego na obecności nadliczbowych zębów. Ale i w hiperdoncji to raczej pojedyncze zęby, aniżeli cały rząd.

[@zbigniewkaszubowski6487]

@@ArcheologiaZywa skoro Pan wie lepiej to musieli jakieś głupoty pisać w tej gazecie

[@kamilnatek8681]

Pozdrawiam archeo-robotnik wykwalifikowanyPo pijaku nie da się napisać wykwalifikowany😁

[@CXVMNER]

58:17 Oj, wymskło się Panu. "Na podlasiu" ... Przykro jest słyszeć to z ust osoby tak mocno zaznajomionej z jaćwingami. Pół biedy, że Pan prawie od razu się "poprawił"/"wymigał" mówiąc "polsce północno-wschodniej".

[@senator967]

Dla Litwinów to oczywiście będzie podstawa do roszczeń do ziemi, mają obsesję na tym tle.

[@2.35]

Kim mają zamiar zasiedlić zdobyte landy? No, chyba, że chodzi o jakieś złoża...

[@senator967]

@@2.35 Oni nie mają czym, ale podniecają się mapami zasięgu etnicznego Bałtów.

[@namevorname1221]

Ludy Bałtyjskie nie ruszyły się z miejsc przez..5000lat, badania archeologiczne to potwierdzają, i co ty na to obszczekiwaczu dyżurny?

[@2.35]

@@namevorname1221 to fajnie z ich strony, że się nie szwędały po mapie, jak Saksonia

[@senator967]

@@namevorname1221 Odpowiadam grzecznie Szanownemu nie zważając na jego plebejskie maniery. Litwinów cechuje maniakalne kreślenie na mapach swoich "zasięgów". Takie archeologiczne etosy nie maja nic wspólnego z pojęciem narodów, są natomiast pretekstem do kreślenia "Wielkich Niemiec", "Wielkiej Serbi", "Litwy" [właściwej], czy "Małej Litwy" [czyli pl.wikipedia.org/wiki/Ma%C5%82a_Litwa - i tam "mała litwa", nigdy nią nie była bo to PRUSY!

[@magdalenakaminska8900]

Pomorze się kłania

[@marvju209]

1. Pewien Litwin mi opowiadał, że Białystok pochodzi od Balstakas. Polska nazwa ma rzekomo analogię do Ostrej Bramy (auštras czyli jutrzenka czyli wschód). Czy to prawda? 2. Litwini lubią przedstawiać plemiona jaćwieskie i pruskie jako litewskie. Co Pan na to?

[@maciejhaleniuk5129]

Litwini Maja straszne kompleksy.

[@markrosenberg6499]

Они утвержают,что и Екатерина I ( Марта Скавронска ) была жмудинкой. Но когда им объясняешь,что сковронэк по польски и на диалектах Зап.Беларуси означает название птицы,впадают а неописуемую ярость.

[@marvju209]

@@markrosenberg6499 Tak, ale nie wiemy czy to jej prawdziwe (rodowe) nazwisko. Są różne teorie na temat jej po podzenia, najczęściej uważa się, że była Ugrofinką, np. Finką lub Estonką

[@markrosenberg6499]

@@marvju209 Может быть и так,но Сковронска-безусловно славянская фамилия,у эстонцев и финнов таких фамилий нет. Знал одну эстонку,по внешнему виду она была самая настоящая монголка,типичная . Я специально у эстонцев спрашивал,не монголка ли она,но они меня уверяли,что она чистокровная эстонка.

[@marvju209]

@@markrosenberg6499 Ugrofini często mają rysy (niemal) azjatyckie, ale jasne oczy i włosy bardzo blond. A co do Skowrońskiej to ona zdaje się była wdową po jakimś (pod?)oficerze

[@RobertZoll-k3f]

To są w większości błędne informacje, pod Suwałkami jest cmentarz Jaćwigów dobrze opisany, w tym rejonie jest wiele miejsc, które są z okresu życia Jaćwigów np. Święte miejsca w rejonie Raczek, jeziora Wigry. Znak Jaćwigów trzy węże skręcone spiranie. Jest wiele potomków tego ludu. Woje byli spieszeni, ze względu na uwarunkowania terenowe, bakna, rzeki, lasy. Zaśmiecacie wiedzę historyczną, trzeba zakasać rękawy i zająć się arheologją a nie wymyślać bzdury.

[@YTwarha3]

A obrazki z Mount and Blade....

[@tomaszbuczek7769]

Chełm woj lubelskie

[@jakubjinfamis8932]

A tablice barwne z czego pochodzą?

[@arturwiktor699]

Czemu przedstawiacie Jaćwingów na dużych koniach, czy takie wogóle były znane w tych rejonach w tamtym okresie?

[@ArcheologiaZywa]

Niektóre ilustracje cechuje tzw. artystyczna wolność oraz zaczerpnięte zostały z różnych mediów. Niestety nie posiadamy tak dużej liczby w pełni idealnych przedstawień i rekonstrukcji, by móc prezentować wyłącznie je. To fakt, że w okresie, w którym żyli Jaćwingowie (około IX-XIII wiek), konie w Europie były generalnie mniejsze niż współczesne rasy. Duże konie bojowe, znane jako destrie lub rycerskie, stały się popularne w Europie dopiero w późnym średniowieczu. Powszechnie przyjmuje się, że średni wzrost takiego konia bojowego wahał się w okolicach 1,55 m w kłębie. Nawet jednak jeśli weźmiemy pod uwagę, że wcześniejsze konie mogły mieć między 1,3-1,4 m w kłębie, to wciąż nie były one drobnymi zwierzętami. Osobom zainteresowanym tematem polecamy świetny artykuł prezentujący wyniki badań dla Wysp Brytyjskich: Ameen, C., Benkert, H., Fraser, T., Gordon, R., Holmes, M., Johnson, W., Lauritsen, M., Maltby, M., Rapp, K., Townend, T., Baker, G. P., Jones, L. M., Vo Van Qui, C., Webley, R., Liddiard, R., Sykes, N., Creighton, O. H., Thomas, R., & Outram, A. K. (2021). In search of the ‘great horse’: A zooarchaeological assessment of horses from England (AD 300-1650). International Journal of Osteoarchaeology, 31(6), 1247-1257. doi.org/10.1002/oa.3038

[@krzysztofpasieczny9425]

Jać świeża